Арнайы  мониторингтік топ  мүшесі,  блогер  Мәлік Жұмағалиевтің  айтуынша, облыс  орталығындағы  жеті  балабақша  бес  жастағы  150  балаға   балабақшадан шығару  жөніндегі құлақтандыру  таратқан. Балаларының  мектепке дайын  емес  екендігін  айтып, дабыл  қаққан  ата-аналардың  жанайқайы  әлеуметтік  желілерде  қоғамдық  пікір  туғызды.

Осы мәселеге орай өткен аптаның соңында  ҚР 20152025 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегиясының іске асырылуына сыртқы талдау және бағалау жөніндегі арнайы облыстық мониторингтік тобының отырысы өтті. Бұл жиында  сөз алған Орал қалалық білім беру бөлімінің басшысы Жансұлу Төремұратова көтерілген мәселе бойынша қызметтік тексеру жүріп  жатқандығын  мәлімдеді.

– Жақында ғана осы мәселе туындаған мектепке дейінгі ұйым директорларымен жиын өткізілді. Одан бөлек шағымданған әр ата-анамен кездесіп, мәселенің мән-жайын анықтап, мектепалды даярлық топтары туралы түсінік бердім. Жоғарыдағы мәселе бойынша қалалық білім бөлімі тарапынан мектепке дейінгі ұйымдарға орта топтағы балаларды балабақшадан шығарыңыз деген нұсқау берілген жоқ. Қазіргі таңда бұл нұсқауды кім бергендігін анықтау мақсатында жұмыстар жүргізілуде, – деді Жансұлу Меңешқызы. Отырыста бірнеше ата-ананың құлақтандыруға қол қойып қойғандығы белгілі болды. Алайда «Бұл құлақтандырудың заңды  күші  жоқ» дейді мамандар.

ҚР білім саласын реттеуші заңдар туралы баяндаған облыстық білім басқармасының басшысы Шолпан Қадырова туындаған мәселеге қатысты өз пікірін білдірді.

– Бұл түсініспеушілік бес жастағы және жыл аяғына дейін алты  жасқа толатын орта топтың балаларына қатысты туындап тұр. Орта топтағы балалар жоғары топқа енді өтіп, мептепке дейінгі тәрбиені балабақшада жалғастыра береді. Ал жоғарғы топты аяқтаған балалар мектепалды даярлық топқа барады. Бұл мәселе бойынша облыстық білім басқармасы тарапынан қалалық білім беру бөліміне түсініктеме ретіндегі хатымызды жолдадық. Бізге келген ата-аналардың бәріне түсінік жұмыстарын жүргіздік. Осы мәселені туғызған білім бөлімінің жауапты мамандарына қала әкімдігі шара қолданады деп ойлаймыз. Жаңа оқу жылында қаламыздағы 30-ға жуық білім ошағындағы мектепалды даярлық тобы толық күнді, яғни ұзартылған топтарымен қамтамасыз етілмек, – дейді Шолпан Маратқызы.

Гүлжамал  ЖОЛДЫҒАЛИ,

«Орал өңірі»

Бүгін  облыс  әкімінің  орынбасары  Миржан  Сатқанов жаңадан  құрылған  ақпараттандыру,  мемлекеттік көрсетілетін  қызметтер  және  архивтер  басқармасының басшысын  таныстырды.  Конкурстық  комиссияның шешіміне  сәйкес  Батыс  Қазақстан  облысы  ақпараттандыру,  мемлекеттік  көрсетілетін  қызметтер  және   архивтер  басқармасының  басшысы  лауазымына  Сәкен  Рүстемұлы  Нұртазаев  тағайындалды.

Сәкен Рүстемұлы Нұртазаев – 1985 жылы дүниеге келген. Білімі жоғары. 2007 жылы Қазақстан-Британ техникалық университетін инженер-технолог мамандығы бойынша, 2011 жылы Стерлинг университетін менеджмент мамандығы  бойынша  тәмамдаған.

Еңбек жолын 2007 жылы «КазТрансГаз «Аймақ» өндірістік департаментінің жетекші маманы қызметінен бастады. 2009 жылдан бастап мемлекеттік қызметте, ҚР Мемлекеттік қызмет істері агенттігі басқармасының сарапшысы болды. 2010-2012 ж. ҚР Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару академиясында (Астана) сектор меңгерушісі, 2012 жылдан бастап ШҚО әкімі аппаратының бас инспекторы, Шемонаиха ауданы әкімінің орынбасары, Семей қаласы әкімінің орынбасары, 2016 жылдан қазіргі күнге дейін Орал қаласы әкімі аппаратының басшысы болып істеді. Бұл қызметте «Ашық әкімдік», «Smart city» жобаларын дамыту бойынша мемлекеттік қызмет көрсетудің цифрландыру саласына  жауап  берді.

Еске салсақ, Елбасының «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасын жүзеге асыру мақсатында облыс әкімі Алтай Көлгіновтің өкімімен жаңадан ақпараттандыру, мемлекеттік көрсетілетін қызметтер және архивтер басқармасы құрылған болатын. Аталған басқарма өңір экономикасының барлық салаларын цифрландыру, халыққа мемлекеттік қызмет көрсету, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар мен «Smart city» жобаларын дамыту бойынша  жұмыстарды  жалғастыратын  болады.

Облыс  әкімінің  баспасөз  қызметі

«Онлайн» деген сөз санамызға «оңай» сөзінің баламасы ретінде сыналап еніп келеді. Интернетті ашсаңыз, «онлайн арқылы жалақыға дейін ақша береміз» деген жарнамалар жетіп артылады. Ақша алу үшін табысыңызды растаудың, туған-туысыңыздың нөмірін берудің керегі жоқ. Жеке куәлік нөмірі мен банк карточкаңызды жолдай салсаңыз жетіп жатыр. Қарыздың оңай төленбейтінін  оқырмандарға жеткізу  үшін онлайн несиеге  сұраныс жіберіп көрген едік.

Интернетті жиі пайдаланушылардың көз алдынан MoneyMan, «Тенго.кз», «Деньги клик», «Кредит 24», «Турбомани», «Заем онлайн» секілді микроқаржы ұйымдарының жарнамасы күніне сан мәрте өтетіні анық. Бір қарағанда, ұсынып отырған шарты да, пайызы да қарапайым секілді көрінуі  мүмкін. 5000 – 200 000 теңге аралығында жедел несие береді. Несие мерзімі бір айдан аспайды. Жарнамасында пайыздық мөлшерлемесі 1-2 пайыз аралығында деп тұрады. Яғни алғашқы клиенттер 2 пайызбен алса, он бірінші не он екінші рет жүгінушілер ғана жеңілдетілген бір пайызбен несие ала алады. Банктердің 13-15 пайызына көзі үйреніп қалған халық үшін бұл тегін ақшадай көрінуі мүмкін. Алайда мұндағы пайыз әр күннен алынады екен. Яғни, 50 мың теңге алсаңыз, оны 30 күннен соң кемі 64 850 теңге етіп, 150 мың теңгені 240 мың қылып қайтарасыз. Аяқ асты ақшадан қысылған адамға несиенің бұл түрі тығырықтан шығуға таптырмайтын жол болуы мүмкін. Ал қарызды уәделі мерзімде төлеп үлгермесеңіз, кешіккен сайын мойындағы қыл арқан қыса түспек.

Әр күнге 2 пайыз өсім жалғанатынын ескерсек, бір жылдың 365 күнінде қарыз мөлшері  730 пайызға дейін өсіп шыға келеді. Қарапайым тілмен  айтсақ, алған 200 мың теңгеңіз бір жылдың ішінде 1 млн. 460 мың теңге  болып  көбейеді.

Ғаламтордағы Ranking.kz порталының мәліметіне сүйенсек, қазір елімізде әрбір үшінші адам банкке қарыз көрінеді. Екінші деңгейлі банктерден несие алу қиынға соққан соң, тұрғындар микроқаржы ұйымдарына қарай лап қойған. 2017 жылы азаматтардың қаржы ұйымдарына берешегі 8,4 пайызға өсіп, 2 триллион 65 миллиард теңгеге жеткен. Онлайн қарыз беретін MoneyMan.kz компаниясының дерегі бойынша несиені, әсіресе, ер адамдар  пайдаланғысы  келіп  тұрады  екен.

Айлықтан айлыққа табысы әрең жететін  адамға  несие алма деп айту қиын. Оралдық Арайлым Болатова есімді келіншек те бір кездері онлайн арқылы 100 мың теңге несие алып, бір жылға жуық мерзім өтсе де, қарызын толық жаба  алмай  келеді  екен.

– Былтыр қыркүйек айында ұлымның үйлену тойына ақша жетпегесін, жалақыға дейін ақша беретін онлайн сайттан қомақты қарыз алған едім. Тойдан соң жауып тастармын деп ойладым. Бірақ тойдан кейін науқастанып қалып, қарыз жәйімен қалды. Жұбайым осыдан үш  жыл бұрын жол апатынан көз жұмған еді. Ұлым – студент. Екі ай өткен соң  қарызымды төлеуге барсам, берешегім 200 мың теңгеге  жуықтап тұр екен. Сол барғанда 70 мың теңгені төлеп кеттім. Онлайн қарыздың пайызы күніне өсетін болған соң жалақыға жеткенше өсімі де  еселеніп тұрады. Адамдар шамасы келгенінше  несие атаулыға жоламаған дұрыс. 100 мың теңге қарызымды  бірнеше  есе өсімін төлесем де, толық жаба алмай келемін.  Төлемді  уақытынан сәл кешіктірсем, өсім пайызы  тағы да көбейіп кететіндігін уайымдаймын, –  дейді  оралдық  тұрғын.

Сала мамандарының айтуынша, интернеттегі жедел несие беретін микроұйымдардың онлайн парақшасындағы «Қарыз алу шарттарымен келісемін» деген батырманы басуыңыз арқылы басыңызға пәле тілеп алуыңыз мүмкін. Бұл батырма құжатқа қол қоюмен бірдей әрекет. Заң алдында сіз несие берушінің талаптарын орындауға міндеттелесіз. Сондықтан қарыздың «күле кіріп, күңірене  шығатынын» ескерсеңіз, саналы шешім  қабылдаңыз.

Гүлсезім  БИЯШЕВА,

«Орал  өңірі»

Бүгін  облыс  әкімінің  орынбасары  Бағдат  Азбаев  энергетика  және  тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық  басқармасының  ұжымына  жаңа  басшыны  таныстырды.

Конкурстық  комиссияның  шешіміне  сәйкес,  Батыс  Қазақстан  облысы  энергетика  және  тұрғын  үй-коммуналдық  шаруашылық  басқармасының  басшысы  лауазымына  Закарин  Рүстем  Сәрсенбайұлы  тағайындалды.

Закарин Рүстем Сәрсенбайұлы – 1977 жылы дүниеге келген. Білімі жоғары. Батыс Қазақстан ауыл шаруашылығы университетін, ауыл шаруашылығы өндірісін механикаландыру мамандығы бойынша, Орал еңбек және әлеуметтік қатынастар академиясын қаржы бакалавры бойынша бітірген.

Әр жылдары:

– Орал қаласы әкімі аппаратының отын энергетика кешені және инфрақұрылым бөлімінің жетекші маманы, бас маманы;

– Орал қаласының тұрғын үй-коммуналдық  шаруашылық, жолаушылар  көлiгi және автомобиль жолдары  бөлiмiнің  бас  маманы, сектор меңгерушісі,  бастығының  орынбасары,  бастығы;

– Орал  қаласының  құрылыс  бөлімінің  басшысы;

2016 жылдың маусым айынан бүгінге дейін Орал қаласы әкімінің  орынбасары  болып  істеді.

*   *   *

Аталмыш басқарманы осы уақытқа дейін басқарып келген Ғалым  Ғұбашұлы  Орынғалиев  құрметті  демалысқа  шықты.

Кеше облыс әкімінің орынбасары Миржан Сатқанов «Орал» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ҰК» АҚ ұжымына жаңа басшыны таныстырды.

«Орал» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ҰК» АҚ төрағасы лауазымына Жәнібеков Дияс Асқарұлы тағайындалды.

Жәнібеков Дияс Асқарұлы – 1984 жылы дүниеге келген. Білімі жоғары. Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық универ-ситетін құқықтану бакалавры, «Ла Сапиенца» Рим университетін әлеуметтік ғылым және гуманитарлық қатынас магистрі, Батыс Қазақстан инженерлік-гуманитарлық университетін экономика бакалавры бойынша  бітірген.

Әр жылдары:

– ҚР Қаржы министрлігі мемлекеттік мүлік және жекешелендіру комитетінің жетекші маманы, сарапшысы;

– БҚО кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасы басшысының орынбасары, басшысы;

– ҚР Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі активтерді  басқару  департаменті  директорының  орынбасары;

– ҚР Инвестициялар және даму министрлігі Техникалық реттеу және метрология комитеті Атырау облысы бойынша департаментінің басшысы, Атырау облысы кәсіпкерлік және индустриялық-инновациялық  даму  басқармасының  басшысы.

Бүгінге дейін «Орал» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» ҰК» АҚ төрағасының  орынбасары  болып  істеді.

Облыс  әкімінің  баспасөз  қызметі

Батыс  Қазақстан  облыстық   дене  шынықтыру  және  спорт  басқармасының  назарына!

Орал  қаласындағы  П. Атоян  атындағы  орталық стадионның  жай-күйі   көңіл  көншітпейді  бүгінде. Алаңның  көгалы  солып,  тозығы жетіп,  қақпашыға  тиесілі  аймақтың  қара  жері  шығып  жатыр. Ал жанкүйерлер  отыратын  орындықтардың  басым  көпшілігі  әбден  жарамсыз  болып  қалған. «Мүгедек»  орындықтарды  тез  арада  ауыстырмаса,  жанкүйерлерге  обал.

14  шілде күні «Ақжайық» командасы өз алаңында Петропавлдың «Қызылжарын» қабылдаған болатын. Ойынды көруге асығып, бір сағат бұрын ерте барған болатынбыз. Ерте барғанымыз не керек, отыратын дені дұрыс орындық таппай,  алаңның екі қанатын екі айналып шықтық. Орындықтардың көбісі сынық, ал отыруға жарайды-ау дегендерінің көретін түрі жоқ, лас-лас. Әлгінің үстіне отырсаң, киіміңе обал. Оның үстіне жер-жерде шашылып жатқан баклашка, үлкенді-кішілі  целлофан пакет сықылды қоқыстардан көз сүрінеді. Амал жоқ, ақыры болмағасын 90 минуттық (қосымша уақытты қоспағанда) ойынды түрегеп  тұрып,  тамашалауға  тура  келді.

– Ойын болардан бір күн бұрын орындықтарды тазалап қойса, жақсы болар еді, таза киіммен келеміз ғой.  Қалтамыздан ақша төлеп кіргесін, орындықтардың таза болғанын қалаймыз. Сосын орындықтардың сапасы мүлдем нашар, сынып жатқандарды жөндесе, – дейді Ақылбек  Сайынов  есімді  жанкүйер.

Тек бұл ғана емес, сондай-ақ стадионның әжетханасымен қоса қол жуатын жері де оңып тұрған жоқ. Кейбір унитаздар  істемейді, беттеріне пакет жауып қойған. «Жұмыс жасайтыны» үш-төртеуі ғана. Ал екі қолжуғыштың біреуі әншейін құр тұрғаны болмаса, су ақпайды. Соның салдарынан әжетхананың іші ығы-жығы, табиғи  қажетін өтеуге келіп, пойыз күткендей сарылып тұрғандарды және  қарайған  көрерменді  өз көзімізбен көрдік.

Тіпті олардың кейбірі шыдай алмағасын,  әжетхананың артына дәрет сындырып жатқанын байқадық. Сонда дейміз-ау, тазалықты қадағалайтын бірде-бір адамның жоқ болғаны ма? Жоқ,  әлде бұған немқұрайлы  қарағандары  ма?!

Алаңның ахуалы бұған жауапты мекемені қалайша алаңдатпай отырғанын кәлламызға сыйғыза алмай-ақ қойдық. Жоқ, әлде жасыл алаңның  көгалы біржола айтақырға  айналып,  орындықтардың барлығы быт-шыт болып,  әжетхана мүлдем істемейтіндей халге жеткенде  ғана  саусақ  ұшын  қимылдатпақ па?!

Есенжол   ЕЛЕКЕНОВ,

«Орал   өңірі»

Туған ауылым Саралжынға барғанда, әжем Күләштің (2011 жылы 83 жасында қайтыс болды.) адамға ұстата бермейтін сандықшасын аштым. Сандықшада әжемнің көзі тірісінде ұстаған бұйымдары сол қалпында тұр. Көзім қағазға оралған затқа түсті. Ашып қарасам, кәдімгі қазіргі күнде біз қолданып жүрген кір сабын, қара сабын. Бірақ сандықшаның ішіндегі қара сабын сәл өзгешелеу көрінді. Анам маған бұл сабынның қалай пайда болғанын айтып берді.

– Өткен ғасырдың соңғы он жылы халық үшін де, билік үшін де өте ауыр кезең болды. Дүкендерде күнделікті қолданылатын шаруашылық тауарлары былай тұрсын, қант пен шайға дейін құрып кетті. Азық-түлікті тек арнайы талонмен беретін.

Сол кезде әжеміз үйдегілерге: «Даладан алабота жинап алып келіңдер» деп тапсырма берді. Өзі ошақтағы қара қазанға малдың сүйегін қайнатты. Даладан әкелінген алаботаны өртеп, күлін алып, суға салып тағы қайнатты. Оған қайнаған сүйектің майын қосты. Бірақ осы жұмыстарды жасап жатқанда біздерді қасына жақындатпады. Оның мәнісін соңынан түсіндік. Мұндай іс жасағанда бөтен көз болмауы керек. Өйткені ол «айнығыш» болып кетеді деген ырым бар көрінеді. Сонымен қатар  «сабындай бұзылғыш» деген сөз тіркесі де осыдан шықса керек. Жаңағы күлді  қоюланғанша қайнатып, артынан түрлі ыдыстарға құйып қойды. Ол құрғап, қатып,  сабын болып шықты. Бұл сабынның  тарихы осы, – деді анам.

Мен  осы әңгімеден соң,  жас ұрпақ халық талқысынан өткен тамыры терең ұлттық құндылықтар мен бірегей рухани игіліктер жүйесін ұмытпауымыз керек деген ойға келдім.  Елбасымыздың өзгелердің тәжірибесін, ең озық үлгілерін атап көрсете келіп, Жапония мен Қытайдың бүгінгі келбеті  – осы мүмкіндіктерді пайдаланудың тиімді үлгісі деп өзінің «Рухани жаңғыру» мақаласында атап көрсеткенін білеміз. Ал біз жоғарыда айтқан осы үлгілерді күнделікті өмірде іске асырмасақ та, біле жүргеніміз жөн деп есептеймін.

Мөлдір  ӘНУАРБЕК,

Қазталов  ауданы

Облыстағы  ең  үздік  тоғыз  кәсіпорын «Қазақстанның  үздік  тауары»   республикалық  байқауына  жолдама  алды.

Х. Бөкеева атындағы қазақ драма театрында өткен  «Қазақстанның үздік тауары»  өңірлік көрме-байқауына облыстағы отыздан астам отандық тауар өндіруші қатысқан болатын. Тамақ, киім, тұрмысқа қажетті заттар мен тағы да басқа салаларды қамтыған түрлі өнімдер көрмеге көрік берді. «Надежда» ЖШС тіккен мектеп формасының үлгілері көрсетілді. Ең үздік кәсіпорындар «Өндірістік мақсаттағы үздік тауарлар», «Халық тұтынатын үздік тауарлар» және «Үздік азық-түлік тауарлар» үш негізгі аталымдар бойынша анықталды.

Шараға арнайы  қатысқан облыс әкімінің орынбасары Миржан Сатқанов кәсіпкерлердің табысты болуын тілеп, жеңімпаздарды марапаттады. Арнайы комиссияның шешімі бойынша «Өндірістік мақсаттағы үздік тауарлар» аталымымен «Орал сауда-өнеркәсіп компаниясы» ЖШС, «БатысМұнайЖабдықтары» ЖШС және «Батыс Қазақстан машина жасау компаниясы» ЖШС марапатталды. «Халық тұтынатын үздік тауарлар» аталымына «Надежда» ЖШС, «Конденсат» ЖШС және  «Мария ханым» сән үйі ие болды. Ал «Үздік азық-түлік тауарлары» аталымы бойынша  «Балзия» ЖШС, «Каверина» ЖК және «Фирма «Родник» ЖШС үздік деп танылды. ҚР «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасының өкілі Мадина Мұқатова мен БҚО кәсіпкерлер палатасының директоры Сәкен Карин де тауар өндірушілерге лебіздерін білдіріп, байқауға қатысқан барлық кәсіпорын иелеріне алғысхаттар табыстады. Айта кету керек, республикалық байқауға 144 кәсіпорын қатысып, оның 27-сі ғана финалға шығатын болады. Солардың тек  тоғызы  ғана жеңімпаз атанбақ.

Байқау соңында Батыс Қазақстан облысы бойынша кәсіпкерлер палатасы жанындағы іскер әйелдер кеңесінің төрайымы Жұлдыз Құспанова бірнеше нәзік жанды кәсіпкерді марапаттады. Бұл өңірлік көрме-байқауды облыстық кәсіпкерлер палатасы мен облыс  әкімдігі  ұйымдастырды.

Миржан САТҚАНОВ, облыс  әкімінің  орынбасары:

– Жыл сайын бұл байқауға қатысушылардың саны артып келеді. Бұл біздің аймақта бизнеске жақсы жағдай жасалып отырғанын көрсетсе керек. Бүгінгідей кең көлемдегі байқауға көптеген жас кәсіпкер алғаш рет қатысуда. Мұндай байқаулар кәсіпті одан әрі дамыту үшін жаңа мүмкіндіктер ашады.

Облысымыздағы «Кублей» ЖШС және «Агропродукт LTD» ЖШС Елбасының сыйлығын алған болатын. Сондықтан биылғы қатысушылар да облысымыздың атағын асқақтатады  деп  сенемін.

Сергей  КАВЕРИН, «Мактамак»  сауда  белгісі  бар  май-ірімшік зауытының  бас  директоры:

– «Мактамак» компаниясы елімізде чечил ірімшігін өндіруден үздіктер қатарында деп айта аламын. Біз чечилдің  12-ден астам түрін өндірудеміз. Барлығын табиғи шикізаттан жасағандықтан, сапасы да өте жоғары деңгейде. Қажетті сүтті Зеленов және Теректі аудандарынан жинаймыз. Өнімдерімізді еліміздің  бірнеше  қалаларымен қатар, Ресей  еліне  де  экспорттаудамыз.

Ясипа  РАБАЕВА,

«Орал  өңірі»

Зеленов  ауданының  шаруалары шабындыққа  шалғы  салды.

Биыл  Зеленов ауданының шаруалары 101200 тонна шөп жинауды көздеп отыр. Бүгінде 23465 гектар жердің шөбі шабылған. Малдың  қысқы азығының өнімділігі гектарынан 4,5 центнерді құрап, 10559 тонна шөп жиналды. Шөп шабу науқанына 128  орақ  жұмылдырылған.

Мамандар мал азығының осыншама тапшылығын біржылдық шөптің болмауымен және маусым айындағы салқындық шөптің көтерілуіне кедергі келтіргендігімен түсіндіреді. Шөп құны қазір шарықтап тұр. Бір арба шөптің құны аудан бойынша 30 мыңнан 40 мыңға дейін  жеткен.

Түгелбай   БИСЕН,

Зеленов   ауданы

Жаз мезгілі – той маусымының нағыз қызған шағы. Көптеген қыз-жігіт жаздың жадыраған күнінде шаңырақ көтеріп, отау құрады. Ақ көйлек киіп, қалыңдық атану – кез келген бойжеткеннің арманы, әрбір қалыңдық бұл күні ертегідегі ханшайымдай болғысы келеді. Алайда, қиялындағы көйлекті бірден табу қыздарға оңайға соқпасы анық. Сүйген жігітімен қол ұстасып, қолтықтасып жаңа өмірге қадам басуға ниеттенген аруларға сеп болсын деген ниетпен той көйлегі нарығына шолу жасап көрген едік.

Өзің де сұлу едің, сүйікті едің,

Сол тойға аппақ көйлек киіп келдің.

Ақ торғын ішіндегі аппақ дене,

Ұшардай, көз алдымда биіктедің.

(Мерғали Ибраев)

Орал қаласында той салондары аз емес. Сән мамандары да әр маусымда сан алуан той көйлектерін ұсынады. Соңғы той көйлектердің үлгісін және олардың бағасын білу мақсатында бірнеше той салонына бас сұқтық.

«Айя» той салонына кіргенімізде, қалыңдықтардың тойкөйлек кию сәтіне тап болдық. Олардың жүздері бал-бұл жайнап, өздерін ханшайымдай сезініп, айна алдында бұратылып тұрды.

– Мен үшін ең бастысы, көйлегім ешкімде қайталанбауы тиіс. Бірақ, көйлек таңдауыма көп уақыт кетпеді. Ғаламтордан өзіме ұнаған көйлектің суретін осы салонға алып келдім. Бар болғаны үш аптаның ішінде көйлегімді тігіп берді. Бағасы да қолжетімді. Көйлегімнің түсі ерекше – шабдалы түсті деп аталады. Көйлегімнің артық жылтырағы, моншағы жоқ. Классикалық үлгіде, барынша қарапайым, – дейді қалыңдық Аяулым Сәбитова.

Мамандардың айтуынша, бүгінде жеңі қысқа, қат-қабат белдемшеден тұратын кең етек көйлектерге деген сұраныс жоғары екен. Өйткені мұндай үлгідегі көйлектер қалыңдықтың дене бітімін сымбатты етіп көрсетіп, кез келген әшекей бұйымдармен жараса кететін көрінеді. Салондағы көйлектердің де бағасы әр түрлі. Біреулер жалға берсе, енді біреулері өздері тігеді.

– Біз Ресей мен Түркиядан мата әкелеміз және соңғы сән үлгісіндегі жаңа көйлектерді тігеміз. Салонымыздағы көйлектердің бағасы 35 мыңнан басталып, жоғарылай береді. Егер салоннан таңдаған көйлектің өлшемі мен ұзындығы өзіне сәйкес болмаса, бір күн ішінде өзіміз тегін кесіп-пішіп береміз. Біздің өзге дүкендерден артықшылығымыз сол. Сондай-ақ қалыңдықтар өзіне ұнайтын көйлектің суретін әкеліп, тапсырыспен де тіктірулеріне болады. Бағасы тойкөйлектің материалына, пішініне байланысты. Бірақ дайын көйлектерге қарағанда тапсырыстың бағасы қымбат болады.

Мен бұл салонда он жылдан астам уақыт бойы жұмыс істеймін. Салонымыздың тарихында ең қымбат көйлек 1 миллион теңгеге сатылды. Ол Кавказ қалыңдықтарының тойкөйлегі үлгісінде тігілген «Кекс» көйлегі еді. Біз «Кексті» Мәскеудегі той көрмесіндегі көйлектің көшірмесіне қарап отырып тіккен едік. Бізде киілген көйлектер болмайды, жалға бермейміз, бәрі таза, бәрі жаңа, – дейді «Айя» салонының сатушысы Гауһар Құдайбергенова.

Ал «Форум» сауда орталығындағы «Elite Style» бутигінің сатушысы Жанар ханым 500-ден астам тойкөйлек түрін саттыққа ұсынатындарын айтты. Әр қалыңдық солардың арасынан қалағанын жалға алса да болады екен. Бағалары да қолжетімді көрінді. Оның үстіне арнайы жеңілдіктер де қарастырылады. Сауда орталығынан тойға қажетті ұсақ-түйек заттарды қарап жүрген тағы бір қалыңдықты әңгімеге тарттық. Әсем өзіне сай келетін өлшемдегі көйлек таппағанын айтты. Оның пікірінше, қалыңдықтың тойда өзін жайлы сезінуі үшін көйлек өлшемінің сай келуі өте маңызды.

– Қаладағы барлық той салондарын аралап шықтым. Алайда дәл менің талғамыма және өлшеміме сай көйлек ұшыраспады. Сондықтан Алматы қаласына барып, атақты «Айвори» салонынан өзіме ұнаған көйлекті 350 мың теңгеге сатып алдым. Ал ұзату тойыма қазақша қос етек көйлек, үкілі сәукелемді қарапайым тігіншіге тіктірдім. Жалпы, барлығына 500 мыңдай қаржы шықты. Көйлектерімнің бағасына мүлдем алаңдамаймын. Себебі бүгінде ғаламтор арқылы көйлекті жалға беріп, бар шығынның орнын толтыруға болады, – дейді Әсем Жәрдемова.

Әрине, әркім көрпесіне қарай көсіледі. Әйтсе де, мұндай маңызды күні көйлектің денеге қонымды, жарасымды болуы маңыздырақ шығар. Кейде екі иығына қоса кеуде тұсы, оны азсынсаңыз тіпті арқасы түгел ашық көйлек киген жас келіннің үлкен-кішіге сәлем салғанда, ыңғайсыздық туатынын көріп жүрміз. Енді ғана босаға аттаған ақ періштедей пәк келіндер өзінің сүйкімділігін, ибалылығын паш ететін көйлек кисе дейміз.

P/S: Күні кеше сенатор Ғани Қасымов жалғыз немересі Далиданы құтты орнына қондырды. Бізге қалыңдықтың қызыл барқыттан молынан пішілген қамзолы мен басына киген биік сәукелесі ел-жұрт  алдындағы қыз абыройын асқақтата түскендей көрінді. Туған ұясынан ұзатылып бара жатқан Далида қалыңдықтың өн бойынан әсіре көп бояуды, жасанды кірпік пен тырнақты да көрмедік. Әйтпесе, танымал саясаткердің жалғыз немересіне ең таңдаулы сұлулық салондары мен шетелдің мен деген заманауи көйлектері қолжетімді ғой. Таза мінсіз асыл тастың су түбінде жататыны секілді, ол да баға жетпес таза тәнін сұқтанған көздерден жасырып тұр. Уақытша дүниенің бәрін ысырып қойып, ата-баба дәстүрін, тектілікті, тазалықты жоғары қойған қыздан қалай айналмайсың? Еуропаға еліктемей-ақ, қазақтың ұлттық киімдерімен еш жерде қайталанбайтын қалыңдық образын жасауға болады. Мақала жазғандағы мақсатымыз да сол еді, қазақ келіндері арасында ибалылықтың салтанат құрып, ұлттық нақыштағы киім-кешектің ескірмес сәнге айналғанын қалаймыз.

Айым  ТӨЛЕУҒАЛИ,

«Орал  өңірі»

Футболдан ел біріншілігінің кезекті турында Оралдың «Ақжайығы» П.Атоян атындағы стадионда Петропавлдың «Қызылжарын» қабылдап, 2:0 есебімен жеңіске жетті.

Бас бапкердің міндетін атқарып келе жатқан Артур Авакянц осы жолы да қақпаны украиналық тәжірибелі ойыншы Евгений Боровикке сеніп тапсырды. Сондай-ақ Руслан Қайыровтың орнында Латвия ұлттық құрамасының мүшесі Артур Карашаускс ойнады.

Матчты жинақы өткізген оралдықтар екінші минутта-ақ есеп ашты. Оң қанатта алыстан пас алған Игорь Худобяк ала допты Азат Ерсәлімовке жылжытты.  Азат айып алаңына асырған допты «Ақжайықтың» сұрмергені, сенегалдық Малик Мане баспен дәл ұрды.

Қонақтар да қарап қалмай, таразы басын теңестіруге тырысып бақты. Дегенмен ойын барысында алаң иелерінің басымдылығы байқалып тұрды. «Ақжайық» сапында екінші кездесуін өткізген, орта тұсты нықтауға тиісті Карашаускс негізі шабуылшы болғаннан соң ба, өз орынын таба алмай жүргендей көрінді. Оның үстіне допты қақпадан асыра тебумен болды.

Малик Мане де бірнеше мүмкіндігін мүлт жіберді. Дегенмен 70-минутта Иван Антиповтың пасынан кейін Малик Мане ортаға қарай ойқастап барды да, айып алаңына кірместен шірене тепті.  Қақпа жақтауына тиіп, ішке енген доп торда тулап жатты. Бұл Маненің биылғы біріншіліктегі жетінші голы еді.

Екінші таймда «Ақжайыққа» жуырда қайта оралған хорватиялық қорғаушы Денис Главина алаңға шығып, сенімділікті үстей түсті. Ивуарлық шабуылшы Идрисса Куяте де өзінің бар екендігін көрсетті.

Осылайша екінші мәрте қатарынан жеңіске жеткен оралдықтар турнир кестесінде бесінші орынға көтерілді.

Ойыннан кейінгі баспасөз мәслихатында Артур Авакянц «Қызылжармен» айқастың оңайға түспегенін, қазіргі таңда әр матчтың плей-офқа тең екендігін жеткізді. Сондықтан оралдықтарға әр кездесуде ұпай алу үшін барын салуға тура келеді. Алда аса жауапты бәсекелер тұр.

«Ақжайық» 21 шілде күні Атырауда көш соңында келе жатқан, таяуда ресейлік белгілі маман Виктор Кумыков тізгінін ұстаған «Атырау» командасымен шеберлік байқасады. Өткен турда Ақтөбеде 1:5 есебімен ойсырай ұтылған атыраулықтардың шегінер жері жоқ.

Содан кейін А.Авакянцтың шәкірттері 28 шілдеде өз алаңында «Ақтөбені» қабылдайды. Құрамында жалғыз өзі 14 гол соққан армениялық легионер Маркос Пиззеллидей мергені бар ақтөбеліктердің биылғы қарқыны қатты. Егер ФИФА алты ұпайын алып тастамағанда, ақтөбеліктер төртінші орында тұрар еді. Биылғы екінші айналым 4 тамыз күні Талдықорғанда «Жетісу» командасымен өтетін бәсекемен түйінделеді, ол да осал емес, алдыңғы орындарға көз тігіп тұрған клубтардың бірі. Сосын үшінші, шешуші айналым басталады.

Батысқазақстандық жанкүйерлерге, әрине, сүйікті командасының жеңісті жолынан таймағаны керек. Лайым солай болғай!

Ғайса БӘЙМЕН

Суретті түсірген Айбатыр НҰРАШ