Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев өткен жылдың маусым айында Астана қаласында өткен Дүниежүзі қазақтарының V құрылтайында шетелде өмір сүріп жатқан қазақ жастарын қолдау және Қазақстанда білім алуына жағдай туғызу мақсатында оларға бөлінген квотаны екі есеге көбейту мәселесін көтерген еді.

Жақында ғана Елордада Дүниежүзі қазақтары қауымдастығы мен Халықаралық бағдарламалар орталығы шетелде тұратын қазақ балаларын білім гранттарымен қамтамасыз ету туралы екіжақты меморандумға қол қойды.

— Шеттегі қандастар арасында дарынды жастар көп. Соларды еліміздегі жетекші жоғары оқу орындарына қабылдаумен қатар, меморандум арқылы шетелдерде де білім алуына мүмкіндік жасауымыз керек, — дейді Дүниежүзі қазақтары қауымдастығы төрағасының бірінші орынбасары Зауытбек Тұрысбеков.

Елбасы тарапынан қолдау тауып отырған аталмыш бағдарлама ғаламдағы барлық қазақ жастарына ортақ. Тіпті мұнда Франция, Англия сияқты еуропалық дамыған елдерде тегін білім алу мүмкіндіктері қарастырылған. Қос тарап келісімімен жүзеге асқан бұл жолғы 10 мың білім грантын Ресейдің танымал оқу орындары бөліп отыр. Үміткерлерден құжат қабылдау, сынақ алу емтиханы үстіміздегі сәуір айының ортасында Шымкент қаласында өтеді. Бұл жолғы грантқа негізінен Қырғызстан мен Өзбекстандағы қандастарымызды көптеп тарту көзделіп отыр.

Дүниежүзі қазақтары қауымдастығы ҚР Білім және ғылым министрлігімен бірлесіп, «Мекенім Қазақстан» халықаралық балалар құрылтайының 10-шы ауысымында шетелдегі қазақ диаспорасының балаларына 150 орын бөлді. Үстіміздегі жылдың 27 шілде — 10 тамызы күндері аралығында Ақмола облысына қарасты Бурабай ауданында орналасқан «Балдәурен» республикалық оқу-сауықтыру орталығына бұған дейін аталмыш орталықта болмаған, 12-17 жастағы (6-10-сынып білім алушылары) оқу озаттарын және дарынды балаларды жолдау басты шарт болып табылады.

Сонымен қатар Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің ректоры Г. Алдабергенова Мемлекет басшысының «Шетелде тұратын отандастарды қолдаудың мемлекеттік бағдарламасы туралы» Жарлы-ғының аясында 2017 жылдың наурызынан бастап, шетелдерде тұратын қазақ диаспорасының ерекше дарынды балаларын анықтау және оларға қолдау көрсету бағытында дәстүрлі түрде өтетін халықаралық Ы. Алтынсарин олимпиадасын өткізу уақытын айқындады. Олимпиада жеңімпаздары университетке оқуға түсу барысында оқу ақысына 50%-дан 75%-ға дейін жеңілдік беретін дипломдармен марапатталмақ.

Мұндай жұмыстар басқа жоғары оқу орындарында да жүргізілуде. Солардың ішінде Атырау, Маңғыстау, Шығыс Қазақстан, Ақтөбе, Қызылорда, Батыс Қазақстан және т. б. облыстарда жақсы қарқын алған. Бұл жұмыстардың бәрі Елбасының шетелдердегі дарынды балаларды қолдау туралы Жарлығының жемісті іске асып отырғанының айқын дәлелі.

Алтай мен Атырау арасын алып жатқан тәуелсіз Қазақстан қашаннан бері түстігі мен теріскейінде, батысы мен шығысында талай елмен шектесіп, төрде басы, төскейде малы араласып жатыр. Қыз беріп, қыз алысқан ағайын-шылығымыз тағы бар. Сол елдерде қанша қандастарымыз тұрып жатыр десеңізші? Солардың бірі – ежелгі көршіміз Ресей елі. Ресейде шамамен 1,5 миллиондай қазақ бар.

Осыған орай Батыс Қазақстан облысының білім басқармасы жергілікті мекеме-ұйымдардың қолдауымен шетелде тұратын қазақ балаларына арнап арнайы бағдарлама дайындағанын атап өткім келеді. Оған сәйкес жыл сайын Самара облысынан жиырма шақты оқушы келіп, дарынды балаларға арналған лагерьде демалады. Екі апта бойы тек демалып қана қоймай, қазақ тілін үйренеді, қазақтың тарихымен тереңірек танысып, төл өнеріміз бен мәдениетімізден сусындайды. Еліне кері қайтқан кезде кәдімгідей қазақша тіл сындырып, атамекені туралы мол мағлұматқа қанығып, қазақ екенін сезініп оралады.

Мемлекет басшысының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласының «Таяу жылдардағы міндеттер» тарауында «Туған жерге деген сүйіспеншілік нені білдіреді, жалпы, бағдарламаның мәні неде?

Бірінші, бұл білім беру саласында ауқымды өлкетану жұмыстарын жүргізуді, экологияны жақсартуға және елді мекендерді абаттандыруға баса мән беруді, жергілікті деңгейдегі тарихи ескерткіштер мен мәдени нысандарды қалпына келтіруді көздейді…

Екінші, басқа аймақтарға көшіп кетсе де туған жерлерін ұмытпай, оған қамқорлық жасағысы келген кәсіпкерлерді, шенеуніктерді, зиялы қауым өкілдері мен жастарды ұйымдастырып, қолдау керек. Бұл – қалыпты және шынайы патриоттық сезім, ол әркімде болуы мүмкін. Оған тыйым салмай, керісінше, ынталандыру керек» делінген.

Қазақстанның көркейіп, заман талабына сай дамуына үлес қосқысы келетін, өз еліне деген сүйіспеншіліктерімен еңбек нәтижелерімен алмасу, шеберлік сыныптарын өткізу арқылы бөлісуге дайын жандардың көп екендігі жанға қуат беріп, қуантады. Жуырда Дүниежүзі қазақтары қа-уымдастығы төрағасының бірінші орынбасары З. Тұрысбеков іссапармен АҚШ-та болғанда, сондағы қазақ диаспорасының іскер, білікті мамандарымен кездескен. Айта кетсек, Махмуд Сағындық есімді Шығыс Қазақстан облысының тумасы, физика-математика ғылымдарының докторы АҚШ-та докторлық диссертациясын қорғаған, Актуарилер Палатасының мүшесі, сол елде 20 жылдан астам еңбек етіп келеді. М. Сағындықтың Қазақстандағы актуарилер іс-әрекеті дүниежүзілік стандарттарға сай еместігін алға тартып, осы саланың Қазақстанда өркендеуіне үлес қосуға дайын екендігі қуантарлық жағдай. Сол сияқты Жолдас Кульджанов сегіз тілді меңгерген полиглот азамат, АҚШ-тағы ең үздік травматологтардың бірі, этникалық қазақ, Нөкіс қаласында туған. Ол Қазақстанның патриоты ретінде 2003 жылдан бері Астана, Алматы, Семей, Павлодар, Ақтөбе, Шымкент қалаларында жүздеген ота жасап, Қазақстанның клиникалары мен ғылыми зерттеу орталықтарында шеберлік сыныптарын өткізген және болашақта да өзекті жобаларды жүзеге асыруда ғылыми-әдістемелік көмек көрсетуге дайын.

Ал 37 жастағы Абылай Оспан есімді ғалым әрі IT саласындағы кәсіпкер Арқалық қаласының тумасы, қазір Майямиде тұрады. Абылай Оспан Қазақстандағы сандық индустрияның даму үстінде екендігінен хабардар және «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасымен толық танысып, оны тиімді іске асыруда бірнеше жолдарын ұсынбақшы. Сонымен қатар түрлі саладағы ғалымдар, іскер қандастарымыз басқа да алыс және жақын шетелдерде баршылық.

Осындай азаматтарымыздың білімділігі мен біліктілігі, өз еліне деген патриоттық сезімдері мен іскерлігі өскелең ұрпаққа үлгіөнеге. Ал туған жерге деген сүйіспеншілік пен құрмет адам бойына ана сүтімен, бесік жырымен сіңетін дүние. Сондықтан осы аталған азаматтардың туған жерге деген сүйіспеншіліктері болашақ жеткіншектеріміз бен жастарымызға дарып жатса, қанекей…

Мұхит  ІЗБАНОВ,

Дүниежүзі  қазақтары  қауымдастығы төрағасының  бірінші  орынбасарының  кеңесшісі

Қазталов ауданында көктемгі су тасқынының алдын алу жұмыстары жоспарға сай атқарылуда. Аудандық төтенше жағдайлар бөлімінің және №15-19 өрт сөндіру бөлімінің қызметкерлері бірлесіп, су тасқыны кезіндегі қауіпсіздік шаралары туралы үгіт-насихат жұмыстарын жүргізуде. Ауыл тұрғындарына екі мыңға жуық жадынама мен үнпарақ таратылды.

Облыстық төтенше жағдайлар департаментіндегі жедел құтқару жасағының қызметкерлері су тасқынының алдын алу үшін Жалпақтал ауылына жақын маңдағы Қараөзен өзенінде мұз кесу және ою жұмыстарын қолға алды. Жергілікті атқарушы органдар қызметкерлері де белсенділік танытып, ортақ істің мерзімінде және тыңғылықты атқарылуы үшін көмек қолын созуда.

Облыстық төтенше жағдайлар департаменті облыс тұрғындарының есіне салады:

Су тасқыны туралы алдын ала құлақтандыру кезінде:

– теледидар мен радионы қосып, хабарламаны тыңдаңыз;

– суды, газды, электр құрылғыларын айырып, пештегі отты сөндіріңіз. Тағам мен суды герметикалық ыдыста сақтаңыз;

– төменгі қабаттардағы терезелерді, есіктерді бекітіңіз (бітеп тастаңыз);

– құжаттар мен алғашқы қажеттілік заттарын өзіңізбен бірге алыңыз;

– бағалы заттарды жоғарғы қабаттарға апарыңыз.

Н. СИСЕНОВ,

Қазталов ауданының ТЖБ-ның аға инженері,

азаматтық қорғау аға лейтенанты

Зашаған кентіне қарасты «Балауса» мөлтек ауданының тұрғындарына жолдың зары өтіп болды. Әсіресе, көктем және күз мезгілінде. Күннің жылынып, қар еріген мезгілде бұл бағытқа қатынайтын №6, 7 маршруттағы қоғамдық көліктер діттеген аялдамасына жете алмай, орта жолдан тұралайды. Міне, биыл да жылдағы үрдісінен таймаған автобустар тасжолдың бітер тұсына тұрақтағанына он күн болды.

Аталған тасжол Бөгенби көшесі мен Шолан батыр көшелерінің қиылысар тұсында аяқталады. Бұл тұстағы аялдаманы жергілікті тұрғындар «Старый конечный» аялдамасы деп атап кеткен. Көктем мен күз мезгілінде одан әрі орналасқан Альбина, 1-ші және 2-ші бұрылыс, «Қарақат» аялдамаларына қоғамдық көліктер мүлдем кіре алмайды. Сол маңнан тұрғындар жаяу-жалпылап автобусқа әрең дегенде жетеді. Бастауыш сынып оқушыларын таситын қоғамдық көліктер де «Старый конечныйдан» әрі аспайды.

Мәселенің мән-жайын білмек ниетпен және түйткілдің түйіні туралы Зашаған кенттік әкімдігі аппаратындағы абаттандыру бөлімінің басшысы Медеу Баймурзинге жолыққан едік.

– «Балауса» мөлтек ауданындағы жол мен ондағы көлік қатынасының қиындығы туралы хабардармыз. Бұл жағдай жыл сайын көктем мезгілінде қайталанып келеді. Автобус қатынайтын жолдарға бұған дейін көне асфальт, құрылыс қалдықтарын төгіп, қолдан келгенін істедік. Биыл да қар ерігесін, жолдың бетіне су шығып кетті. Осы жағдайдың алдын алу мақсатында сол маңдағы бірқатар көшелердің қарын шығарып, жолдарға су өткелдерін салдық. Қазіргі таңда жол бойына жиналған суды сорғы арқылы тасып шығарудамыз. Шолан батыр көшесінің бойындағы тасжолға тірелген судың келесі бағытқа өтуі үшін құбырлар салу жұмысын осы жылдың жаз айларында қолға аламыз. Әзірге қар толық еріп бітпейінше, аталған жолдармен қатынау қиынға соғады, – дейді бөлім басшысы.

Серікболат КЕНЖЕКОВ,

Есет батыр көшесіндегі №6 үйдің тұрғыны:

– Балаларымызға қиындау болып тұр. Осы маңда тұратын халықтың бәрі су кешіп, тіпті балшыққа құлап қалып жатқандарды көреміз. Бірақ, бұл жол былтырғы жағдайға қарағанда шүкір, тек қазіргі таңда автобустар қыстай барып жүрген жерлеріне кірмей қалды. Автобустан түскен жеріміз бен үйіміздің арасы екі шақырымдай қашықтықта. Көшенің бойын жағалап, әсіресе, қараңғы түскенде үйімізге шақ жетеміз. Бұның бәрі уақытша қиындық қой. Дегенмен соның өзі үлкен кісілер мен бала-шаға үшін айтарлықтай жайсыздық тудырып тұр. Осы аралықта жүретін кезекші автобус шығарса деп өз ойымды білдіргім келеді.

Ләззат МҰХАМБЕТОВА,

«Балауса» мөлтек ауданының тұрғыны:

– Ең шеткі аялдаманың маңында тұрамын. Үш балам бар. Қасымдағы кіші баламды балабақшадан әкеле жатырмын. Сегіз жылдан бері күз бен көктем мезгілінде көретініміз осы. Етік арқалап, бір-бірін қарсылап жүрген жандарды өздеріңіз де көріп тұрсыз. Осыдан үйіме дейін баламды көтеріп апарамын. Биыл жолымыз жөнделсе, керім болар еді…

Эльдар ВАГАПОВ,

«Ақжол авто» ЖШС директоры:

– Шолан батырдың бойымен анау бұрылысқа дейін 300 метрдей жер. Қолайсыздық тудырып тұрған осы аралықтар. Арғы жағы жүруге қолайлы. Тек осы аймақтың қар суын сору жұмыстарын жүргізсе, әрі қарай мүмкіндік туар еді. Бірақ терең судың астында қандай дүниелер жатқанын қайдан білеміз? Қоғамдық көліктің бір жерінен ақау шықса, ішіндегі адамдар зардап шегеді емес пе?! Сосын кім кінәлі, баяғы автобус жүргізушісі. Сондықтан бізге де сақтық керек. Амал жоқ, балаусалықтарды тасжолдың үстінен күтуге тура келеді.

Қаламызда қыстай қар шығару жұмыстары жаппай жүргізілді. Арықтарды аршу шаруаларына еріктілер жұмылдырылды. Қазірдің өзінде тәулік бойы еріген қар суын сору жұмыстары шаһарымыздың әр аймағында да тынымсыз жүргізілуде, әйтсе де, жеке тұрғын үйлерде тұратын жандардың азабы азаяр емес. Болашақта бір жақ-сылығы болар.

Темірболат ТОҚМАМБЕТОВ,

«Орал өңірі»

7 сәуір –  Дүниежүзілік денсаулық  күніне  орай  БҚО  қоғамдық  денсаулық  сақтау департаментінде  «Мектептерде тамақтандыруды  жетілдіру.  Мектеп  жасындағы балалардың  тамақтану  ерекшеліктері»  тақырыбында  дөңгелек  үстел өтті.

Жиынға облыстық денсаулық сақтау, ішкі саясат,  білім, дене шынықтыру және спорт басқармаларының өкілдері, салауатты өмір салтын қалыптастыру қызметінің мамандары қатысты.

– Бүкіләлемдік денсаулық сақтау ұйымының құрылған күніне орай, яғни 7 сәуір күні – Дүниежүзілік денсаулық күні болып бекітілген. Биылғы денсаулық күнін облысымызда «Сау болу – сәнді!» деген ұранмен өткізуді жоспарлаудамыз. Бұл шаралар легін облысымыздағы денсаулық сақтау ісіне қатысты мекеме-ұйымдар бірлескен түрде атқармақ. Шара тұрғындардың спортпен, дене шынықтырумен айналысуын насихаттау бағытында ұйымдастырылғалы отыр. Әр адам өз денсаулығы үшін жауапты, яғни өз денсаулығы үшін күресуі керек. Біз, денсаулық сақтау жүйесінің қызметкерлері, тұрғындар арасында денсаулықты сақтаудың тиімді тәсілдерін насихаттау жұмысымен айналысамыз, – деді БҚО бойынша  қоғамдық денсаулық сақтау департаментінің басшысы Жайдар Құрманов жиынды ашқан кіріспе сөзінде.

Облыстық денсаулық сақтау басқармасы басшысының орынбасары Нұрданат Беркінғали дөңгелек үстел тақырыбына, мектеп жасындағы балалардың уақтылы, дұрыс тамақтануын  ұйымдастырудың  маңыздылығына  тоқталды.

Дөңгелек үстел барысында облыстық салауатты өмір салтын қалыптастыру орталығының директоры Зияда Молдағалиева Дүниежүзілік денсаулық күніне орай өңір халқы үшін салауатты өмір салтын насихаттау бағытында ұйымдастырылатын шаралар легіне тоқталды. Зияда Надырғалиқызының айтуынша, Орал қаласы бойынша «Атриум» сауда орталығы, Теміржол вокзалы алдындағы Чапаев ескерткіші маңында, Автопарк ауданы бойынша «Мечта» сауда орталығы алаңында, «Қазақстан» кинотеатры алдындағы алаңқайда, Қадыр Мырза Әли атындағы мәдениет және өнер орталығы алаңында, Зашаған кенттік округі бойынша №20 мектеп ауласында салауатты өмір салтын насихаттауға бағытталған көпшілік шаралар өтеді. Сонымен қатар мұндай шаралар барлық жерде бірдей уақытта, яғни 7 сәуір күні сағат 10.00-де басталып, барлық аудандарда, ауылдар мен елді мекендерде де  ұйымдастырылады. Аталмыш шара аясында облысымыздың кез келген тұрғыны артериалды қан қысымын, көз ішінің қан қысымын, салмағы мен бойын өлшетіп, мамандардың кеңестерін ала алады. Сондай-ақ арнайы ұйымдастырылатын спорттық шаралар мен концерттік бағдарламаларды тамашалайды. Бұдан бөлек балабақшалардан бастап барлық жалпы білім беретін мектептерде дене белсенділігін және дұрыс тамақтануды насихаттау  бағытындағы  іс-шаралар қолға алынады, – деді ол.

Қоғамдық денсаулық сақтау департаментінің бас маманы Асылжан Қуанышқалиева «Дұрыс тамақтану қағидалары және мектеп оқушыларын тамақтандыруды ұйымдастыруға қойылатын талаптар» тақырыбында баян-дама  жасады.

Облыстық ішкі саясат басқармасында бөлім басшысы Гүлдана Аргенова оқушыларды чипсы, сникерс, кола секілді ағзаға зиянды өнімдерден бас тартуға үндейтін акцияларды белсенді түрде ұйымдастыру керектігі туралы ұсынысын айтты. Ол осындай акцияларды жиі ұйымдастыру арқылы болашақта тұрғындарды жергілікті табиғи өнімдерді тұтынуға біржола көшірсе, мұның қоғамға тигізер пайдасы зор деген бағыттағы  ойларын  жеткізді.

Жиында балабақшадағы бүлдіршіндерге баласының туған күні болған ата-ананың түрлі тәттілер, өзге де қандай да бір өнімдерді әкеліп таратуының заң талаптарына қайшы екендігі айтылып, құзырлы мекемелер тарапынан кейбір балабақшаларда кездесетін осындай келеңсіздіктерге қатысты  тексеру жұмыстары қолға  алынатыны да сөз болды.

Нұртас   НАБИОЛЛАҰЛЫ

Бейсенбі  күні Өңірлік  коммуникациялар  қызметі  алаңында  облыстық  білім  басқармасының басшысы  Шолпан Қадырованың спикерлігімен «Облыстағы  білім беру  жүйесінің  дамуы»  тақырыбында  брифинг  өтті.

Аталмыш басқарма басшысының мәлімдеуінше, облысымызда мектепке дейінгі білім беру ісімен айналысатын 490 ұйым жұмыс жасайды. Онда өңірдегі 1-6 жас аралығындағы балалардың 74 пайызы, 3-6 жас аралығындағылардың 99,9 пайызы тәрбие мен білім алуда. 2017 жылы 2033 орынға арналған 24 балабақша ашылса, оның 20-сы жеке балабақша. Биылғы жылы да бұл бағыттағы жұмыстар жалғасын табатын болады. Облыс бойынша жеке балабақшалар үлесі өсіп, 9 пайызды құрап отыр.

– Биылғы оқу жылынан бастап орта білім саласына бірқатар оң өзгерістер енгізілді. Ата-аналардан, мұғалімдерден келген сұраныстарды қарастыра отырып, оқушыға деген жүктеме азайтылды. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығына сәйкес үй тапсырмасын орындау 2-сыныпта 50 минуттан, 3-4-сыныптарда 70 минуттан, 5-6-сыныптарда 90 минуттан, 7-9-сыныптарда 110 минуттан, 10-11-сыныптарда 130 минуттан аспауы керек. Бескүндік оқу жүйесіне көшуге нормативтік негіздеме жасалды. Егер мектепте барлық жағдайлар жасалса, бескүндік оқу аптасына көшу туралы шешімді білім беру ұйымының әкімшілігі, ата-аналар комитеті, сондай-ақ қамқоршылық кеңестің келісімімен қабылдайды. Ал сенбі күндері оқушылар үйірмелерге қатысуға мүмкіндік алса, педагогтар өз білімдерін жетілдіріп, семинар, конкурстарға қатысады, зерттеушілік жұмыстарын ұйымдастырады. Мұғалімдерді қағазбастылықтан арылту үшін мектеп мұғалімдері, сынып жетекшісі, директордың орынбасарларының қызметтік міндеттемелеріне сәйкес жүргізу құжаттарының тізбесі бекітілді. Осыған орай мектеп мұғалімдері тек бес құжат толтырады. Атап айтқанда, сынып журналы, күнтізбелік-тақырыптық немесе орта мерзімді жоспар, сабақ жоспары, тарау бойынша және тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмалары, күнделіктер. Осыдан басқа біздің ұстаздардан ешкім ешқандай артық құжат сұрай алмайды. 2016 жылдан бастап республика көлемінде сынып журналдарының электронды нұсқасы Kundelik.kz сайты жұмыс жасауда. Облыс бойынша 143 мектеп электронды күнделікке қосылды. Сондықтан осы жобаға қосылған мектептерден қағаз нұсқасындағы журналдарды жүргізу талап етілмейді. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, педагог кадрларды өздерінің кәсіптік міндеттерін орындаумен байланысы жоқ жұмыс түрлеріне тартуға жол берілмейді. Мысалы, мұғалімдер үйлерді аралау жұмысына қатыспайды, – дейді Шолпан Маратқызы.

Ол сондай-ақ білім беру мекемелерінде «Рухани жаңғыру» бойынша «Тәрбие және білім» кіші бағдарламасының «Өлкетану», «Саналы азамат», «Отаным – тағдырым» базалық жобалары арқылы жүзеге асырылып жатқанын айтты. Барлық білім беру ұйымдарында «Қазақтың 100 күйі» жобасы енгізілген. Жоба аясында оқушылар күй тарихымен танысады. Ұлттық өнерді бала санасына сіңіру мақсатында қоңырау уақытында қазақтың күйі ойнатылады.

Айта кетер тағы бір жаңа жоба – жасөспірімдер арасындағы құқықбұзушылықтың алдын алу мақсатында ішкі істер органдарында есепте тұрған оқушыларды Қазақстан Рес-публикасының лайықты азаматы етіп тәрбиелеу, қоғамдық жұмыстарға тарту мақсатында мемлекеттік қызметкерлер, ішкі істер органдарының, үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері оларға қамқоршы ретінде бекітілген. Жоба негізінде қамқоршы есептегі оқушылармен тиімді жұмыстар ұйымдастырады. Нәтижесінде құқықбұзушылық дерегі азамақ. Осы жылдың сәуір айынан бастап облыстық балалар үйі мен облыстық кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығының қызметін біріктіретін өмірлік қиын жағдайдағы балаларды қолдау орталығы құрылмақ. Жұмысын жуырда бастайтын бұл орталық – өмірдің қиын жағдайына душар болған балалардың әлеуметтік және психологиялық бейімделу процесінен жеңіл өтуіне  мүмкіндік  береді.

Халықтың облыс орталығына көбірек шоғырлануы себебінен Орал қаласында бес мектеп үш ауысымда жұмыс жасауда. Кейбір мектептердің пайдалану мерзімі 50 жылдан асқандықтан, күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу экономикалық тұрғыдан тиімсіз болып тұр. Апатты мектептер саны төрт бірлікті құрайды. Қазіргі таңда аталған мектептер бойынша жобалық-сметалық құжаттамалар жасақталуда. 2017 жылы 1 147,4 млн. теңге мөлшеріндегі қаражатқа облыс бойынша 17 білім беру нысаны күрделі жөндеуден өткен.

Биыл жөндеу жұмыстарына жергілікті бюджет есебінен Орал қаласындағы №19 жалпы білім беретін мектеп үшін 200,4 млн. теңге және №24 балабақшаның ғимаратына 216 млн. теңге бөлінген. Бүгінгі күні мердігер анықталған. Жөндеу жұмыстарын бастау сәуір айына жоспарланған.

«Цифрлық Қазақстан» бағдарламасын жүзеге асыру мақсатында облыста IT-лицей ашу жоспарлануда.

Аталмыш лицей міндеті – интеллектуалды дамыған, ашық, тәрбиелі адамдардың жаңа буынын, IT-технологиялар саласының көшбасшыларын тәрбиелеу және оқыту болып отыр.

Нұртас   НАБИОЛЛАҰЛЫ

Өткен  жылы  облысымыз  бойынша 127 көше, төрт  елді мекенге атау беру (қайта атау)  жөніндегі  ұсыныстарға оң  қорытынды  берілген.  Сырым   және  Қазталов  аудандарындағы   жаңадан  бой  көтерген  көшелер  «Астана»,  «Астанаға – 20  жыл»  атауларымен  аталған.

Бұл жайында Өңірлік коммуникациялар қызметі алаңында облыстық тілдерді дамыту басқармасының басшысы Айгүл Мыңбаеваның спикерлігімен «Тілдерді дамыту саласындағы өзекті мәселелер» тақырыбында өткен брифингте айтылды. Сонымен қатар Айгүл Әділгерейқызының айтуынша, Теректі, Бөкей ордасы, Қазталов, Зеленов аудандары  және Орал қаласы бойынша  кісі есімдерін беру туралы 11 ұсыныс  облыстық ономастикалық  комиссияның отырысында қолдау таппаған.

– Қазіргі уақытта өңірімізде идеологиялық тұрғыдан ескірген, қайталанатын атауларды тарихи жер-су  атаулары және ұлттық танымға жақын дәстүрлі атаулармен өзгерту туралы ҚР Президенті Әкімшілігінің 2017 жылғы 28 ақпанда берген тапсырмасына сәйкес жүйелі түрде жұмыстар атқарылуда. Облыс  аумағындағы идеологиялық тұрғыдан ескірген атауларды өзгерту  жұмыстары бойынша өткен жылы Шыңғырлау ауданының үш елді мекені, облыс бойынша 54 көше атауы өзгертілді. Атап айтқанда, Шыңғырлау ауданында – 3, Ақжайық ауданында – 15, Зеленов ауданында – 34, Қазталов ауданы бойынша екі  көшеге жаңа атау берілді. Биыл наурыз айында ҚР Үкіметі жанындағы республикалық ономастикалық комиссияның қарауына Орал қаласы бойынша 91 көшеге, үш шағынауданға және бір алаң мен бір  скверге атау беру туралы ұсыныстар жолданды. Сонымен қатар Тасқала ауданының идеологиялық тұрғыдан ескірген сегіз білім беру ұйымының атауларын қайта қарау бойынша ұсыныстар облыстық мәслихаттың сессиясында мақұлданып, республикалық комиссияға жолданды, – дейді Айгүл Мыңбаева. Оның айтуынша, облысымызда 641,5 мың тұрғын бар. Соның 75,5 пайызы – қазақ ұлты, 24,5 пайызы өзге этнос өкілдері екен. Басқарманың тапсырысы негізінде өткен жылы жүргізілген әлеуметтік зерттеудің қорытындысы бойынша облыс тұрғындарының 82 пайызы мемлекеттік тілді жетік меңгерген. 2016 жылы бұл көрсеткіш 78 пайызды құраған.

2017 жылы өңірде тілдерді дамытуға бағытталған іс-шараларды өткізуге облыстық бюджеттен 95 млн. 291 мың теңге қарастырылған. Сонымен қатар өткен наурыз айындағы облыстық мәслихат сессиясында алдағы уақытта латын әліпбиіне көшу жұмыстарына байланысты атқарылатын жұмыстарға облыс әкімдігінің қолдауымен қосымша 24 млн. теңге  қаражат  бөлінген.

Нұртас   НАБИОЛЛАҰЛЫ

Биылдан бастап Жымпиты ауылдық округіндегі бақта­шылар жеке кәсіпкер ретінде тіркелетін болды. Бұл туралы округ әкімі Арман Баяндықов тұрғындардың жалпы жиналысында мәлімдеді.

2018 жылдың 1 қаңтарына жүр­­гі­зілген мал санағына сүйен­сек, Жымпиты ауылында 2693 ірі қара малы және 5413 ұсақ мал бар. Ауылдың малы алты бағыт бо­йынша жайылады. Қазіргі таңда төрт бағыт бойынша бақташылар дайын, екі бағытта әлі ешкім ниет білдірмей отыр. Осыған дейін округ әкімдігінің бақташылармен бол­ған кеңесінде жеке малды ба­ғу қызметінің бағалары бекітіліп­ті. Жымпиты бойынша күніге өріс­ке жіберілетін малдың басы 1000 теңгеден, жайлауларға апарып ба­ғу бағасы мал басына 1300 тең­геден деп ұсынылып отыр. Баға­лар жалпы жиналыста халық тал­қысына салынып келісілді. Мәселе малдың бағымына ті­релгенде, екі бірдей мәселе жыл сайын қылаң береді. Оның әуел­гісі, кейбір бағыттарға жер көге­ріп кеткенге шейін бақташы­ның табылмайтындығы, екіншісі, ау­дан орталығындағы кейбір тұрғын­дар­дың бақташылардың еңбегін бермейтіндігі. Жоғарыда айтыл­- ған бақташылардың жеке кәсіп­кер ретінде тіркелуі жайлы әңгіме осыдан туып отыр. Округ әкімі Арман Баяндықов бұл қадамға тәртіптің болмағанынан барып отыр­мыз дейді. Ендігі жерде мал бағу қызметіне жүгінген тұрғын жеке кәсіпкермен келісімшарт жа­сасып, бір тарап малдың аман­ды­ғын мойнына алса, екінші тарап қызметтің ақысын уақтылы төлеу­ге міндеттелетін болады. Жаз шыға бағымсыз жүрген мал ауылдың көшелерін аралай бастайды. Биылдан бастап ау­дан орталығының көшелерін ке­зіп жү­ретін осындай мал бірден «тұт­қынға» алынады. Мал­дың иесі өзі­нің түлігін малдәрігерлік құжат ар­қылы ғана, оның үстіне «қа­мауда» болған уақыттың құ­нын төлегеннен кейін барып қай­тара алады. Нақтылай айтқанда, енді бақташыдан қызғанған ақша екі- үш еселеніп айыппұлға төле­нуі мүмкін.

Бауыржан ШИРМЕДИНҰЛЫ, Сырым ауданы

Жәнібек  ауданында «Мықты бизнес – мықты мемлекет» атты кәсіпкерлер форумы өтіп, оған жергілікті кәсіпкерлер, фермерлермен бірге  Волгоград  облысының  Волжск  қаласынан  келген бизнес өкілдері  де  қатысты.

Жиында аудандық кәсіпкерлік, ауыл шаруашылығы бөлімдерінің басшылары Роберт Биғалиев, Арман Исқақов Жәнібектегі шағын және орта кәсіпкерліктің дамуы, мал шаруашылығын дамыту жайын қозғаған баяндамалар жасаса, «Атамекен» кәсіпкерлік палатасының Жәнібек аудандық филиалының директоры Жасұлан Басиров республикалық «Атамекеннің» ауыл кәсіпкерлеріне көрсетіп отырған көмегі, кәсіпкерлерді оқыту хақында хабардар етті. Ал Волжск қаласындағы «Мирстрой» ашық бірлескен қоғамының директоры Ерсайын Назаров бастаған бір топ кәсіпкер құрылыс қалдықтарын өңдеп, пайдаға асыру технологиясы туралы, автокөліктердің қосалқы бөлшектерін, құрылыс материалдарын және ет сатуды жолға қою тұрғысында екі жаққа тиімді ұсыныстар айтты. Жәнібек ауылындағы кәсіпкер Бауыржан Сабанов өзі айналысып отырған тұрмыстық қалдықтарды кәдеге жарататын, кәсіптің қыр-сырын Ресейден келген меймандарға таныстырып, алдағы уақытта шағын және орта бизнесті дамытуда тәжірибе алмасу оң нәтиже беретініне сенімді екенін  жеткізді.

Нұрымбек  ЖАПАҚОВ,

Жәнібек  ауданы

Таяуда  облыстық  Оқушылар  және  жастар  сарайында  ҚР  Парламенті  Сенатының  депутаттары  Нариман  Төреғалиев  пен  Ерболат  Мұқаевтар  облыс  орталығындағы  педагогтармен  кездесті. Сенаторлар  жүздесу  барысында  Елбасымыз  Н. Ә.  Назарбаевтың  бес әлеуметтік  бастамасы  туралы  кеңінен  баяндады.

– Қашанда адамдарды қолжетімді баспанамен қамту мәселесі күн тәртібінен түспейді. «Нұрлы жер» бағдарламасының барысында талай адам тұрғын үй иелену бақытына ие болды. Енді көп адамның қолжетімді пәтер алуына мүмкіндік беретін «7-20-25» бағдарламасы қабылданады. Студенттерді жатақханамен толық қамту мақсаты да ел игілігі үшін бағытталған, – дейді Нариман Төреғалиұлы.

Ал Ерболат Мұқаев елімізді газдандыру, баламалы қуат көздерін пайдалану бағытында қолға алынып жатқан шараларға тоқталды.

Жиында облыстық білім басқармасының басшысы Шолпан Қадырова мен Орал қалалық білім бөлімінің басшысы Жансұлу Төремұратовалар әлеуметтік бес бастамаға қатысты пікірімен қатар, өз саласындағы жетістіктер және қиындықтар хақында баяндады. Мәселен, Ш. Қадырова өңірдегі жоғары оқу орындары студенттерін жатақханамен қамту негізінен шешілгенімен, колледж студенттеріне жатақхана берудің күн тәртібінде тұрғанын мәлімдеді.

– Бір қуантатыны, жыл сайын облыс орталығында бала өсімі жоғары деңгейден түскен жоқ. Жыл сайын орта есеппен 6 мыңдай балдырғанды балабақшаға қабылдап отырмыз. Қазір «Цифрлық Қазақстан» бағдарламасына орай электронды портал қызметі күшіне енді. Сол арқылы кез келген ата-ана ұлын немесе қызын қалаған уақытында балабақша кезегіне қоя алады. Әрі кезек қозғалысын да үнемі бақылауға мүмкіндігі бар, – деді Жансұлу Меңешқызы. Алайда олқылықтар жоқ емес. Мәселен, Оралдың орыстілді мектептерінде мамандар жетіспейді. Мектептерді жан басына орай бюджеттен қаржыландырудың да кемшін тұсы көп.

Соны мұқият ескерген жөн. Қазіргі ұстаздың беделін де көтеру қажет. Демек, әр ата-ана баласы мен мектеп, мемлекет алдындағы жеке жауапкершілігін күшейту  керек.

Н. Төреғалиев пен Е. Мұқаев басқосуда көтерілген мәселелердің өздеріне таныс екенін айтып, білім саласы қызметкерлерінің ұсыныс-өтініштерін ескеріп, Парламентте сол түйінді мәселелердің шешімін табуына күш салатындарына сендірді.

Серік  ІЗБАСАРҰЛЫ,

«Орал  өңірі»           

Орал  қаласында  қарғын  судың  алдын  алу  бағытында  жұмыстар  жалғасуда. «Жайық таза қала» ЖШС-ның бөлім  басшысы  Қуат  Ерсайыновтың  мәлімдеуінше, коммуналдық  кәсіпорын  күшейтілген  тәртіпте  жұмыс істеуде.  Қазіргі  таңда  облыс  орталығы  бойынша  еріген қар  суын  сору  жұмыстары екі  ауысымда  жүргізілуде.

– Күнделікті 348 қызметкер 40 бірлік арнайы техникамен тәулік бойы кезекшілік атқарады. Күні бүгінге дейін 25 текше метр еріген қар суы шығарылса, соңғы тәулікте 4 мың текше метр су шығарылды. Екінші жұмысшылар ауылы, облыстық аурухана, Зашаған, Деркөл, ПДП-2 және Жұлдыз аумақтарында еріген қар суынан келер қауіп әлі де сақталуда, – дейді Қуат Ерсайынов.

Екінші жұмысшылар ауылында орналасқан Партизан көшесі, 23-үйдің тұрғыны Баян Хамбетова көктем келіп, күн жылыса, көшелер еріген қар суына толатынын айтады.

– Биыл қыс бойы біздің көшеден қар шығарылмады. Жасымыз біразға келген бізді айтпағанның өзінде жастардың өзіне көлдей судан аяқ алып жүру қиын. Арнайы техника келіп, еріген суды сорып жатқанын көріп көшеге шығып тұрмын. Қар уақтылы шығарылса, мұндай мол су болмас еді, – дейді қала тұрғыны.

Крымская көшесінің тұрғыны Надежда Землянушнова бұл жағдайдың жылда қайталанатынын айтады.

– Аялдамаға жету үшін Краснодар немесе Кәсіподақ көшелерімен жүреміз. Ол көшелердің жағдайы да мәз емес. Көше судан көлкіп тұрған соң, бірнеше күннен бері үйден ұзап шыға алмай отырмын, – дейді ол.

Алайда «Жайық таза қала» ЖШС-ның бөлім басшысы Қуат Ерсайынов аталмыш көшелерден еріген қар суын шығару жұмыстары осымен екінші кезеңде жүргізіліп жатқанын айтады.

Осыдан бірер жыл бұрын көктемгі қар суы Зашаған кентіндегі Арман шағынауданында орналасқан көп қабатты үйлердің тұрғындарын біраз әбігерге салғаны белгілі. Аулаға жайылған қарғын су тіпті кейбір үйлердің жертөлесіне толып, тұрғындар арнайы техниканың көмегіне жүгінуге мәжбүр болған еді. Зашаған кентінің әкімі Әділбек Қадыров арық жүйесін салу арқылы қазір бұл мәселенің толық шешілгенін айтады. Наурыз айында еріктілер мен жастар ұйымдарының, әскери бөлім жауынгерлерінің көмегімен қар тазарту жұмыстарының жүргізілгені де қарғынның алдын алуға септігін тигізген. Зашаған кентінен қыс маусымында 30 мың текше метр қар шығарылса, бір ғана наурыз айында 20 мың текше метр қар тасылған.

Десек те, Зашаған кентінде қауіп әлі толық сейілген жоқ. Әсіресе, ПДП-9, Балауса, Болашақ шағынаудандарында күрделі учаскелер бар. Мәселен, облыстық төтенше жағдайлар департаментінің қызметкерлері Болашақ шағынауданында екі тәуліктен бері еріген қар суын шығаруда. Көше толы суды құм салынған қапшықтар арқылы бөгеуде. Әділбек Қадыровтың айтуынша, кенттегі бірде-бір үй еріген қар суынан зардап шекпеген. «Жайық таза қала» ЖШС-ның қызметкерлері тұрғындардың өтініші негізінде әр мекенжай бойынша жұмыстануда.

Аула-үйлеріне қар суы қауіп төндірген жағдайда тұрғындар 51-80-98 телефоны арқылы коммуналдық кәсіпорынның кезекші бөліміне хабарласу арқылы көмекке жүгіне алады.

Динара  ЖҰМАБЕКҚЫЗЫ,

«Орал  өңірі»