Компьютерлік ойындардың зияны туралы айтылып та, жазылып та келеді. Алайда бұған мән беріп жатқан ата-ана шамалы. Керісінше, күн өткен сайын балалардың әлгіндей ойындарға тәуелділігі көбейіп барады. Мәселен, дәрігерлер мен психологтардың пікірінше, теледидар мен компьютерлік ойындардың бала санасына тигізетін зияны шаш-етектен. Яғни тапжылмай, ұзақ уақыт көгілдір экран алдында отыру, біріншіден, баланың ой-өрісінің дамуын шектесе, екіншіден, оның мінез-құлқының өзгеруіне әсер етеді екен.

Қазір қаланың кез келген үйінде компьютер бар. Мұндай материалдық игілік бүгіндері ауылдық жерде де тұратын біраз жанұяға да тән. Балалардың көпшілігі бос уақытын осы көгілдір экрандағы ойынмен өткізеді. Одан қалса, теледидардан шетелдің айқай-шуы көп мультфильмдері мен киноларын көреді. Яғни баланың өзге дүниемен айналысуына мүмкіндігі бола бермейді. Кейде үй тірлігіне алаңдаған ата-ана баласының тыныш отырғанын тәуір көріп, компьютер мен теледидарды көруіне ешқандай шек қоймайды. Керісінше, ойынның түр-түрін әкеліп баланы қызықтыратындар бар. Бірақ уақыт өте келе, олар кішкентайларының компьютерге қалай тәуелді болып қалғанын аңғармайды. Ал компьютерлік ойын кімге болса да қызық. Кейде үлкендердің өзі осы ойынның шырмауынан шыға алмай қалады. Сондай-ақ қазір қалада компьютерлік клубтар жұмыс істейді. Үйдегі ойынға ата-анасы тыйым салған оқушылар бар уақытын осындай клубтарда өткізеді. Тіпті бұл жердегі ойын үйдегі жалғыз отырып ойнаған ойыннан әлдеқайда қызық. Арнайы желі арқылы ойын қызығына түскен олар бірін-бірі жеңіп шыққанша тапжылмайды. Тіпті ойынға белгілі бір ұтыс тігіп, пайда табатындар да бар. Ал мұндай ойынқұмар баланың сабаққа құлшынысы болмайтыны анық. Мен соны зерттеп білу үшін қаланың шағынаудандарының біріндегі компьютер клубына бардым. Клубта оператор болып көптен жұмыс істейтін таныс ағайды әңгімеге тарттым. Аты-жөнін көрсетпеуді өтінген одан біраз сырға қанықтым.

Ол жерге күніне шамамен 150-200 адам келеді, демалыс күндері 300 адам келеді. «Күндіз оқушылар келіп, кешке жастар келеді. Оқушылар аз дегенде 500 теңгемен, жастар 1000 теңгемен келеді. Олардың көбінесе ойнайтын ойындарының түрі атыс-шабыс, төбелес», — дейді оператор. Оның айтуынша, компьютерлік клубта түрлі жарыстар ұйымдастырылады. Мысалы, «DOTA» ойынына бірнеше команда қатысады, ал бір командада бес адам болады. Олар команда болып ойынға 7500 теңге тігеді. Қай команда жеңсе, сол команда 10 команданың ойынға бәс етіп тіккен ақшасын «қағып» алады.

Орал қалалық білім беру бөлімінің жанындағы мектептен тыс жұмыс орталығының психологы Гүлзада Сатыбалдинаның айтуынша, ақша тігіп ойнайтын құмар ойындар алдымен баланың мінез-құлқына айтарлықтай әсер етеді. Өйткені ойынның бас кейіпкері болған баланың жолы болып, үнемі ұта бермейтіні анық: кейде жеңеді, кейде жеңіледі. Ал ұтылған сайын оның ойынға құмарлығы арта түседі.

— Өзі сол әлемнің батыры болуға ұмтылады. Сырттағы дүниені ұмытып, үнемі қым-қиғаш соғыс алаңында немесе сарт-сұрт төбелестің ортасында, әйтеуір, «қанмайданда» жүреді. Осындай кезде баланың жүйке жүйесі бұзылып, ашу-ызаға жол береді. Ұтылып қалса, көңіл күйі болмай, дөрекілікке салынады, тіпті айналасындағы адамдардың сөзін тыңдамай, ренжісіп қалуы да мүмкін. Екіншіден, компьютерлік ойындардың көпшілігі атыс-шабысқа негізделгендіктен, мұндай ойынға әуес балалардың бойында мейірімділік, ізгілік қасиеттері азаяды. Олар қатыгездене бастайды, бойларында әлдебір өшпенділік пайда болады. Ұзақ уақыт компьютермен жұмыс істегендіктен, ойыншы баланың айналасындағы адамдармен қарым-қатынасы қиындай түседі. Мінез-құлқы өзгеріп, тез ашуланады. Көпшілікпен тіл табыса алмайды. Компьютерді қосқанша байыз таппай, ал оның алдында отырғанда уақыттың қалай өтіп кеткенін аңғармайды. Ойнау мүмкіндігі болмаған кезде өзін жайсыз сезініп, ашуланып, мазасызданады. Сондықтан ата-ана баланы компьютердің алдына белгілі бір уақытта ғана отырғызғаны жөн. Шектен тыс құмарлық ұл-қызыңызды компьютер тәуелділігіне әкеліп соқтырады. Оны өзге әлем қызықтырмайтын халге жеткізеді. Сондықтан ондай кезде балаға ұрыспай, айқайламай, түсіністікпен қарап, оны виртуалды әлемнен алыстату жағын ойластыру қажет. Әдеби кітаптарға немесе басқа іске қызықтырып, біртіндеп компьютерден алшақтатуға ұмтылған абзал, — дейді психолог Гүлзада Кәрімқызы.

Ділназ ҚҰРМАНҒАЛИЕВА,

№33 мектептің 8-сынып оқушысы,

МТЖО жанындағы «Жас тілші» үйірмесінің мүшесі,

Орал қаласы

Конкурстық негізде  ҚР Білім және ғылым министрлігінің келісімімен Батыс Қазақстан облысының білім басқармасының басшысы лауазымына  Шолпан Маратқызы Қадырова тағайындалды деп хабарлайды облыс әкімдігінің баспасөз қызметі.

Шолпан Маратқызы 1991 жылы А. С. Пушкин атындағы педагогикалық институтты бітірген.

Еңбек жолын 1991 жылы Жымпиты орта мектебінің мұғалімі ретінде бастаған.

1994-1995 жылдары Орал педагогикалық колледжінің оқытушысы, 1995-1998 жылдары Сырым ауданының білім бөліміндегі тәрбие орталығының директоры, 1998 жылдан бастап Дәулеткерей атындағы өнер институтында түрлі қызметтерде болды. Ал 2000-2002 жылдар аралығында Батыс Қазақстан облыстық педагогикалық кадрлардың біліктілігін арттыру және қайта даярлау институтының әдіскері болып қызмет жасады. 2002 жылдан бастап Батыс Қазақстан облыстық білім басқармасының бөлім басшысы қызметін атқарған. 2009-2011 жылдары Орал қаласындағы есту және сөйлеу қабілеті бұзылған балаларға арналған облыстық арнаулы мектеп-интернат кешенінің директоры болған. Ал 2011 жылдан бүгінге дейін физика-математика бағытындағы Назарбаев зияткерлік мектебінің Орал қаласындағы филиалының директоры қызметін атқарды.

Облыс әкімі А. Көлгінов білім басқармасының басшысына Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласында әлемнің дамыған 30 елінің қатарына кіру үшін ең қажеттісі – білімнің салтанат құруы туралы айтқанын баса көрсетіп, бірқатар тапсырмалар жүктеді. Соның ішінде Назарбаев зияткерлік мектептеріндегі білім берудің озық үлгілерін облыс мектептеріне енгізу бағытында жұмыстануды, қала мектептері мен ауыл мектептері арасындағы алшақтықты болдырмау мақсатында шалғай ауылдардағы шағын жинақталған мектептерде электронды оқытудың заманауи құралдарын қолдануды, кең жолақты интернет жеткізу бағытындағы жұмыстарды жүргізуді, мектеп мұғалімдерінің біліктілігін арттыру жұмыстарын ұйымдастыруды және жүзеге асыруды тапсырды.

zhaikpress.kz

Кеше облыс әкімі Алтай Көлгінов Алматы қаласындағы Германия Федеративті Республикасының бас консулы Йорн Розенберг бастаған неміс делегациясымен кездесті.

Кездесуді ашқан облыс басшысы Елбасы жақында Сочиде Алманияның белді кәсіпкерлерімен кездескенін айтып, жалпы батысқазақстандықтардың неміс компанияларымен біраздан бері байланысы барын жеткізді.

– Батыс Қазақстан облысының Еуропа мемлекеттерімен арадағы тауар айналымының көлемі былтыр 4 млрд. долларды құрады. Оның ішінде Германияның үлесі зор. Ал Орал қаласы Германияның Магдебург шаһарымен жақсы қарым-қатынаста. Осыдан екі жыл бұрын қала әкімі болып жүргенімде Магдебургта болып, обер-бурдамистермен, кәсіпкерлермен кездесіп, бірқатар кәсіпорындарды араладық. Ол жақтан біздің кәсіпкерлер біраз тәжірибе алды. Соңғы кезде ашылып жатқан кейбір кәсіпорындарымыз неміс технологияларын қолдануда. Мәселен, үй құрылысы комбинаты, жиһаз жасайтын кәсіпорындар осы бағытта табысты жұмыс істеуде. Мұндай мысал өте көп. Облысымыздың аумағында әлемге танымал Қарашығанақ кеніші бар. Сол кеніште неміс технологиясы бойынша Шымкентте шығарылған жоғары сапалы цемент қолданылуда. Алматыдағы «Шнайдер электрик» компаниясымен де байланыс жасаудамыз. Біз қашанда неміс компанияларымен серіктес болуға ниеттіміз. Жалпы, инвестиция салуға өңірде үлкен мүмкіндік бар. Егер Германияның кәсіпорындары бізге келсе, бірлесіп жұмыс істеуге дайынбыз. Елбасымыз Германияның шағын және орта бизнесінің дамуынан үлгі алу жөнінде жиі айтады. Сол себепті немістердің заманауи, үздік технологиялары бізді өте қызықтырады, – деген Алтай Сейдірұлы Германияда батысқазақстандық студенттер оқып жатқанын атап өтіп, өзі де осы елдегі білім нәрімен сусындағанын жеткізді.

Өз кезегінде сөз алған бас консул осындай жылы шырайлы кездесу үшін облыс әкіміне ризашылығын білдірді. Бір жылдан аса уақыттан бері Алматы қаласында бас консул болып қызмет атқарып келе жатқанын, оның міндеттерінің біріне Қазақстанның Оңтүстік және Батыс өңірлерімен жұмыс істеу де кіреді. Нақтылап айтқанда, неміс кәсіпкерлерінің оңтүстікқазақстандық және батысқазақстандық әріптестерімен арадағы серіктестікті дамытуына септесу. Бүгінгі кездесу екі жақтың экономикалық байланыстың нығаюына серпін береріне сенім мол.

Неміс делегациясы бүгін облысымыздағы бірқатар кәсіпорындар мен оқу орындарында болып, серіктестік байланысты дамыту жайын пысықтайтын болады.

Сәкен ӘБІЛХАЛЫҚОВ,

«Орал өңірі»

Таяуда «Нұр Отан» партиясының кеңейтілген саяси кеңесі өткені белгілі. Онда Елбасы партия басшылығына республикамызда жүзеге асып жатқан мемлекеттік бағдарламалардың орындалуын жіті қадағалауды тапсырған болатын. Соған байланысты сейсенбі күні облысымызға жұмыс сапарымен «Нұр Отан» партиясы Төрағасының бірінші орынбасары Мұхтар Құл-Мұхаммед келді.

Мұхтар Абрарұлының біздің өңірдің тыныс-тіршілігімен танысуы қала маңындағы Рыбцех ауылында орналасқан «Кублей» ЖШС-ның ет өңдеу кешенінен басталды. Мәртебелі мейманды кәсіпорынға бастап келген облыс әкімі Алтай Көлгіновтің айтуынша, бұл жерде тек жергілікті мал сойылады. Сол себепті мұндағы өндіріс тоқтамай жұмыс жасауы үшін аталмыш серіктестік жетекшілеріне мал бордақылау кешенін құру жөнінде ұсыныс жасалған.

Ауысымына 700 басқа дейін ұсақ мал, 250 басқа дейін ірі қараны союға мүмкіндігі бар кешен жоғары технологиялы еуропалық құрал-жабдықтармен жарақтанған. Соның ішінде түрлі температурадағы режімде жұмыс істейтін мұздатқыш камералар да бар. Мал соятын және ет өңдейтін цехтар толықтай автоматтандырылған. Аталмыш кәсіпорын халал сертификатына ие.

– Осы сертификаттың арқасында біз мұсылман елдерінің тұтыну нарығын игерудеміз. Мәселен, Иранға біз бұған дейін 100 тонна ет жеткіздік. Ол жақтан тағы да тапсырыстың түсуіне байланысты жыл соңына дейін бұл көрсеткішті 200 тоннаға дейін жеткізуді жоспарлап отырмыз. Оралдан шыққан көлік үш күннің ішінде Тегеран шаһарына барады. Жалпы бұл бағыттағы үкіметаралық келісімге сәйкес біз ирандық имамның, мал дәрігерінің және тапсырыс беруші компанияның арнайы өкілінің қатысуымен малды сойып, бөлшектеп, содан соң барып мұздатқыш камерасы бар көлікке тиейміз, – деген «Кублей» ЖШС-ның директоры Талғат Берекешев кәсіпорын жылына 12 млрд. теңгенің ет және балық өнімдерін өндіретінін айтып, мұндай жетістікке жетуіне ҮИИД мен АӨК-ні дамыту бағытындағы мемлекеттік бағдарламалардың көп септігі тигенін тілге тиек етті. Кешен аумағында ет-сүйек ұнын шығаратын цех бар. Қазір онда су жаңа голландиялық желіні орнату жұмыстары аяқтала келді. Бұйыртса, ол желтоқсан айында іске қосылады. Мұнда ет өңдеуден қалған сүйек атаулының бәрі ұнтақталып, тауыққа, ит-мысыққа арналған азыққа айналады.

Серіктестіктің ет өңдеу кешенінің жұмысы көңілінен шыққанын жеткізген Мұхтар Құл-Мұхаммед қазір әлем елдерінің біразы, соның ішінде Иран қазақстандық қойдың етін жоғары бағалайтынын айтты. Сол себепті кәсіпорын жергілікті шаруа қожалықтарымен арадағы байланысын нығайтып, малдың уақтылы жеткізіліп тұруын назарға алғаны дұрыс. Мүмкін болса, облыс басшысы айтып өткендей бордақылау кеше-нін құрса, нұр үстіне нұр.

«Нұр Отан» партиясы төрағасы бірінші орынбасарының сапары «Стекло-Сервис» ЖШС-ында жалғасты. Серіктестіктің бас директоры Аркадий Рубцов бастапқыда әйнек кесетін шағын шеберханадан бастау алған өндіріс орны мемлекеттің қолдауы арқасында Қазақстандағы әйнек өндіретін ірі орталыққа айналғанын айтты. Мұнда 2007 жылы әйнек пакеттері шығарыла бастаса, 2010 жылдан бастап шыңдалған әйнек жасау өндірістік желісі іске қосылды. Ең бастысы, құрылыс нарығына қуат үнемдегіш және қауіпсіз әйнектер ұсынылуда. Соңғы кезде австралиялық технология бойынша термотөзімділігі күшейтілген әйнек пен көп қабатты оқшаулағыш бұйымдар дайындалады.

– 2012 жылы өндірісті жаңғыртудың І кезеңі аяқталды. 2014 жылы әйнекті сырлау, кептіру және салқындату желісі іске қосылды. Әйнекті эмалдау қызметі пайда болды. 2016 жылы әйнекке түрлі түсті мөрлеуді жүргізуге мүмкіндік беретін желіні іске қостық. Ал биылдан бастап финдермен бірлесіп жылу қуатын үнемдейтін терезе құрастыруды қолға алдық. Серіктестік өнімдерін негізінен Қазақстанның батыс аймағының тұрғындары тұтынады. Экспортқа келсек, 2012 жылы оның көлемі 9 пайыз болса, былтыр 40 пайызға жетті, биыл оның көлемі 50 пайызға жуықтамақ, – деді Аркадий Рубцов.

«Стекло-Сервис» еліміздегі іргелі кәсіпорынның біріне айналғанын айтқан Мұхтар Құл-Мұхаммед жылу үнемдегіш терезелер бүгінде еліміздің нарығында үлкен сұранысқа ие екенін атап өтіп, мұндай өнімдерді Астанаға апарып, арнайы тұсаукесер шарасын жасауды ұсынды. «Егер осындай терезелер кең қолданысқа енгізілсе, біраз жылу үнемделер еді, – деді Мұхтар Абрарұлы. – Мәселен, еліміздің орталық, солтүстік, шығыс өңірлеріндегі үйлерді, нысандарды жылытуға қаншама қаржы кетіп жатыр. Ал мына терезелер жылуды екі еседен көп болмаса, аз үнемдемейтіні көрініп тұр және кеткен шығынды үш-төрт жылда ақтайды. Осындай жоғары технологиялық өндірістің келешегі зор».

Облысымызда индустрияландырудың екінші бес жылдығында 1 мыңнан астам адамды тұрақты жұмыспен қамтамасыз ететін 22 жобаны жүзеге асыру жоспарланғаны аян. Соған орай жаңа кәсіпорындарға білікті, кәсіби маман даярлауға ерекше көңіл бөлінуде. Осы тұрғыдан келгенде Орал газ, мұнай және салалық технологиялар колледжінің алар орны ерекше. Сондықтан партия Төрағасының бірінші орынбасары Елбасының дуальді оқыту жүйесін енгізу жөніндегі тапсырмасының орындалуын қадағалау мақсатында аталған оқу орнына арнайы барды.

– Бұл колледж дуальді оқыту жүйесін енгізу бойынша ҚР Білім және ғылым министрлігінің тәжірибе алаңы болып табылады екен.

Ал аталмыш жүйе бойынша студенттер білімнің бір бөлігін теориялық үлгіде алса, екіншісін тәжірибелік негізде игерулері керек. Оқу-тәжірибеден өтуге барған төртінші курс студентін мекеме-кәсіпорын басшылары өздеріне 0,5 немесе 4/1 жүктемемен жұмысқа қабылдап, еңбекақысын төлеуі керек. Сөйтіп олар нақты маман ретінде қалыптаса бастайды. Екіншіден, осындай колледжді бітірген студенттер жоғары білім алу мақсатында жергілікті университетке құжат тапсырғанда оларды бірінші курсқа емес, бірден үшінші курсқа қабылдау шарасын облыс басшылығы ҚР Білім және ғылым министрлігімен бірлесіп ұйымдастырғаны жөн. Себебі, мектеп түлектерімен салыстырғанда бұлар жартылай маман ғой. Тағы бір айта кетер жайт, қазір елімізде, соның ішінде батыс аймақта мұнай-газ мамандары өте көп дайындалған. Олардың бәріне кеніштерде жұмыс жоқ. Сонда мемлекет бұл мамандарды не үшін дайындайды? Сол себепті көп бейінді техникалық мамандарды дайындауға назар аударған жөн. Жаңа облыс әкімі айтып өткендей, экономиканы әртараптандыру бойынша республикалық көрсеткіште Ақ Жайық өңірі Астанадан кейін екінші орында келеді. Мұндай жағдайда көп бейінді техникалық мамандарға сұраныс болары анық. Осы сапарымның алдында Маңғыстау облысында болдым, олар бұл бағыттағы жұмыстарын бастағанын көрдім. Мәселен, бұрынғы Ақтау мұнай-газ колледжі қазір Ақтау политехникалық колледжі деп аталды. Мына Орал газ, мұнай және салалық технологиялар колледжінің де атауын өзгертетін уақыт жетті. 16 мамандықтың тек төртеуі мұнай-газға қатысты болса, бұлай атағаннан не пайда?! Орал политехникалық колледжі сынды атау үйлесетін сияқты әрі заман талабына сай болады, – деген партия төрағасының бірінші орынбасары Елбасының тікелей тапсырмасы бойынша жүзеге асырылып жатқан «Сәтті қадам» партиялық жобасы туралы да айтып өтті. Содан соң облысымыздағы колледждердің тыныс-тіршілігі бейнеленген көрмелермен танысты.

Мәртебелі мейманның өңірімізге сапары сәрсенбі күні жалғасты. Ол Зашаған кентіндегі 180 пәтерлік тұрғын үйдің құрылысымен танысты. «Нұрлы жер» бағдарламасы бойынша салынып жатқан бұл нысанның мердігері – «Болашақ-Т» ЖШС. Құрылыс жұмыстарымен танысу кезінде Батыс Қазақстан облысы өткен жылдың сәйкес мерзімімен салыстырғанда тұрғын үйлерді пайдалануға беру жөнінен еліміз бойынша бірінші орында екені айтылды. Ал «Нұрлы жол» бағдарламасы арқылы екі жылдың ішінде өңірге шамамен 20 миллиард теңге көлемінде қаражат бөлінген, оның бір бөлігі облыстағы инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымды дамытуға жұмсалған. Бұл жақсы көрсеткіш екенін айтқан Мұхтар Құл-Мұхаммед «нұротандықтар» маңызды мемлекеттік бағдарламалардың жүзеге асырылу барысы мен мемлекет қаражатының тиімді жұмсалуын ұдайы бақылауда ұстайтынын атап өтті.

– Бір ғана «Үдемелі индустриалды-инновациялық даму» бағдарламасы аясында тек Батыс Қазақстан облысының өзіне 340 млрд. теңгеден астам қаржы бөлінген. Мұндай қыруар қаржы бұл өңірге ешқашан бөлінген жоқ. Бұл қаражат облыстың индустриалдық әлеуетін күшейтті. Яғни өңірде 30-дан астам жаңа кәсіпорын ашылып, еліміздің өркендеуіне үлестерін қосуда. Солардың бірі – біз аралап көрген «Стекло-Сервис» ЖШС. Бүгінде өнімдерінің жартысына жуығын экспортқа шығарып отырған кәсіпорын кезінде жұмысын әйнек кесуден бастағанына сену қиын.

Батыс Қазақстан облысында 1 млн. бастан аса қой, 500 мыңнан астам ірі қара бар және олардың біразы етті бағыттағы асыл тұқымды мал. Ал олардың өнімдерін өткізу бізге күні кешеге дейін күрделі мәселе болды. Мемлекеттік бағдарламалар аясында «Кублей» ЖШС секілді кәсіпорындар аяғынан тік тұрып, мал өнімдерін тиісті стандартқа сай өңдеп, шетелге шығаруда. Бүгінде бәсекеге қабілетті болып табылатын осындай кәсіпорын елімізде аз емес. Елбасының экономиканы әртараптандыру дегенінің бір көрінісі осы.

Кешегі тоқсаныншы жылдардағы Оралмен қазіргі облыс орталығын салыстыруға келмейді. Ол кезде жол сапасы сын көтермейтін. Ал қазір қалада да, аудандарға апарар жолдар да тақтайдай тегіс. Бұрын мектептер ескі, біразы апатты жағдайда болды әрі оқушылар сыймай, кейбірі үш ауысымда оқыды. Бүгінде Ақ Жайық атырабында апатты жағдайдағы бірде-бір мектеп жоқ. Олардың бәрі «100 мектеп, 100 аурухана» бағдарламасына сәйкес толығымен жаңарып-жаңғырды. Түрлі мемлекеттік бағдарламалар аясында облыс әлеуметтік-экономикалық тұрғыдан дамып, әлеуетінің артқанын осы жаққа келген сайын байқап жүрмін. Жалпы, Батыс Қазақстан облысында мемлекеттік бағдарламалар ойдағыдай орындалып, жемісін беріп жатқанын көріп, риза болдым, – деді сапар барысында БАҚ өкілдеріне сұхбат берген Мұхтар Абрарұлы.

Сәкен ӘБІЛХАЛЫҚОВ,

«Орал өңірі»

Суреттерді түсірген Айбатыр НҰРАШ

Облыстық тілдерді дамыту басқармасы ірі және шағын кәсіпкерлік нысандарының сыртқы жарнамасындағы қателіктерге үнемі ескерту жасап, оларды түзеттіру мақсатында әрдайым жұмыстанып келеді. Аталмыш басқарма тарапынан осыдан бір ай бұрын қаламыздағы кейбір сауда орындары мен мекемелерге ауызша және жазбаша ескертулер жасалған. Жуырда басқарма өкілдері ескерту нәтижесін тексеру бағытында БАҚ өкілдерімен бірлесіп рейдке шықты.

Ономастикалық жұмыстар және көрнекі ақпаратты бақылау бөлімінің басшысы Гүлнәр Әлжанова бастаған топ «Орал» теміржол вокзалындағы ішкі және сыртқы жарнамалардың реттелгеніне көз жеткізіп, басшысына жолыққанымызда бізді жылы қабылдады.

– Тіл мамандары бізбен үнемі байланыс орнатып, сыртқы, ішкі жарнамалардағы қателіктерден арылу жайында кеңес беріп отырады. Елбасымыздың халыққа Жолдауында да ана тілімізге құрметімізді арттыру көзделген. Бұрын теміржол вокзалының ішкі бетінде орысша жарнамалар көп болатын. Қазір мұндай олқылықтар жойылды, – дейді «Орал» теміржол вокзалының басшысы Қайырболат Ғайнеден. Ал «Bona» балалар спорттық киім дүкенінің сатушысы орыс ұлтының өкілі екен. Ол мемлекеттік тілге қатысты жасалған ескертпеден нәтиже шығарғанына өзі де разы.

– Тілдерді қолдану мен дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған бағдарламасының негізгі индикаторының бірі – көрнекі ақпаратта мемлекеттік тілдің үлес салмағын арттыру. Осы мақсатта облыстық тілдерді дамыту басқармасы ономастика және көрнекі ақпаратты бақылау бөлімінің өкілдері қыркүйек айынан бері тіл айлығы аясында қала орталығында орналасқан барлық кәсіпкерлік нысандарға барып, көрнекі ақпараттардың ресімделуіне мониторинг жүргізді. Осыған дейін теміржол вокзалын, сұлулық салондарын, дүкендер мен дәмханаларды аралап, ауызша немесе жазбаша ескертпелер жасаған едік. Ал бүгінгі рейд барысында мемлекеттік тілге жауапкершіліктің артқанын байқадық. Мысалы, теміржол вокзалындағы ішкі және сыртқы ақпараттардың қателігінен көз сүрінетін. Тек қана орыс тіліндегі жарнамалар самсап тұратын. Аталмыш мекеме басшысы Қайырболат Ғайнеденұлымен бірлесіп жұмыстанудың арқасында кеткен олқылықтардың орнын түзеттік. Халықтың көп шоғырланатын бірден-бір жері болғандықтан, мемлекеттік тілдің мәртебесі жоғары болуы керек деп санаймын. Сондай-ақ теміржол бекеті аумағындағы диспетчерлік пунктіндегі қызметкерлерге де екі тілді қатар қолданғандары үшін сырттай риза болдық.

Алайда барлығы бірдей керемет деуге болмайды. Келеңсіз жайттар да кездеседі. Рейд кезінде «Alfa» дүкені мен жанындағы дәмхананың иесіне бұған дейін де ауызша және жазбаша жасалған ескертпелердің нәтиже бермегенін көрдік. Мұны аталған нысан қожайындарының мемлекеттік тілге немқұрайлы көзқарасы дер едім. Әйтсе де, мұндағы қызметкерлердің барлығы – өзіміздің қаракөз қазақтар. Осы мәселелерді реттеудің бірден-бір тетігі жарнама туралы заң бойынша тіл туралы заңның 21, 25-баптары және 4, 8-баптарына сәйкес ескерту хаттарын береміз. Облыстық «Қазақ тілі» қоғамымен бірлесіп жасап жатқан жұмысымыз өзінің нәтижесін беруде, – дейді Гүлнәр Жәрдемқызы.

 Көшелердегі әсем жазулар жай ғана жарнама болып көрінгенімен, астарында үлкен мән жатыр. Ана тілімізге де құрмет сол кішкентай дүниелерден бастау алады. Сондықтан тіл мамандарының арнайы барып ескерту жасағандарын күтпей-ақ, әр адам мұндай қателіктерге бой алдырмауы қажет.

Темірболат ӘНУАРҰЛЫ,

«Орал өңірі»

Таяуда  Қадыр  Мырза  Әли  атындағы  мәдениет және  өнер  орталығында «Еншісі  бірдей  екі  жұрт»  атты  шара  өтті.  Оған өнерсүйер  қауым  мен  мәдениет  қызметкерлері  қатысты.  Жүздесуді  танымал  әнші-композитор,  Қазақстан  Республикасының  еңбек  сіңірген  қайраткері  Донеділ  Қажымов  жүргізді.

Сахна төріне бірінші көтерілген Д. Қажымов кештің құрметті қонақтары Алыкүл Осмонов және Молдо Нияз атындағы республикалық, Жалаладдин Руми атындағы халықаралық әдеби сыйлықтардың иегері Атантай Акбаров пен Қырғыз Республикасы Жазушылар одағының мүшесі, осы елдің мәдениет саласының үздігі, «Алтын қалам» әдеби сыйлығының иегері Өктем Қалыеваны дүйім жұртқа таныстырды.

– Ерлі-зайыпты қырғыз бауырлар Ақ Жайық өңіріне алғаш рет келіп отыр. Алатаудың арғы жағындағы осы айырқалпақ ағайындар әуелден қазақтың ақын-жазушылары және өзге де өнер иелерімен тығыз араласып келеді. Сондықтан біз де түбі бір түркі ағайындардың туған өңірмен танысып қайтқанын жөн көрдік.

Атантай бауырымыз тек ақын ғана емес, жезтаңдай әнші әрі қомузшы. Қазір сол елдің парламентінде жұмыс істейді. Сонымен қатар қазақ әні, әдебиеті мен жырына жаны әуес. Сол себепті мен Атантай ініме Қадыр өлеңдерін ұсынып, қырғыз тіліне аударуын өтінгенбіз. Ол қуана-қуана келісті, нәтижесінде талай қырғыз ағайын бүгінде ұлы ақынның өлеңдерін ғаламтордан емін-еркін оқуда.

Атантай біздің Қадыр атындағы қордың қырғыз еліндегі өкілі  болып табылады. Әрі біз ұйымдастырған «Ақжайық – ару мекенім» ән сайысының құрметті қонағы және қазылар мүшесі, — деді  Д. Қажымов.

– Донеділ – Ақ Жайықтың төл перзенті. Туған  өлкесінде де қадірлі еді, қазір Алматыда да жұрт аузынан түспейді. Қонақтарға келсем, қырғыз бауырымыз қазаққа қашанда тілекші жұрт. Алатаудың екі баурайындағы бауырлар үшін Манас та, Абай да ортақ. Қадыр еліне қош келдіңіздер, бауырлар! Сапарыңыз оң болсын! Сіздерге тек шығармашылық табыс тілеймін! — деді өз сөзінде ақын Ақұштап Бақтыгереева. Еліміздің  еңбек сіңірген әртісі, әнші-композитор Гүлнәр  Дәукенова да меймандарға  игі  тілегін  арнады.

Әрі қарай аталмыш орталықтың қызметкері Еркін Тасболатов және зейнеткер Жолдығали Өтеев Қадыр өлеңдерін оқыды. Ақын Талғат Мықи да өлең оқып, қонақтарға ілтипат көрсетті. Өз кезегінде Атантай Акбаров ең әуелі Қадыр  өлеңдерін қырғыз тілінде оқыды. — Меніңше, Қазақстан мен Қырғызстан бір ұлттың екі мемлекеті сияқты. Өйткені ғасырлар бойы екі халықтың төсекте басы, төскейде малы қосылған. Сонау жылдары біздің «Манас» жырын өктем биліктің зұлматынан ұлы Мұқаң, яғни  қазақтың да, қырғыздың да тамаша перзенті  Мұхтар Әуезов қорғап қалды. Бұл жақсылықты қырғыз халқы ұмытпайды. Ал Шыңғыс Айтматовтың «Жәмиласын» француз тіліне аудартып, әлемге танытқан да сол Мұхтар ағамыз. Рухани өзегіміз де, тіліміз де, діліміз де бірдей болғандықтан, өзара ұқсаспыз. Өңірімде Қадыр ағамның құрметіне шығарылған белгі тағулы тұр. Демек, абыз ақынның рухани мұрасын қырғыз арасында насихаттау – мен үшін әрі міндет, әрі парыз, — деді әрі қарай қырғыз ақыны, өрісі кең өнер иесі Атанбай Акбаров. Одан соң ол зайыбымен бірге ана тілінде ән шырқады және қомузда күй орындап берді. Қарымта ретінде ерлі-зайыпты Донеділ  Қажымов пен Гүлнәр Дәукенова қырғыз және қазақ тілдерінде ән шырқады. Өз кезегінде  қырғыз  ақыны Өктем Қалыева  «Апеке» атты өлеңін оқып берді және көрсеткен құрметі үшін қазақ бауырларына шын жүректен алғыс айтты. Соңынан кеш қонақтары көрермендердің  сұрақтарына  жауап  берді.

Серік  ІЗБАСАРҰЛЫ,

«Орал  өңірі»

Зашаған  кентінде  орналасқан  тұрғын  үйдегі  газды-ауа қоспасының  жарылысы салдарынан  қатты  зардап  шеккен жүкті  ананың  облыстық  клиникалық  ауруханаға  жеткізілгені осыған  дейін  бұқаралық  ақпарат  құралдарында  жарияланды.

Науқастың бүгінгі таңдағы қал-жағдайын білмек ниетпен облыстық клиникалық аурухана директоры Ерлан Тоқсановқа жолыққан едік.

– Науқас ауруханаға өткен сенбі күні таңғы сағат 10.30 шамасында жеткізілді. Жағдайы ауруханаға түскен сәтінен бері өте мүшкіл. Денесінің 85 пайызына жуығын күйік шалған. Жансақтау бөліміне түскен кезде жүкті болатын. Келесі күні іштегі жеті-сегіз айлық шарана шетінеп кетті. Енді ананың өмірін аман алып қалу үшін барымызша әрекет етудеміз. Керекті дәрідәрмек жеткілікті. Қазір Астана қаласындағы травматология және ортопедия ғылыми-зерттеу орталығынан өрт жарақатымен арнайы айналысатын білікті маман келіп, облыстық клиникалық аурухана қызметкерлеріне кеңес беріп, науқасты емдеу бағытында бірге жұмыстануда, – деді  Ерлан  Виленұлы.

Облыстық ІІД баспасөз хатшысы Ибрагим Жүсіпқалиевтің мәлімдеуінше, аталған оқиғаға байланысты қылмыстық іс қозғалған.

Нұртас  НАБИОЛЛАҰЛЫ,

«Орал  өңірі»

dav

Таяуда  Ақсай  қаласындағы  №7  мектеп  оқушылары өздеріндегі  асханадан  тамақтанғаннан  кейін  жайсыз  сезініп, дәрігерлердің  көмегіне  жүгінген.

Оқиға 20 қараша күні сағат 16.00 шамасында болды. Барлығы 22 бала бірден аудандық ауруханаға жатқызылып, оларға тиісті ем-шара жасалып, тиісті медтексеру жүргізілді. Дәрігерлердің қадағалауынан соң 17 бала үйіне қайтарылды. Қалғандары әлі де ауруханада. Олардың денсаулығын жіті тексерген ақ желеңділер науқастарда гастрит, фарингит ауруларының бұрыннан бар екендігін анықтады. Бұл байламды балалардың ата-аналары да растады. Бөрлі аудандық білім беру бөлімінің басшысы Орынбасар Төлемісовтың айтуынша, жалпы мектепте 890 оқушы ыстық тамақпен қамтылған. Ал екінші маусымда тамақ ішетін  баланың  саны  390  екен.

«Түстен кейін 6-7 сынып оқитын төрт бала ішінің ауырғандығы туралы сынып жетекшілеріне айтқан. Сынып жетекшісі оны мектеп директоры мен медбикеге мәлімдеген. Артынша медбике екі сыныптағы қалған оқушылардан жағдайын сұраған.Әр сыныптан үш-төрт оқушы ішінің ауырып тұрғандығын айтты. Сөйтіп, 22 оқушы өздерін жайсыз сезінген. Сол себепті »Жедел жәрдем» шақыртылып, балалар аудандық ауруханаға жеткізілді. Ауруханада олардың жағдайы жақсы болды. Сондықтан 21 қарашада таңғы сағат 6.00-де оқушылар үйіне жіберілді. Дәрігерлер оларда ешқандай инфекцияның жоқтығын хабарлады. Дегенмен мектеп асханасы уақытша жабылды. Қажетті тексерістер жүріп жатыр. Балалардың жаппай улануы деген мәліметті теріске шығарамыз. Себебі, ондай жағдай орын алған жоқ», – дейді Орынбасар Төлегенұлы. Айта кету керек, мектеп асханасына «Бекболатова» ЖК осы жылдың наурыз айынан бастап қызмет етуде. Бұған дейін ауданда мұндай оқиғалар тіркелмеген. Ал аудандық дәрігерлер  мәселе бойынша жауап беруден бас  тартты.

Тап сол күні Ақсай қаласына облыстық қоғамдық денсаулық сақтау департаментінің қызметкерлері мен облыстық штаттан тыс бас инфекционист маман аттанып, сынамалар алды, оның нәтижесі таяу күндерде анықталмақ. Облыстық денсаулық сақтау басқармасының басшысы Қанат Төсекбаевтың мәлімдеуінше, балалардың жағдайы қанағаттанарлық, ахуал бақылауда.

– Алдын ала қорытынды бойынша балалар ағзасында қауіптенерлік ештеңе жоқ. Зерттеу мен сынамалардың толық нәтижесі санаулы күндерден соң шығады, – деді облыстық денсаулық сақтау басқармасының баспасөз  хатшысы  Саламат  Ерәлин.

Өз  тілшіміз

Ағымдағы  жылы  «Нұрлы  жол»  бағдарламасы  аясында  Сырым  ауданының   Аралтөбе,  Қоңыр, Тамды  елді  мекендерінде таза  ауыз су  желілері  жаңғыртылды.  Келер  жылы  ауданның Бұлдырты,  Қосарал  ауылын  таза  ауыз  сумен  қамту,  Кеңашы – Жымпиты  ауыз  су  құбырының  құрылысын  жаңғырту  көзделіп отыр.  Бұл  туралы  өңірлік  коммуникациялар  қызметі  алаңында өткен  брифингте  Сырым  ауданының  әкімі  Төлеген  Төреғалиев баяндады.

Ағымдағы жылдың өткен он айындағы ауданның әлеуметтік-экономикалық дамуы туралы мәлімет берген аудан әкімі әр салада атқарылған  істерге  тоқталып  өтті.

Брифинг спикерінің мәліметінше, аудан бойынша негізгі капиталға салынған инвестиция көлемі ағымдағы жылдың есептік кезеңіне 1,4 миллиард теңгені құраған. Бұл көрсеткіш сәйкесінше өткен кезеңмен салыстырғанда 2,6 есеге өсіп отыр. Биыл аудан бюджеті 4,77 миллиард теңге болып, өткен жылмен салыстырғанда 670 миллион теңгеге артып отыр. Ағымдағы жылдың 9 айына мемлекеттік бюджетке 413 миллион теңге мөлшерінде салықтық және салықтық емес түсімдер жиналды. Ауданның даму бюджеті 968,1 миллион теңге көлемінде болып, өткен жылғымен салыстырғанда 2,9 есеге ұлғайып отыр. Коммуналдық меншіктегі жылжымалы мүліктерді сату арқылы 2,5 млн. теңге түсім түскен. Салықтық әкімшілендіру арқылы салық төлеушілерден мемлекеттік бюджетке қосымша 12,2 млн. теңге есептелініп, толық өндірілген.

– Осы жылдың есептік кезеңіне ауданның ауыл шаруашылығы саласындағы жалпы өндірілген өнім 6,9 млрд. теңгені құрап, өткен жылмен салыстырғанда 1,5 пайызға өсті. Ауыл шаруашылығы саласындағы 385 шаруашылық құрылымдарында 1175 адам жұмыс жасауда. Биыл аудан бойынша барлық дәнді дақылдар көлемі 10 057 га құрап, орташа өнімділік 12,3 центнерден келіп отыр. Сонымен қатар 700 гектар жерге майлы дақылдар егіліп, орташа өнімділігі 5,6 центнерден келді.

Ауыл шаруашылығы тауарлары бағаларының тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында ағымдағы жылдың маусым айынан бастап 27 мәрте ауыл шаруашылығы жәрмеңкесі өткізіліп, онда 76,3 тонна ауыл шаруашылығы өнімдері 25,6 миллион теңгеге сатылды. Аудандағы шаруашылықтардың барлық санаттарында өткен жылдың есепті кезеңімен салыстырғанда мал басы саны артып, бүгінде ірі қара 47,8 мың басты құрап 7,7 пайызға, қой-ешкі 107,5 мың басты құрап 101 пайызға, жылқы 17 мың 98 басты құрап 12,1 пайызға өсіп отыр. Сонымен қатар биыл «Сыбаға» бағдарламасы бойынша 6 шаруашылық 46,9 миллион теңгеге 244 бас ірі қара малын, «Құлан» бағдарламасымен 3 шаруашылық 70,5 миллион теңгеге 223 бас жылқы малын, «Алтын асық» бағдарламасымен 2 шаруашылық 8,6 миллион теңгеге 697 бас  қой  сатып алды. Мемлекеттік бағдарламалар арқылы мал шаруашылығы бойынша күні бүгінге 253,8 миллион теңге демеуқаржы төленді, жыл соңына дейін 277,7 миллион теңге игеру жоспарланып отыр. Ауданда 12 шаруашылық асыл тұқымды мал басын өсірумен айналысуда. Олардағы мал басы саны 3 111 басты құрап отыр, алдағы уақытта 2020 жылға дейін аудандағы асыл тұқымды ірі қара санын 5 000 басқа дейін жеткізуді жоспарлап отырмыз. Бұл жұмыстарға үлкен үлес қосып отырған «Жібек жолы», «Амир», «Талап» шаруа қожалықтарын айтуға болады. «Жібек жолы» шаруа қожалығы және «Береке Болашақ» ауыл шаруашылығы кооперативі мал сою пункттерін ашу бағытында жұмыстануда, – деді Төлеген Серікқалиұлы.

Аудан әкімінің баяндауынша, Агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған бағдарламасын орындау мақсатында «Береке» бағдарламасы бойынша ауданда 4 кооператив құрылып, бүгінде осы кооперативтер мемлекеттен 240 млн. теңге жеңілдетілген несие алып, 1 167 бас  бұқашық  сатып  алған.

Бұдан соң спикер аудандағы шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту, жұмыспен қамту, білім, мәдениет, денсаулық сақтау салаларына, жол жөндеу, ауыз сумен, көгілдір отынмен қамту, тұрғын үйлер салу жайына да тоқталып өтті.

Келтірілген деректерге сүйенсек, ауданда шағын және орта кәсіпкерлік саласында 1 205 кәсіпкерлік субъектілері болса, онда  2 257 адам жұмыс жасайды. Өткен жылмен салыстырғанда субъектілер саны 12,6 пайызға өскен. Кәсіпкерлік субъектілерімен 2017 жылдың 1 қазанына өндiрiс, қызмет көрсету көлемi 3,1 миллиард теңгені құрап, өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 3,9 пайызға, бюджетке түскен түсімдер 102,0 млн. теңгені құрап, 2,5 есеге көбейіп отыр. Сонымен қатар кәсібін дамытып, одан әрі кеңейту мақсатында мемлекеттік бағдарламалар арқылы 101 шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне 454,0 миллион теңгенің несиесі  берілген.

– Жалпы ауданда 196 шақырым республикалық, 132 шақырым облыстық, 296 шақырым аудандық маңыздағы жолдар бар. Аудан орталығының әлеуетін арттыру мақсатында жылма жыл ауылішілік жолдарды жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Атап айтқанда, 24,3 шақырым Жымпиты ауылішілік жолының осы уақытқа дейін 8,1 шақырым жөнделсе, биыл ұзындығы 2,1 шақырымды құрайтын, құны 153,9 миллион теңге болатын Қолғанатов, Асадуллин көшелерінің жол құрылысы аяқталды. Құрылыс жұмыстарына облыстық бюджеттен бөлінген қаржы толығымен игеріледі. Осындай жұмыстарды жалғастыру мақсатында құны 88,9 миллион теңге болатын Өлеңті ауылына кірме жолға орташа жөндеу жұмыстарын жүргізуге, сонымен қатар алты көше жолдарына  жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін жобалық-сметалық құжаттама жасақталуда, – деді аудан әкімі.

Аудан халқын көгілдір отынмен қамту мақсатында да бірқатар ауқымды істер атқарылғандығы баяндамада айтылды. Ағымдағы жылы ауданның алты елді мекенінде көгілдір отын тарту жұмыстары жүргізілген. Нәтижесінде ауданның газдандыруға жататын елді мекендері толықтай көгілдір отынмен қамтылған. Қазір осы елді мекендердегі тұрғын үйлер мен әлеуметтік нысандарды көгілдір отынға қосу жұмыстары жүргізілуде. Сонымен қатар ағымдағы жылдың 10 айында аудан бойынша жалпы алаңы 2 949,0 шаршы метрді құрайтын жеке тұрғын үй пайдалануға берілген. «Тұрғын үй коммуналдық шаруашылықты жаңғырту» бағдарламасы аясында көп пәтерлі тоғыз үйге жөндеу өткізіліп, келер жылы бір тұрғын үйге жөндеу жүргізілмек. Сондай-ақ тұрғын үй кезегін азайту мақсатында жалпы құны 201,1 миллион теңгеге аудан орталығынан 14, Бұлдырты ауылынан 10 коммуналдық жалдамалы тұрғын үй салынуда.

Баспасөз мәслихатының соңында Сырым ауданының әкімі Төлеген Төреғалиев БАҚ өкілдерінің қойған сауалдарына жауап берді.

Нұрбек  ОРАЗАЕВ,

«Орал  өңірі»

Жапон еліндегі «TOKYO VIDEO CENTER INC» компаниясының тілшілері шорт-трек спортының Қазақстан Республикасында дамуы туралы Жапонияның «NHK» Ұлттық телеарнасына деректі фильм түсіру үшін арнайы сапармен Орал қаласына келді.

Жапондықтар елімізге танымал спортшылар, шорт-тректен халықаралық дәрежедегі спорт шеберлері Нұрберген Жұмағазиев пен Абзал Әжіғалиев және шорт-тректен ұлттық құраманың бас бапкері, ҚР еңбек сіңірген жаттықтырушысы Мәдіғали Қарсыбеков туралы деректі фильм түсіруде. Айта кетейік, жоғарыда аттары аталған екі спортшы келер жылдың ақпанында Оңтүстік Кореяның Пхенчхан қаласында өтетін ХХІІІ қысқы олимпиада ойындарында ел намысын қорғамақ.

Өңірімізге келген шетелдік меймандар Нұрберген мен Абзалдың туып өскен қаласының әсем жерлері, тәрбие алған жанұялары және алғашқы білім алған, спортқа жаттыққан мектептері туралы бейнебаян түсірді.

– Әлем кубогі үшін болған жарыстарды тамашалаған кезде Қазақстан елінің намысын қорғауға бізге танымал спортшы, олимпиада чемпионы Денис Тен шығатын болар деп ойладық. Сөйтсек, бұл елдің атынан бізге есімдері беймәлім Нұрберген Жұмағазиев пен Абзал Әжіғалиев шыға келді. Кейін олар қатысып, жүлделі орындар алған жарыстардың бейнероликтерін іздеп жүріп тамашаладық. Содан кейін бізді қазақстандық жас спортшылардың өмірі қызықтыра бастады. Себебі, шағын ғана мемлекеттен келіп, әлемдік додалардан топ жару тек мықты спортшыларға тән екендігін жақсы білеміз. Әрі бұл елде спортшыларды баулу тегін екендігі бізді таң қалдырды. Жапонияда спорттың кез келген түрімен айналысу көп қаражатты қажет етеді. Сондықтан біз бұл спортшылардың туып өскен жері, отбасы, ортасы мен жаттыққан мектебі, жаттықтырған бапкері туралы деректі фильм түсіруді ұйғардық. Жалпы, Қазақстанның қандай ел екендігін өз көзімізбен көру үшін келдік. Бұл деректі фильмді түсіру өзімнің жеке шешімім. Елдегі билікке жобам туралы түйіндемелер жолдап, Қазақстанға баруға рұқсат алдық. Негізі бұл деректі фильм жапондықтар үшін түсірілуде. Себебі біздің елде Қазақстан туралы деректер өте аз. Фильм көрсетілімге шыққасын қазақстандықтар да ғаламтор желілерінен көре алады деп ойлаймын, – дейді «TOKYO VIDEO CENTER INC» компаниясының тілшісі Чоичиро Унно.

Шет елдік меймандар, сонымен қатар қазақ халқының кішіпейілдігіне, қонақжайлылығына, ашық жарқын мінездеріне тәнті болғандықтарын айтты.

Нұрбек ОРАЗАЕВ,

«Орал өңірі»