Бейсенбі  күні  елордадағы  «Астана  Арена»  стадионында  премьер-лига  жолдамасы үшін  Оралдың  «Ақжайығы» мен  ОҚО-ның «Мақтаарал»  командасы  жасыл  алаңға  шықты.

Футболдан премьер-лига командалары арасындағы ел біріншілігінде оралдықтар (бас бапкері Вахид Масудов) биыл оныншы, ал Қуаныш Қарақұлов жаттықтыратын Мақтаарал ауданының командасы бірінші лигада төртінші орынға ие болған еді. Бірінші лигада үшінші орынға табан тіреген «Қайрат А» командасы «Қайраттың» фарм-клубы болғандықтан, жоғары топ жолдамасы үшін таласуға құқығы жоқты, сондықтан бұл мүмкіндік оңтүстікқазақстандықтарға берілді.

Батысқазақстандықтар ойын тізгінін бірден қолға алып, Алмас Қамытбеков қорғаған қақпаны жиі нысанаға алды. Тіпті гол соғып та үлгерді. Әйтсе де, доп Предраг Говедарицаның қолына тиіп кеткендіктен, гол есептелмеді.

Есесіне 35-минутта оңтүстікқазақстандықтар күтпеген жерден  есеп ашты. Стандартты жағдайдан Эльмар Набиевтің тоғыздыққа тепкен добын «Ақжайықтың» қақпашысы Вячеслав Котляр қайтарып үлгергенімен, оған бірінші болып Самит Чулагов жетті.

Сөйтіп биылғы маусымды «Ақжайықта» бастап, «Мақтааралға» ауысқан С. Чулагов өзінің бұрынғы командасына гол соқты. Бірінші тайм осылайша 0:1 есебімен аяқталатындай көрінген. Дегенмен қосымша минутта Азат Ерсәлімовтің сол қапталдан берген добын «Ақжайықтың» шабуылшысы, украиналық легионер Константин Дудченко тордан бір-ақ шығарды. Айта кетейік, бұл матчта «Ақжайық» бірінші лиганың шартына сәйкес алаңда үш-ақ легионермен ойнауға мәжбүр болды.

Екінші таймда В. Масудов шәкірттерінің алға шығатындай керемет мүмкіндіктері болды. Әсіресе, 75-минутта С. Чулагов өз айып алаңында нигериялық қорғаушы Майкл Одибені шалып жықты. Алайда 11 метрлік айып добын К. Дудченко дәл орындамай, оны А. Қамытбеков қақшып ала білді. Дегенмен матч аяқталуға төрт минут қалғанда, тағы да А. Ерсәлімовтің пасынан кейін К. Дудченко баспен қақпаны дәл  көздеп, қос голдың авторы атанды. Бұдан кейін «Мақтаарал» қанша тырысқанымен, есеп өзгерген жоқ.

Осылайша, 2:1 есебімен жеңіске жеткен «Ақжайық» премьер-лигадағы орнын сақтап қалды.

Ғайса  БӘЙМЕН

Біз  шетелдік  әйгілі  спортшыларды  аспандатуға  құмармыз.  Сонау  Кеңес  заманы кезінде  Мұхаммед  Әли,  Стивенсон, Пеле,  тағы  басқалары спортсүйер  адамдардың  кумирі  болды.  Бүгінгі  жасөспірімдер  қазіргі  уақыттағы даңқты  спортшыларға  еліктеуде. Дегенмен  осы  арада  бір ойланарлық  жағдай  бар.  Мәселен, теңбіл  доп  қуған  балалар Мессидің  футболкасын  киіп, Месси  болғысы  келеді.  Әрине, бала  қиялында  шек  жоқ  қой… Бірақ  біздің  даңқты спортшыларымыз  насихатталудан кемшін  қалып  жатқан сияқты. Тізіп айтар болсақ,  сонау  ХХ  ғасырда да  әлемді  таңғалдырған спортшыларымыз көп болды. Ал соның  кейбіреулеріне  тоқталайықшы.

Қажымұқан атамыздан бастайық. Ол – еркін және грек-рим күресінен дүниежүзінің чемпионы, кезінде түрлі жарыстарға қатысып, 48 елдің медалін алған. 1927 жылы Қажымұқан атамызға «Қазақ даласының батыры» атағы берілген екен. Ғұсман Қосанов – жеңіл атлетикадан 1960 жылғы Рим олимпиадасының күміс жүлдегері. Әмин Тұяқов – жеңіл атлетикадан Еуропа кубогінің иегері. Жәнібек Сауранбаев – волейболдан әлем чемпионатының қола жүлдегері.  Әлжан Жармұхамедов – баскетболдан 1972 жылғы жазғы олимпиаданың жеңімпазы. Шәміл Серіков – грек-рим күресі бойынша қазақтан шыққан тұңғыш әлем чемпионы әрі олимпиада жеңімпазы Жақсылық Үшкемпіров – грек-рим күресінен олимпиадада алтынға ие болған тұңғыш қазақ. Серік Қонақбаев – 1979 жылы Еуропа, 1980 жылы Кеңес одағының чемпионы болған қазақ боксшысы, әрі ол 1980 жылғы олимпиаданың күміс жүлдегері. Нұрлан Меңдіғалиев – су добынан қазақ спортшыларынан шыққан тұңғыш әлем чемпионы. Дәулет Тұрлыханов – грек-рим күресінен дүниежүзінің чемпионы, олимпиада ойындарының күміс және қола жүлдегері, Кеңес одағы кезінде қатарынан 7 дүркін КСРО чемпионы атанған тарихтағы жалғыз балуан. Марат Сатыбалдиев – велоспортта қазақтан шыққан бірінші әлем чемпионы. Сонымен қатар Әбілсейіт Айханов, Әбдісалан Нұрмаханов, тағы басқалары Алаш жұртының  «маңдайындағы  жұлдыздары».

Міне, осындай төрткүл дүниені таңдандырған даңқты спортшыларымыздың кейбіреулерінің есімдері елеусіз болып барады. Бүгінгі тәуелсіз еліміздің түкпір-түкпірлерінде ұмытқанымызды еске алу үшін музейлер, ескерткіштер ашылып жатыр. Осындайда қазақ деген халықтың атын шығарған даңқты спортшыларымызға арналған арнайы музей неге ашпасқа?! Әрине, бұл жерде даңқты спортшылардың есімімен аталатын спорт мектептері  туралы айтылып тұрған жоқ, ол бөлек мәселе. Ауылдарда бүгінгі күнде түрлі спорт кешендері салынып, пайдалануға берілуде. Сол кешендерде осындай спорт жұлдыздарына арналған арнайы музейлер ұйымдастырылса деген ой. Бұл да санадағы рухани сілкініске тигізер бір пайдасы болады деп түсінеміз.

Серік  ЖҰМАҒАЛИЕВ,

Қазталов  ауданы

Кеше Орал қаласының әкімі Мұрат Мұқаев шаһар аумағындағы мемлекеттік-жеке меншік әріптестік аясында салынып жатырған көп қабатты тұрғын үйлерде болып, құрылыс қарқынымен танысты.

Айта кетейік, 2015 жылдан бастап Орал қаласы аумағында мемлекеттік-жекешелік әріптестік аясында апатты жағдайдағы тұрғын үйлерді бұзу және қайта салу жобасы жүзеге асырылуда. Өткен жылдан бастап осы мақсатта облыс орталығында орналасқан апатты жағдайдағы жеті үй бұзылып, орнына көп қабатты заманауи төрт тұрғын үй бой көтеруде. Биыл көп қабатты бір тұрғын үй халық игілігіне берілді. Алдағы жылы тозығы жетіп, апатты жағдайда деп танылған сегіз үй бұзылып, жаңартылады деп жоспарлануда. Құрылыс жұмыстарын жергілікті мердігер компаниялар қолға алған.

Биыл Гагарин көшесі №1/1 мекенжайындағы 10 пәтерлі, апатты жағдайдағы тұрғын үй бұзылып, орнына 126 пәтерлі, 9 қабатты тұрғын үй салу жұмысы басталған болатын. Құрылыс жұмыстарын «Караванный путь» ЖШС жүргізуде.

– Тоғыз қабатты тұрғын үйдің қаңқасын құю жұмыстары 80 пайызға орындалды. Бүгінде пәтераралық кірпіш қалау жұмыстары қарқынды жүргізілуде. Құрылыс материалдарының 70-80 пайызы әкелінді. Нысанда 87 адам жұмыс жасауда. Алдағы жылдың тамыз айында құрылыс жұмыстары толық аяқталып, тұрғын үйді пайдалануға береміз, – деді серіктестіктің құрылыс басшысы Жандос Айтмағанбетов.

Ал Депо мөлтек ауданының 2-ші шақырым көшесі бойындағы бес қабатты, 108 пәтерлі тұрғын үй құрылысын «Орал полимер» ЖШС жүргізуде. Биылғы жылы аталған мекенжайдағы екі қабатты, 12 пәтерлі, тозығы жеткен үш үй бұзылған болатын. Апатты жағдайдағы үйлердегі 36 жанұя уақытша пәтерлерге көшірілген. Бүгінде құрылыс жұмыстарының 80 пайызы аяқталған. Келер жылда пайдалануға беріледі деп жоспарланған тұрғын үйге алдымен уақытша көшкен 36 отбасы қоныстанбақ.

Сонымен қатар биылғы жылы Құрманғазы көшесі №198 мекенжайдағы 8 пәтерлі екі тұрғын үй бұзылып, тұрғындары уақытша Зашаған кентіне көшірілген еді.

Бұл үйлердің орнынан 64 пәтерлі 6 қабатты үй салынуда. Құрылысты «Казхол» ЖШС атқаруда. Тұрғын үй салу жұмыстарын аяқтау 2018 жылға жоспарланған. Сондай-ақ, «Орал полимер» ЖШС және «Альтаир» ЖШС құрылыс компанияларымен Құрманғалиев көшесі №3 үй мекенжайындағы 8 пәтерлік және Ғ. Қараш көшесі №33/1, 37 мекенжайындағы 14 пәтерлік үйлерді бұзып, қайта салу жоспарланған.

Жоғарыда аталған құрылыс нысандарын аралаған қала әкімі Мұрат Мұқаев мердігер компания басшыларына құрылыс жұмыстарын сапалы әрі уақытылы жүргізу және өз өңірімізден шығарылатын құрылыс материалдарын пайдалану керектігін айтты.

– Бұл игі істер Елбасымыздың тапсырмаларына сәйкес облыс әкімінің қолдауымен және тікелей басшылығымен атқарылуда. Орал қаласы бойынша апатты жағдайда деп танылған 43 тұрғын үй есепке алынған болса,  биылғы жылы жеті ескі үй бұзылып, орнына көп қабатты үйлер салуды қолға алдық. Келер жылы апатты жағдайдағы сегіз үйді бұзу жоспарланып отыр. Бүгінгі таңда сол үйлердің иелерімен келісімшарттар жасалды. Өңір бойынша осы жұмыстарды қолға алған төрт мердігер компания сенімге ие болуда. Алдағы құрылыстарды да осы мердігерлер атқарады деген сенімдеміз. Сөйтіп, екі жылдың ішінде шаһардағы тозығы жеткен 15 үйдің орнына көп қабатты, заманауи үйлер бой көтермек. Жалпы, мемлекеттік-жеке меншік әріптестік аясындағы құрылыс жұмыстарын жүргізу жақсы нәтиже беруде. Атап айтсақ, осы жоба аясында қаланың сән-салтанатын кетіретін, тозығы жеткен үйлер әдемі үйлермен алмастырылып, жаңарып, ерекше келбетке енбек. Екіншіден, тозығы жеткен үй иелері су жаңа пәтерлерге тегін қол жеткізеді. Бұл қала бойынша тұрғын үй кезегінде тұрушылардың санын да азайтпақ. Айта кетейін, апатты жағдайдағы тұрғын үйлердің орнына жаңа үй салушы компанияға жер тегін беріледі. Сондай-ақ инфрақұрылым мен абаттандыру жұмыстары да жергілікті бюджет есебінен атқарылады. Өз қаражатына тұрғын үй салған компанияның басты міндеті – тек апатты үйдің тұрғындарын пәтермен қамту ғана. Ал, қалған пәтерлерді коммерциялық негізде сатуға немесе «Тұрғын үй жинақ банкі» арқылы беруге құқылы. Бұл өңіріміздегі мердігер компаниялардың өз бизнесін дамытуға үлкен қолдау деп білеміз, – деді БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында Орал қаласының әкімі Мұрат Мұқаев.

Нұрбек ОРАЗАЕВ,

«Орал өңірі»

Тағдырдың тәттісінен гөрі, ащысын, әділінен гөрі, сатқындығын көп көрсе де мейірімге деген пәк сеніміне селкеу түсірмеген, жақсылық атаулыдан үмітін үзбеген ақ пейіл, шуақты жандар болады. Олар адамзаттың барлығын Абайша бауырым деп сүйіп, ешкімді өгейсімей, ешкімді өгейсітпей айналасына жан жылуын шашып жүреді.  Олар алдынан қандай қиындық шықса да, өз ерік-жігеріне сеніп, бақытты болу үшін соңына дейін күресуге дайын екенін дәлелдеуге ұмтылады. Өзі ғана бақытты болып қоймайды, өзгені де бақытты етіп, үлкеннің батасына, кішінің алғысына бөленіп өнегелі өмір сүреді. Біздің бүгінгі кейіпкеріміз – Виталий Ан сондай азамат.

«Бір тілім нан үшін қаршадай балалар еден жуатын»

«Дәрігерлер анамның мені өмірге әкелуіне үзілді-кесілді қарсы болған. Өйткені анамның созылмалы дерттің кесірінен босану кезінде қансырап өліп кету қаупі зор. Ата-анам тәуекелге бел буып, 1960 жылдың 26 маусымында жарық дүниеге келіппін. Дәрігерлердің күмәні расқа айналып, анамның денсаулығы күн санап нашарлай береді. Жатырдан қан тоқтамай, үш келіден ауыр зат көтеруге, тіпті төсектен тұруға тыйым салынады. Әкем ол кезде медициналық институттың студенті. Сөйтіп, анамнан өзге бағып-қағатын туысқаным болмағандықтан, мені Нүкіс қаласындағы балалар үйіне уақытша орналастырады. Анамның денсаулығы түзеле қоймайды, бірнеше рет өлім аузынан қалады. Кезекті клиникалық өлімге ұшырағанда, емдеуші дәрігері оны өлдіге санап, әкеме қаралы хабар жібереді.

Әкем атам екеуі мені алты жасымда Кунград қалашығындағы жетімдер үйінен әрең іздеп табады. Өйткені мені Қарақалпақстанның астанасы Нүкістен Қожеліге, одан Тахиаташқа және ең соңғысы Кунградтағы балалар үйлеріне ауыстырып отырған екен».

Бүгінде жасы алпысты алқымдаса да, Виталий Константинұлы балалар үйіндегі өмірінің әр сәті әлі күнге санасында жаңғырып тұрғанын айтады. Тәрбиешілердің озбырлығы мен жәбірін, аштық пен суықты, өзгелердің жиіркене, әлде мүсіркей қараған көзқарасын ұмыту мүмкін емес. Кешкісін қарын ашқанда жейтін бір тілім нан үшін қаршадай балалардың асхананың еденін жуып амалдағаны қалай есінен кетер. Балалар үйіне қонаққа келген әлдебір мейірімді әйел берген кәмпитті үш күн жегенін қалай ұмытар. Бұл оның тәтті атаулының дәмін ең алғаш татып көргені еді.

«Қазір мемлекет жетім-жесірлерге қажеттінің бәрін жасауда. Балалар үйлеріне ерекше көңіл бөлініп, жетім балалар мемлекет тарапынан қорғауға алынған. Ал ол кезде жағдай мүлдем басқаша еді» деп еріксіз еске алады. Туа сала анасының аялы алақаны мен әкесінің мейірімінен ажырап, балалықтың бал шағын балалар үйінде өткізіп, тасжүрек ортада тәрбиеленсе де, балаң жүректің қатайып, қатыгезденіп, суынып кетпегені таңғалдырады.

«Қазақтарды жақын тартып тұрамын»

Жеті жасқа қараған шағында әкесінің жаңа жанұясымен Солтүстік Қазақстан облысына көшіп келген Виталийдің кейінгі өмірі қасиетті қазақ жерімен тығыз байланысты. Алдымен Қостанайды, одан кейін Көкшетау мен Целиноград облыстарын мекен етіп, орта білім алады. Ержетіп, достар тауып, алтынға айырбастамас бақытты сәттерді бастан кешіреді. Қазақ халқын ешкімге ұқсамайтын дархан көңілі, кең пейілі мен қонақжайлығы үшін ерекше құрмет тұтады.

— Қазақ халқы ешкімді де тілің, түрің, дінің немесе мәдениетің бөлек деп кеудесінен итерген емес. Тіптен өз басы қиындыққа тап болып, аштықтың құрсауына түсіп, әрең күн көріп отырғанның өзінде де, ауылының іргесіне аяқ басқан адамды ықылассыз, ас-сусыз жібермеген. Қаншама халықты, ұлтты аш-жалаңаш қазақ даласына әкеліп төгіп кеткенде де бауырына басып, пана болған. Біз де қазақ, орыс, кәріс деп бөлінбей бір үйдің ба-лаларындай қатар ойнап, бірге өстік. Сондықтан да болар, ұлтым кәріс болғанымен, қазақтарды қатты жақын тартып тұрамын, — дейді Виталий Ан.

«Анам мені жазбай таныды»

Әке жолын қуып, дәрігер мамандығын алуды мақсат тұтқан жас жігіт Тәжікстанның Ленинабад қаласындағы медициналық институтқа оқуға түседі. Көп ұзамай үйленіп, тұңғыш қызы өмірге келеді.

— Еш алаңсыз күндер зулап өтіп жатты. Сүйікті жарым, қылығы тәтті бүлдіршінім, басымда баспанам, табысты жұмысым бар. Адамға осыдан артық қандай бақыт керек деп ойлайтынмын. Тек аяулы анамның жалғыз перзентінің қызығын көре алмағаны жаныма қатты бататын, — дейді Виталий Константинұлы. Күндердің күнінде Ленинабад қаласында тұратын туысқан ағам «Виталий, анаң тірі екен» дегенде, есімнен танып қала жаздадым. Анамның ескі құрбысы ағамды кездейсоқ жолықтырып қалып, анамның тірі екенін және мекенжайын айтыпты. Осылайша араға 38 жыл салып туған анамды іздеп таптым. Арнайы мамандандырылған жабық мекемеде өмір сүрген анам ұзақ жыл бойы дәрігерлерге күйеуі, ұлы бар екенін айтумен, бізді іздеумен болыпты. Анамның алтын тістері көп еді. Мекеме медбикелері ұлың туралы қандай ма бір мәлімет тауып береміз деп алдап, алтын тістерін біртіндеп алып отырыпты. Ұлымды көремін деген үміті сөнуге айналған, тісі жоқ қызыл иегі ғана қалған, кемсеңдеген қарт анамды көргенде, көкірегім қарс айырылды. Ана жүрегімен сезді ме, әлде әкеме қатты ұқсайтындықтан ба, мені жазбай таныды. Екеуміз егіліп, жылап көрістік. Әкем туралы ештеңе сұрамады.

Өлдіге саналған адамда қайбір құжат болады дейсіз?! Әлде, дәрігерлер өздерінің кәсіби қателігін жасырғысы келіп, құжатын қасақана жойып жіберді ме екен?! Әйтеуір, анамның менің анам екенін дәлелдейтін еш құжаты болмады. Құжаттарды мемлекеттік архив арқылы қайта рәсімдеуге екі жылға жуық уақыт кетеді екен. Мен дереу құжат қамына кіріскеніммен, араға жылға жуық уақыт салып, асыл анам мәңгілікке көз жұмды. Өмір бойы аңсап, сағынып, қамығып күткен аяулы анашымнан осылайша аз уақыт ішінде тағы да айырылдым. Бұл жолы мәңгіге айырылдым. Анамның өмірден өтуі мен үшін ең ауыр соққы болды», — дейді еріксіз көз жасына ерік берген Виталий ағай.

«Сырты жылтыр, жан жылуы жоқ Еуропаға үйрене алмадым»

Өткен ғасырдың тоқсаныншы жылдарының орта шенінде Тәжікстандағы азамат соғысынан кейінгі жағдай күрделі болғандықтан, Витали Ан отбасын алып, Қазақстанға, Алматы қаласына қоныс аударады. Шығыс медицинасын үйренуге ықыласы ауып, Оңтүстік Кореяға барып, кәріс массажының қыр-сырын меңгереді. Кейін Еуропа елдерінде, атап айтсақ, Германия мен Италияның озық клиникаларында қызмет істеп, білім-білігін жетілдіреді.

«Алғашында еуропалықтардың жайлы тұрмысын, бақуатты тірлігін көргенде отбасымды алып, біржола көшіп келсем бе екен деген ойдың болғаны рас. Алайда Қазақстандағыдай кең жайылған дастарқан, қуанышыңда да, қайғыңда да қаумалап, қасыңнан табылатын адал достар, аузын ашса, жүрегі көрінетін аңқылдаған көрші-көлем деген атымен жоқ. Туған ағасы інісінің үйіне қалаған уақытында қонаққа келе алмайды. Ал бізде кез келген үйге бас сұқсаң да, құшақ жайып, қуана қарсы алып, бар дәмді-тәттісін дастарқанына қойып, туғанындай сыйлайды. Қысқасы, еуропалықтардың сырты жылтырағанымен, жылуы жоқ сүреңсіз өмір салтына еш көндіге алмадым. «Сабақты ине – сәтімен» дегендей, сол кезде жұбайым жұмыс барысымен Алматыдан Ақсай қаласына ауысып, мен де Еуропаға қол бұлғап, Қазақстаныма қайта оралдым», — дейді ол.

Бүгінде елімізде Виталий Константинұлы Анның есімін білмейтін адам кемде-кем. Шығыс медицинасының майталман маманы ем іздеп келген талай науқасты аяғынан тік тұрғызып, құлантаза сауығып кетуіне себепші болып жүр. Бір ғана Ақсай қаласында 10 мыңнан астам адам білікті дәрігердің көмегіне жүгінген. Емделушілердің қатарында көлік апатынан, инсульттан кейін сал болып қалған адамдар көп. Виталий Константинұлының айтуынша, дәстүрлі медицинаның күші жетпейтін кезде шығыс медицинасы көмекке келеді. Мәселен, сылап-сипаудың (массаждың) көмегімен мыңдаған дертке дауа табуға болады.

Массаж ісінің маманы инсульттан кейін сал ауруына шалдыққан тәжікстандық досын қашықтан емдеп, аяғына тұрғызғанын естігенде, таңғалмау әсте мүмкін емес. «Досымның ұлы қоңырау шалды. Жол қашық. Уақыт жоғалтуға болмайды. Жақсы массаж жасаушы медбике табуын сұрадым. Мен телефоннан айтып отырамын, сіз менің қолым боласыз дедім. «Егер әлдеқандай жағдай туындаса, мен жауап беремін ғой» деп, алғашында келіспеді. Науқастың өзі өтініп сұрағасын, менің айтқаныммен күнде келіп массаж жасады. Арада біраз уақыт өткенде, досым ауруынан айығып, аяғына тұрды. Медбике болса, таңданысын жасыра алмай, «Сіздің әдісіңізді жұмыс тәжірибемде қолдансам бола ма?» деп рұқсат сұрады» — дейді өз ісінің шебері.

Жалпы, ұзақ жылғы еңбек өтілінде шығыс медицинасының дәрігері көп адамға сылап-сипауды (массажды) тегін үйретіп, білікті маман ретінде қалыптасуына, өз кәсібін ашуына септігін тигізген. Мәселен, Орал қаласындағы «Арба» қоғамдық бірлестігіне массаж кабинетін ашуға жәрдемдесіп, мүмкіндігі шектеулі жандарға массажды тегін үйреткен. Бүгінде қоғамға қажетті екендігін іс жүзінде дәлелдеп қана қоймай, күнделікті табыс тауып отырған мүгедек жандардың алғыстан басқа айтары жоқ.

«Асхатымды қос қызымнан кем көрмеймін»

Облыс жұртшылығы Виталий Анды шығыс медицинасының білгірі, Бөрлі аудандық мәслихатының депутаты ретінде ғана емес, қайырымдылық шараларының ұйымдастырушысы, қамкөңіл жандардың қамқоршысы деп те таниды. Олай деуіміздің жөні бар. Өйткені ол 2007 жылдан бері Орал қаласындағы облыстық балалар үйінің тұрақты демеушісі әрі жанашыры. Қамқорлық пен қолдауға мұқтаж, көңілдерін шер, қабақтарын мұң басқан сәбилерге аялы алақанын тосып, жүрек жылуын ұсыну, сауабы мол іске атсалысу әрбір азаматтың парызы деп санайды. Бейкүнә періштелердің жарқын болашаққа деген сеніміне селкеу түскенін қаламайды. Мейрам сайын сый-сияпатын арқалай келіп, мейіріміне бөлеп, жан жылуымен баурап алатын үлкен жүректі азаматты мұндағы балалардың көпшілігі «әке» деп атап кеткен. Виталий Константинұлының өзі де оларды екінші отбасындай көретінін айтады.

«Балалар үйінің тәрбиеленушілеріне массаждан «сабақ» беріп жүрдім. Ертең жетімдер үйінен үлкен өмірге шыққанда нан табатын кәсіп үйренсін деген оймен жасөспірімдерге арналған үйірме аштым. Тобымда ағалы-інілі қазақ балалары болатын. Кішісі Асхат аңқылдаған ашық мінезімен, бауырмалдығымен, қарапайымдылығымен мені ерекше баурап алды. Шығыс медицинасына қызығушылық танытып, үйреткенімді лезде қағып алатын. Балалар үйіндегі достарымен бірге үйге, жұмысыма қонаққа келіп жүрді. Аз уақыт ішінде Асхатқа бауыр басып қалғаным соншалықты жанымнан бір елі ажыратқым келмейтін. Оған қарасам, өзімнің жас кезім есіме түсетін. Күндердің күнінде Асхатқа оны асырап алғым келетіні туралы айттым. Ол келісті. Әрине, түрлі уәж айтып, райымнан қайтарғысы келгендер аз болған жоқ. Бірақ мен өзімнің жүрегімнің әмірін ғана тыңдадым, оған еш өкінбеймін. Қазір Асхат Аронов – облыстық клиникалық аурухананың мақтаулы дәрігері, мықты массаж маманы. Бізді жақын танитын адамдар Асхатты жүріс-тұрысына, сөйлеу мәнеріне, тіпті түр-тұлғасына дейін маған ұқсатып жатқанда, марқайып қаламын. Жақында ұлымды үйлендіріп, келін түсірдім. Жұбайым екеуміз Асхатымызды қос қызымыздан кем көрмейміз, туған ұлымыздай жақсы көреміз», — дейді Витя ағай.

«Жақсылық қылсаң — өзің үшін» деп санайтын кейіпкеріміз азды-көпті ғұмырында жасаған қайырымды істерін БАҚ арқылы жарнамалап жалаулатқанды ұнатпайды. Жүрек түкпіріндегі жан жарасымен бөлісіп, қазақ халқына деген алғысын ақтарыла айтып, мейірімге мұқтаж жетім балаларға жанашырлық танытқан ақжолтай сыр сұхбатын да тұңғыш рет «Орал өңірі» газетіне беріп отыр.

Жат түгілі, туған бауырына да тоң-теріс мына қатыгез заманда мейірімге зәру жандарға қабағын да, тамағын да беріп, жан жылуын сыйлаған Виталий Ан сияқты ақпейіл, дархан жандар қазақстандық қоғамда көп болса, елімізде жақсылық молайып, береке-бірлігіміз артары анық. Өйткені теңіз де тамшыдан құралады емес пе?!

Динара ЖҰМАБЕКҚЫЗЫ,

«Орал өңірі»

Өңірлік  коммуникациялар  қызметі  алаңында  өткен баспасөз  мәслихатында  облыстық қоғамдық  денсаулық  сақтау департаментінің  басшысы  Жайдар Құрманов  ағымдағы  жылдағы облыс  бойынша  санитарлық-эпидемиологиялық  жағдай  туралы баяндады.

Департамент басшысының мәліметінше, биыл облыстағы эпидемиологиялық жағдай тұрақталып, жұқпалы аурулар көрсеткіші төмендеген. Бактериялық дизентериямен сырқаттану – 2,3 пайызға, жіті ішек инфекциясына шалдығу – 1,2 пайызға, жел шешекпен ауыру – 23,2 пайызға, тұмаумен науқастану – 26 пайызға азайған. Ал дифтерия, қызылша, құтырма, тырысқақ, С, Е гепатиттері, сіреспе сияқты аурулармен сырқаттану жағдайы мүлдем тіркелмеген. Аскаридоз, лямблиоз, тыныс органдарының туберкулезі, педикулез көрсеткіштері былтырғыдай қалыпта. 2017-2018 жылдары тұмаудың алдын алу үшін жергілікті бюджеттен бөлінген 52,2 млн. теңгеге ресейлік «Гриппол плюс» вакцинасының 60 мың дозасы сатып алынып, облыс тұрғындарының 10,2 пайызы егілген. Сондай-ақ Жайдар Бисенбайұлы тағам және жеңіл өнеркәсіп өнімдерінен улануды болдырмау үшін оларды сатып алып, зертханалық бақылаудан жиі өткізетіндерін айтты.

– Бақылау барысында 1 729 тамақ өнімдері және 449 тамақ өнімдеріне жатпайтын тауарлар санитариялық-эпидемиологиялық сараптамаға салынды. Нәтижесінде 224 сәйкессіздік анықталып, олардың қатарында құс етінің тағамдары, ет, балық өнімдері кездесті. Сонымен қатар балаларға арналған 67, жеңіл өнеркәсіптен шығатын 37 тауардың талапқа сай еместігі анықталды. Өнімдерді таңбалауда 216 қате табылып, азық-түлік өнімдерінің микробиологиялық көрсеткіштерінде сәйкессіздіктер байқалды. Осылайша стандартқа сай келмейтін өнімді сатпау үшін сауда нысандарына 69 нұсқама берілсе, әкімшілік құқықбұзушылық жөнінде жеті іс қозғалып, 453 800 теңге көлемінде айыппұл салынды, – деді Жайдар  Бисенбайұлы.

Сонымен қатар ауыз судың сапасына санитарлық-эпидемиологиялық мониторинг жүргізіліп, нормадан ауытқу шегі 2-4 пайызды ғана құраған. Ауыз судан эпидемиологиялық асқынулар тіркелмеген.

Облыстық қоғамдық денсаулықты сақтау ұйымдары 2017 жылдың он айында барлығы 2076 тексеру ұйымдастырып, 39 927 593 теңгені құрайтын 1152 айыппұл салған. Оның 28 371 576 теңгесі өндірілген. Сондай-ақ аталған мерзімде 23 іс сотқа беріліп, алты іске қатысты өндіріс тоқтатылып, 17 іс бойынша тұлғалар әкімшілік жауапкершілікке тартылған. 2018 жылдың ал-ғашқы жартыжылдығында 624 тексеру  жұмысы  жүргізілмек.

– Әкімшілік кедергілердің азайғанымен, кәсіпкерлер өз сауда нысандарындағы эпидемиологиялық тазалықты сақтап, белгілі уақыт аралығында санитарлық шараларды жүргізіп тұрулары тиіс, – деді  Ж. Құрманов.

Басқосу соңында департамент басшысы БАҚ өкілдерінің сауалдарына  жауап  берді.

Кристина  КОБИНА,

«Мой  город»  газетінің  тілшісі:

– Биыл мантыдан және шұжықтан уланған отбасылардың жағдайы бойынша зерттеу жұмыстары қандай нәтиже көрсетті?

– Иә, ағымдағы жылдың тамыз айында Орал қаласында тұратын әйел адам мантыдан уланып, соңы қайғылы жағдаймен аяқталды. Оның үш баласы жұқпалы аурулар ауруханасына түсті. Бүгінде бұл жағдайға қатысты зерттеу жұмыстары толығымен аяқталды. Балалардың айтуынша, мантының еті сатып алынған азық-түлік дүкеніндегі барлық ет өнімдерін сараптамадан өткіздік. Нәтижесінде ешқандай ауытқу анықталмады.

Ал аталған отбасы мантыны пісірілген күнінен кейін төртінші күні де пайдаланған. Оның үстіне тағамды сақтаған тоңазытқыштары дұрыс істемеген. Егер «Жедел жәрдемді» дер кезінде шақырғанда, отанасын құтқаруға болатын еді. Сондай-ақ қараша айында шұжықтан улану жағдайы тіркелді. Барлығы 11 адам шұжық жеп, олардың төртеуі ауруханаға түскен. Отбасы мүшелері шұжықты қай жерден алғанын айтпады. Сонымен қатар бірнеше тәулік бойы сақталған тағамды пайдаланғандарын  мойындады.

– Балалар арасындағы педикулез және туберкулездің көрсеткіші қандай?

– Облыс бойынша он айда педикулезбен 100 жағдай тіркелген. Бұл – былтырғы көрсеткішпен  бірдей. Ал балалардың туберкулезге шалдығуы 16,7 пайызға төмендеді.

Санат  ОРЫНӘЛИЕВ,

«Надежда»  газетінің  тілшісі:

– Стандартқа сәйкес келмейтін балаларға арналған өнімдер тізімін  айта  аласыз  ба?

– Бірнеше жыл бұрын стандартқа сай емес өнімдер тізімі сайтымызда жарияланып тұрды. Бүгінде тұтынушының құқығын қорғау қызметі біздің тікелей міндетіміз болмаған соң, ресми жариялауға  құқымыз  жоқ.

Айым  ТӨЛЕУҒАЛИЕВА,

«Орал  өңірі»

Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев Ресейдің Челябі қаласында өткен XIV өңіраралық ынтымақтастық форумына қатысты.

Форумға дейін Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Ресей Федерациясының Президенті Владимир Путинмен кездесті. Мемлекеттер басшылары кездесу барысында екіжақты ынтымақтастықтың өзекті мәселелерін талқылап, оны әрі қарай дамытудың перспективаларын қарастырды.

«Біздің өңіраралық ынтымақтастығымыз – қиындықтарға қарамастан ілгерілеп келе жатқан экономикалық өзара іс-қимылымыздың негізі. Соңғы 9 айда елдеріміз арасындағы тауар айналымы 31 пайызға өсті. Біздің әр кездесуіміз – жаңа белес, онда ауқымды міндеттер шешіледі. Бүгінгі кездесуіміз де мемлекеттеріміз арасындағы ынтымақтастықты одан әрі дамыту үшін маңызды рөл атқарады», – деді Қазақстан Президенті.

Кездесуде президенттер бірқатар екіжақты ынтымақтастық жайын талқылап, күн тәртібіндегі халықаралық мәселелерге тоқталды.

Екі ел басшылары кешкісін форумның қорытынды жиынына қатысып, сөз сөйледі. Нұрсұлтан Назарбаев өз кезегінде бұл форум екі жақты қарым-қатынастардың маңызды бөлігіне айналғанын және Қазақстан мен Ресей арасындағы ынтымақтастықтың көпірі болып табылатынын атап өтті.

«Биылғы форум адами капиталды дамытуға арналып отыр. Біз 2005 жылы осы қалада өткен II форумда мұндай жиынды жыл сайын өткізу туралы уағдаласқан едік», – деді Қазақстан Президенті. Өз сөзінде Нұрсұлтан Назарбаев талқыланатын тақырып екі мемлекеттің назарында болғанын және жылдам дамып келе жатқан технологиялар, оның ішінде цифрлы технологиялар ерекше маңызға ие екенін атап өтті. «Сарапшылардың болжамына сәйкес, 2030 жылға қарай 60-қа жуық мамандық әр түрлі салаларда  жоғалып кетеді екен, сонымен бірге 180 жаңа мамандық пайда болады. Алдағы 5 жылда жұмысқа қажетті білім мен дағдылардың үштен бірінен астамы өзгеретіні айтылған. Бұл маңызды міндет, оның шешімі біздің ынтымақтастығымыздың маңызды басымдықтарының бірі болуы тиіс», – деді мемлекет басшысы. Осыған байланысты Қазақстан Президенті адами капиталдың барлық негізгі компоненттері бойынша жұмысты күшейту қажеттігін атап өтті. Ең алдымен білім беру, денсаулық сақтау, еңбек нарығын дамыту және әлеуметтік қорғау жүйесі сияқты маңызды мәселелерге басымдық берілуі тиістігін тілге тиек етті. «Бүгінде 30-дан астам қазақстандық ЖОО ресейлік жоғары оқу орындарымен бірлескен ғылыми зерттеулер жүргізеді. Қазақстан мен Ресей ғалымдарының болашақ бағыттар бойынша ғылыми консорциумдарын құру мәселесін шешу ұсынылады. Атап айтқанда, био және ақпараттық технологиялар, энергетика, ғарыш және басқалар туралы», – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Қазақстан Президенті Назарбаев университет, инновациялық технологиялар паркі, «Сколково» ресейлік орталығы және басқа да ғылыми құрылымдар сияқты инновациялық кластерлердің әлеуетін пайдалану мүмкіндігіне назар аударды. Мемлекет басшысы білім беру қызметтеріне деген сұраныс артып отырған еліміздің өңірлерінде ресейлік жоғары оқу орындарының ашылу мүмкіндігін қарастыру қажеттігін де атап көрсетті. «Біздің елдерімізде халықаралық білім беру хабтарын қалыптастыруды дамыту маңызды. Бұл үшін біз білім беру бағдарламалары, соның ішінде онлайн-білім беру курстары бойынша өзара бірлескен іс-қимылда жұмыс істей аламыз», – деген Қазақстан Президенті денсаулық сақтау саласындағы ынтымақтастықты дамыту перспективаларына да назар аударды. Ресейдегі ғылыми орталықтар мен клиникалардың әлеуетін ескере отырып, осы бағытта ынтымақтастық орнату маңызды. Атап айтқанда, инновациялық технологиялар трансферті және медицина саласындағы бірлескен ғылыми жобаларды жүзеге асыру қажет.

Сонымен қатар Қазақстан Президенті денсаулық сақтау саласын цифрландыру тұрғысында да тәжірибе алмасудың маңыздылығын атап өтті. «Бұл жұмыс ЕАЭО аясында басталды. Мен алдағы жылдың бірінші тоқсанында Астанада цифрландыру бойынша ЕурАзЭҚ форумын өткізуді ұсындым. Қазақстан мен Ресей осы саладағы негізгі локомотив болуы керек», – деді Нұрсұлтан Назарбаев. Оның тиімділігін арттыру үшін қызметкерлердің біліктілігі, білімі мен дағдылары бойынша талаптарды біріктіру қажет. «Біздің үкіметтеріміз осы жұмысты үйлестіру үшін шаралар қабылдауы керек», – деді мемлекет басшысы. Осыған байланысты Қазақстан Президенті еңбек нарығындағы сұраныс пен ұсыныс туралы азаматтардың хабардар  болуына жалпы еңбек нарығындағы еңбек мобильділігінің тәуелділігін атап өтті. «Біз бірыңғай интеграцияланған еуразиялық электронды еңбек биржасын құру мәселесін шешуіміз керек», – деді мемлекет басшысы. Бұдан бөлек, Нұрсұлтан Назарбаев цифрландырудан басқа өңіраралық форум форматында талқыланбаған бірқатар тақырыптар бар екеніне назар аударды. Солардың бірі – туризм саласына баса назар аударды. Осыған байланысты мемлекет басшысы келесі өңіраралық форумның тақырыбын «Қазақстан мен Ресейдегі туризмді дамытудағы жаңа көзқарастар мен тенденциялар» деп атауды және оны Петропавл қаласында алдағы жылы өткізуді ұсынды.

«Біздің мемлекеттеріміз достық, тату көршілік, тең құқықтық және өзара сыйластық қағидаттарында дамуда. Мұндай қағидаттарға адалдықты, ынтымақтастықты одан әрі де барлық салаларда нығайта түсуге жағдай жасайтынына сенімім мол», – деп атап өтті өз кезегінде Ресей Президенті  Владимир Путин.

Сондай-ақ ол Астанада Сирия бойынша халықаралық кездесулер өткізуге қосқан зор үлесі үшін Нұрсұлтан Назарбаевқа ризашылығын жеткізді. «Көп жағдайда Астанадағы келіссөздердің арқасында Сириядағы дағдарысты тезірек шешу, сириялықтармен реттеудің саяси процесін іске қосуға қол жеткізу мүмкіндіктері пайда болды», – деді Ресей басшысы.

Өңіраралық ынтымақтастық барынша табысты дамуда және экономиканың, әлеуметтік саясаттың, гуманитарлық саланың ең бір кең ауқымды мәселелерін қамтуда. «Елдердің өңірлері арасындағы байланыстар арта түсті. Мәселен, биылдың өзінде ғана Ресей Федерациясы субъектілерінің жиырмадан астам делегациясы Қазақстанда болып қайтты», – деп атап өтті В. Путин.

Сондай-ақ Ресей Президенті биылғы форумның өңірлік жоғары оқу орындары арасындағы байланыстарды нығайтуда, тұрғын үй коммуналдық шаруашылығын, денсаулық сақтау және қоршаған ортаны қорғау саласын жаңғыртуда өңіраралық ынтымақтастықты жолға қоюға жағдай жасайтынына сенім білдірді.

Жиында сондай-ақ Қазақстан тарапынан Білім және ғылым министрі Ерлан Сағадиев, Шығыс Қазақстан облысының әкімі Даниал Ахметов, Солтүстік Қазақстан облысының әкімі Құмар Ақсақалов, Ресей Федерациясынан Білім және ғылым министрі Ольга Васильева, Челябі облысының губернаторы Борис Дубровский, Омбы облысының губернаторы Александр Бурков баяндама жасап, форум шеңберінде атқарылған жұмыстар мен жиынның негізгі тақырыбы – адам капиталын дамыту бағытында өңірлерде атқарылып жатқан жұмыстар жайында есеп берді.

Қазақстан мен Ресейдің өңіраралық ынтымақтастық форумы жыл сайын екі елдің аумағында кезекпен өткізіліп келеді. Былтыр Қазақстан тарапы аталмыш форумды дәл осы қараша айында Астана қаласында өткізген болатын. Биыл форум Ресейдің Челябі қаласында «Адам капиталын дамыту» тақырыбымен өтіп отыр. Екі күнге ұласқан айтулы шараға Қазақстан тарапынан ауқымды делегация қатысып, аймақаралық мәселелерді кеңінен талқылады.

Ресейдің Челябі облысы Қостанаймен бұрыннан стратегиялық сауда-әріптес болып саналады. Өткен жылы екі өңір арасындағы тауар айналымы 1412,6 млн. АҚШ долларын құраған. Оның ішінде импорт – 637,6 млн, экспорт – 775 млн. доллар. Білетініміздей, Челябідегі «Магнитогор» металлургия комбинаты да қашаннан Рудныйдағы кен алыбының темір рудасын пайдаланады, ал Қостанайдың «Баян сұлу» кондитер фабрикасының өнімі тек Челябі ғана емес, Ресейдің одан да басқа өңірлеріне жақсы таныс. Тіпті Тобыл бойында автомобиль өндірісі өріс алғаннан бері Челябі облысынан алатын тауар түрі де артты. Бірақ нарықты кеңейту, даму үшін екі облысқа да саудамен ғана шектелу аздық етеді. Ең бастысы, бизнестің дамуы үшін көршілер қанаттаса отырып кәсіпкерлерге қолайлы болатындай шараларды қолға алуы керек. Адами капиталды дамытып, білікті кадрлар даярлауда да ауқымды жұмыс атқарылуы тиіс. Ынтымақтастық форумында, міне, осы мәселелер кеңінен талқыланды.

Жиынның алғашқы күні екі елдің жоғары оқу орындары ректорларының форумы ұйымдастырылды. Оңтүстік-Орал мемлекеттік университеті мұрындық болған шарада ректорлар одағы мен кеңесі қызметінің маңыздылығы, олардың білім саласын дамытудағы рөлі айтылды. Инновациялық тәсілдерді қолдана отырып, ғылымды өркендету бағытында атқарылып жатқан жұмыстар жайы талқыланды. Шараға Қазақстанның Білім және ғылым министрі және ЖОО ректорлары қатысты. Ал форумның екінші күні негізгі тақырыпқа арқау болған цифрландыру мәселесіне арналған жиынға еліміздің Ақпарат және коммуникациялар министрі Дәурен Абаев бастаған бір топ делегация қатысып, әріптестерімен пікір алмасты, салаға қатысты басым бағыттарды талқылады. Жалпы, форумға барлық облыстардың әкімдері, сондай-ақ министрлер қатысып, аймақаралық бірқатар келісімдерге қол қойды. Ал екі ел басшылары Қазақстан мен Ресей арасындағы дипломатиялық қарым-қатынастардың 25 жылдығына орай бірлескен мәлімдемеге қол қойды. Осылайша өңіраралық ынтымақтастық форумы нәтижесінде үкіметаралық сегіз келісімге, өңірлер арасындағы 30 шақты құжатқа қол қойылды.

Нұрсұлтан Назарбаев Ресей Президенті Владимир Путинмен бірге осы күні ХІV өңіраралық ынтымақтастық форумы аясында адами капиталды дамыту тақырыбына арналған көрмеге барды.

Мемлекеттер басшыларына Қазақстан мен Ресейдің білім беру жүйелерінің экспозициялары көрсетілді.

Көрмеге Назарбаев университеті, «Назарбаев зияткерлік мектептері» дербес білім беру ұйымдары, «Білім – Инновация» халықаралық қоғамдық қоры, «Bilim Media Group» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Л. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, Халықаралық ақпараттық технологиялар университеті, Алматы менеджмент университеті, Сүлеймен Демирел атындағы университет, Қазақстан-Британ техникалық университеті, «Қаржы академиясы» акционерлік қоғамы сияқты Қазақстандағы білім беру мекемелерінің жобалары қойылған.

Динара БІТІК,

«Егемен Қазақстан», №217, 10 қараша, 2017 жыл

 Сурет www.akorda.kz сайтынан алынды

Пенза облысының үкіметі мен Батыс Қазақстан облысының әкімдігі экономикалық, ғылыми-техникалық және мәдени ынтымақтастық туралы келісімге қол қойды. Бұл келісім Челябі қаласында Ресей және Қазақстан елдері басшыларының қатысуымен өтіп жатқан XIV өңіраралық ынтымақтастық форумы аясында жасалды.

Осы жиынға қатысқан БҚО әкімі Алтай Көлгінов өңіраралық форумның екі ел үшін де тиімділігі мол екендігін жеткізді.

«Біз үшін Пенза облысының ІT технология, медицина, фармацевтика, ауыл шаруашылығы саласында жүзеге асырып жатқан жобалары өте қызықты. Өйткені Батыс Қазақстан облысында да машина жасау, ауыл шаруашылығы саласы жақсы жолға қойылған. Сондықтан бүгін біз жасасқан келісімнің ауқымы кең, көп саланы қамтиды. Қазірдің өзінде екі облыстың өкілдері бір-бірімізге барып, тәжірибе алмасу жөнінде уағдаластық. Жалпы, мұндай шаралар жақындастыра түседі деп ойлаймын. Мысалы, былтыр Астана қаласында қос мемлекет басшысы Н. Назарбаев пен В. Путиннің қатысуымен өткен форумда Батыс Қазақстан облысына қатысты екі құжатқа қол қойылған болатын. Оның бірі жүрдек пойыздарды іске қосу және екі ел шекарасындағы тексерістерді алып тастау болса, екіншісі Жайық өзеніне қатысты. Бүгінде жүрдек пойыздар арқылы қатынау тұрғындарға өте қолайлы болып отыр. Бір сөзбен айтқанда, халық осындай келісімдер негізінде жүзеге асатын шаралардың игі жемісін көруде», — деді А. Көлгінов.

Айта кетейік, 2003 жылдан бері дәстүрлі түрде ұйымдастырылып келе жатқан форумның мақсаты — екі елдің арасындағы түрлі саладағы ынтымақтастықты бекітіп, сауда-экономикалық, ғылыми-техникалық және мәдени байланыстарды нығайту.

Географиялық орналасуы жағынан қолайлы әрі тарихи байланысы тереңде жатқан екі мемлекеттің арасындағы сауда-экономикалық қарым-қатынастар өте тығыз. Мәселен, Ресей елінің бес бірдей өңірімен шектесетін Батыс Қазақстан облысының өзінде Ресей бизнес өкілдерінің қатысуымен 160-тан аса кәсіпкерлік нысаны жұмыс жасайды. Сондай-ақ соңғы үш жылдың ішінде тек Батыс Қазақстан облысының Еуразиялық экономикалық одақпен арадағы тауар айналымы 2 млрд. АҚШ долларын құраса, биылдың өзінде Ресей елімен сондай сауда-саттық көлемі 400 млн. долларға жетіп, 40 пайыз өсімді көрсетіп отыр.

Форум аясында Қазақстан мен Ресей Федерациясы облыстарының арасында өзге де арнайы келісімдер жасалды.

Форум тақырыбы «Адам капиталына инновациялар енгізу» болғандықтан, мұнда екі мемлекеттің оқу орындары мен ғылыми орталықтарының арасындағы байланыс мәселесі де талқыланды. Қазірдің өзінде Батыс Қазақсан облысының бірнеше оқу орындары мен Ресей оқу орындарының арасындағы байланыс жақсы. Студенттермен академиялық алмасу, ғалым-ұстаздардың тәжірибе бөлісуі мақсатындағы шаралар көптеп жүзеге асуда. Соның ішінде М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті мен Пенза мемлекеттік университетінің арасында арнайы келісім жасалған.

Ғайса БӘЙМЕН

«Жайықжылуқуат» АҚ-ға қарасты қалалық жылу электр орталығы аумағында «Қыс – 2017» республикалық командалық-штабтық оқу-жаттығуы ұйымдастырылды.

Қысқы төтенше жағдайларға әзірлік деңгейі пысықталатын маңызды шараға облыс әкімінің орынбасары Бағдат Азбаев арнайы қатысты.

– «Қыс – 2017» оқу-жаттығуына бірқатар мемлекеттік құрылымдардың өкілдері де қатысып отыр. Бұл – төтеншеліктердің дағдысын, әрекет ету жылдамдығын арттыратын аса пайдалы шара. Мұндай республикалық деңгейдегі оқу-жаттығулар осы салаға жауапты басшылар үшін де зор тәжірибе. Мысалы, төтенше жағдай орын алған кезде әр түрлі қызметтерді тез арада іске қосу тәртібін іс жүзінде жасап көру маңызды. Бүгінгі оқу-жаттығу деңгейіне қарап «жақсы» деген баға беруге болады. Биылдың өзінде жергілікті бюджеттен бөлінген алты жүз миллион теңгеден аса қаражатқа төтенше жағдайлар қызметіне қажетті жиырма төрт техника сатып алынды. Жаңа техникалар бүгінгі оқу-жаттығу жұмыстарында әрекет етуде. Қызмет сапасын арттыру мақсатында техника жаңғырту жұмыстарына алдағы уақытта да үнемі мән беріліп отырады, – дейді Бағдат Оразалдыұлы.

Оқу-жаттығудың тапсырмасы бойынша мұнай құйылған резервуарда жарылыс болып, салдарынан іргелес орналасқан ішінде адамдар бар нысан қирап қалған. Резервуар үстінде де техникалық жұмысшылардың қалып қоюы жағдайды қиындата түсті. Олардың арасында жарақат алғандары да бар. Жарылыс болған жерден өрт шығып жатыр.

Оқиға орнына жедел жеткен төтенше жағдайларды жою тобының жетекшісі жедел құтқару жасағына үйіндіні ашып, зардап шегушілерді іздеуге және резервуар үстіндегі адамдарды құтқарып, «Жедел жәрдем» мәшинесіне тасуға бұйрық берді. Үйінді астында қалғандарды іздеу үшін алдымен кинологтар іске кірісті. Иттер адам жатқан жерді тапқанда үріп белгі береді. Ал кинолог ол жерлерді белгілеп өтеді. Құтқарушылар болса көрсетілген жерлердегі құрылыс қалдықтарын тазалап, тақта тастарды көтеріп, табылған адамдарды үйінді астынан шығаруға кіріседі. Резервуардағы зардап шегушілерді құтқаруға сегіз құтқарушы жұмылдырылды. Құтқарылғандар жедел арада арнайы орынға тасымалданып, оларға тиісті медициналық көмек көрсетілді. Адамдар құтқарылғасын өрт сөндіру техникалары қарқынды түрде іске кірісті.

– Жылу электр орталығы маңызды стратегиялық нысанға жатады. Сондықтан мұнда болуы мүмкін түрлі апаттарға әрқашан тастүйін дайын болуымыз керек. Қыс кезіндегі кез келген апат төтенше жағдайға ұласып, қала тұрғындарын жылумен қамту тоқтап қалуы да мүмкін. Бүгінгі шара облыстық тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы және қалалық құрылымдармен бірлескен түрде ұйымдастырылуда. Шараға отыз алты арнайы техника жұмылдырылды. Осы сәтте оқу-жаттығулар облыс орталығымен қоса барлық аудандарда да өтіп жатыр. Жылу электр орталығында екі жүздей, ал жалпы облысымыз бойынша екі мыңдай адам оқу-жаттығу жұмыстарына қатысуда, – деді облыстық төтенше жағдайлар департаментінің басшысы Жасұлан Жұмашев шара кезінде журналистерге берген сұхбатында.

Нұртас НАБИОЛЛАҰЛЫ,

«Орал өңірі»

Елбасының «Рухани жаңғыру: болашаққа жол» атты жалпыға ой салатын мақаласы негізіндегі «Туған жер» бағдарламасы аясында Ақпәтер ауылдық округінің орталығында «Ақпәтер» көшесінің мерекесі өтті.

Рухани істердің басы-қасында  жүрген Қазталов  ауданының құрметті азаматы Кәрім Өтеғұлов бұл мерекені әрбір тұрғынның туған жеріне деген патриоттық сезімінің одан әрі күшейе түсуі мақсатында қолға алған. Көшеге ауылдағы заманауи үлгіде салынған әлеуметтік ғимараттар мен осы көше тұрғындарының фотосуреттері салынған баннерлер қойылған. Сондай-ақ  Ұлы Отан соғысының ардагерлері тұрған бес үйдің сыртқы  бетіне ескерткіш мәрмәр тақта ілініпті. Көше бойына жаңадан 18 баған мен шамдар орнатылған.

– «Туған жер» бағдарламасы бойынша Ақпәтер ауылында көптеген игі істер атқарылуда. Мұндай бастамалар ауданымызға ғана емес, басқа өңірлерге де үлгі болғандай. Округте осы бағдарламаға орай атқарылатын жобалар бар. Сол жобалар іске асып, халық игілігіне айналсын, – деді мерекеде сөз алған аудан әкімі Абат Шыныбеков.

Көше бойына тігілген қос киіз үйдің бірінде көрме ұйымдастырылса, екіншісінде тұрғындар дайындаған ұлттық тағамдар ұсынылды.

Мерекеде ұлттық ойындар да ұмыт қалған жоқ. Қоңыр күздің жаймашуақ күнінде ұйымдастырылған «Аударыспақ», «Қыз қуу», «Теңге ілу», «Бағанаға өрмелеу», тағы басқа да ойындар тұрғындардың мерейін бір көтеріп тастады. «Қыз қуу» ойынына қатысқан көше тұрғындары, мұғалім Гүлшат Кенжеғалиева мен жұмысшы Әлімбек Әшіретов, «Аударыспақта» айла тәсілімен көзге түскен Мереке Арыстанов, «Теңге ілуде» ілкімділігін көрсеткен Елдос Өтеғұловтар ата-бабадан жеткен ұлттық ойындарды бүгінгі жастар әрі қарай дамытып келе жатқанын көрсетті.

Ақпәтерлік өнерлілердің ән-күй мен биден шашқан шашулары көше мерекесін одан әрі әрлендіріп жіберді.

Көше мерекесіне белсене қатысушылар сый-сияпаттан құр қалған жоқ.

Сәндібек   ЖОМАРТҰЛЫ,

Қазталов   ауданы

Батыс Қазақстан облыстық қазақ драма театрында атақты актриса, КСРО және Қазақстанның халық әртісі, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Хадиша Бөкееваның 100 жылдығына арналған облыстық халықтық театрлар фестивалі мәреге жетті.

БҚО мәдениет, архивтер және құжаттама басқармасының қолдауымен облыстық халық шығармашылығы орталығы ұйымдастырған, үш жылда бір рет өтетін дәстүрлі өнер додасына барлығы 11 театр қатысып, бақ сынады. Олардың тоғызы халықтық театр болса, екеуі – драма үйірмесі.

Байқау қорытындысында Теректі аудандық «Дат» театры бас жүлдені жеңіп алды. Бұдан екі жылға жуық уақыт бұрын Теректі аудандық мәдени-демалыс орталығының жанынан құрылған «Дат» театры осетин драматургы Георгий Хугаевтың шығармасы бойынша «Қара шекпен» әфсанасын (режиссері Жамбыл Заев) сахналады. Осылайша, халықтық атағы болмаса да, тәжірибелі театрлардан озып шықты.

Қазталов аудандық С. Садықов атындағы халықтық театры белгілі жазушы-драматург Рахымжан Отарбаевтың «Бейбарыс Сұлтан» тарихи драмасымен (режиссері Данагүл Жұмабаева) бірінші орынға ие болды. Қазталов ауданы Жалпақтал ауылдық М. Ғұмаров атындағы халықтық театры Рей Кунидің «Тесік тиын» комедиясын (режиссері Шалқыма Меркулова) және Тасқала аудандық халықтық театры Нұрлан Хамидің «Хан Кене» тарихи драмасын (режиссері Жанар Бисенғалиева) қойып, екінші орынға көтерілді. Сондай-ақ Жәнібек, Қаратөбе аудандық халықтық театрлары мен Бөрлі аудандық «Мұрагер» театры үшінші жүлдені бөлісті.

Ерекше көзге түскен қатысушылар арнайы аталымдармен марапатталды. Атап айтқанда, теректілік Гүлмира Төлегенова «Көрермендер көзайымы», «Мұрагер» театры «Үздік декорация», жалпақталдық Ш. Меркулова «Үздік режиссер», сырымдық Айгүл Мәмбетқұлова «Ең жас актриса», қазталовтық Мерлан Нұролла «Ең жас актер», жалпақталдық Анар Мусина «Ең үздік әйел адам рөлі», теректілік Таңат Жексенбаев «Ең үздік ер адам рөлі» аталымдарына ие болды.

Ғалым АЯН