Кеше Назарбаев зияткерлік мектебінде «Туған өлке – тірегім» форумы аясында ашық пікірталас алаңы шарасы өтті. ТЕDTalks форматында болған шараға облыс әкімі Алтай Көлгінов, біздің танымал жерлестеріміз Парламент Сенатының депутаты Бірғаным Әйтімова, альпинист Мақсот Жұмаев, өнер қайраткері, әзілсықақшы Тұрсынбек Қабатов, «Қазақстан – 2050» қозғалысының жетекшісі, кәсіпкер Мұхтар Манкеев, «Қазақстанның 100 жаңа есімі» жобасына енген өнерпаз Саида Қалықова қатысты. Сондай-ақ бұл жиынға саясаткер, сарапшы Саясат Нұрбек, Нұрлан Өтешев те арнайы келді.

Шараны ашқан облыс әкімі шақыруды қабыл алып, Ақ Жайыққа келген жерлестерімізге, қонақтарға ризашылығын білдіріп, Елбасымыз «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламасында білімнің салтанат құруына ерекше тоқталғанын жеткізді. Сол себепті бұл пікірталас алаңы Назарбаев зияткерлік мектебінде өткізіліп отыр.

– Білімнің салтанат құруы үшін мектептер заман талабына сай, олардың материалдық-техникалық базасы мықты, педагог кадрлардың біліктілік деңгейі жоғары болуы керек. Бұл бағытта облысымызда тиісті іс-шаралар жүріп жатыр.

Тек биылдың өзінде 24 білім мекемесі салынып, пайдалануға берілуде. Ғимарат тұрғызғаннан кейін онда сапалы білім берілуі тиіс қой. Ол да жоспарға сай атқарылуда. Мен өзім осы Назарбаев мектебінің қамқоршылық кеңесі-нің мүшесі болып табыламын. Сол себепті оқу жылы ішінде бұл мектепке қана емес, өңірдегі басқа да білім ұяларына барып, түрлі шараларға қатысуға тырысамын. Шынымды айтсам, мұндай кездесулер өте қызықты өтеді. Оқушылардың білім дәрежесінің жоғары екенін байқаймын. Таяуда ешкімге айтпастан дарынды балаларға арналған мамандандырылған С. Сейфуллин атындағы №11 облыстық қазақ мектепинтернат кешеніне бардым. Алдын ала айтсаң, мектеп әкімшілігі дайындалып, оқушыларға «мынадай сұрақ қой, былай істе» деп, біраз әуре-сарсаңға түсері анық. Сөйтіп «Рухани жаңғыру» аясында оқушылармен кездесіп, үш тілде ашық, емен-жарқын жүздестік, маған өте ұнады. Жалпы батысқазақстандықтар жоғары оқу сапасымен ерекшеленеді. Осынау жетістік бірінші кезекте біздің педагогтарымыздың еңбегі. Біз осы деңгейден төмен түспеуіміз қажет.

Мен бүгінгі шараға өзімнің оқитын кітаптарымды да алып келдім. Кітап оқуға уақыт жоқ деген сөз – өтірік. Ниет болса, уақыт табылады. Әрине, бірінші кезекте жұмыс қой. Әркімнің атқарар өз міндеті бар. Дегенмен кітап оқуға уақыт табуға болады. Шетелге бара жатқан достарым кейде не әкелейін деп сұрағанда кітап қосып жіберемін. Әкелгеннен соң қызыға оқимын. Мен көбіне іссапарға шыққанда жолда, әуежайларда кітапқа бас қоямын, – деген Алтай Сейдірұлы өзі тұрақты оқитын кітаптарын көрмеге қойып, әрқайсысына бөлек-бөлек шолу жасап таныстырып шықты. Олардың ішінде Абайдың, Елбасымыздың және шетелдік ойшылдардың, саясаткерлердің, экономистердің еңбектері бар.

Содан кейін сөз алған ҚР Парламент Сенатының депутаты Бірғаным Әйтімова Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласын алғаш оқып шыққанда үлкен әсер алғанын жеткізді. Сол кезде бұрын Білім министрі болып жүргенінде жағдайы бар азаматтарға мешітпен бірге мектеп те салуға көңіл бөлейікші деп өтініш жасаған кездерінің есіне түскенін де баяндады. Ол кездерде туған жеріне, туған өлкесіне бір жақсылық жасаса, мұны жерлестік, рушылдық деп қабылдап, сыпсың сөздердің болғаны да жасырын емес. Мемлекет басшысының бұл бағдарламалық мақаласы осындай келеңсіздіктердің тамырына балта шабары хақ. Яғни бұған дейін Президентіміз қазақстандықтардың еңбек етіп, ақша тауып, дәулетін арттыруына мүмкіндік берсе, енді осы жинаған қаржысының бір бөлігін туған жердің, атамекеннің алдындағы азаматтық парызын өтеуге жол ашып беріп отыр. Сондықтан кеше сабақ беріп, біздің осындай жағдайға жетуімізге себепші болған, қазір ауылдағы зейнеткердің біріне айналған мұғаліміміздің үйінің шатырын жөндесек, не көп жыл көрші болып, жақсылығын аямаған көрші-көлемге су не газ тартып берсек, болмаса ауылымызға жол, көпір салуға немесе мектепке, балабақшаға заманауи сыныптар ашуға көмек көрсетсек, нұр үстіне нұр емес пе?! Туған жерге деген махаббатты құр сөзбен емес, нақты іспен көрсететін уақыт жетті!

– Жаңа мен облыс әкімінің үш тілде мүдірмей сөйлеген сөзін тыңдап, шетелден алған жоғары білім деңгейін, заманауи ой-өрісін, креативтілігін көріп жан дүниемді мақтаныш сезімі кернеді. Ал кітаптарының тұрсаукері тіптен тамаша болды. Міне, осындай оқыған-тоқығаны мол іскер жастың туған өңіріме басшылық жасауы мен үшін үлкен қуаныш, – деді Бірғаным Сарықызы.

Пікірталас барысында көпшілік демін ішіне ала тыңдаған спикерлердің бірі – Саясат Нұрбек болды. Ол «Рухани жаңғыру» бағдарламасындағы бәсекеге қабілеттілік, білім турасында әңгіме өрбітті. Оның айтуынша, қазақ халқының рухани жаңғыруының тарихы тереңде. Кәрі тарих қойнауында қаншама соғыс, қырғын, түрлі оқиғалар болды, қаншама ұлт жойылып кетті. Ал қазақ соның бәрінен аман шықты. Бұл геосаяси, геоэкономикалық өзгерістерге дайын болып, қиыннан қиыстырып жол тауып, бүгінге дейін жетуіміздің бір көрінісі.

– Қазір әлем қатты өзгерді. Дүниежүзінде үш топқа бөлінетін мемлекеттер қалды. Бірінші топқа үлкен технологиялық толқындар әкелетін, яғни технологиялық өзгерістер жасайтын елдер жатады. Оған АҚШ, Қытай, Ұлыбритания сынды мемлекеттерді кіргізуге болады. Екінші топқа енетіндер бұл – технологиялық өзгерістер шыққаннан соң оларды жедел әрі тиімді пайдаланып, өздері пайда көретін мемлекеттер. Мәселен, бұл санатқа Оңтүстік Корея сынды елдер кіреді. Бұл елдің интеллектуалды әлеуеті жоғары. Сол себепті технологиялық өзгеріске қарап түрлі жерде өз нарықтарын қалыптастырады. Бүгінде Оңтүстік Кореяның ІЖӨ көлемі 1,7 трлн. доллар. Ал үлкен держава, жер көлемі үлкен, халық саны көп, инфрақұрылымы дамыған, табиғи қазба байлығы мол Ресейдің ІЖӨ 1,5 трлн. доллар. Яғни шағын ғана Оңтүстік Корея Ресейден бірнеше есе көп өнім өндіріп, жұмыс ұсынып отыр. Технологиялық не интеллектуалды әлеуеті төмен елдер үшінші топтың еншісінде. Олар желкенсіз қайық секілді. Қай жақтан толқын соқса, сол жаққа қарай тербеліп кете береді. Бұл мемлекеттер технологиялық өзгерістерге амалсыз көндігеді. Басқа жол жоқ. Сол себепті Елбасы 2010 жылдан бастап республикамызда интеллектуалды технологиялық үрдісті дамыту туралы айтып келе жатыр.

Бүгінгі таңда бұл мәселенің өзектілігі тіптен артты, – деген Саясат Нұрбек мемлекетіміздің бұл бағытта көштен қалмауы үшін қазақстандықтардың заман талабына сай жаңғыруы қажеттілігін атап өтті.

Ортаға шыққанда көпшілік қошеметпен қарсы алған танымал жерлесіміз Тұрсынбек Қабатов рухани жаңғыруды стереотипті жою ретінде қабылдайтынын айтты. Ұлтымыздың бойындағы кешігу, өзгені кекету, еріншектік, артық сөйлеу сынды рухани дерттерді емдеу үшін жасалған шара.

– Қазір бізде мындай бір стереотип бар. Кім Елбасын, ел тізгінін ұстаған азаматтарды жамандаса, Үкіметті сынаса, әкімге қарсы шықса, сол батыр. Ал мақтасаң «ой, бұл жағымпаз» деп шыға келеді. Біз осындай қылықтардан арылуымыз керек, – деді Тұрсынбек Қабатов. – Бұрын түрлі бағдарламалар шыққанда қасында міндетті түрде орысша аудармасы болатын еді. Мұнда жоқ. Ол орысша да «Рухани жаңғыру». Таяуда бір орыс отандасымыздан Елбасымыздың осы бағдарламалық мақаласының аудармасын сұрасам, ол «разноцветный беркут» деп жауап берді. Мейлің жыла, мейлің күл… Бүгін өзімнің туған өлкеме, мынадай әдемі мектепке, тамаша шараға келіп, қуанып отырмын. Сахнада, қабырғалардағы безендірулерде бірде-бір орыс сөзі жоқ. Мұның өзі рухани жаңғыру!»

Шара барысында сондай-ақ даңқты жерлесіміз, альпинист Мақсот Жұмаев, Мұхтар Манкеев, Нұрлан Өтешев те аталмыш бағдарлама турасында өз ойларын айтып, соның аясында атқарып жатқан іс-шаралары жөнінде пікір өрбітті.

* * *

Қадыр Мырза Әли атындағы мәдениет және өнер орталығында және Оқушылар сарайында «Туған өлкем – тірегім» форумы аясында оқыту семинарлары өтті. Республикалық жобалық офистен арнайы келген бас менеджерлер Бауыржан Ерешов, Екатерина Шугрева, Нұрлан Өтешов «Рухани жаңғыру» бағдарламасының маңыздылығы жөнінде насихат жұмыстарын жүргізді.

Оқыту семинарларына аудан, қаладан білім, мәдениет, спортқа жауапты мамандарға қоса, осы саланың жетекші мамандары барлығы 150-ге жуық адам қатысты. «Рухани жаңғыру» бағдарламасының төрт құрамдас бөлігінің бірі «Рухани қазына» бағдарламасы туған өлкенің салт-дәстүрлеріне, тарих пен мәдениетіне құрмет тұтып, қызығушылық туғызу мақсатында жасалғандығы жөнінде сөз қозғаған Екатерина Шугрева ауылдардағы кітапхананы модернизациялаудың жастар үшін тиімді екендігін ерекше атап өтті. «Болашақ» корпоратив қорының директоры, облыстық мәслихаттың депутаты Салтанат Тұманбаева кәсіби қабілеттілікті арттыру, жас мамандарды дайындау бойынша бұған дейін 7 семинар өткендігін тілге тиек етті.

– «Рухани жаңғыру» бағдарламасының өзі «Тәрбие және білім», «Атамекен», «Рухани қазына», «Ақпарат толқыны» деп аталатын төрт құрамдас бөліктен тұрады. Ұйымдастырып жатқан оқыту семинарларында аталған бағдарламалардың маңыздылығы, негізгі индикаторлары жөнінде кеңінен мәлімет берілуде. Біз өңіріміздегі қызметкерлерді өзге қалаларға жібергеннен гөрі, Астана, Алматы қалаларынан мамандар шақырып, жергілікті қызметкерлерді оқытып алғанды жөн санаймыз, – дейді Салтанат Асқарқызы.

* * *

Кеше Орал қаласындағы салтанат сарайында «Жомарт жүрек – 2017» меценаттар форумы өтті. Форум басталмас бұрын Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласындағы «Туған жер» бағдарламасы ауқымында келесі жылы облыста жүзеге асатын жобалар көрмесі болды. Орал қаласы мен аудан әкімдері форумға қатысушыларды жобалар барысымен таныстырды. Біздің аймақта 1230-ға жуық меценат бар. Олар биылғы жыл ішінде 851 қайырымдылық шарасына қолдау көрсеткен. Соның нәтижесінде 12 200-ден астам адамға 136 млн. теңге көлемінде қайырымдылық көмегі жасалған.

– «Туған жер» бағдарламасы ауқымында 600-ден астам жоба ұсынылды. Көрмеге соның 260-тан астамын іріктедік. Жыл соңына дейін ұсынылатын жобалар саны көбейеді деп күтілуде. «Рухани жаңғыру» аясында еліміз бойынша «Жомарт жүрек – 2017» меценттар форумы Орал қаласында алғаш ұйымдастырылуда. Туған жерін абаттандыруға кез келген азамат үлес қоса алады. Олардың қаражаты «Ақжайық» қорына жиналады, – деді көрме кезінде облыстық «Рухани жаңғыру» жобалық кеңсесінің жетекшісі Салтанат Тұманбаева.

Облыс әкімі Алтай Көлгінов форумға қатысушылармен бірге көрмеде ұсынылған жобалармен танысты. Мысалы, 2018 жылы Зеленов ауданының Январцев ауылында жеке кәсіпкер В. Середаның демеушілігімен 7 млн. теңгеге спорт алаңы салынбақ. Бөкей ордасы ауданында өлкетану бағытында энциклопедия жарық көрмек. Тасқаланың Ақтау ауылындағы мектеп түлектері 1,5 млн. теңгеге күрес залын ашуға бекінген. Жаңақала ауданындағы Мәстексай ауылы жанынан ағатын Қараөзен бойындағы түбекке салынатын саябақты «Нұртем» ЖШС қаржыландырмақ. «Караванный путь» ЖШС директоры Замир Ықсанов Орал қаласында 565 млн. теңгеге жүзу бассейнінің құрылысын қолға алуды жоспарлаған.

Көрмеден кейін «Жомарт жүрек – 2017» меценаттар форумы басталды. Форумға арнайы келген меймандар арасында ҚР Парламенті Сенатының әлеуметтік-мәдени даму және ғылым комитетінің төрайымы Бірғаным Әйтімова, Сенат депутаты Нариман Төреғалиев, әлемге танымал скрипкашы Марат Бисенғалиев, «100 жаңа тұлға» жобасына есімдері енген пианист Саида Қалықова, ҚазИИТУ ғылыми-білім кешенінің құрылтайшысы Ақсерік Әйтімов, Зеленов аудандық ауруханасының медбикесі Елена Шушлебина болды.

– Мемлекет басшысы «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында «Туған жер» бағдарламасы жалпы ұлттық патрио-тизмнің нағыз өзегіне айналады» деп айшықтап берді. Әрбір Қа-зақстан азаматы үшін туған жерінің көсегесін көгертуге атсалысу – парыз. Халқымызда «Жақсының жақсылығын айт, нұры тасысын» деген сөз бар. Осы игі істі асыруда бүгінде батысқазақстан-дықтар да шет қалмады. Рухани жаңғыру аясында биыл облыста 2,5 млрд. теңгеге 62 жоба жүзеге асты. Оның ішінде, жетеуі – білім, біреуі – денсаулық сақтау, оны – инфрақұрылым нысандарын, тоғыз жоба спорт саласын дамытуға бағытталды. Яғни, екі мәдениет үйі жөнделсе, 16 шағын сәулеттік нысан мен ескерткіш орнатылды. 13 қайырымдылық шарасы ұйымдастырылды, – деді форумда облыс әкімі Алтай Көлгінов. Облыс әкімі қоғам алдындағы әлеуметтік жауапкершілігін сезіне түскен бизнес-қауымдастық өкілдері мемлекеттің дамуына өз үлестерін қосуда екенін айтты. Мысалы, облыс орталығында жеке кәсіпкер Александр Аитов 178 млн. теңгеге спорт кешенін тұрғызды. Қазталовта «Дархан» ШҚ-ның жетекшісі Нұрлыбай Жолдыбаев фельдшерлік амбулаторияның жаңаруына көмектесіп, қажетті құрылғылармен жабдықтады. Тәуелсіздік күні қарсаңында кәсіпкер Мұратбек Мұхамбедиевтің демеушілігімен «Рухани жаңғыру» музейі ашылады деп жоспарлануда. «Samruk-Kazyna Trust» қоры да әлеуметтік жобаларды жүзеге асыруға мұрындық болуда.

«Рухани жаңғыру» аясында туған жерге деген сүйіспеншілігін нақты істермен дәлелдеуге құштар азаматтар көбеюде. Жомарт жерлестеріміз биыл 1,6 млрд. теңгені «Ақжайық» қорына аударған. Келесі жылы осы қаражатқа біраз жоба жүзеге аспақ. Форумда ҚР Парламенті Сенатының әлеуметтік-мәдени даму және ғылым комитетінің төрайымы Бірғаным Әйтімова өңірдің дамуына үлес қосуды мақсат еткен меценаттар көбейе түсетініне сенім білдірді.

Айта кетейік, «Туған жер» бағдарламасы бойынша облыста үш ірі нысан бой көтереді. Облыс әкімінің орынбасары Ғабидолла Оспанқұлов пен Орал қаласының әкімі Мұрат Мұқаев осы жобалар барысымен таныстырды. Келесі жылы Орал қаласының маңындағы «Жайық қалашығын» ашық аспан музейіне айналдыру жоспарлануда. Оның кіреберісінде салтанатты ғимарат салынады. Қаланың мәдениет және демалыс саябағында «Қазақстанның киелі жерлерінің картасы» кешені ашылмақ. Яғни, Шаған өзені бойында Астана қаласындағы «Атамекен» Қазақстанның картасы» этно-мемориалдық кешені үлгісінде ауқымды жұмыс жүргізіледі. Онда еліміздегі киелі нысандардың үлгілері орналастырылады. Сонымен қатар шаһарда заманауи үлгіде мүгедек балаларды оңалтуға арналған облыстық орталық салынбақ.

Форумда бір топ меценат «Жомарт жүрек – 2017» аталымымен және облыс әкімінің алғысхатымен марапатталды. Олардың арасында ірі кәсіпорындар мен құрылыс комбинаттарының басшылары, жеке кәсіпкерлер мен жергілікті мәслихат депутаттары бар. ҚР альпинистер құрамасының капитаны, әлем бойынша биіктігі сегіз мың метрден асатын 14 таудың шыңын бағындырған жерлесіміз Мақсұт Жұмаев «Батыс Қазақстан облысының құрметті азаматы» атағын иеленді.

Сәкен ӘБІЛХАЛЫҚОВ,

Гүлжамал ЖОЛДЫҒАЛИ,

Нұртай ТЕКЕБАЕВ,

«Орал өңірі»

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл ұлттық бюросының (сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет) Батыс Қазақстан облысы бойынша департаменті құқық қорғау қызметінің процессуалдық негіздерін жаңғырту мәселелері бойынша дөңгелек үстел ұйымдастырды. Жиынға мүдделі мемлекеттік және құқық қорғау құрылымдарының, үкіметтік емес ұйымдардың, БАҚ өкілдері және адвокаттар алқасының мүшелері қатысты.

Басқосуды ашқан аталмыш департамент басшысының орынбасары Жомарт Абдрахманов қазіргі таңда Қазақстанда сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл ұлттық бюросының қатысуымен құқық қорғау қызметінің процестік негіздерін жаңғырту мақсатында қолданыстағы заңға өзгерістер енгізу бағытында заңнамалық жұмыстар атқарылғанын атап көрсетті.

— Соның ішінде қолданыстағы заңнамалық актілерге өзгертулер мен толықтырулар енгізу жөнінде бірқатар жұмыстар атқарылуда.

Бұл жұмыстың мақсаты — қылмыстық процесте азаматтардың бостандықтары мен құқықтарын қорғау деңгейін көтеру, ең бастысы қорғаушылардың процессуалдық мүмкіндіктерін кеңейте отырып, қылмыстық процестің қарсыластық сипатын арттыру, тергеу процедураларын жеңілдету және процестің экономикалық тиімділігін қамтамасыз ету. Сондай-ақ сотқа дейінгі сатыдағы соттық бақылауды одан әрі кеңейтуді, қайталануды жою және сотқа дейінгі тергеу органдары, прокуратура және сот арасындағы өкілеттіктерді нақты бөлуді көздейді. Осыған орай қолданыстағы бірқатар заңнамалық актілерде жоғарыда аталған жаңашылдықтарға қол жеткізу үшін конструктивті өзгертулер ұсынылуда», — деді Жомарт Қаражанұлы.

Басқосуда аталған департаменттегі тергеу басқармасы басшысының орынбасары Серік Мұстафин күн тәртібіндегі мәселе бойынша слайд көрсете отырып, жан-жақты баяндады. Оның баяндауынша, еліміздегі қылмыстық заңдылықтар көршілес елдердің заңдылық жүйесіне қарағанда уақыт көшінен қалыс қалмай дамып келеді. Заңдылықтардағы болатын өзгерістер қылмыстық қудалауға түскен азаматтардың құқықтарын қорғауға және құқықбұзушылықты тергеу процедураларын жеңілдетуге бағытталған. «Біріншіден, соттық бақылауды күшейту. Сотқа заңмен шектелетін сипаттағы іс жүргізу әрекеттеріне рұқсат беруге уәкілеттігі берілген. Екіншіден, адамдарды ұстау мерзімі 72 сағаттан 48 сағатқа дейін қысқартылды, кәмелетке толмағандарды 24 сағатқа ұстау мерзімі қарастырылуда. 40 сағат ішінде тергеуші қылмыстың бар екендігі туралы дәлелдемелерді және оған қатысушы адамды жинауға міндетті, ал прокурор олармен танысып, өтінімге келісуі тиіс. Материалдарды сотқа беру қамауға алу мерзімі аяқталғанға дейін сегіз сағат бұрын жүргізіледі. 72 сағатқа ұстау айрықша аса ауыр, лаңкестік және экстремистік қылмыстарды жасау жағдайларында, қылмыстық топ құрамымен, есірткінің заңсыз айналымына және кәмелетке толмағандардың жыныстық қолсұғылмауына байланысты ауыр қылмыстар, сонымен қатар белгіленген мерзімде сотқа әкелу мүмкін емес жағдайда қолданылады. Қаржылық пирамидаларды ұйымдастыру, қылмыстық айыптауды заңдастыру, рейдерлік, контрабандалық және контрафакт қылмыстарын қоспағанда экономикалық қылмыстар үшін қамауға алу тыйым салынады. Үшіншіден, тұлғаларға міндетті түрде оларға қатысты тергеу амалдарын жүргізілетіндігі туралы хабарлау тәртібі енгізілуде. Қылмыстық істі тоқтатқаннан кейін алты ай ішінде тергеу жүргізетін органның міндетіне жасырын тергеу іс-әрекеттеріне қатысты азаматтарды хабардар ету міндеттеледі. Төртіншіден, қарсыластық үдеріс күшейді, қорғаушылардың өкілеттігі кеңейе түсуде. Олар тек құпия тергеу амалдарын қоспағанда кез келген тергеу әрекеті үшін сотқа жүгінуге құқылы. Тараптар материалдармен танысудың алдында міндетті түрде алмасу туралы дәлелдемелер ұсынылады. Судьяларға дәлелдемелермен алмасудан жасырылған істер қолжетімсіз деп танылады. Сонымен бірге заңгерлер күдіктінің мүдделерін қорғау үшін айрықша маңызы бар биржалық дәлелдерге ұсынбауға құқылы», — деді баяндамашы. Оның айтуынша, басқалай құқықбұзушылықтардың қосымша анықталған жайттары бойынша, дәлелдеме жинау тек оларды тіркегеннен кейін жүргізіледі. Сондай-ақ қылмыстық тәртіпсіздік және ауыр емес қылмыстар бойынша істер бұйрықтық өндіріс нысанында енгізіледі. Тағы бір мәселе — қылмыстық процесті цифрландыру. Елімізде қылмыстық сот өндірісі енді қағаз түрінде және электронды форматта жүргізілетін болады. Осындай бағыттағы өзгерістер ҚР Қылмыстық-процесуалды кодексіне енгізіледі деп күтілуде. Сонымен қатар ҚР «Жедел-іздестіру қызметі» және «Прокуратура туралы» заңдарына өзгертулер енгізу ұсынылған.

— Заңдылықтарға енгізілетін өзгерістерді құптаймыз. Азаматтардың құқықтарын қорғау жөніндегі заң талабына сәйкес сотта екі тарапты қорғаушылардың өкілеттіктерін сот алдында тең жағдайда болуға мүмкіндік береді. Сотқа, судьяға адам құқығын заңды қорғау жөнінде үлкен міндеттер жүктелді. Санкциялау мәселесі барлық жағдайда сотқа беріліп отыр. Алдағы уақытта құқық қорғау саласындағы өзгерістер оң нәтиже береді деп сенемін, — деді облыстық соттың судьясы Махамбет Бақтығұлов.

Батыс Қазақстан адвокаттар алқасының адвокаты Бағдагүл Ажығалиева заң жобасын мақұлдайтынын білдірді. «Адамдарды ұстау мерзімінің қысқартылуын, қылмыстық процесті цифрландыруды қолдаймыз. Процеске қатысушылар арасындағы теңдікті айтар болсақ, әрине, адвокаттарға да қылмыстық іс материалымен уақтылы танысуға мүмкіндік берілгені жөн. Кейде ордермен қорғалушымызға келгенде, ғимараттың ішіне кіргізбейтін жағдайлар кездесіп жатады. Ал іс жүзінде ол адамды адвокатсыз тергеу жүргізіледі. Сондықтан осындай теңдік заңда қарастырылса дейміз», — деді ол.

Жиынға қатысушылардың пікіріне сүйенсек, барлық трансформациялар, қолданыстағы заңнамаларға енгізілетін өзгерістер бірінші кезекте азаматтардың конституциялық құқықтарын қорғауды қамтамасыз етуге, сонымен қатар Қазақстанның құқықтық саласын уақыт талабына жауап беретін деңгейге шығаруды көздейді. Басқосуда қатысушылар тарапынан айтылған ұсыныстар агенттікке жолданатын болады.

Гүлбаршын ӘЖІГЕРЕЕВА,

«Орал өңірі»

Қазір еліміздегі кейбір БАҚ, мекеме-кәсіпорындар, сауда үйлері өз атауларын латын қарпіне көшіре бастады. Оған әзірше асықпаған жөн. Өйткені, емле-ереже дайындалмай, жазуға болмайды. Бүгінгі таңда әркім әр түрлі жазып, онда кемшіліктер, қателіктер кетуде. Елбасымыз айтқандай, біз бұл жағдайға асықпай келдік, енді оны асықпай іске асыруымыз керек.

Бұл турасында Оралда өткен «Қазақ жазуын латын қарпіне көшірудің өзекті мәселелері» атты республикалық ғылыми-тәжірибелік конференциясы барысында ұйымдастырылған брифингте А. Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының бас ғылыми қызметкері, профессор, филология ғылымдарының докторы Әлімхан Жүнісбек мәлімдеді. Айта кетейік, Әлекең мемлекеттік тілді латын қарпіне көшіру жөніндегі жобаны іске асыру үшін құрылған жұмыс тобының мүшесі болып табылады.

– Елбасымыздың қабылдауында болған кезде Нұрсұлтан Әбішұлы «Латын әліпбиіне өту шарасының мәртебесі еліміз егемендік алған мәртебемен тең» деп айтқан еді.

Бұл – тамаша айтылған сөз. Жалпы біздің қоғам латын әліпбиін қабылдауға дайын. Республикамыздың қай өңіріне барсақ та, қандай аудиториямен кездессек те, бәрі де қолдап отырғанын көріп, қуандық. Әліпбиді қабылдау – бұл үлкен істің бастамасы. Енді оның емле-ережесін жасап, көпшілікке жеткізу қажет. Ол оңай емес, яғни қиын жұмыстар енді басталады. Жақсы емле-ереже жаман әліпбиді жақсы қылады, ал нашар емле-ереже жақсы әліпбиді бүлдіретінін ұмытпағанымыз жөн. Сол себепті емле-ережеге қатысты ұсыныс-пікірлер болса, Ақордаға, ҚР Мәдениет және спорт министрлігіне, А. Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтына, Ш. Шаяхметов атындағы тілдерді дамытудың республикалық үйлестіру-әдістемелік орталығына жолдауға болады, – деді Әлімхан Жүнісбек.

Брифингке қатысқан ҚР Мәдениет және спорт министрлігінің Тілдерді дамыту және қоғамдық-саяси жұмыстар комитеті төрағасының орынбасары Ғалымжан Мелдешовтың айтуынша, мектеп оқушылары 2022 жылдан бастап, яғни сол жылы 1-сыныпқа барғандар латынша оқи бастайды. Сөйтіп жыл санап сыныптар саны арта береді, ал 2025 жылы мектеп, іс-қағаз, қоғам толықтай латын тіліне көшеді. Оған дейін орнықты әліпби жасап алуға болады.

Сәкен МҰРАТҰЛЫ,

«Орал өңірі»

Сәрсенбі күні облыстық мәслихаттың кезектен тыс XV сессиясы өтті. Күн тәртібінде «2017-2019 жылдарға арналған облыстық бюджет туралы» шешімге өзгерістер мен толықтырулар енгізу, «2018-2020 жылдарға арналған облыстық бюджет туралы», жергілікті мемлекеттік-жеке меншік әріптестік жобаларының тізбесін бекіту, облыстық мәслихаттың өзге де бірқатар шешімдеріне өзгерістер енгізу мәселелері қаралды. Сессияға облыс әкімі Алтай Көлгінов арнайы қатысты.

Күн тәртібіндегі алғашқы мәселе бойынша баяндама жасаған облыстық экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасының басшысы Қайсар Маңқараев 2017 жылға арналған облыстық бюджетті 3,3 млрд. теңгеге толықтыру мәселесін нақтылауды ұсынды. Бұл қосымша қаражаттың 1 млрд. теңгесі әлеуметтік блок шығындарына және аталмыш сала нысандарын дамытуға жұмсалмақ. Атап айтқанда, мәдени-көпшілік шаралар ұйымдастыруға 7 млн., Деркөл ауылындағы 600 орындық мектептің құрылысын қаржыландыруға 35,4 млн. теңге, сондай-ақ республикалық бюджет трансферті есебінен 300,6 млн. теңге емдік дәрі-дәрмек, вакциналар және өзге де имуннобиологиялық препараттар сатып алуға бөлінген. Зеленов ауданы Дариян ауылындағы жалпы білім беретін орта мектептің құрылысын жалғастыруға және Орал қаласы Деркөл кентіндегі 600 орындық мектеп құрылысының екінші кезеңіне 582,2 млн. теңге қарастырылған. Сондай-ақ, Орал қаласындағы 300 оқушыға арналған №4 мектептің құрылысын аяқтауға 250,5 млн. теңге бағытталған. Ауыл шаруашылығы, ветеринария және қоршаған ортаны қорғауға 1,8 млрд. теңге қарастырылған. Оның 1,2 млрд. теңгесі республикалық бюджет трансферті есебінен асыл тұқымды мал шаруашылығын дамытуды, мал шаруашылығы өнімдерінің өнімділігі мен сапасын арттыруды субсидиялауға және «Агробизнес – 2020» бағдарламасы шеңберінде өңірдегі агроөнеркәсіптік кешенді қолдауға бөлінген.

– Бір жылдың ішінде облыстық бюджет төрт рет нақтыланды. Нәтижесінде осы жылғы жергілікті бюджет 145 млрд. теңге болды.

Бұл өткен жылмен салыстырғанда 35 млрд. теңгеге көп. Бүкіл трансферттерді есептейтін болсақ, өңір бюджеті 182 млрд. теңгені құрады. 2016 жылғы жағдаймен салыстырсақ 14 млрд. теңгеге көп. Халықты сумен қамту мәселесі өте өзекті. 55 елді мекенге республикалық, сондай-ақ жергілікті бюджет есебінен бөлінген қаражатқа су өткіздік. 35 елді мекенге газ өткізілді. Орталықтандырылған судың көрсеткіші облысымыз бойынша 37 пайыз болса, жыл соңында 43 пайызға жетеді. Келесі жылға тағы 50 елді мекенге су жүргізу жобасын дайындаудамыз. Алты аудан бойынша 35 елді мекенге газ тартылуда. Оның да жұмысы бітуге таяу. Жол мәселесі өте күрделі. Бес жүз шақырым жолды жөндеу жұмыстарының басым көпшілігі биыл бітеді. Оның ішіндегі ең үлкен жобаға «Нұрлы жол» бағдарламасымен 10 млрд. теңге қаражат бөлінді. Қазір Саратовқа баратын жолдың жетпіс шақырымы жөнделді, қалған отыз шақырымы келесі жылы бітеді. Бүгін телекөпір арқылы ауыл шаруашылығына қатысты үлкен жобаны Елбасына баяндап, аштық. Ірі құс фабрикасы іске қосылды. Бұрын он мың тонна құс етін импорттайтын болсақ, енді жеті мың тоннаға дейін өзіміз шығаратын боламыз. Алты бірдей ирригациялық құрылғы іске қосылды. Тұрғын үй бағдарламасына келсек, он төрт көп қабатты үй салынып жатыр. Ауылдық жерлерде 188 тұрғын үйдің құрылысы жүруде. Тұтастай алғанда 1700 пәтер. Оның 1500-і осы жылдың аяғына дейін иелеріне тапсырылмақ. Әлеуметтік сала бойынша 16 білім беру, 19 денсаулық сақтау нысанына күрделі жөндеу жасалуда. Бұл жұмыс та жыл соңына дейін толық тәмамдалмақ. «Нұрлы жол» бағдарламасымен облыс орталығында төрт бірдей жаңа мектеп салынуда. Өңірде жалпы саны 24 білім нысанның құрылы-сы жүріп жатыр, оның оны жеке балабақша. Орта, шағын бизнес өңірлік жалпы өнімде 42 пайызды құрайтын болса, 2020 жылы 43,5 пайызға жеткіземіз деп отырмыз. Ал 2025 жылы бұл көрсеткішті елу пайызға жеткізу туралы Президенттің тапсырмасы бар, – деді сессия барысында сөз алған облыс әкімі Алтай Көлгінов.

Сессияда облыстық мәслихат депутаты Қатауолла Ашығалиев бүгінгі қолданыстағы нормативтік құқықтық актілердің кемшілігі салдарынан облыстық жолдардың құны мен сапасы үйлеспейтінін баса айтты. Ол осы орайда әлемдік деңгейде экономикасы алға дамыған мемлекеттердің оң тәжірибелерін кідіртпей қолданысқа енгізу керектігі туралы ұсыныс жасады. Облыс әкімі тәжірибелі шаруашылық адамының тарапынан көтерілген бұл мәселені қолдап, айтылған ұсынысты Қаржы министрлігіне жеткізуге дайын екенін айтты. Ол осы бағыттағы мәселелерді шешуді мемлекеттік сатып алу туралы заңға өзгерістер енгізуден бастау керек екенін, бүгінгі таңда еліміздің Қаржы министрлігі аталмыш бағыттағы жұмыстармен айналыса бастағанын жеткізді.

2018-2020 жылдарға арналған облыстық бюджет жобасы өңірдің 2018-2022 жылдарға арналған әлеуметтік-экономикалық даму болжамы негізінде дайындалған. 2018 жылғы облыстық бюджет (республикалық бюджеттерден қарастырылған нысаналы трансферттер мен кредиттер есебімен) 105,9 млрд. теңге көлемінде айқындалған. Түсімдер мен шығыстар бойынша 2019 жылға – 83,4 млрд. теңге, 2020 жылға – 92,9 млрд. теңге қарастырылып отыр.

Әлеуметтік қолдау, денсаулық сақтау және білім беру, өмір сүру деңгейін жақсарту облыстық бюджеттің негізгі бағыттары болып табылады.

Нұртас НАБИОЛЛАҰЛЫ,

«Орал өңірі»

Еліміздің батыс өңірі, әсіресе, Нарын құмының аумағы төкпе күйдің талбесігі саналады. Олай болатын да жөні бар, өйткені күй атасы – Құрманғазы, күй анасы – Дина һәм Дәулеткерей, Түркеш, Мәмен, Сейтек секілді небір дүлдүл күйшілердің кіндік қаны үшбу топырақта тамған. Тіпті «қара қазан, сары баланың қамы үшін» атқа қонып, әлеуметтік әділеттілік үшін үстем тапқа қарсы майдан ашқан от тілді, орақ ауызды жалынды ақындығына қоса, соңында «Қайран, Нарын!.» «Жұмыр-Қылыш», «Өкініш», «Шілтерлі терезе» секілді бірнеше күй қалдырған арқалы күйші, қазақы рухтың шыңы – ер Махамбет те Нарынның төл перзенті. Ал біздің бүгінгі басты кейіпкеріміз Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген мәдениет қызметкері, «Құрмет» орденінің иегері Ермек Қазиев те 1947 жылдың ақырғы айында аталмыш құмның аумағында жарық дүниеге көрінген. Ермек ағамыздың әкесі Есел Орда, Жаңақала аудандарының шаруашылықтарында ұзақ жыл малшы болып еңбек еткен қарапайым шаруа адамы.

– Мен Құрманғазының «Бұлбұл», «Сарыкөл-Самар», «Салық өлген», «Охота», «Итог», Орыншаның «Байжұма», Науаидың «Көбікшашқан», Сейтектің «Белшешпе» мен «Орытпасы» секілді біраз күйді әкемнен үйреніп, бүгінге жеткіздім. Әкем жарықтық бұрынғы-ның адамы, нотадан бейхабар кісі еді, көптеген күйді өзінің құй-мақұлақ зеректігінің арқасында ұстазы Сарыкенже Сәрсенбиевтен үйреніпті. Бұл кісі кезінде Ордада мал дәрігері болып қызмет істеген екен. Менің елден естігенім, Сарыкенже Сәрсенбиев алты ағайынды болыпты. Осы алты ағайынды жігіт өз үйлерінде жағалай отыра қалып, жиі-жиі күй тартысады екен. Сол кезде ағайынды Сәрсенбиевтердің көп күй білгендігі соншалық бірінің тартқан күйін бірі қайталамайтын көрінеді. Кезінде осы Сарыкенже Сәрсенбиевке Сейтектің өзі ауызша деректерге қарағанда 1926 жылы жасалған қара домбырасын мұраға қалдырған көрінеді. Кейін бұл домбыраны өзі өмірден өтерде Сарыкенже Есел Қазиевке қалдырады. Бертін келе Есел қарт үшбу домбыраны ұлы Ермекке аманаттайды. Бүгінде үшбу домбыра Ермек Қазиевтің әулетіндегі ең қымбат – жәдігер. Осыдан бірер жыл бұрын облыстық қазақ драма театрында өткен Асылхан Қазиевтің шығармашылық кешінде көненің көзіндей киелі домбыраны Ермек ағамыз халықтың көз алдында ұлына аманаттап тапсырды.

Анам Жаңылсын да өнерге қаражаяу емес-ті. Көрші-көлем, құрбы-құрдас, яки замандастары бас қоса қалғанда домбыра шертіп, ән салатын-ды, – деп еске алады бүгінде 70 жастың белесіне көтеріліп отырған Ермек ағамыз. Орайы келіп, сәті түсіп тұрғанда айта кетелік, жаңа ғана «Әкем жарықтық нотадан бейхабар кісі еді» деп сөз сабақтап отырған біздің кейіпкеріміздің өзінің әлі күнге дейін нотамен «шаруасы жоқ». Яғни Ермек ағамыз да әкесі құсап, естіген күйін естіген бойда санасына сіңіріп, бірден зердесіне тоқып, іле-шала тарта жөнелетін ерекше есте сақтау қабілетіне ие.

Ермек ағай ата-анасының тұңғыш перзенті, төлбасы. Өзінің соңынан ерген жеті қарындасының ішінен Бақытжамал мен Асылғаным өнер саласында жылдар бойы жемісті еңбек етіп, бүгіндері зейнеткерлер санатында. Ал кенже қарындасы Гүлмира Құрманғазы атындағы Орал музыкалық колледжінде ұстаздық қызметте.

Бақытжамал апай ұзақ жыл Жаңақала аудандық музыка мектебінде домбырадан дәріс берсе, Асылғаным Еселқызы – басқа жетістігін айтпағанда, домбырашылардың республикалық конкурстарының 50-ден астам лауреатын даярлаған білікті ұстаз. Сол шәкірттерінің бірі Батыржан Мықтыбаев бүгіндері Құрманғазы атындағы мемлекеттік академиялық оркестрдің бас концертмейстері болса, Қуанышбек Мұқанғалиев Орал қалалық мәдениет бөлімінің басшысы, ал Азамат Шынаров «Отырар сазы» оркестрінің белді домбырашысы.

Ер-ағаңның айтуына қарағанда, өткен ғасырдың алпысыншы-жетпісінші жылдары Алматыдағы Қазақтың дене тәрбиесі институтының Оралда дене шынықтыру пәнінің мұғалімін даярлайтын жылжарымдық курсы болған екен.

Отан алдындағы азаматтық борышын 1966-69 жылдары сонау жердің түбіндегі Архангелскіде өтеген жас жігіт әскерден оралғасын үшбу курсты тәмамдап, Бисен кеңшарындағы мектепте дене шынықтыру пәнінің мұғалімі болып еңбек жолын бастайды. Айтпақшы, Еселдің Ермегі Кеңес әскері қатарында жүргенде жауынгерлік самбодан КСРО спорт шеберлігіне үміткер талабын (нормативін) орындайды. Бертін келе, жеңіл атлетика мен волейболдан бірінші дәрежелі (разряд) спортшы атанғаны тағы бар. «Жігітке жеті өнер де аз» дегендей, 1973 жылы ордалық азамат Қонысбай Боранбаев «Нарын» әуенді-аспапты ансамблін құрып, соло-гитарада Ермек Қазиев ойнай бастайды. Ауыл өнерпаздарының концертінде мұны көрген әкесінің құрдастары «Әй, Есел, ана сенің Ермегің орыстың гитарымен әуейі болып жүр, оданша оған қолына домбыра ұстатқызып, күй үйретпейсің бе?» десе керек. Сол кезде Есел қарт, «Балам, бері кел, мен саған күй үйретемін!» дегеннен өнер қонбайды. Уақыты келгенде ұлым алдыма өзі келеді» деген көрінеді. Спорттың соңына түскен Ермек Қазиев тіпті 1973-76 жылдары Орда аудандық спорт комитетінің төрағасы қызметін ат-қарады. Сөйтіп жүргенде 1976 жылы күзге салым Орда кеңшарында жаңадан мәдениет үйі ашылатын болып, Ер-ақаңды сол кездегі Орда аудандық партия комитетінің бірінші хатшысы Рахметолла Егізбаев шақырады.

– Ермекжан, – дейді ол кісі, – спорткомитетке басшы табылар. Сенің ана Орда совхозында ашылатын су жаңа мәдениет үйіне директор болып барғаныңды қалап отырмыз. Сыртыңнан естіп-біліп жүрмін өнерден құралақан емес көрінесің…

Ол кез партия қайда жұмсаса, сонда баратын уақыт. Содан Ермек Қазиев 1976-2001 жылдар аралығында Орда кеңшарындағы мәдениет үйінің директоры болып аттай 25 жыл табан аудармай қызмет істейді. Негізі, ағамыз 7-класта оқып жүргенде домбыра үйірмесіне қатысып, әжептәуір музыкалық қарым-қабілетімен көзге түсіп, назарға іліккен екен. Содан не керек, Еселдің Ермегі өзінің кіндік қаны тамған шаруашылық орталығындағы мәдениет үйінің жұмысын дөңгелентіп әкетеді. Өнерге қабілетті ауыл жастарын айналасына үйіріп, бірнеше үйірме ашып, Орда кеңшары көркемөнерпаздарының атағы алысқа тарай бастайды. Ағамыздың өзі қажет кезде Орда аудандық халық оркестрінің тыныс-тіршілігіне домбырашы ретінде атсалысып жүреді.

Оркестрге қатысқан жыл жарым уақыттың ішінде ең артта отыратын домбырашыдан №1 домбырашыға айналып, жұрттың алдына шықтым. Орда оркестрінің репертуарындағы барлық күйді түнгі тәтті ұйқымнан оятса да, жаңылмай тартатын дәрежеге жеткесін, «Әке, маған енді ескі күйлерді үйретсеңіз деп, асқар тауымның алдына бардым. Ол кезде әкем елуде, ал мен 28 жаста едім. Сол жылы домбырашылардың республикалық байқауында алғаш рет лауреат атандым, – дейді бүгіндері Ер-ағаң (ретті жерінде айта кетелік, бүгінгі Құрманғазы атындағы мемлекеттік академиялық қазақ ұлт аспаптар оркестрі 1934 жылы құрылса, осы сипаттағы еліміздегі екінші өнер ұжымы – Орда аудандық халық аспаптар оркестрі 1949 жылы құрылған).

Әлқисса, 2001 жылы Батыс Қазақстан облысының сол кездегі әкімі Қырымбек Көшербаев Бөкей ордасы ауданының жалпы жағдайымен таныспақ ниетпен сапарлап барып, сол сапарында аудандағы қазақтың халық аспаптар оркестріне қоса, осы өнер ұжымының бас домбырашысы Ермек Қазиевтің өнеріне тәнті болып, көп ұзамай Еселдің Ермегін облыс орталығына қызметке шақырады.

– Қырымбек Елеуұлы мені жеке қабылдау кезінде бірден екі қызмет ұсынды. Бірі – Орал қаласындағы Өнер институтына қатысты оқытушылық болса, екіншісі, Ғарифолла Құрманғалиев атындағы облыстық филармониядағы домбырашы ретінде жеке орындаушылық (солист) қызмет. Әңгіме барысында облыс басшысы баспана мәселесі шешілетіндігін кесіп айтты. Сол себепті мен де көп ойланып, толғана қойғаным жоқ, бірден келістім. Оның ең басты себебі, ол кезде ұл-қызымның алды Оралдағы жоғары оқу орындарының студенті, пәтер жалдап жүр еді.

Әрине, өзім 25 жыл басқарған мәдениет үйінің ұжымын, халық аспаптар оркестрлерінің республикалық байқауларында үш мәрте топ жарған Орда аудандық оркестріндегі әріптестерімді қиып кету оңай болған жоқ. Осы оркестрдің құрамында ел көрдім, жер көрдім. Өз еліміздің Алматы, Астана, Ақтөбе, Атырау, Қызылорда секілді қалаларына қоса, Ресей мен Германияның бірнеше қаласында гастрольдік сапарда болып, өнерім көпке танылды. Сондықтан да жан дүниемді ерекше толқу, тебіреніс биледі, – дейді бұрынғы саф алтындардың сарқытындай бүгінгі өнер саңлағы.

Қазиевтер отбасы Оралға қоныс аударғалы бері Ермек ағайдың өмірі де, өнері де ерке сылқым Ақ Жайықты жағалай қонған жайсаң елдің көз алдында. Біраз жыл Өнер институтында дәріс оқып, көптеген балаң дарын, балауса талантты темірқанаттандырды. Мәселен, Асылхан Қазиев, Ермек Молдабеков, Ақылбек Бектасов, Аңсар Бердіғалиев, Раушан Шақанаева, Нұржан Отарбаев сынды шәкірттері әр жылдары республикалық байқауларда тең құрбысының алды болып, бас жүлдегер атанған сайыпқырандар.

Ермек ағай Ғайни жеңешеміз екеуі Асылхан, Ботакөз және Айзада есімді үш перзент тәрбиелеп өсірді. Атаға тартып туған ұл, әке жолын қуған ұл – Асылханы 2003 жылы өткен домбырашылардың республикалық байқауында алдына жан салмады.

– Асылхан қаршадайынан Есел атасының бауырында болды. Оны домбырашылық-күйшілік өнерге әкейдің өзі ауыздандырды. Бертін келе, Орда мектебінің ұлт аспаптар оркестрінің жетекшісі Уәсила Мұқанғалиеваның жетелеуімен музыкалық қарым-қабілетін жетілдіре түсті. Мектептен соң осы өзіміздің Оралдағы Өнер институтын тәмамдап, Дәулеткерей атындағы халық аспаптар оркестрі құрылған 2000 жылдан бері осы өнер ұжымының бас концертмейстері. Ұл-қызымнан тараған ұрпақтан әзірше биыл төртінші класта оқитын немерем Мирастың домбыраға ынта-ықыласы ерекше. Би үйірмесіне қатысатын екінші класта оқитын Айару атты немерем былтыр Атырауда өткен «Жадыра, жас дарын!» және Ресейдің Санкт-Петербург шаһарында ұйымдастырылған «Праздник детства» конкурстарына қатысып, осы халықаралық қос өнер бәйгесінің екеуінде де бірінші орын алды. Ал енді Айарудың сіңлісі, осы өткен қыркүйекте бірінші класқа барған Айзере биыл «Оралдың ханшайымы» атты облыстық дарындылар мен сән форумында бірінші орынды иемденді, – деді әңгіме-дүкеніміздің соңына таман Ермек ағамыз.

Көрдіңіз бе, Қазиевтер әулетінде өнер желісі, әсіресе, күй – құдіреттің көш-керуені ұрпақтан ұрпаққа үзілмей жалғасып, Өмірөзеннің ағысымен жарқын болашаққа жол тартып, кемел келешекке ұласып барады…

Бақытжан ҒАБДУЛЛИН

Рахманқұл БЕРДІБАЕВ,

филология ғылымдарының докторы,

профессор, академик

Төкпе күйлердің топ жарған шеберлерінің ішінен оралдық Ермек Қазиев оқшау озық көрінеді. Ермектің күйшілік қорында бұрын-соңды біз естімеген күйлер әлі де бар екендігі кәміл. Ал Ермектің орындаушылық шеберлігі еліміздегі әйгілі домбырашылардың ешқайсысынан кем емес.

Әбіш КЕКІЛБАЕВ,

жазушы, ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, Қазақстанның Еңбек Ері

Мен оралдық домбырашы інім Ермек Қазиевтің өнерін ерекше бағалаймын. Оның орындауындағы күйлер ерекше бөлек көрінеді.

Қаршыға АХМЕДИЯРОВ,

Қазақстанның халық әртісі

Асылы, Ермектің орындауындағы кейбір күйлерді өзге домбырашылардың тартпай, тек тыңдағаны ләзім. Әсіресе, «Бұлбұлды». Себебі, бұл күйлерді Ермектей ешкім тарта алмайды.