Кеше облыс әкімі Алтай Көлгіновтің төрағалығымен облыстық су тасқынына қарсы штабтың кезекті отырысы өтті. Онда бір апта бұрын өткен штаб отырысында су тасқынының алдын алу шараларына қатысты берілген тапсырмалардың орындалуы және қауіп төндіретін учаскелерге қатысты қандай жұмыстар атқару қажеттігі пысықталды.

Алдымен ауа райы және су тасқыны болжамы бойынша «Қазгидромет» РМК БҚО филиалы директорының орынбасары Данияр Исмурзин баяндама жасады. Оның ұсынған мәліметіне сүйенсек, өңірде қаңтар-ақпан айларында қар аз жауды, сондықтан жердің тоңы тереңдеген. – Өңірдегі тоңның қату тереңдігі 15 наурызда Орал қаласында 129 см болса, қазір 126 см, Шыңғырлауда екі апта ішінде 137-ден 127 см-ге түскен. Кей жерлерде тоң жіби бастаса, кейбір жерлерде керісінше көрініс байқалады. Мысалға, Дариян ме-
теостансасында тоң тереңдігі 2 см-ге өсіп, 119 см-ге, Федоровкада тоң 80-нен 86 см-ге жетті. Ал қар қабатының қалыңдығы Январцев ауылында 51 см болса, ең төменгі көрсеткіш Шыңғырлау мен Жаңақалада 20 см. Ал облыс орталығы Оралда қар қалыңдығы 35 см шамасында, Тайпақта – 29, Жәнібекте – 95, Бөрліде – 105, Январцевта – 103, Ақсайда 83 сантиметрді құраған. Өзендердегі мұздың қалыңдығы түрліше 7-74 см аралығында. Бүгінде Қалдығайты өзенінде су деңгейінің көтерілуі – 62 см, Утва өзенінде – 43 см. Өзге гидробекеттерде су деңгейінің көтерілуі айтарлықтай емес, тәулігіне 4 см көтерілгені тіркелген. Орал қаласы тұсындағы Жайық өзеніндегі мұздың жарылуы 8-13 сәуір аралығында болады деп күтілуде. Қазір қала тұсындағы өзеннің мұз қабатының қалыңдығы 39 сантиметрді құрайды. Жайық өзенінің су деңгейінің көтерілуі 500-600 см болады (орташа межесі 591 см жағдайында) деп күтілуде.
– Бүгін «Қазгидрометтің» орталық аппаратынан келген мәлімет бойынша, облыс аумағында 31 наурыз – 6 сәуір аралығында күн жылынуына, қардың еруіне, жауын-шашынның түсуіне және ауа температурасының көтерілуіне байланысты су қоймаларында мұздың еруі, су деңгейінің көтерілуі және су тасқыны болуы ық-
тимал, – деп ескертті Д. Исмурзин.
Басқосуда БҚО төтенше жағдайлар департаменті басшысы Жаслан Жұмашев су тасқынының алдын алу шаралары туралы баяндады. Аталмыш департаменттің жедел тобы өзендердегі ықтимал су тасқыны жағдайына күн сайын мониторинг жасап отыр. Бұл жөніндегі ақпарат тұрғындар үшін аталмыш департамент сайтына салынады. Баяндамашының айтуынша, Атырау облысынан алынған мәлімет бойынша Атырау қаласы тұсындағы Жайық өзенінде мұз еріп, қозғала бастаған. Тайпақ ауылы тұсындағы Жайықтың мұз қабаты қарайған. Өңірде қар шығару жұмыстары жалғасуда. Бүгінде 502 мың текше метр қар шығарылып, 16 765 текше метр қар суы сорылды. Өзендерде мұз кептелісі болмауы үшін 215 мың шаршы метр ауданнан 34 346 ойық ойылды. Облыс әкімі департамент басшысынан мұзды жарған немесе мұзды кескеннің қайсысы тиімді екенін
сұрап, нақтылады. Ж. Жұмашевтің айтуынша, мұзды жарғаннан гөрі кескен тиімді. Өйткені қаржы үнемделеді, уақыт көп жоғалмайды әрі қоршаған ортаға залалсыз. Мұзды жару тек қиын жағдайда ғана жүргізіледі. Сондай-ақ республикалық маңызы бар аутокөлік жолдарындағы барлық су өткізгіш тұрба тазартылып, ашылған. Ал жергілікті маңызы бар жолдардың 86 пайызы тазартылды. Бұл бағыттағы жұмыстар әлі де жалғасуда. Наурыздың 25-інен бастап облыстағы барлық азаматтық қорғаныс жүйесі жоғары дайындық режіміне
көшірілді. Осы режім әлі сақталады. Наурыздың 1-інен бастап департаментте облыстық штаб тәулік бойы кезекшілік етеді. Күнделікті жедел ақпарат басқару құрылымдарына, тұрғындарға департамент сайты арқылы жеткізіліп отыр.
Төтенше жағдайлардың алдын алу және оны жою жұмыстарына 97,5 млн. теңге қаралған. Соның 5,8 млн. теңгесі игерілді. Департамент басшысы өзендердегі қауіпті деген жерлердің анықталып, оларға кезекшілік қойылғанын және алдағы уақытта төтеншеліктердің қызметі үш ауысымда жүргізілетінін жеткізді.
Облыс әкімі төтеншеліктердің басшысына ықтимал су тасқыны жағдайының басқа да жағдайлары, соның ішінде мұз үстімен су жүру, мұз кептелісі болуын ескеруді тапсырды. Күннің жылынуына байланысты су қоймаларындағы мұздың астын су жеп, үстін жел мүжіп, күн сайын жұқарып жатқанын, сондықтан адамдарға сақтық шараларын сақтауды, мұз үстімен жүрудің қауіптілігін жеткізуді шегелеп тапсырды.
Жиында қала әкімі Мұрат Мұқаевтың облыс орталығы Оралдағы су тасқынына қарсы атқарылған шаралар жөніндегі есебі тыңдалды. Оның айтуынша, қаладағы коммуналдық қызмет орындары екі ауысымда жұмыс істеуде. Қар шығару, су сору жұмыстарына 100 техника және 375 адам тартылған. Облыс әкімі қаладағы қауіпті аудандардың жайы туралы сұрап, нақтылады. Бұған М. Мұқаев су басу қаупі бар қаланың Жұлдыз, Балауса, екіншіт Жұмысшы ауданы, Ескі қала, Ысқырықтау (Свистун гора), Курени аудандарында тиісті жұмыстардың тұрақты жүргізіліп отырғанын айтты. «Жағдай бақылауда. Қа-
зіргі жағдайға байланысты қала тұрғындары үйлердің суға кеткені жөнінде жалған хабар береді. Коммуналдық қызметтің жұмысшылары барса, үйлерінің жанындағы немесе септиктегі суды тазалауды сұрайды. Сондықтан тұрғындардан онсыз да бір қолын екі ете алмай жүрген жұмысшылардың жұмыстарын қиындатпауды сұрар едік», – деді қа-
ла басшысы.
Облыс басшысы қала әкіміне жеке тұрғын үй иелері кооперативтерімен жұмыстанып, көп қабатты үйлердің маңын су баспауы үшін жұмыстану керектігін айтты. Сондай-ақ облыс әкімі М. Мұқаевқа күні кеше қалада үстіне мұз сүңгісі түсіп қайтыс болған азаматтың отбасына барып, жағдайын біліп, көмек көрсетуді тапсырды.
Жиынға онлайн режімінде қатысқан аудандардың әкімдері де су тасқынының алдын алу жұмыстары жайында баяндады. Барлық ауданда қар шығарылып, тиісті шаруалар жасалуда. Облыс әкімі оларға малдың жем-шөптен тарықпауын қадағалауды, шалғай ауылдардың жағдайын назарда ұстауды тапсырды. Сонымен қатар басқосуда Бөкей ордасы ауданының әкімі Нұрлан Рахымжанов Бисен ауылы маңындағы қызыл судың кесірінен жолдағы қиын жағдайдың жойылғанын баяндады.
Аталмыш штаб отырысында облыстық қоғамдық денсаулық сақтау департаментінің басшысы Жайдар Құрманов су құбырлары мен құдықтарға еріген қар суы құйылып, түрлі аурулардың таралуына себеп болуы ықтимал екенін алға тартты. Сондықтан ол аудан-ауылдарда, елді мекендерде су таситын көліктермен ауыз су тасуды ұйымдастыру және қар суы құйылған жағдайда су құбырларын залалсыздандыру қажеттігін ұсынды.
Гүлбаршын ӘЖІГЕРЕЕВА,
«Орал өңірі»