Жылыту  маусымы  да  аяқталды.  Барлық  коммуналдық  кәсіпорындар  өз  деңгейінде жұмыс  атқарды. Құзырлы  мекеме  сәуірдің  16-сынан  бастап жылуды айырды. Тек кейбір  балабақша  мен  ауруханалардың  өтініштері  бойынша  жылыту  маусымы  ұзарды.  Ендігі  басты  мәселенің  бірі  –  алдағы  жылыту  маусымына дайындық.

– Қыстың қамын жазда ойлауымыз керек. Бүгінде қаладағы жылу магистральдарының 50 пайызға тозығы жеткен. Сол себептен  №7 және №2 жылыту магистральдарын күрделі жөндеуге кіріскелі отырмыз. Мәселен, №7 магистральдың құрылысы 1983 жылы жүргізілген болса, №2 жылыту магистралі 1973 жылы салынған. Содан бері күрделі жөндеу көрмеген. Алдағы жылыту маусымын апатсыз жағдайда атқарып, халықты ыстық сумен тәулік бойы қамтамасыз ету үшін  Орал қаласындағы жылу беретін магистраль желілеріне күрделі жөндеуді қолға алдық. Осыған байланысты ыстық су тоқтатылды. Сондықтан да қала тұрғындарынан жөндеу жұмыстарына байланысты орын алатын уақытша қиындықтарға түсіністікпен қарауды сұраймыз. Бұлардың бәрі қалалықтардың игілігі үшін жасалып жатқан жұмыстар, – деді қала әкімі Мұрат Мұқаев әкімдікте өткен баспасөз мәслихатында.

Қала әкімінің айтуынша, жоғарыда аталған екі жылу магистралын күрделі жөндеуге «Нұрлы жол» бағдарламасы бойынша 1,8 млрд. теңге бөлінген. Сонымен қатар №4 және №8 жылу магистральдарын жөндеуге қаржыландыру мәселесі қаралуда. Жөндеу жұмыстарын бұл салада көп жылдан бері жұмыс атқарып келе жатқан «Уральскводстрой» компаниясы жүргізеді. Қажетті материалдармен  толықтай қамтылған.  Жалпы, жоба бойынша күрделі жөндеу жұмысының мерзімі төрт немесе бес айға жоспарланған болса, компания өкілдері  қала басшылығына жұмысты белгіленген уақыттан бұрын бітіреміз деп уәде беріп отыр.

– №7 жылу магистралына күрделі жөндеу жүргізілуіне байланысты ыстық су тоқтатылды. Бүгінде Т. Масин, Кердері, М. Мәметова секілді қала орталығындағы көшелердегі 119 үйде ыстық су жоқ. Бұдан басқа жылу беру маусымына дейін №2 жылу магистралын жөндеу жоспарланған, – дейді  «Жайықжылуқуат» АҚ бас директоры Мұрат Бәйменов.

Қала әкімі Мұрат Мұқаев  жылу үшін бережақ тұрғындар мәселесінің өзекті екендігін атап өтті.

Қалалықтардың арасында «Жайықжылуқуат» компаниясына бережақ тұрғындар бар. Бүгінде олардың қарызы сот арқылы өндіріп алынуда. Сот орындаушылары арқылы өндірілетін болса, бережақ ақшаның көлемі артып кететінін ескерткен Мұрат Мұқаев тұрғындарға осы айдың соңына дейін жылуға төленетін барлық қарыздан құтылу қажеттігін құлаққағыс етті.

Сонымен қатар баспасөз мәслихатында қалаішілік жолдарды жөндеу жұмыстары да сөз болды.

Өткен жылы 72 шақырымды құрайтын  жолда абаттандыру және жөндеу жұмыстары басталып,  67 көше жөнделген. Биыл құрылысы басталған көшелерді қоса есептегенде, 50 шақты көше жөнделмек. Ет комбинаты аумағында, Ремзавод, 2-жұмысшы ауылы, қаланың орталығында, Деркөл және Зашаған кентінде күрделі жөндеу жұмыстары басталды. Осыған байланысты  қоғамдық көліктердің  маршруттары өзгертіледі. Бұл жұмыстар жөніндегі барлық  ақпарат әкімдіктің инстаграмм парақшасында және бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланып отырмақ. Сондай-ақ Мұрат Рахметұлы санитарлық тазалық айлығы барысында бизнес нысандарының иелерін, жеке сектор тұрғындарын өз аулаларын, аумақтарын тазартуға, көгалдандыруға атсалысуға шақырды. Биыл 29 аулаға күрделі жөндеу жүргізілмекші.

Сондай-ақ қала әкімі Орал қаласында салынатын спорттық және балалар ойын алаңдарының  сызбасымен, қаланы абаттандырудың  жоспарымен  таныстырды.

Ясипа   РАБАЕВА,

«Орал  өңірі»

Ресейдің Кемерово қаласында өртке оранған «Зимняя вишня» сауда ойын-сауық орталығы талайдың жүрегіне өшпес жара салып, жанын түршіктірді. Балалар ойын залы мен кино залдар орналасқан жоғарғы қабаттан басталған өрт құрсауында бейкүнә жандардың ажал құшуы талай отбасын қара жамылдырды. Бұл оқиға қашанда тілсіз жаумен санасу қажеттігін санасы сергек жанға мұқият ескерткендей. Біздің елімізде құзырлы мекеме басшылары қауіпсіздікті қатайту бағытындағы тиісті шараларды ширата түсті.

Сейсенбі күні «Орал» сауда ойын-сауық кешенінде өткен өрт-тактикалық жаттығуы да осындай тосыннан келген апатқа кім-кімді де сақадай сай қарсы тұруға үндегендей. Бұл тактикалық жаттығу облыстық ТЖД-ға қарасты Өрт сөндіру және авариялық құтқару жұмыстары қызметіне аталмыш сауда кешенінің 4-қабатындағы ойын бөлмесінде өрт шықты деген хабарлама бойынша басталды. Шартты жану аумағы 40 шаршы метрді құрады.

Кешенде дабыл қағылып, іште жүрген 150 адам қауіпсіз жерге көшірілді.  Дабыл бойынша келіп жеткен өрт сөндірушілер ғимарат ішіндегі «өрт құрсауында» қалған адамдарды сыртқа шығарып, жедел жәрдем қызметкерлерінің қолына табыстады. Өздерінің төтенше жағдай орын алғанда сауатты да шапшаң қимылдау қажеттігін білетін төтеншеліктер кәсіби әрі тактикалық шеберліктерін шыңдай түсті.

– Бұл жаттығуға біздің мекемеден 10 дана арнайы, негізгі және көмекші техника, жеке құрамнан 35 адам жұмылдырылды. Өрт сөндірушілермен бірге БҚО ТЖД-ның жедел-құтқару жасағы, жедел жәрдем қызметкерлері атсалысты. Мұндай оқу жаттығулар ҚР ІІМ ТЖК  нұсқауымен ай сайын өткізіліп тұрады. Алдағы екі ай ішінде сауда орындары мен білім беру мекемелерінде 108 өрт-тактикалық жаттығу өткізу жоспарланған. Бұл оқу-жаттығу біздің Орал қаласындағы 25-тактикалық сабағымыз, – деді БҚО ТЖД өрт сөндіру және авариялық құтқару жұмыстары қызметі мемлекеттік мекемесінің бастығы, азаматтық қорғау майоры  Назарали Селимов.

Ал «Орал» сауда ойын-сауық кешенінің бас инженері Юрий Парфенов мұндай оқу-тактикалық жаттығу таңсық емес екенін айтады. Бас инженердің айтуынша, сауда ойын-сауық кешеніндегі 100-ге жуық сауда нүктесінде 150 шақты қызметкер жұмыс жасайды. Күніне 2000-дай адам келеді екен.

  Ясипа РАБАЕВА,

«Орал өңірі»

Өңірлік  коммуникациялар  қызметі  алаңында  өткен  кезекті  брифинг  облыстағы  көктемгі  далалық  жұмыстарға  дайындық барысына  арналды.  Басқосуға облыстық  ауыл  шаруашылығы басқармасы  басшысының  орынбасары Сатқан  Өмірзақов, «Аграрлық  несие  корпорациясы»  АҚ  БҚО  филиалының  директоры  Ерлан  Нысанғалиев  және  «Ауыл  шаруашылығын  қаржылай қолдау  қоры»  БҚО  филиалының  бөлім  басшысы  Азамат  Ахметов  қатысты.

Облыстық ауыл шаруашылығы басқармасы басшысының орынбасары Сатқан Өмірзақов көктемгі далалық жұмыстарды уақтылы және сапалы жүргізу мақсатында тиісті шаралар қабылданып, жұмыстар атқарылып жатқанын айтты. Биыл ауыл шаруашылығы дақылдарының алқабы 513,5 мың гектарға жоспарланған. Жоспарға сәйкес барлық дәнді дақылдың алқабы 259,0 мың гектарды құрайды. Көктемгі егістік жұмыстарына 630-ға жуық шаруашылық құрылымы қатысады деген жоспар бар. Облыста дәнді дақылдар егумен 460, картоп өсірумен 105, майлы дәнді дақылдар егумен 64 және бау-бақша өнімдерін өсірумен 67 шаруашылық айналысады. Биыл 71,0 мың гектар жерге күздік дақылдар егілген. Егістік жұмыстарын сәуірдің үшінші онкүндігінде  бастау  жоспарланып  отыр.

– Аграрлық несие корпорациясы облысымыздағы қызметін бастағалы агроөнеркәсіп саласына 20 млрд.  теңгеден астам қаржы салған. Филиалдың кредиттік портфелі бүгінде 12 млрд. теңгені құрайды. Жыл сайын көктемгі егістік жұмыстарына бағытталған несие ресурстары мемлекеттік бағдарламалар және корпорацияның өз қаражаты есебінен бөлініп отырады. Өткен жылы осы мақсатқа 34 ауыл шаруашылығы тауар өндірушіге  612 млн. теңге көлемінде несие берілген еді. Ол толық өтелді. Биылғы көктемгі далалық жұмыстарына «Кең дала» бағдарламасы бойынша 547 млн. теңге көлемінде несие беру жоспарланған болатын. Соған орай бүгінде 17  шаруашылық құрылымынан 474 млн. теңгеге өтініш түсті. Қазіргі таңда 10 шаруашылыққа 265 млн. теңге берілді, – деді «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ облыстық филиалының директоры Ерлан Нысанғалиев. Сонымен қатар Ерлан Беркінұлы айтып өткендей, егін егу жұмыстарына «Агробизнес» бағдарламасы бойынша 28 шаруашылықтан 460 млн. теңгеге өтінімдер түсіп отыр. Бүгінде ол қаражаттың 232 млн. теңгесі  шаруаларға  берілген.

– Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қорының облыстық филиалы арқылы алынатын несие көлемі жылдан-жылға артып келеді. Егер де 2016 жылы 1 млрд. теңге несие берілген болса, өткен жылғы несие 3,8 млрд. теңгені құрады. «Егінжай» бағдарламасы арқылы несие 6 млн. теңгеге дейін үш жыл мерзімге алты пайыздық сыйақымен беріледі, – деді филиалдың бөлім басшысы Азамат Ахметов.

Брифингте ауыл шаруашылығы техникаларының паркін жаңарту жұмыстары жөнінде айтылды. Сатқан Ержанұлының сөзіне сүйенсек, мемлекеттік қолдаулар және ауыл шаруашылығы тауар өндірушілері қаржылық лизинг арқылы облыс бойынша соңғы үш жылда 4 млрд. 60 млн. теңгенің  935 арнайы техникасын сатып алған. Олардың қатарында 426 трактор, 14 дәнді дақылдар жинайтын комбайн, 73 шөп шабатын және тағы басқа техникалар бар. Соңғы үш жылдағы ауыл шаруашылығы саласындағы машина-тракторлық парктің жаңаруы үш пайызды  құрап  отыр.  Қазір елімізде алқаптарды электрондық форматқа көшіру жұмыстары жүргізілуде. Сатқан Ержанұлының айтуынша, бұл жұмыстар ағымдағы жылдың 1 шілдесіне дейін аяқталуы тиіс. Алқаптарды электронды форматқа көшіру арқылы ауыл шаруашылығы жұмыстарына бөлінетін дизель отынын әділетті бөлу тетіктері айқындалады. Сондай-ақ шаруалар портал арқылы оператормен дизель отынын on-line  саудалай  алады.

Ясипа  РАБАЕВА,

«Орал  өңірі»

Оралда облыстық білім беру басқармасының ұйымдастыруымен жұмысшы мамандықтарды насихаттауды мақсат еткен «WorldSkills Kazakhstan» өңірлік чемпионаты өтті.

Жұмысшы мамандықтарды дәріптеуді, кәсіби даярлық пен біліктілік стандарттары мен беделін көтеруді көздейтін бұл байқау 2015 жылдан бері өтіп келеді. Биылғы чемпионатқа облысымыздағы техникалық, кәсіптік бағытта білім беретін 38 колледждің арасынан 26 білім ошағы қатысты. Чемпионаттың өткен жылғыдан ерекшелігі биыл құзыреттіліктер саны артып, студенттер сандық бағдарламамен басқару станогындағы токарьлық жұмыстар, дәнекерлеу технологиялары, электр монтаждау, кірпішті қалау, құрғақ құрылыс пен сылақ жұмыстары сынды 14  мамандық бойынша сынға түсті.

– Елбасы халыққа Жолдауында кәсіби-техникалық мамандықтарды тегін оқыту жөнінде айтқан болатын. Мұның өзі еліміздегі жұмысшы мамандықтарға деген сұраныстың күрт өсуімен тығыз байланысты. Сондықтан да жастар бұл байқауда таңдаған мамандықтары бойынша біліктіліктерін шыңдайды. Өздері ұнатқан кәсіптің қыр-сырын меңгереді, – деді  өңірлік чемпионаттың жабылу салтанатына қатысқан ҚР Парламенті Сенатының депутаты Нариман Төреғалиев.

Салтанатты жиында өздері оқып жатқан мамандықтары бойынша практикалық сынақтардан сүрінбей өткен студенттер Аэлита Аманқосова, Роман Самигуллин (Сервис және жаңа технологиялар колледжі), Евгений Славиогло (Ақсай техникалық колледжі), Айдар Орынбай (Шыңғырлау колледжі), Темірлан Орынов, Асланбек Мырзағалиев (Батыс Қазақстан индустриалды техникалық колледжі), Ернар Ысмағұлов, Ернар Биғалиев және Бақтияр Қаженов (Орал политехникалық колледжі), Алексей Фралов, Вадим Богданов (Орал ақпараттық технологиялар колледжі), Юрий Гапонов, Сержан Құспанов және Альфия Намазова (Орал «Сервис» технологиялар колледжі) алтын медальға ие болып, сыйлыққа смартфондар алды. Олар енді республикалық бай-қауға қатысатын болады.

Ясипа  РАБАЕВА,

«Орал  өңірі»

   

Жуырда Орал қаласындағы №5517 әскери бөлімінің клубында «Батыс» өңірлік  қолбасшылығының  офицерлерін  ұлықтау  кеші  өтті.

Салтанатты шараға ҚР Ұлттық ұланы Бас қолбасшысының тәрбие және әлеуметтік-құқықтық жұмыстары жөніндегі орынбасары, генерал-майор Мұхаметқали Сатов, «Батыс» ӨҚ қолбасшысы, генерал-майор Әлібек Сералиев, 5517 әскери бөлім командирі, подполковник Мақсат Бөлтіріков, «Батыс» ӨҚ ардагерлер кеңесінің төрағасы, запастағы подполковник Бақытжан Бердиев, әскери қызметшілер, ардагерлер және сарбаздар қатысты.

Шарада әскери қызметшілер арасында жауынгерлік дайындықта және оқуда, үлгілі қызметімен оқ бойы озық көрінген «Батыс» ӨҚ жауынгерлік дайындық басқармасының дене даярлығы және спорт бөлімінің басшысы, майор Руслан Жақыпбеков, №5517 әскери бөлімінің кинология қызметінің басшысы, капитан Руслан Наженов және осы бөлімнің топ бөлімшесінің басшысы, капитан Нұртуған Сайлыбаев үздік деп танылып, оларға ерекше ілтипат көрсетілді. Отбасымен бірге сахна төріне көтерілген офицерлерге әріптестері де тілектерін айтып, естелік сыйлықтар  табыс  етті.

– Біздің әріптестеріміз өмірлік және қызметтік тәжірибелерімен нағыз майталман мамандар екендіктерін көрсетті. Антқа адал, өзгелерге үлгі болған олардың жауынгерлік қызметі мемлекет тарапынан лайықты бағаланды. Офицер – уақытпен санаспайтын адам.

Біз үшін ең басты байлық – Отанымыздың тыныштығы, балаларымыздың бейбіт өмір сүруі.

Офицер болу оңай емес. Ол басқаларға өзінің әскери қызметімен ғана емес, күнделікті өмірдегі тыныс-тіршілігімен де үлгі бола білуі керек. Біз әскери борышын өтеп жүрген сарбаздардың ата-анасымен аман-есен қауышуына тілекшіміз. Бірнеше уақыттан соң сол сарбаздар көшеден танып, «сіз менің командирім болған едіңіз» дейтін болса, бұл біз үшін құрмет, кеудемізге тағылған орден деп білемін. Генералдан бастап қатардағы сарбазға дейін өз Отанымыздың әскеріміз. Біз, Ұлттық ұлан, біртұтас әскери отбасымыз. Баршаңызға отбасылық береке-бірлік тілеймін, Отан үшін қызмет ету жолында жетістіктерге жете беріңіздер, – деді үздік офицерлерге ізгі тілегін арнаған генерал-майор Мұхаметқали Сатов. Сонымен қатар офицерлердің жұбайларына үлкен ризашылығын білдіріп, естелік сыйлықтар табыстады. Шара  барысында Руслан Жақыпбеков бірінші дәрежелі «Ұлттық ұлан қызметінің үздігі» және Руслан Наженов «Қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуде үздік шық-қаны үшін» төсбелгісімен, ал Нұртуған Сайлыбаев бағалы сыйлықпен  марапатталды.

Ұлттық ұланның үздігі атанған Руслан Жақыпбеков әскери өмірінде куә болған ерекше оқиғаны әлі ұмытпайды. Оқиға 2010 жылдың 22 маусымында орын алған еді. Дәл сол күні Ақтау қаласындағы қатаң режімдегі түзету мекемесінен атыс қаруымен қаруланған  сотталушылар топ болып қашып шыққан болатын.

– Мен 2004 жылы Петропавлдағы ҚР ІІМ Ішкі әскері әскери институтын аяқтаған соң, Ақтау қаласындағы  6656 әскер бөліміне жолдамамен келіп, взвод командирі болып тағайындалдым. Сол күні қарауыл бойынша кезекшілікке шыққан болатынмын. Қарауылдағы сарбаздардан құрылған іздестіру тобын басқарып, жауынгерлік ережеге сәйкес тапсырылған міндетті мүмкіндігінше орындадық. Бір сотталушының көзі жойылып, төртеуін оқшаулаған болатынбыз. 2014 жылдан бері «Батыс» өңірлік қолбасшылығында қызметтемін, – дейді «Батыс» ӨҚ жауынгерлік дайындық басқарма-сының дене даярлығы және спорт бөлімнің басшысы, майор Руслан Жақыпбеков. №6 бекетте тұрған қатардағы сарбаз Ербол Отарбаевтың батыл да шебер іс-қимылының арқасында олардың жолы кесілді.

Ақтаудағы осы оқиғаның желісімен «Алтыншы бекет» атты көркем фильм түсірілген болатын. Онда Ұлттық ұланның №6656 әскери бөлімінің жедел қызметінің сарбазы 19 жасар Ербол Отарбаевтың ерлігі көрсетіледі. Аталмыш фильм ағымдағы жылдың  15 наурызынан бері көрерменге жол  тартты.

Өзгелерге үлгі бола білген жауынгерлерге құрмет көрсеткен кеште облыстық Ғ. Құрманғалиев атындағы филармония әншілерімен қатар, 5517 әскери бөлімнің шығармашылық ұжымы да өнер көрсетті.

Ясипа  РАБАЕВА,

«Орал  өңірі»

Дарынды балаларға арналған мамандандырылған С. Сейфуллин атындағы №11 облыстық қазақ мектеп-интернатының 10-сынып оқушысы Дәуірбек Сахтаров жуырда Қарағандыда өткен робототехника, бағдарламалау және инновациялық технологиялардың «ROBOLAND – 2018» IV халықаралық фестивалінен күміс медальмен оралды. Дәуірбек Сахтаров – осы мектептегі робототехника үйірмесінің тәрбиеленушісі. Жаңа технологияларға қызығушылық танытатын балаларға арналған байқауға Дәуірбектің сыныптастары Әсет Беккужиев, Ернар Жолдығали және Нұрхайыр Қабиев те қатысты.

Мектептегі робототехника кабинеті 2017-2018 оқу жылы қарсаңында қажетті технологиялармен толығымен жабдықталған. Компьютерлер, оқушылардың тәжірибе жасауына ыңғайлы үстелдер бар. Үйірме жұмысы  алғашында жинақталған құрастыратынның 3-4 комплектісімен басталған болса, оқу жылының алдында жеті дана Lego Mindstorm EV3 Core Set, Lego Mindstorm EV3 Expansion Set базалық жиынтығы және жеті ресурстық жиынтығы алынған. Сонымен қатар, екі дана 3D принтері де оқушылар игілігіне берілген. Бүгінде 7,8 және 10-сыныптарда оқитын 15 оқушы үйірмеге қатысып жүр. Олардың арасында қыз балалар да бар.

– Балалардың робот техникаларына деген қызығушылықтары жақсы. Оларға роботтардың түр-түрін таныстырып, қандай қызметтер атқаратынын түсіндіреміз. Робототехника замануи техникаларға негізделген. Бүгінде өнеркәсіптің барлық саласында жаңа технологиялар енгізіліп, олар адам еңбегінің үлесін азайтуда. Ал мектеп қабырғасында жүріп, робототехниканың қыр-сырын меңгеретін балалар – күн санап қарыштап дамып бара жатқан ақпараттық-технологияның жалынан мықтап ұстағандар. Олар бұл саланы  меңгере отырып, инженерлік-техникалық жұмыстарды, бағдарламалауды, жоғары технологиялар мен электрониканы үйренеді, – дейді балаларды халықаралық жарысқа апарып келген робототехника үйірмесінің жетекшісі Әзілхан Әбуқалиев.

Кабинеттегі тұрқы кішкентай болғанымен, атқаратын қызметі ауқымды 3D принтерінің жұмысына бала түгілі, ересек адам да қызығады. Өйткені осы заманауи құрылғыға арналған PLA пластик арқылы түрлі зат жасап шығаруға болады. Мәселен, ертеректе инженерлер түрлі ғимараттардың сызбаларын жасап, қағазға шұқшиып отыратын. Ал қазір мұндай жұмыстардың бәрін 3D принтер атқарады. Ол үшін адам өзінің жасағысы келген заттың бағдарламасын компьютерге енгізуі қажет. Әзілхан Мейірханұлының айтуынша, мұндай жаңа құрылғыларда жұмыс жасатпас бұрын, балаларға алдымен робототехника шеңберінде бағдарламалаудың жалпы негіздері үйретіледі. Бағдарламалауды үйренген соң ғана принтерді қолдана бастайды. Алдымен 3D принтер қыздырылады. Оған арнайы тетіктермен жалғанған  PLA пластик 200 градуста балқып, бағдарламаға сай модельді құяды. Шыны керек, құрылғының жұмысын қарап тұрып, халқымыздың қорықтық құятын емдік ғұрпы еске түсті. Құйылған қорғасыннан бір бейненің сұлбасы шығатын болса, мұнда да бағдарламадағы зат төменнен жоғары қарай бейнеленіп, дайын болады. Қажетті заттың көлеміне қарай бұл үрдіс бірнеше сағатқа созылады. Ал «LEGO» жиынтығы арқылы балалар түрлі заттар, әсіресе, алдағы болатын жарыстарға байланысты тапсырмалар орындап, роботтар құрастырады. Әзілхан Мейірханұлы үйірмеге қатысатын оқушылар арасында өзара жарыстар ұйымдастырып, қызығушылықтарын  арттырып  отыратынын  айтады.

Балалар мектеп ішіндегі үйірме жұмыстарымен ғана шектеліп қалмай, түрлі жарыстарға қатысып жүр. Онда өздері ойлап тапқан өнертабыстарын тәжірибеден өткізіп, бұл саладағы біліктіліктерін арттырады.

– Қарағандыда өткен халықаралық жарыс та балалардың білімін шыңдайтын байқаулардың бірі екеніне дау жоқ.  Елімізде осымен төртінші рет өткен жарысқа біз екінші мәрте қатысып отырмыз. Оған қатысушылардың саны жыл сайын артып келеді. Биыл 32 категория бойынша өткен жарыста біздің балалар прайм, яғни жоғары деңгей бойынша өнер көрсетті. «3D болашақтың инженері» мен Сума Гранд категориялары бойынша алғаш рет және Кегельринг Х2 аталымы бойынша сынға түсті. Кегельринг Х2 категориясына қатысқан Дәуірбек жүлделі екінші орын алды. Мұнда жас өнертапқыштар кегль рингінен итеріп шығаратын дербес робот жасап шығарды. Яғни ең аз уақыт ішінде  көп банкі шығарып тастаған робот жеңімпаз атанады, – дейді  Әзілхан  Әбуқалиев.

Елбасы  халыққа Жолдауында цифрлық индустрияны дамыту басқа барлық салаларға серпін беретінін атап өткен болатын. Ал «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасында «Білім берудің барлық деңгейінің мазмұнын барлық мамандардың цифрлық дағдыларын дамыту арқылы толығымен қайта қарау қажет» делінген. Сондықтан да баланың креативті ойлауы мен техникалық дағдыларын дамытуда мектептегі робототехника үйірмесінің маңызы зор. Ғылым мен техника саласындағы барлық жаңашылдықты қамтитын робототехника оқушылардың ақпараттық технологияның мүмкіндіктерін ұғынуына және ақпараттық жүйелер саласындағы  мамандықтар  бойынша кәсіби бағдар алуына мүмкіндік береді.

– Мен өткен жылдан бері осы үйірмеге қатысып келемін. Бір жыл ішінде көптеген жарыстарда жүлделі орындарға ие болдым. Болашақта бағдарламашы болғым келетіндіктен, бұл үйірме мені қызықтырады.  Робототехникамен айналысу арқылы математика, физика пәндерінен алған білімімізді арттыра түсуге болады. Алдымен роботқа жүктелетін міндетке арнап бағдарлама жазамыз. Робот жасағанда терең ойланып, алға қойған мақсатқа жету қажет. Биыл Қарағандыда өткен жарыста шамамен 800-ге жуық команда сынға түсті. Еліміздің өнертапқыштарымен қатар Қырғызстан, Ресей және Польшадан балалар келді. Мұндай жарыстардан біз жаңа достар табамыз  әрі өзара пікір алмасып, жаңалықтарымызбен бөлісеміз. Жалпы, робототехника-мен айналысу қызық әрі қажет деп санаймын, – деп өз ойымен бөлісті Дәуірбек Сахтаров.

Еліміздегі жаңа технологиялар саласында автоматтандыру және робот техникасы ассоциациясы 2015 жылы мамыр айында құрылған болатын. Ол автоматтандыруды дамытуға атсалысуды және қазіргі заманғы технологияларды енгізуді, халықаралық серіктестіктерді анықтауды көздейді. Робототехника – елімізде енді қарқын алған  инновациялық сала болғанымен, мақсаты айқын, міндеті зор. Сондықтан да мектептердегі робототехника үйірмелерінің бүгінгі тәрбиеленушілері ертеңгі білікті маман болып шығары сөзсіз.

Ясипа РАБАЕВА,

«Орал өңірі»

Қадыр Мырза Әли атындағы мәдениет және өнер орталығында орыс ұлтының жастары арасында «Тіл – парасат» атты облыстық байқауы өтті.

Мемлекеттік тілді меңгерген орыс жастарын ынталандырып, тілдің қолданылу аясын кеңейтуді мақсат еткен шара облыстық тілдерді дамыту басқармасының ұйымдастыруымен өтті.

– Бұл – «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында Қазақстан халқының тілдері күніне арналып  ұйымдастырылып отырған биылғы алғашқы байқау. Бақ сынағалы отырған үміткерлерді  елімізге қызмет етуді үлкен борышымыз деп білетін, мемлекеттік тілді меңгеруді Отан алдындағы парызбен пара-пар санайтын еліміздің патриот ұл-қыздары деп есептеймін. Алдағы күндері облысымыздағы өзге ұлт өкілдері арасында да осындай байқаулар ұйымдастырылатын болады, – деді қатысушыларға сәттілік тілеген аталмыш басқарманың бөлім басшысы Гүлжайна Бисенғалиева.

Байқауға Орал қаласының және Зеленов, Бөрлі, Теректі аудандары мектептерінің оқушылары мен мұғалімдері, облыс орталығындағы колледж студенттері қатысты. 14 үміткер алдымен ұсынылған түрлі тақырыптар бойынша әңгімелеп, билеттер арқылы таратылған тақырыптарға қазақша эссе жазды. Сонымен қатар жұптасып диалог құрып, өз өнерлерін де ортаға салды. «Менің елім – мәңгілік ел», «Менің туған жерім» тақырыптарында ойларын ортаға салып, қазақ тілін қаншалықты жақсы меңгергендіктерін көрсетті.

М. Өтемісов атындағы БҚМУ-дың аға оқытушысы Наталья Алмағамбетова бастаған қазылар алқасы сайысқа қатысушылардың тапсырманы орындау жеделділігіне, сөздерді сауатты қолдануы мен өз ойларын еркін жеткізе білуіне баса мән берді. Нәтижесінде бас жүлдені №21 ЖОББМ мұғалімі Виктория Девяткина иеленді. 1-орынды №26 ЖОББМ мұғалімі Ирина Жилик жеңіп алса, қалған жүлделі орындарды Орал гуманитарлық-техникалық колледжінің студенті Карина Павлычева мен №20 ЖОББМ мұғалімі Светлана Мурзина өзара бөлісті. Жеңімпаздар мен жүлдегерлер дипломдармен, алғысхаттармен және сыйлықтармен марапатталды. Оза шауып, бәйге алған бас жүлдегер қыркүйек айында өтетін республикалық байқауда облысымыздың намысын қор-ғайтын болады.

Ясипа РАБАЕВА,

«Орал өңірі»

Ирина ЖИЛИК,

№26 ЖОББМ мұғалімі:

– Біріншіден, байқауды ұйымдастырушыларға алғысымды білдіргім келеді. Өйткені осындай шаралар тілді меңгерген өзге ұлт өкілдерінің  басын біріктіріп, барша халыққа мемлекеттік тілдің қолданылу аясының, мәртебесінің қаншалықты артқанын көрсетеді. Еліміз латын әліпбиіне көшкелі жатыр. Бұл  мемлекеттік  тілді жақсы меңгеруге мүмкіндік туғызады деп ойлаймын. Тіл үйренуге адамның ортасы үлкен рөл атқарады. Себебі достарым, өскен ортам қазақы болғасын,  мен мемлекеттік тілді жеңіл үйрендім. Үйде ата-анам қазақша сөйлемесе де, полиция қызметіндегі ағаларым күнделікті тұрмыста қазақша сөйлеседі. Менің Отаным – Қазақстан, сондықтан да қазақ тілінің бүгіні мен ертеңі, оған қатысты барлық мәселе   мені  де  толғандырады.

Сергей ГАЛДИН,

Орал газ, мұнай және салалық технологиялар колледжінің   студенті:

– Мен колледждің екінші курсында оқимын. Қазақ тілін оқып жүргеніме екі жыл болды. Осындай байқаудың ұйымдастырылғанына және оған қатысқаныма өте қуаныштымын. Себебі мұндай байқаулар өзге ұлттардың да қазақ тілінің мәртебесін арттыруға, дамытуға өз үлестерін қосады деп ойлаймын. Мемлекеттік тілді білу – біздің  Отан  алдындағы  парызымыз.

– Жаскелең аға, сіздің әндеріңізді орындаушылар арасында өтетін «Ән-махаббат» атты эстрадалық байқау жөнінде айтсаңыз?

– Биыл менің кәсіби әнші болып, киелі сахнада жүргеніме 30 жыл толып отыр. Ердің жасы елуге келдім. Осы байқаудың өтуіне облыс басшылығы, мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасы және өзім еңбек ететін Ғ. Құрманғалиев атындағы облыстық филармониядағы әріптестерім мүдделілік танытты. Бұл олардың осынша жыл бойғы сахнадағы өнерімді, жүректен шыққан әндерімді бағалап, еңбегімді елегені деп білемін. Мұндай үлкен шараларды өткізуге бір адамның шамасы жетпейді. Сондықтан да осы байқауды ұйымдастырушыларға, әріптестеріме ризашылығымды білдіремін. Тыңдарманым болған халқыма да алғыс айтамын. Өнер адамы үшін бұл үлкен мерей.

– Байқауға қатысуға қандай аймақтардан қанша әнші өтініш білдірді?

– Қазірше Атырау мен Ақтөбе облыстарынан, өзіміздің өңірдің аудандарының өнерпаздарынан өтініштер түсті. Ақтау мен Қызылордадан қатысушылар күтеміз. Әзірше жиырманың үстінде үміткер тіркеліп отыр. Байқауға қатысушылар менің жетпіске жуық әнімнің ішінен өзінің қалағанын орындайды. Олардың қатарында «Туған жерге сағыныш», «Қоңырдың қасқалдағы», «Әлия – Мәншүк», «Анаға сый», «Ән-махаббат» әндері бар. Байқауға жасы 18-35 аралығындағы кәсіби немесе әуесқой әншілердің бәрі қатыса алады.

– Жаскелең аға, әншілерге қандай талаптар қояр едіңіз?

– Қай ән болсын жүректі тербеп, көңіл төрінен шығуы қажет. Әншілердің әннің әуені мен өлеңін бұзбай айтқанын қалаймын. Өзім музыкант болғандықтан, орындалып жатқан әннің әуеніне ерекше назар аударамын. Ән – құдірет.  Сондықтан да ән тыңдай отырып, адамның жаны рахат тауып, әнге, жалпы өмірге деген құштарлығы арта түсу керек деп білемін. Сонымен қатар әншінің сахнада өзін-өзі ұстауы, киім киісі, тыңдарманды баурап алуы, бір сөзбен айтқанда, сахна мәдениетін қаншалықты меңгергені де назарға алынады.

– Жан жүрегін әсем әуен әлдилеген композитор «төрт аяғы тең жорға» өлеңді іздейді. Сіз қандай ақындармен шығармашылық байланыстасыз?

– Тамылжыған ән мәнді-мағыналы сөздермен айшықтала түседі. Сондықтан да ән сөзінің мағыналы болғаны маңызды. Қадыр Мырза Әли мен Тұманбай Молдағалиевтің өлеңдері жаныма жақын. Ақұштап Бақтыгереева мен Дариға Мұштанова, Ғайсағали Сейтақ, Ерікқали Ахметов, Оралбай Сату, Жансая Мусина және Талант Арынғали сынды ақындармен шығармашылық байланыстамын.

– Алдағы жоспарларыңызбен бөліссеңіз?

– Бүгінде Сырым, Тасқала және Ақжайық аудандарында концерт қойдым. Туған өлкеміздің басқа да аудандарын аралап, сосын Астана мен Атырауға жеке концертімді беруді жоспарлап жүрмін. «Ән-махаббат» атты ән жинағым жақында жарыққа шықпақ.

Сұхбаттасқан  Ясипа  РАБАЕВА,

 «Орал өңірі»

2 сәуір  – Бүкіләлемдік аутизм мәселесі туралы ақпарат тарату күніне орай облыстық зерде бұзылыстары бар балаларға арналған арнайы мектеп-интернатында шара өтті.

Аутизм психологиялық ауру болып есептеледі. Балалардың жалпы дамуы тежеліп, қорша­ған ортаға деген қызығушылығы бол­­­майды, өз әлемімен өмір сү­ре­ді. Сондықтан да олар пси­хо­­логиялық көмекке мұқтаж. – Облыс бойынша 6025 мүм­­кіндігі шектеулі бала есепте тұр­са, соның 134-і аутистік спектр бұзылысы бар бала болып са­на­ла­ды. Бұл балалардың сек­­сен па­­­йыз­ға жуығы білім беру­мен қам­ты­лып отыр. Соңғы жыл­­да­­ры мем­ле­кет тарапынан нау­­қас ба­ла­лар­ға ерекше көңіл бө­лі­ну­де. Облыс орталығындағы психо­­­ло­гиялық-педагогикалық ке­ңес бе­ру мекемелеріндегі ар­найы пе­да­гогтар мен дәрігерлердің алға қойып отырған мақсаты нау­қас­­­ты ерте жастан анықтау, тү­зе­ту жұ­мыстарын уақытында қолға алу болып табылады, – дейді об­лыс­тық білім басқармасының ин­клю­­зив­ті арнайы білім беру, қор­ған­­шылық және қам­қор­шы­лық бөлі­мі­нің бас маманы Ерік Тұяқов. Он бір аудан мен Орал қала­сындағы психологиялық-педа­го­ги­калық түзету мекемелеріндегі арнайы мамандар дертке шал­дық­қан балалармен жұмыс жа­сау­да. Мамандардың ай­туын­­ша, бір­не­ше жыл бұрын облыста­ғы бір­де-бір оқу орнының бұл ба­ғыт­тағы арнайы педагогтарды дайындамағаны өзекті мәселе болып келген. Соңғы жылдары М. Өтемісов атындағы БҚМУ-да жоғары педагогикалық білім негізінде арнайы мамандар даяр­лау қолға алынған. Бұл об­­лыс­та­ғы білім беру мекемеле­рін қа- ­­жет мамандармен толық қам­ту­­ға мүмкіндік берді. Облыстық зерде бұзылыстары бар бала­лар­- ға арналған арнайы мектеп-интернатында бүгінде 330 оқу­­шы оқитын болса, олардың 39-ы аутизмге шалдыққан балғын. Шара барысында оқушылар мен мұғалімдер, ата-аналар Ғ. Құр­ман­ғалиев атындағы облыс­тық филармония өнерпаздары мен осы мектептің өнерлі бала­ла­ры­­ның концерттік бағдарла­ма­сын тамашалады.   Ясипа  РАБАЕВА, «Орал  өңірі»

Күні  бүгінге  дейін  Орал  қаласынан  240  мың  текше  метр  қар  шығарылған  болса,  өткен  аптадан  бастап  көше  бойындағы  су  сору жұмыстары  басталды.

Бұл туралы кеше қала ішіндегі қар тазалау жұмыстарымен танысқан қала әкімі Мұрат Мұқаев айтты. «Су тасқынының алдын алу мақсатында қазір облыс әкімінің тапсырмасына сәйкес қаладағы барлық коммуналдық мекеме, басқа да кәсіпорындар күшейтілген режимдегі жұмысқа ауысты. Екі ауысымда жұмыс атқаруда. Қазір 130-дан астам техника, сол сияқты «Орал таза қала» мекемесімен 350 адам тек қар тазарту жұмыстарына тартылған болса, оған қосымша 300-ге жуық ерікті, яғни студенттер мен әскерилер жұмылдырылуда. Сонымен қатар жеке кәсіпкерлер мен басқа да мекемелердің қызметкерлерін есептегенде, бір мыңнан аса халық қар тазарту жұмысымен айналысуда. Қардың наурыз айында көп түсуіне байланысты су тасқынының қаупі әлі де бар. Наурыз мерекесінде түскен қарға орай бүкіл су өтетін арықтарды қайта тазартып, жеке сектордағы қар шығару жұмысын екі-үш қайтара атқарудамыз. Ең бастысы, қала тұғындарынан өз аулаларынан қарды шығаруды, тазалауды сұраймыз. Екіншіден, мекемелер мен кәсіпорындар, кәсіпкерлік нысандары өз аумағындағы қарды шығарып қана қоймай, қар төгетін жерге апарып тастаулары керек», – дейді Мұрат Мұқаев.

Оның айтуынша, қаланың Жұлдыз, Сарытау шағынаудандары, 2-жұмысшы ауылы, қаланың ескі бөлігі, яғни Курени, 2-ПДП аймақтарға су басу қаупі жоғары жерлер болып отыр. Қазір олардың барлығында қар шығару жұмыстары екі ауысымда атқарылып жатыр. Бұл іске 60-қа жуық «КамАЗ», 20 қар тиегіш техника жұмылдырылған.

Қаланың әр аумағында қар тазалау жұмыстары қарқын алған. Мәселен, Неусыпов көшесі 26/2 үйінің шатырында сояудай болып тізілген мұз сүңгілері жаяу жүргіншілерге төбеден қауіп төндіріп тұр. «Евразия» КСК қызметкері Гүлнара Казыева мұзды түсіру үшін өз күштерімен техника жалдап, жұмысшы күшін табу керек екенін айтады. Қалалық әкімдік бөлген тракторды пайдаланып, осы жұмысты қолға алған. Ал Фрунзе мен Есқалиев көшелерінің қиылысында М. Өтемісов атындағы БҚМУ-дың 55 студенті өз еріктерімен  келіп, қар  аршуда.

Ясипа  РАБАЕВА,

«Орал  өңірі»