Театрдың  жаңа  маусымы  жағымды  жаңалықтарға толы  болмақ.  Биыл  Ақ  Жайықтың  танымал  тұлғалары,  белгілі  ақын-жазушылар  Хамза  Есенжанов,  Қадыр Мырза Әлиге  арналған  қойылымдар  көрерменге  жол  тартпақшы. Бұл  туралы Х. Бөкеева  атындағы  облыстық  қазақ   драма  театрының  директоры  Қуаныш  Амандықов  әңгімелеп  берді.

– Қуаныш Сайлауұлы, ең алдымен театр маусымы қандай қойылыммен басталатынын білгіміз келеді?

– Театр маусымын белгілі жазушы, драматург Сәбит Досановтың «Мәншүк» қойылымымен жапқан едік. Алла бұйыртса, 7 қарашада дәл осы спектакльмен ашпақ ниеттеміз. Жалпы, көрермен бұл премьераны жақсы қабылдады. Өйткені батыр қыз  Мәншүк туралы қойылымдар бұрын-соңды  еш жерде қойылмаған. Көрермендеріміздің көпшілігі көріп үлгерген жоқ. Әрі бұл қойылымның өзіндік ерекшеліктері бар. Қойылымда дүрсілдеген, тарсылдаған соғыс бейнеленбейді. Отан үшін от кешіп,  20 жасында майданға аттанған батыр қыздың ішкі иірімдері, жан дүниесінде болған тол-ғаныстар, елге деген сағынышы көрерменге көркем түрде жеткізіледі. Осы тұста қойылымның режиссерлері Асхат Маемиров пен Әлия Баймаханова би жанрын әдемі қолданған. Қысқасы, әлі көріп үлгермеген көрермендерге қойылым жақсы әсер қалдырады деген сенімдемін.

– Театрдың бүгінгі бағыт-бағдары, тыныс-тіршілігі, жаңа маусымдағы жоспарларыңыз туралы кеңінен тарқатып әңгімелеп берсеңіз? Премьераны дайындауға қанша уақыт қажет?

– Театр ұжымы қарқынды жұмыс жасап келеді. Өткен жылы жеті, одан бұрынғы жылы сегіз қойылымды көрермен назарына ұсындық. Әртістеріміз еңбек демалысынан шыққан соң бізде қайнаған театр тірлігі басталады. Бір премьераны дайындап шығару үшін кем дегенде бір ай, ай жарым уақыт керек. Актерлардың әр күні шағын жоспарлаудан кейін бой қыздырумен басталады. Премьераға бекітілген 30 әртіс жүгіріп, секіріп, жаттығулар жасап, бой қыздырып алған соң, пьесамен танысады, оқиды,  сіңіреді. Осының өзі бір апта, он күнге созылады. Әрі қарай репетиция басталады. Бізде көбіне үлкен сахнамыз әр түрлі шаралардан босамай жатады. Сондықтан олар кіші сахнада дайындалады. Әрі біз екі премьераға қатар дайындаламыз.

Бұл әртістер арасындағы шығармашылық бәсекелестік үшін қажет. Пьеса әбден ширығып дайын болған соң, оны көркемдік кеңестен өткіземіз. Көркемдік кеңесте барлық ұсақ-түйекке мән беріледі. Осылай бірнеше кезеңнен өтіп, әбден піскен премьера көрерменге жол тартады.

Жаңа маусымда былтырғыдай межеде премьера дайындаймыз.

Биыл Ақ Жайықтың танымал тұлғалары, белгілі ақын-жазушыларымыз Хамза Есенжанов, Қадыр Мырза Әлиге арналған қойылымдар көрерменге жол тартпақ. Ең басты жаңалығымыз – Нартай Сауданбекұлының «Мұқағали, Нұрғиса» драмасы болмақ. Бұрын еш жерде қойылмаған, керемет жазылған дүние. Одан бөлек, Фариза апамызға арналған поэзия бағытындағы қойылым шығармақшымыз. Мұның бәрі жыл бойы көрермендерімізді рухтандыратын дүниелер болады ғой деген сенімдеміз.

– Егер құпия болмаса, бір қойылымға қанша қаражат жұмсалады?

– Кей қойылымдарды сахнаға алып шығу үшін көп қаражат керек болады. Ал кей премьераларға жаңағы қаражаттың  қалдығы да жетеді. Кейбір үлкен қойылымдар 4-5 миллионға, ал кей қойылымдар 400-500 мың теңгеге шығып жатады. Көбіне режиссерлер  актердің жан дүниесін пайдаланып, жоқтан бар жасап, алып шығуға тырысады.

«Қазір бізде пьеса жазатын драматургтар жоқтың қасы. Сондықтан режиссерлер прозалық бағытта жазылған жақсы дүниелерді интерпритация жасап, көрерменге ұсынып жатады» деген бағыттағы әңгімелерді басылым беттерінен оқып қалып жүрміз. Жалпы, режиссура мен драматургияның жай-күйі туралы сіз не айтасыз?

– Дәл қазіргі уақытта режиссер өте қат мамандықтардың бірі екені рас. Оған себеп, жақсы режиссерлерді Астана, Алматы қалаларына  тартып алып кетеді. Олардың өздері де сол жерде жұмыс жасағанды тәуір көреді. Ақшасы да, жалақысы да жақсы. Бұл да өмір заңдылығы. Театр саласында Болат Ұзақов, Нұрлан Жұманиязов, Мұрат Ахманов деген мықты режиссерлер бар.  Біз сол мықтылардың тәлімін алған жақсы шәкірттерін ұстап қалуға тырысамыз. Қазір театрымыздың бас режиссері – Самал Әбуов. Атыраудан Мұқан Томановты кез келген кезде шақырып аламыз.  Ал драмалық шығарма жазатын драматургтар жоқ деген жай сылтау. Мықты драмалық шығармалар жетерлік. Мәселен, әлі күнге ешкімнің тісі батпай жүрген «Батқан кеменің бейбақтары», «Гүл НӘР» деген мықты драмалық шығармалар бар. Тек соларды іздеп тауып, «Заманға сай келе ме? Актерлардың қарым-қабілеті жете ме?» соны саралап, қарау керек.

– Талай мәрте шетелге барып, бірнеше рет бас жүлде алып, ел мерейін асқақтатып қайттыңыздар. Жалпы, сіздер барған Македония еліндегі театр өнерінің ерекшелігі туралы айтып берсеңіз?

– Шетелде сахнаны техникамен, декорациямен күрделендірмейді. Жай ғана бір-екі ағаш қойып, минимализммен алып шығады. Бірақ соның өзін көрерменге шебер жеткізе біледі. Оларда құр айқай жоқ, жай ғана сыбырлап сөйлеу арқылы көрерменді өзіне баурап алады. Біздің бас жүлдеден бөлек, ең үлкен олжамыз – шетел актерларының осындай әдіс-тәсілдерін біртіндеп өзімізге енгізіп жатырмыз. Өткен жылдары Мұқан Томанов сыбырлап сөйлейтін «Көшкін» атты қойылымды жарыққа шығарды. Көрермен жақсы қабылдады. Іргемізде тұрған Самараның өзінде театр өнері 10-15 жылға алға кетіп қалған. Мәскеу, Санкт-Петербург қалаларында оқып келген режиссерлер қойылым қояды. Көрермен тырс етпей тамашалайды. Театр мәдениеті өте жоғары деңгейде. Біз жыл сайын барып, олардың өнерін тамашалап, рухани күш алып, тәжірибе жинап қайтамыз.

– Жаңа маусымда өзге елдегі әріптестеріңізбен тәжірибе алмасу бағытындағы жоспарларыңызбен бөліссеңіз? Одан бөлек, театрда қордаланып қалған қандай мәселелер бар?

– Алла бұйыртса, қазан айының 22-28-і аралығында Хадиша Бөкееваның 100 жылдығы, театрдың 25 жылдығына арналған халықаралық театр фестивалін ұйымдастырғымыз келеді. Қазіргі уақытта қаражат қаралып жатыр.  Ресейден екі театр, Македония, Моңғолия, Өзбекстан елдерінен және Қазақстаннан төрт театр қатысады деп жоспарлап отырмыз. Бұл жоспарымыз орындалып жатса, Ақ Жайық мәдениетінің мерейі асқақтай түсері сөзсіз.

Театрдың ең үлкен мәселесі күрделі жөндеуді қажет етеді. Облыс әкімі, өнер жанашыры Алтай Көлгінов алдағы жылы театрға жүз пайыз жөндеу жүргізілетіндігін айтып, бізді  қуантып  қойды.

Театр – адам жанын, санасын тазартатын киелі орын ғой. Әрбір қойылымға келген көрермен уақытша болса да серпіліп қайтады. Театрда сахнаның патшасы – актер, режиссер, драматург деп таласып жатамыз. Шын мәнінде театрдың патшасы – көрермен. Сондықтан да театр жаңа маусымда өз көрермендерін асыға күтеді.

Сұхбаттасқан Гүлжамал    ЖОЛДЫҒАЛИ,

«Орал   өңірі»

Облысымызға  арнайы  сапармен  келген  «Нұр Отан»  партиясы  Төрағасының  бірінші  орынбасары  Мәулен Әшімбаев  облыстық  мәслихатта  партияның  облыстық  активімен кездесті.  Жиынға  облыс  әкімі Алтай  Көлгінов  қатысты.

Басқосуды ашқан облыс әкімі биылғы 1 маусымда өткен партияның Саяси кеңесінде Елбасының, партия Төрағасының партия қызметін жаңғырту аясында 20-дан астам жобаны жүзеге асыруды тапсырғанын айтты. Осы орайда партияның облыстық филиалы ауқымды жұмыстар атқаруда.

– Ауыл-аймақтарда жаңашыл бағыттағы коворкинг орталықтар ашылып, кітапханалардың жұмыстары жанданды, заман талаптарына сай қайта түледі.

8 IT сынып ашылды, мектеп асханалары мен спорт алаңдарын жаңғырту, ауылдық жерлерде ағылшын тілін үйрену үшін қолайлы орта қалыптастыру сияқты нақты жобаларымыз бар. Бастауыш партия ұйымдарына ерекше назар аударылып,  жұмысына қолдау көрсетіліп, оларға жүктеліп отырған нақты жұмыстардың сапасын арттыруға мүмкіндік   берілді. Облысымызда партиялық кадрлар резервіне  белсенді саяси мемлекеттік және әкімшілік лауазымдарды ұсыну жұмыстары, меритократия принципінде қабілеттілігіне және іскерлігіне сай сайланбалы органдарға іріктеу жұмыстары  жүргізіліп келеді,  –  деді Алтай Көлгінов.

Жиында сөз алған Мәулен Әшімбаев БҚО-да барлық сала бойынша қарқынды даму бар екендігін, соның ішінде маңызды мембағдарламаларды табысты жүзеге асыруда айтарлықтай нәтижеге қол жеткізілгенін атап өтті. Елбасының бес әлеуметтік бастамасы бойынша да біраз жұмыстар атқарылғанына, сол шаруалардың басы-қасында партия мүшелерінің жүргенін айтқан партия Төрағасының бірінші орынбасары биылғы маусымдағы партияның саяси кеңесінің кеңейтілген отырысында Елбасының айқындап берген жаңа міндеттерін және оларды орындаудың тиімді тетіктерін жан-жақты  саралады. Оның айтуынша, саяси кеңес отырысында партияны жүйелі жаңғырту,  Елбасының бес әлеуметтік бастамасының жүзеге асырылуына қоғамдық бақылау жүргізу мәселелері  қарастырылған. «Елбасы партия қызметін жаңғырту аясында атқарылған жұмыстарға оң бағасын беріп, «Нұр Отан»  – елдің өсіп-өркендеуіне жұмыс істейтін нақты істердің партиясына айналды» деп атап өтті. Сондай-ақ Елбасы барлық партиялық бастаманы мақұлдап, оларды уақтылы әрі тиімді ұйымдастыру үшін партиямен бірге әкімдерге де  нақты тапсырмалар берді. Осылайша партия Төрағасы бізге сенім артып, үлкен жауапкершілік жүктеп отыр», – деді  М. Сағатханұлы.

М. Әшімбаевтың айтуынша, партия еліміздің экономикалық, саяси, әлеуметтік, рухани өміріне атсалысатын нақты істердің ұйытқысына айналды. Қазір партияға Елбасының 5 әлеуметтік бастамасын жүзеге асыру міндеті жүктелген және соған орай оның жүзеге асырылуына қоғамдық бақылау жүргізеді. «Партия Үкіметпен бірге мемлекеттік бағдарламалар негізінде жасақталған партиялық жобаларды іске асыруға қатысады. Бұл тұрғыдан Батыс Қазақстан облыстық филиалының жұмысы лайықты деңгейде ұйымдастырылған. Барлық партиялық жоба  тұрғындардың өмір сапасын жақсартуға, маңызды әлеуметтік мәселелерді шешуге бағытталған», – деді Мәулен  Әшімбаев.

Басқосуда партияның облыстық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Серік Сүлеймен партияның қызметін жаңғырту аясында «Рухани жаңғыру», «Цифрлық Қазақстан» бағдарламаларын жүзеге асыруға, шағын және орта бизнесті қолдауға бағытталаған жаңа партиялық жобалардың іске асырылуы жайын  баяндады. Сондай-ақ жиында Қазталов аудандық партия филиалының төрағасы, аудан әкімі Абат Шыныбеков, «Нұр Отан» партиясының Саяси кеңесінің мүшесі, «Отделстрой» компаниясының директоры Валентина Михно сөз алып,  партиялық жобалардың жүзеге асырылуы, Елбасының бес әлеуметтік бастамасының жүзеге асырылуына қоғамдық бақылау жүргізу мәселелері жөнінде ой-пікірлерімен  бөлісті.

Гүлбаршын    ӘЖІГЕРЕЕВА,

«Орал   өңірі»

Жазғы маусымда үй салу, қора-қопсы жөндеу, аула тұрғызу секілді науқанға тұрғындар жаппай  білек сыбана кіріседі. Мұндай кезеңде есік-терезе ойып, еден жаңалайтын, қабырғаны әрлеп, шатырыңды ауыстырып беретін шеберлердің «қаны жерге тамбайды». Кей еркек кіндікті жұмыс жоқтығын сылтауратып,  аузын қу шөппен сүртіп жатқанда, қолынан келетін қарапайым кәсібінен нәсіп табуға арланбайтын, маңдай терін төгіп, еңбек етуге құштар азаматтар көп. Солардың бірі – оралдық Жасталап Батырғожин.

Жәкеңнің қолының епсектігіне, жеті рет өлшеп, бір рет кесетініне өзіміз куә болған жайымыз бар. Былтыр «Орал өңірі» газеті редакциясының ұжымы демеуші тартып, кабинеттердің ішін жөндеткенде, әріптес ағамыз Сәкен Әбілхалықов екеуміз бірге отырған ұядай бөлмеміздің қабырғасын әп-әсем қылып, әктеп-сырлап, есік-терезе, еденін түгел жаңғыртып бергені бар. Жұмыс кабинетінің ішкі құрылысына қолтаңбасын қалдырған Жасталап шебер сүйікті ісінен жыл бойына нәпақа табады. Ол «темірді қызған кезде соғатын» шақта еңбегіне қарай өнбегі болатын, сұранысқа ие мамандық маңайында қарагөздерімізді аса көп емес екенін айтты. Маңдай терін сүртіп тұрып, өз бетімен нәпақа табуға, күнкөріс қамына өзге  ұлт  өкілдері  берік-ақ.

Жасталап Батырғожин Сырым ауданындағы Тасқұдық ауылында дүниеге келгенімен, Бостандық ауылдық округінің Көгеріс елді мекенінен түлеп ұшыпты. Қолы алтын әкесі ісмерлігімен ауыл тұрғындарының алғысын алып, Көгерістің  көсегесін  көгерткен.

– Әкем құрылысшы болды. Ауылдастарға баспанасын салуға көмектесетін.  Ат арба, қысқы шана жасап беретін. Бес ағайындымыз. Менен кейін екі ұл, екі қыз бар. Әкеме қатты еліктеген – менмін. Төрт жасар кезімде үйдегі киізді шегемен қағып тастағаным есімде. Қыс кезінде үлкендер қағып-сілку үшін сыртқа алып шығайын десе, шегеленген киізді көтере алмай, қызық болды. Әкемнің қасынан қалмаймын. Үй салысамын, пештің тасын өремін. Бала күнімнен еңбекке шынықтым, – деді Жасталап Батырғожин.

1993 жылы облыс орталығындағы №4 училищеден, қазіргі Орал политехникалық колледжінен ағаш шебері мамандығын алып шығады. Колледж бітірген соң, ауылда мал бағыпты. Тоқсаныншы жылдары мал бақпақ түгілі, жан бағудың өзі қиын болғаны мәлім. Кейін Орал қаласындағы қарттар үйінде, Көшімдегі балалар үйінде еңбек етті. Дегенмен соңғы он шақты жыл көлемінде ағаш шебері табысты өз бетімен тауып жүр. Тапсырыс берсең, ағаштан жер үстел дайындап береді. Линолеумді еденге өлшеп-кесіп, төсеп, төбеге тартатын материалды қолмен қойғандай қылып  жөндейді.

– Көбіне бөлме есіктерін орнатумен шұғылданамын. Тұрақты хабарласып тұратын тұтынушылар бар. Тапсырысты алған соң, жеті рет өлшеп, бір рет кесіп, мұқият орындаймын. Өзіме бұл кәсібім ұнайды. Табыс табу жолында ерінбеу қажет. Алдағы уақытта 3D баспа құрылғысын меңгергім келеді. Жаңа технология жұмысты жеңілдетеді, – деді Жасталап Батырғожин.

Ағаш шебері  кәсіби тұрғыда  кейбір кеңесімен бөлісті. Соған назар  аударайық:

Жаңа боялған есікті не терезені жабуға тура келсе, онда жақтауларының арасына фольга салып жапса, боялған жерлері жабыспайды.

Едені сырланған үйдегі иіс тез кетуі үшін екі-үш күнге дейін шелекпен суық су қою керек. Ауа содан  тез  тазарады.

Ағаштарды бір-біріне желімдегенде қысқыш тақтайлардың екі басын сыммен құрсаулап орау керек. Қатты қысу үшін құрсаулардың астынан сына қағылады.

Көп тақтайды бірдей ұзындықта кескенде тәжірибесіз шебер әр тақтайды өлшеп әуре болады. Олай етпес үшін ұзындығы өлшенген рейкадан қалып кесіп алып, басына көлденең тіреуіш қағып, соны пайдалану керек.

Егер тақтайды екінші тақтайдың басына бұрандалы шегемен бекіткіңіз келсе, байланыс мығым болуы үшін мына тәсілді қолдануға болады. Екінші тақтайдың ұшына жақын қырынан ойық жасап, оған қатты ағаштан сына қағу қажет. Бұрандалы шегелер сынаға кіріп, тақтайлар мықты бекітіледі.

Көп қабатты фанерді кескенде оның үстіңгі жағының жаңқалары жарылып кетеді. Оны болдырмас үшін кесетін жеріңізге ыстық  су құйып  жіберу  керек.

Арамен отын кесу үшін ашамай дайындағанда ортасын сәл биіктеу жасаса, ағашты кескенде  араны  қысып  қалмайды.

Мұқалған арамен кесіп жатқанда дымқыл ағаш араны тұтып қала берсе, аздап сабын жағу қажет. Сонда  жұмыс  өнікті  болады.

Қол араның сырт жағын сантиметрмен бөліп, егеумен не қашаумен белгі соғып қойса, сызғышты пайдаланбауға да  болады.

Ағаш керек мөлшерден сәл-пәл 2-3 мм артық кесілсе, оны қайтадан дәл кесу оңайға соқпайды. Екі кесіндінің басын түйістіріп, қысқашпен (струбица) қысып тастаңыз. Кесінді басындағы жіктен араны бір өткізсеңіз, артық жері алынады.

Нұртай   АЛТАЙҰЛЫ

Жас  шеберлерге  кеңес

Қазақ халқы қолы алтын адамдарды «ағаштан түйін түйген» деп әспеттеп жатады. Шебер болып қалыптасу үшін тәжірибе керек. Кәсібін жаңадан бастаған шеберлер назарына ғаламтор желісінен алынған бірнеше кеңесті ұсынамыз.

Көңіл күй де ықпал етеді. Егер ой тұңғиығына батып, әлденеге алаңдаулы болсаң, шеберханаға беттеудің қажеті жоқ. Шаршаңқы күйде жұмыс істегенде, жасаған өнімің көңіліңнен шықпайды. Тіпті істің соңы шебердің жарақат алуымен аяқталуы мүмкін.

Көз, құлақ және басқа нәзік ағзалар қымтап ұсталуы тиіс. Станоктар, электроқұрылғылармен жұмыс жасағанда 22 децибелден кем емес дәрежеде дыбысты төмендететін қорғаныш құралын үнемі қолдану қажет. Шаңнан қорғайтын тұтқышты пайдаланған жақсы. Әсіресе, N95  дәрежесіндегі  респираторды қолданған  абзал.

Өзгелердің де кеңесіне жүгін. Көптеген ағаш ұсталары тәжірибесімен бөлісіп жатады. Сондай кезде күрделі істі жеңілдетуге көмектесетін амалдар туралы естисің. Немесе интернет арқылы да істің тетігін оңай табуға болады.

Қосалқы құрылғылар қажет. Шеберханада қосымша бояу қалағы, екіжақты жапсырғыш, қол жууға арналған ерітінділер, дәрілік қобдиша, от сөндіргіш құралдың болуы міндетті.

Іске тиянақты болған жөн. Құралдар қоятын шкафты, сөрелерді, астаушаларды жасап ал. Айналаңдағы заттар жинақы тұрғанда, көңіл күй көтеріңкі, іс өнікті болады. Құралдар орын-орнында болса, іздегенде тез табылады. Жұмыс үстелі орнықты болған жөн. Қысқа мерзімде орындалатын кей іс ұзақ уақыт дайындықты талап етуі мүмкін.  Оған сабыр  етіп, ерте дайындал. Яғни қауіпсіздік ережелерін  түбегейлі  ескеру  қажет.

Әр тиынды орнымен жұмсау керек. Үнемдеген жақсы, бірақ тым сараңдық танытпау керек. Ағаштан жасалған құралдар ескірсе, жаңасын сатып ал. Ысқылайтын қағаздар (наждак) 5-10 минутта-ақ жарамсыз болады. Желімнің уақыты өтуі мүмкін. Ұзақ тұрған сырдың бетіне «қыртыс» түседі. Оның ыдыстарын лақтыр. Ең бастысы,  жарамсыз  материал  сапаға  әсер  ететінін  еске  тұт.

 Материалдың сыртқы пішінін өлшеп алу маңызды. Оны үнемді пайдалану үшін өлшемді тақтаға не параққа алдын ала түсіріп ал. Сонда шикізатқа пайдаланылатын ағаштың ақауын ескеру немесе бетіндегі ою-өрнекті, түстерді тиімді пайдалану оңайға түседі.

Қалыптамалар істі жеделдетуге көмектеседі. Бір үлгідегі бірнеше бөлшекті дайындау керек болса, күрделі пішіндерді қалыпқа түсіріп алған дұрыс. Сонда фрезерлік үстелде бір қалыппен шикі-зат дайындауға оңтайлы болады.

Алдымен жинау, содан кейін желімдеу. Ағаш бөлшектерді құрғақ күйінде жинап, кем-кетігін қарап алған дұрыс. Желімдеп алғаннан кейін қисық біткен тұсын жөндеу қиынға соғады. Содан кейін «түзу секілді» деп көзбен өлшеуді қою қажет. Одан да құрастырылмалы бұрыштамаларды  сатып алып, жоба бойынша нақты үлгіні жасаған жөн.

Ағаштың сүрегі орналасуына қарай оны аралау әдісі түрлі болады. Шикізаттың ауа райына ісініп-кебетінін ескер. Ағаш уақыт өте саңылау қалдырады, сына түседі.  Өлшеу амалын ерте ескерген дұрыс.

Бейсенбі  күні  облыс  әкімі  Алтай  Көлгінов  Эстония  Республикасының  Қазақстандағы  төтенше  және  өкілетті  елшісі  Хейти  Мяемеэс  мырзамен  кездесті.

Кездесу барысында алдымен облыстың тыныс-тіршілігімен таныстырған Алтай Сейдірұлы Қазақстан мен Эстонияның арасындағы ежелден келе жатқан тарихи, достық байланыс аймақтық деңгейде де жалғаса беретінін атап өтті. Сондай-ақ ол Эстониядағы мемлекеттік қызмет көрсету саласындағы цифрландыру саясатына ерекше тоқталды.

– Бізді сіздің елдегі электронды мемлекеттік қызмет көрсету  ерекше қызықтырады. Сіздің елде бұл көрсетілетін қызметтер 99 пайызға автоматтандырылған. Сондай-ақ денсаулық сақтау саласындағы сандық қызмет көрсетудегі тәжірибелеріңіз де ерекше. Әріптестеріммен бірге медицина саласының мамандары да Эстонияға барып, тәжірибе алмасатын болады. Біздің облыс сізбен көршілес жатқан Финляндия елімен де тығыз іскерлік байланыс орнатты, бүгінде үш жоба жүзеге асуда. Эстониямен де серіктес болуға дайынбыз. Еліміздің Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев та цифрландыру бағдарламасын қабылдағанын білесіздер. Ал Батыс Қазақстан облысы денсаулық сақтау және білім беру салаларын цифрландыру бойынша пилоттық аймақ болып табылады. Алдағы уақытта басқа салаларда да жалғасын табатын болады, – деген Алтай Сейдірұлы бұл бағытта атқарылып жатқан жұмыстармен таныстырды. Орал тарихқа бай  көне шаһар және еліміздегі «жасыл» қала екенін ерекше атап өтті. Ал облыстың даму қарқынына куә болып, бірқатар өндіріс орындарын аралаған  Хейти Мяемеэс мырза өз кезегінде өңірге әлеуеті  зор  аймақ  деген  баға  берді.

– Жақын күндері қазақстандық делегация Эстонияға бармақшы. Бұл тәжірибе алмасуға үлкен мүмкіндік болмақ. Бүгінгідей кездесу алдағы уақытта  да  жалғасын табады деген үміттемін. Әрине, өзара әріптестік бойынша алғышарттар басталып кетті десе де болады. Біз Оралдағы кейбір өндіріс орындарында болып, ерекше әсер алдық. Енді инвестиция құюға тиімді сапаны нақтылаймыз. Жалпы, бізге серіктес болуға мүмкіндіктер бар, – деді елші.

Ясипа   РАБАЕВА,

«Орал   өңірі»

Қыркүйектің 6-сы күні сағат 16.37-де Ақжайық ауданының орталығы – Чапаев ауылындағы аудандық ішкі істер бөлімі аумағында ҚР ІІМ МКҚБ Ақжайық аудандық

2-батальонының 1994 ж. т. полиция сержанты аталған батальонның взвод командиріне табельдік қарудан оқ атып, салдарынан 1986 ж. т. зардап шегуші оқиға орнында қаза тапты.

Аталған қылмыс бойынша ҚР ҚК-ның 99-бабы 1-т. (Кісі өлтіру) сәйкес сотқа дейінгі тергеу ісі басталып, оқиға орнында полиция қызметкерлері жұмыстануда. Істің мән-жайы мен себептері анықталып жатыр.

БҚО  ІІД  баспасөз  қызметі

Бейсенбі күні өңірімізге жұмыс сапарымен келген «Нұр Отан» партиясы Төрағасының бірінші орынбасары Мәулен Әшімбаев тұрғын үйдің пайдалануға берілуіне куә болып, ашылған ІТ орталықтың, «Ашық әкімдік» жобасының жұмысымен танысып, өңір жастарымен кездесті.

Ипотекалық   несие   қолжетімді

Зашаған кентіндегі 90 пәтерлі су жаңа үйдің ашылу салтанатына қатысқан Мәулен Сағатханұлы еліміздегі «7-20-25» мемлекеттік бағдарламасы аясында пайдалануға берілген үй тұрғындарына  пәтер кілттерін өз қолымен табыс етті.

 Айта кетейік, ағымдағы жылдың жеті айында облыс бойынша 250 мың шаршы метрден аса баспана пайдалануға берілді. Жыл соңына дейін 415,7 мың шаршы метр, оның ішінде «7-20-25» бағдарламасымен 46 мың шаршы метр баспана салынады деп жоспарлануда. Жалпы, жаңа бағдарламаны жүзеге асыруға жауапты екінші деңгейлі банк өкілдерінің мәліметінше, облыс  бойынша тұрғын үйге 55 өтініш келіп түскен.

 Мәулен Әшімбаев қазіргі кезде баспана ең өзекті мәселелердің бірі екенін, «7-20-25» бағдарламасы сол мәселені тиімді шешуге бағытталған маңызды бастама, әсіресе,  жас отбасылар үшін үлкен мүмкіндік екенін атап өтті.

— Баспана кез келген отбасы үшін болашаққа салынған инвестиция десек те, артық болмас. Осы мемлекеттік бағдарламалар арқылы Елбасы барша қазақстандықтың баспаналы болуына жағдай жасап, ипотекалық несиелердің қолжетімділігін қамтамасыз етіп отыр. Батыс Қазақстан облысына жұмыс сапарымыз осындай жағымды жаңалықпен басталды. Бүгінгі пәтер иелерін баспаналы болуларымен, ал барша оралдықты Қала күні мерекесімен құттықтаймын!  — деді Мәулен  Әшімбаев.

Жеке баспаналарының кілттеріне ие болған қала тұрғындарын облыс әкімі Алтай Көлгінов те құттықтады.

— Бүгінгі таңдағы елдегі саясаттың және Елбасымыздың ұстанып отырған басты бағыттарының бірі — тұрғындарды баспанамен қамту болып отыр. Зашаған кентіндегі бұл аумақта осыдан 5-6 жыл бұрын бірде-бір көп қабатты үй болған жоқ. Соңғы жылдары осы маңнан 50 көп қабатты үй бой көтеріп, соның 44-інің құрылысы аяқталды. Мұны мемлекеттің дамуының көрсеткіші деп білемін. Елбасымыз қабылдаған бес әлеуметтік бастаманың аясында және «Нұр Отан» партиясының қолдауымен қарапайым халықтың тұрмысын жақсартуға бағытталған көптеген мемлекеттік бағдарлама іске асуда. Қала күні мерекесі қарсаңында сіздер де өз пәтерлеріңізге ие болдыңыздар. Қоныстойларыңыз құтты болсын! — деді өңір   басшысы.

15  ІТ сыныпта  150  оқушы  білім  алуда

Мәулен Сағатханұлы М. Өтемісов атындағы БҚМУ-да ашылған ІТ орталықта да болды. Университет жанындағы орталықтың жұмысы ІТ сала мамандарының біліктіліктерін арттыру және жұмыспен қамту орталығы арқылы жіберілген азаматтардың цифрлық сауаттылығын жетілдіру бағыттарында жүргізіледі. Осы уақытқа дейін жұмыспен қамту орталығы арқылы келген 54 азаматқа сертификаттар табысталған. Аталған ІТ орталықта ағымдағы жылдың 1 тамызынан бастап аймақ бойынша 30 информатика мұғалімі бағдарламалау, робот техникасы және 3D модельдеу негіздері жайында тереңдетілген білім алған. Болашақта бұл мамандар облыста ашылған тегін ІТ сыныптарда оқушыларға білім беретін болады.

Осындай ІТ сыныптардың бірі Орал қаласындағы Оқушылар және жастар сарайында ашылды.

Қазірдің өзінде облыс бойынша 15 ІТ сынып ашылып, онда 150 мектеп оқушысы ІТ саласы бойынша білім алуда. Аталған сыныптар Орал қаласымен бірге облыстың барлық ауданында, ауылдық жерлерде де жүйелі жұмыс істеп тұр. Негізінен, «Нұр Отан» партиясы алдағы үш  жылда ел бойынша бір мыңға жуық тегін ІТ сыныптар ашуды жоспарлаған болатын.

Бұдан соң Төраға орынбасары шаһар әкімдігінде іске қосылған «Ашық әкімдіктің» жұмысымен танысты. Орал қаласы әкімдігінің ғимаратында бөлімдердің жеке және заңды тұлғаларға қызмет түрлерін көрсетуге арналған «Ашық әкімдік»  атты инновациялық жобасы жүзеге асырылған болатын.  Осының арқасында қала әкімдігінің ғимаратында орналасқан жер қатынастары, сәулет және қала құрылысы, ауыл шаруашылығы бөлімдеріне қызмет алуға келген тұрғындар түрлі ыңғайсыздықтардан түгелімен арылған. Қазір барлық қызметті «бір терезе» қағидасы бойынша алуға болады.

Жастар  үшін  төрт  орталық  жұмыс  істейді

Сондай-ақ партия Төрағасының бірінші орынбасары шаһардағы Оқушылар және жастар сарайында ашылған коворкинг орталығында болып, өңірлік жастар ұйымдарының өкілдерімен кездесті.

Бүгінде облыс аумағында төрт коворкинг орталық ашылған. Олардың үшеуі облыс аудандарында, біреуі Орал қаласында. «Бастау» коворкинг орталығы – фриланс режімінде жастардың бизнес, шығармашылық, оқу бағдарламалары аясындағы креативті жобаларын (қызығушылығы бойынша клубтар, көрмелер, үйірмелер, шеберлік сыныптар, тренингтер, English club т.б.) жарыққа шығарып, жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Жастармен кездесу барысында Мәулен Сағатханұлы Елбасының бес әлеуметтік бастамасының және жаңа партиялық жобалардың жүзеге асырылу барысы, атқарылған жұмыстар мен алда тұрған міндеттер туралы баяндады.

Сондай-ақ Оқушылар және жастар сарайында болған Мәулен Әшімбаевқа «Онлайн ұлттық бірыңғай геоақпараттық қызмет» шағын және орта бизнесті қолдауға бағытталған партиялық жоба аясында әзірленген «SMART URALSK» автоматтандырылған жүйесі таныстырылды. Бұл портал арқылы кәсіпкерлер бос жер телімдері туралы толық ақпарат алуға қол жеткізеді және ол барлық қолданушыға қолжетімді болмақ. Орал қаласы еліміз бойынша «ақылды қала»  жүйесін енгізген Астанадан кейін екінші қала болып саналады.

— Батыс Қазақстан облысына жұмыс сапарымыздың басты мақсаты – Елбасымыздың бес әлеуметтік бастамасы аясында атқарылып жатқан жұмыстармен танысу болатын. Бүгін, міне, көп қабатты, жаңа тұрғын үйдің пайдалануға берілуіне қатысып, өңірде «7-20-25» бағдарламасының нақты жүзеге асып жатқандығының куәсі болдық. Сондай-ақ бұл өңірде Елбасымыздың бес әлеуметтік бастамасы аясында студент жастарға жатақханалар салу, кәсіпкерлік аясын кеңейтуге қолдау көрсетуге байланысты қолға алынған жұмыстар бүгінде нақты нәтижелер бере бастаған. «Нұр Отан» партиясы атынан біз осы жұмыстардың нақты орындалуын қоғамдық бақылауға алдық. Әр өңірде партия атынан құрылған жұмыс топтары бар. Олар осы істердің орындалуына қатаң бақылау жүргізуде. Бұл жердегі басты мақсат – елімізде іске асырылып жатқан игі істердің халыққа жетуін, тұрғындар соның толықтай игілігін көруін қамтамасыз ету, — деді Мәулен Әшімбаев БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында.

Нұрбек   ОРАЗАЕВ,

«Орал  өңірі»

Кеше республикалық «Харекет» қайырымдылық қоры Орал қаласындағы тұрмыстық жағдайы төмен, әлеуметтік көмекке мұтаж отбасына үш бөлмелі үй сыйлады.

Орал қаласындағы орталық мешіттегі жұма намазының алдында болған бұл шара барысында сөз алған БҚО бойынша өкіл имам Еркебұлан Қарақұловтың айтуынша, осынау сауапты іске біраз батысқазақстандықтың қосқан үлесі бар. Яғни жерлестеріміз садақа беру арқылы көмекке мұқтаж жанұяның баспаналы болуына мүмкіндік жасады. Сол себепті көпшілік өздерінің жасаған игі істерінің жемісін шын мұтаж жандар көріп жатқанының куәсі болсын деген мақсатта қайырымдылық шарасы жұма намазының алдында ұйымдастырылып отыр.

Құрылғанына бір жыл енді болатын «Харекет» қайырымдылық қорының өкілдері Құлбековтер отбасына жаңа да жайлы пәтердің кілтін табыс еткен соң, бұл жас жанұяда таяуда ғана өмір есігін ашқан нәрестеге өкіл имам азан шақырып, Темірлан деп ат қойды.

«Сабақты ине сәтімен» демекші, сәбиге Ақсай мешітінің қызметкерлері мен жамағаты атынан бесік тарту етілсе, Тәжиден Батырұлы атындағы Орал қалалық мешітінен балаға арналған арба сыйға берілді. «Назар аудар» жайдарман тобы және өзге де қайырымды жандар бұл отбасына шаңсорғыш және үй шаруасына қажетті өзге заттарды ұсынды. Отағасы Темірхан Құлбеков барша жанға отбасының атынан шын жүректен алғысын жеткізді.

–  «Әр қазақ менің жалғызым» деген ұстаным бар, қорымыздың мақсаты – халықтың демеуімен мұқтаж жандарға, яғни жетім-жесірге, мүмкіндігі шектеулі жандарға, көп балалы, жалғызбасты аналар сынды адамдарға үй немесе жер телімін алып беру, үй  салуына көмектесу. Қорымыз бұл істі «1000 теңге – баспанаға!» деген айдар аясында өткізуде. Егер еліміздің әр азаматы қор шотына немесе кісі көп жиналатын жерлерде орналасқан (Орал қаласында 20 жерге қойылған) арнайы жәшіктерімізге ай сайын 1000 теңгеден салып тұрса, осындай баспана беруге мүмкіндік туады. Жиналған қаражатқа міндетті түрде есеп беріліп тұрады. «Харекет» ашылған он бір ай ішінде бүгін республикамыз бойынша 30 үй , ал біздің облыс бойынша 2 үй беріліп отыр. Бұл бағыттағы жұмыстар алдағы уақытта да жалғасын табады, – дейді «Харекет» қайырымдылық қорының БҚО бойынша өкілдігінің қызметкері Теміржан  Меңдешев.

Сәкен   МҰРАТҰЛЫ,

«Орал   өңірі»

Қоңыр күз есігімізден аңдатпай еніп, ағаш жапырақтары бірте-бірте сары түске бояла бастады… Ауыл-аудандағы құмырсқа тірлік қыза түсті: диқан қауымы піскен егінін орып, бақша еккен ағайын Жер-ананың берген ырыс-несібесін теріп, пішеншілер мал азығын дайындауда. Күз маңдайдан тамшылаған ащы тердің қайтарымын көретін уақыт. Сондықтан шаруа адамына бір көмегі болар деген ниетпен қыркүйек айына ауа райы болжамын беріп отырмыз. Мұндай болжамды әр айдың алдын ала беріп отырмақпыз.

“Қазгидромет” РМК-ның ауа райын болжау бөлімінің бастығы Татьяна Шилингтің айтуынша, қыркүйек айы жаймашуақ «мінезімен» қуантпақ. Қыркүйектің 7-12-сі күндері аралығы жауын-шашынсыз, оңтүстік шығыстан соғатын желдің жылдамдығы секундына 9-14  метр болады. Түнде 7-12 градус жылы, күндіз 25-30 градус жылы болады. Тек 13 қыркүйекте күз «жылаңқы» мінезіне басып, жаңбыр жауады, жел (15-20 м/с) күшейеді.

Гидрометеорологиялық орталықтың мәліметіне сүйенсек, қыркүйектегі ауаның орташа  температурасы +15-22°С, қалыптағыдан 1º жоғары. Ал айдың екінші онкүндігінде ауа температурасы түнде 5-10 градус, күндіз 20-25 градус жылылықты көрсетеді. Сондай-ақ үшінші онкүндікте ауа райы түнде 10-15 градусқа дейін жылынып, күндіз 23-28 градусқа дейін көтеріледі. Одан кейін түнгі температура 3-8 градусқа дейін төмендеп, күндізге ауа 10-15 градусқа дейін түседі. Бірақ кей жерлерде 20 градус жылылық болады. Ал қыркүйектің соңында түнгі ауа 8-13, күндізгі ауа 15-20 градусқа дейін жоғарылайды.  Жалпы, қыркүйектің «қабағы» ашық, жауан-шашын әдеттегіден төмен болады деп болжануда.

Гүлбаршын   ӘЖІГЕРЕЕВА,

«Орал   өңірі»