Батыс Қазақстан облысына қарасты теміржол бекеттерінің тұрғындары «Саламатты Қазақстан» медициналық пойызының бригадасын қарсы алады.

13 қазанда дәрігерлер Шыңғырлау бекетінде науқастарды қабылдауды бастап, кейін Амангелді бекетіне бет алады. «Саламатты Қазақстан» пойызының жүру кестесіне сай, пойыз осы аймақтағы жеті елді мекенде жұмыс істейді. Шыңғырлау, Амангелді, Алғабас, Жайық, Переметный, Тасқала, Семиглавный Мар бекеттерінде  ауыл-аймақ тұрғындары дәрігерлер қызметіне жүгіне алады. Пойыздың жүру бағыты мен жұмыс кестесі туралы толық ақпаратпен www.medpoezd.kz сайтында танысуға болады.

Аталған елді мекендердің тұрғындары медицина пойыздарында қызмет ететін салалық мамандардың тексеруінен өтіп, ауруын анықтай алады және қажетті алғашқы көмекке қол жеткізіп, кәсіби кеңес алады. Дәрігерлерге келгенде жеке куәлікті ала келу керек.

Медициналық пойыздың сегіз вагонында науқастарды толық тексеруге, шағын амбулаториялық ота жасауға, емдеу кабинеттерінің қызметтерін көрсетуге толық жағдай жасалған және олар зертханалар мен диагностика кабинеттерімен жабдықталған. Медицина бригадасының құрамында Қостанай облыстық теміржол ауруханасының бірінші және жоғары санаттағы терапевт, педиатр, невропатолог, окулист, ЛОР, гинеколог, хирург, уролог, тіс дәрігерлері бар.

«Саламатты Қазақстан» медициналық пойызы өз жұмысын 2017 жылы 13 сәуірде Қарағанды облысының Жезқазған бекетінен бастады, жыл соңына дейін пойыз Қазақстанның орталық, солтүстік, батыс және шығыс аймақтарындағы теміржол бекеттеріне барады.

Медицина пойызы дәрігерлер бригадасының бекеттердегі жұмыс кестесі – сағат 9.00-ден 18.00-ге дейін, түскі үзіліс сағат 13.00-ден 14.00-ге дейін. Дәрігерлердің демалыссыз жұмыс істейтінін және барлық қызметтердің тегін көрсетілетінін естеріңізге саламыз.

10 қазан күні тіркеу нөмірі UP-K3504 King Air-250 әуе кемесі Орал халықаралық әуежайына апатты жағдайда қонды. Абырой болғанда, зардап шеккендер жоқ.

Бүгінгі таңда орын алған  осы жағдайға байланысты тергеу жүргізілуде. Бұл туралы баспасөз мәслихатында ҚР Инвестициялар және даму министрлігінің көлік апаттарын тергеу департаментінің директоры Жәнібек Тайжанов мәлімдеді.

Кеше Орал қаласына аталмыш министрлік жанынан құрылған комиссия келіп, апаттың себеп-салдарына тергеу жұмыстарын бастаған болатын.

Құқық қорғау құрылымдары қызметкерлері AIR CONTROL әуекомпаниясына тиесілі ұшақтың қонған орнына тексеріс жүргізген. Қолда бар деректерге сүйенсек, ұшақ әуеде құстар легіне соқтығу салдарынан шассиі (дөңгелектері) ашылмай, апатты жағдайда қонған.

– Арнайы құрылған комиссия мүшелері ұшақ ішіндегі қара жәшікті алып шықты. Барлық құжаттарды мұқият тексергеннен соң, комиссия орын алған жағдай туралы түпкілікті шешім шығаратын болады.

1998 жылы шығарылған “КИНГ-эйр Б300” ұшағы соңғы рет кесте бойынша ағымдағы жылдың сәуір айында Германияда күрделі жөндеуден өткен. Ұшуға берілетін рұқсат қағаз  келер жылдың маусым айына дейін жарамды. Әуе кемесінің бортында экипаждың үш мүшесі болған. Ешқайсысы зардап шеккен жоқ. Олардың міндеті – Орал әуежайының радиотехникалық және жарықдабыл құрылғыларын әуеден бақылау болатын. Ұшақтың құстар легіне соғылуы жерден шамамен 300 метр биіктікте орын алған, – деді Жәнібек Тайжанов.

“Орал халықаралық әуежайы” ЖШС-ның бас директоры Хайреден Расқалиевтің айтуынша, 10 қазан күнгі кешкі 18 сағат 56 минутта апатты жағдайда қонуға мәжбүрлігі туралы хабарлама түскен бойда әуежайға құтқарушылар жасағы, медицина қызметкерлері мен өрт сөндірушілер шақырылған.

– Құтқарушылар шақырту түскеннен соң екі минутта әуежайға жетті. Абырой болғанда өрт шарпыған жоқ. Әуежай қалыпты жұмыс жасау үшін көп кешікпей ұшақ апат орнынан алынды. Түнгі сағат 00.00-ден бастап әуе кемелерін қабылдадық. Орал әуежайынан Алматы және Ақтау қалаларына қатынайтын ұшақтар ғана кешуілдеді, – деді “Орал халықаралық әуежайы” ЖШС-ның бас директоры  Хайреден Расқалиев.

Темірболат ТОҚМАМБЕТОВ,

«Орал өңірі»

Облысымызда жол жөндеу жұмыстарымен айналысатын 11 мекеме биылғыдай ауқымды жұмыстарға дайын болмай шықты.

Сондықтан да өзге  өңірлерге тіркелген мекеме-кәсіпорындарға иек артуға тура келді. Заманауи әрі су жаңа техникалармен жарақтанған олар тоқтамастан күні-түні жұмыс істеуде. Жергілікті атқарушы билік келер жылы да бұл бағыттағы жұмыс қарқынын төмендетпек емес, сол себепті батысқазақстандық компаниялар өздерінің материалдық-техникалық жағдайларын күрт жақсартып, бәсекеге қабілетті болулары шарт.

Бұл туралы сейсенбі күні Орал қаласының әкімі Мұрат Мұқаев облыс орталығындағы жол жөндеу, аулаларды абаттандыру жұмыстарымен, салынып жатқан спорт нысандарының құрылысымен танысу кезінде мәлімдеді.

— Елбасының тұрғындардың өмір сапасын жақсарту бағытындағы тапсырмасына сәйкес және облыс әкімінің қолдауымен қаламызда жол жөндеу жұмыстары қарқын алғаны белгілі. Мәселен, бұл салаға былтыр 2,3 млрд. теңге бөлінсе, биыл 8,1 млрд. теңге қаралды. Соның нәтижесінде ағымдағы жылы жалпы ұзындығы 73 шақырымды құрайтын 67 көшенің жолдарын жөндеу жоспарланды. Мамыр айында басталған жұмыстар аяқтала келді. Нақтылап айтсам, 55 көше толығымен жөнделді, алтауы бітуге таяу, қалғаны келесі жылға ауысатын нысандар. Биыл біз Әбілқайыр хан даңғылы, Жәңгір хан, Шаған жағалауы (Чагано-Набережная), Гагарин секілді күретамыр көшелерді жөндеуге мән бердік. Келер жылы әлеуметтік нысандар орналасқан жолдарға басымдық берілмек. Ағымдағы жылы тек облыс орталығында емес, Орал қаласына қарасты төрт округте де осындай жұмыстар жүргізілді. Мысалы, Деркөл кентінде — 23, Желаевта — 4, Круглоозерныйда — 3, Серебряковта екі  көшенің жолдары жаңарды. Сонымен қатар жөндеу жоспарланған 40 шақырым тротуар атаулының 36 шақырымын жөндеп  үлгердік. Егер ауа райы қазіргідей қолайлы болса, қазан айының соңына дейін барлық жол жөндеу жұмыстарын толығымен аяқтаймыз, — деді Мұрат Рахметұлы.

 Ю. Гагарин көшесінен С. Датов көшесіне дейінгі екі шақырымға жуық аумақты қамтитын жолды «Нұрсәт» ЖШС күрделі жөндеуден өткізуде. Бұл алматылық мекеме он жылдан астам уақыттан бері еліміздің біраз өңірінде заман талабына сай жолдарды салып келе жатыр. Мұнда 150-ден аса адам, 50-ден астам жаңа техника жұмыс істеуде. «Нұрсәттіктер» бұған дейін Әбілқайыр хан даңғылының, Шаған  жағалауы көшесінің жолдарын күрделі жөндеуден өткізді. Серіктестік директоры Жеңіс Ақтөреевтің айтуынша, жолдарды жөндеу неміс технологиясы бойынша жүргізілуде. «Қиыршық тасты-мастикалық асфальт бетонын қолдану» деп аталатын әдіс Еуропа елдерінде кеңінен қолданылып жүр. Құрамының 70 пайызы тау жынысының қиыршық тасынан тұратын бұл технология асфальттың құрылымын жақсартып, оның ұзақ жыл қызмет етуіне мүмкіндік береді және бастапқы 10 жылда еш жөндеуді қажет етпеуі керек. «Біз Гагарин көшесінің жолын жөндеуді 1 қазанда бастадық, — деді ол. — Жөндеу жобалық-сметалық құжаттама бойынша бес айға жоспарланған. Алайда біз оны осы айдың соңына дейін аяқтауды көздеп отырмыз. Қазіргі уақытта жөндеу жұмыстарының 70 пайыздан астамы атқарылды».

ШаҺар басшысы ет комбинаты ауданында салынып жатқан көп салалы спорт алаңына да барды.

Салауатты өмір салтын қалыптастыру мақсатында қолға алынған жоба бойынша бұл жерде қыста хоккей, жазда футбол ойнауға болады. Сонымен қатар спортпен шұғылдануға арналған құрал-жабдықтар қойылады. Мұрат Рахметұлының айтуынша, Орал қаласында қазір 20 спорт және балалар алаңының құрылысы жүргізілуде. Оның жартысы жергілікті бюджет есебінен, жетеуі  «Самұрық-Қазына Траст» АҚ бағытында, қалғаны  Street Workout федерациясының көмегімен жүзеге асуда. Аталған спорт алаңдары 12 мыңнан астам адамның спортпен шұғылдануына мүмкіндік береді және бұл жерлер бейнекамералармен жабдықталады.

Орал қаласында 386 аула болса, соның 109-на күрделі жөндеу қажет. Биыл қалалық әкімдік жағдайы мәз емес 20 ауланы абаттандыруды қолға алған. Бұл шара үшін жергілікті бюджеттен 507 млн. теңге бөлген. Қазіргі таңда осы қаржының 95 %-ы игерілді.

Яғни 18 аула керемет кейіпке енді. Достық даңғылының 216, 216/1, 216/2, 218 және Еуразия даңғылының 35/1 үйлері орналасқан аула да күрделі жөндеу жүргізілетіндердің қатарына енген еді.

Қала әкімі бастаған топ осы аулаға да атбасын бұрды. Абаттандыру жұмыстарын жүргізіп жатқан «Айдана» ЖШС-ның директоры Аветик Амерханянның сөзіне қарағанда, бұл жер жұртта қалғандай кейіпте болған. Аталмыш үйлердің салынғанына 60 жылдан астам уақыт өтіпті, содан бері аула  абаттандырылмаған. Аула аумағында шұңқырдың көптігі, жердің біраз бөлігі кедір-бұдырланып, шоқалақтануы, шаң, балшық болып жатуы тұрғындарға қиындық тудырып келді. Қазір осы олқылықтың бәрі жойылды, жүргіншілер жолы, көлік тұрағы кеңейтілді, екі қабат асфальт төселді. Енді орындықтар мен қоқыс салатын жәшіктер қойылмақ. Тұрғындардың тұрмыс-тіршілігін жақсартуға бағытталған осындай жүйелі істерді көріп, сүйсінген көпшіліктің орталық және жергілікті атқарушы билікке айтар алғысы зор.

 Сәкен  ӘБІЛХАЛЫҚОВ,

«Орал өңірі»

Суреттерді  түсірген  Т. ТОҚМАМБЕТОВ

Таяуда облыстық қазақ драма театрында «Ислам діні: түсінігі, қағидаты және оның теріс ағымдардан айырмашылығы» атты семинар өтті. Облыстық дін істері басқармасы мен «Аманат – Жайық» қоғамдық қоры ұйымдастырған алқалы басқосуға имамдар мен ҮЕҰ-ның өкілдері, студенттер мен құқық қорғау саласының қызметкерлері қатысты.

Аталмыш жиында облыстық дін істері басқармасының басшысы Саялбек Ғиззатов семинардың маңызына мән беріп, дін саласындағы ақпараттық-түсіндіру топтары жұмысының жылдан-жылға өрісі кеңіп келе жатқанын айтты. Мұнан соң өңірге іссапармен келген ҚМДБ-ның шариғат және пәтуа бөлімі меңгерушісінің орынбасары, белгілі дінтанушы Сансызбай Шоқановты таныстырды. ҚМДБ-ның өңіріміздегі өкіл имамы Руслан Сұлтанов бүгінде нағыз исламның қағидаларын түсіндіретін діни әдебиеттің халықпен жұмыстағы тиімділігін баяндады.

Тек пәтуаға қатысты елуден астам кітап жарық көрген. Білімді де білікті 17 дін маманы ел ішінде уағыз айтумен қатар, діни әдебиеттің саны мен сапасын өсіруге лайықты үлесін қосып келеді. Әсіресе, жастардың ата дінімізге ықыласының артуы қуантады. Алайда жайбарақаттыққа жол жоқ. Теріс діни ағымдардың әлі де қаупі сейілер емес. Өкіл имамның пайымдауынша, дін тазалығын сақтау – көптің ісі.

Сансызбай Құрбанұлы әңгімесін дін, діл, дәстүрдің ата-бабамыздан кейінгі ұрпаққа мұраға қалған рухани құндылықтар екенінен бастады. Сүйікті Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с.) және оның сахабалары қашанда мұсылмандарды бірлік пен ынтымаққа шақырған. Сөйтіп, 14 ғасыр бойы қасиетті дініміздің іргесі сөгілген жоқ. Өкініштісі сол, соңғы екі ғасырда әлемдік сахнаға уаххабизм және панарабизм саяси ағымдары шығып, мүміндердің бірлігін бұзды. Сондай-ақ Батыс, АҚШ және бұрынғы Кеңес одағының дінсіздік саясатының салдарынан да мұсылмандар қатты қысымға ұшырады. Мұндай дінге дұшпандық саясат қазір де жалғасып келеді. Әсіресе, тәуелсіздік жылдарында еліміздегі рухани сауаты төмен жастар Мысыр, Саудия, Пәкістан сынды мұсылман елдерінде діни білім алып, бізге теріс ағымдарды жеткізді. Дегенмен соңғы жылдары қоғам мен мемлекеттің қолдауымен сауатты да терең білімді жас мамандар діни ахуалды жақсарта бастады. Қазір еліміздегі тоғыз медресе ауыл-аудан мешіттеріне дін қызметкерлерін даярлауда. Ал «Нұр-Мүбәрак» университетінде орыс тіліндегі бөлім ашылды. Мұның өзі өзге тілді жастардың рухани білім алуына оңтайлы жағдай туғызбақ. Соңынан С. Шоқанов жиналғандардың сұрақтарына жауап берді.

Серік ІЗБАСАРҰЛЫ,

«Орал өңірі»

Ұстаздар күні мерекесі қарсаңында Орал қаласындағы Назарбаев зияткерлік мектебінің ашылғанына бес жыл толды.

Қос мерекеге арналған іс-шаралар таңертеңгілік жиында шаңырақ оқушылары мен мұғалімдердің құттықтауынан басталды. Олар бұл мерекені әсем ән және көңілді бимен көмкерді.

Мерекелік бағдарламаға сай күн сайын түрлі викториналар, белсенді қозғалыс ойындары, сазды сәлемдемелер өткізіліп, мектептің бесжылдық өмірі туралы естеліктерден тұратын «Ең алғашқы…» бейнеролигі дайындалды. Сонымен қатар мектеп түлектері алыс-жақыннан жүрекжарды құттықтауларын жолдады. Оқушылар мен мектеп ұжымы туған күнге арнайы дайындалған тәтті торттан да дәм татты. Мектеп қауымдастығын айтулы мерекемен құттықтаған мектеп директоры Шолпан Қадырова оқушылар мен мұғалімдерге білім беруде табысқа жетіп, еліміздің бәсекеге қабілетті, кез келген салада жауапкершілігі зор азаматы болуды тіледі.

Мереке сенбі күні «Өмірдің маған сыйы деп білем, Өзіңдей жанға шәкірт болғанымды» атты концертпен қорытындыланды.

Орал қаласындағы Назарбаев зияткерлік мектебі бес жыл ішінде республикалық, облыстық білім байқауларының бірнеше жеңімпаздарын дайындап, желілік фестивальдерде жоғары жетістіктерге жетуде. Тек соңғы екі жылда мектеп шәкірттерінің 9-ы халықаралық, 40-ы республикалық, 59-ы облыстық олимпиада, ғылыми жобалар байқауы мен түрлі сайыстарда жеңімпаз атанды. Екі жыл қатарынан Назарбаев зияткерлік мектептері арасындағы желілік олимпиадада гуманитарлық бағыт бойынша «Ең үздік олимпиадалық мектеп» атағын иемденді. Робототехника олимпиадасы бойынша оқушылары жыл сайын үздіктер қатарында және ұлттық құрамамен бірге халықаралық аренада ел намысын қорғап жүр.

Бес жыл ішінде мектептен 350-ге тарта зияткер қанат қақты. Олардың арасында 20 оқушы «Алтын белгі» иегері атанды. Түлектер алыс-жақын шетелдің және еліміздегі алдыңғы қатарлы оқу орындарының грантын ұтып алып, білім сапарын сәтті жалғастыруда.

Сонымен қатар мектеп еліміздегі «30 пилоттық мектеп» жобасы аясында тәжірибе тарату бойынша Теректі ауданы Шаған орта мектебі мен Орал қаласындағы М. Ықсанов атындағы №36 ЖОББМ-ның тәлімгері болып табылады. Өткен оқу жылында аталмыш мектептерде оқыту сапасын арттыру бағытында 40-тан астам оқу-тәжірибе семинарын өткізді. Одан өзге облыс көлемінде мектеп педагогтарына арналған 30-ға жуық тәжірибелік іс-шара ұйымдастырды. Облыс әкімі Алтай Көлгіновтің ұсынысымен аталмыш мектепте «Жас директорлар клубы»  құрылды. 2017 жылдың қаңтар айынан бастап ай сайын облыстағы бес мектептің директорлары келіп, бескүндік тағылымдамадан өтті. Мамыр айына дейін мұндай тағылымдамадан өткен директорлар саны 20 адамды құрады. Жаңа оқу жылында да аталмыш клуб жұмысы жалғасады. Осы жылы білім ошағы жаңартылған мазмұндағы білім беру бойынша мұғалімдерді әдістемелік қолдау шараларын өткізуді жоспарлап отыр.

Ақмоншақ ЖҰМАЙ,

Назарбаев зияткерлік мектебінің баспасөз маманы,

Орал қаласы

Ақ Жайық өңірінде әдебиет пен журналистика саласынан қалам тербеген тұлғалардың арасында «Орал өңірі» газетімен тағдырын байланыстырмағаны кем де кем шығар. Солардың бірі және бірегейі, талай жас журналистерді тәрбиелеп, ақпарат айдынына қосқан Нарынның нар ұлдарының бірі Ғарифолла Көшенов пен жұбайы Алмагүл Әбікенқызы болатын.

Бүгінде екеуі де Алматы қаласында ұл-қыздарының жанында зейнеткерлік демалыстарының қызығын көруде. Олар зейнеткер болса да, қаламдарын туармай, ақ қағазға сөз кестелеп, өткен жылдардың бедерінде жолыққан жайсаң ағалары мен ұстаздары, құрдастары, жұмыстас әріптестері жөнінде төгілдіре сыр шертіп, шұрайлы шығармаларды түйдектете жазу үстінде. Жуырда «Орал өңірі» газетінің 100 жылдығына орай арнайы Оралға келіп, кейін Бөкей ордасының Нарын құмынына барып, аунап-қунап қайтқан еді. Сол сапарда біраз әңгімелесудің сәті түсті.

– Біраз жылдан бері Оралға жолым түспей жүр еді. «Орал өңірі» газетінің ғасырлық тойына келіп, өзіммен бірге қызмет атқарған көптеген қаламдастарымды кездестірдім. Арқа-жарқа болып, шүйіркелесіп әңгімелестім. «Орал өңірі» газетінің редакциясы мен үшін өте ыстық. 1964 жылы Қазақ мемлекеттік университетін бітірген соң облысқа алты маман келдік. Олардың қатарында Алмагүл жеңгең екеуміз бар едік. Хабер Нұрмұхамедов деген ағамыз редактор болып тұрған кезде, «Орал өңірі» газетінде қызметке қабылданып, бақандай 27 жыл қызмет атқардым. Тілші қызметінен бастап, бөлім меңгерушісі, жауапты хатшы, редактордың орынбасары, бас редактор болып қызметтің барлық сатысынан өттім. Сол кезде «Орал өңіріне» шығармашылық десант секілді болып келген Тихон Әліпқали, Базарғали Қуатов, Мәжит Қайырғалииев, Қажым Ғұбашев, Ғилаж Наурзин секілді азаматтарды айрықша құрметтеймін. Сондай-ақ сол кезде уақытпен санаспай, газеттің жұмысында жүрген барлық қызметкерлерге басымды иемін. Өйткені менің маман болып қалыптасып, мансаптық өсу жолымда олардың үлесі зор болды. Бұл сапарымда Бөкей ордасы мен Жәнібек аудандарына барып, ағайын-туғандардың амандығын біліп келдім. Зейнетке шыққаннан бері байқағаным, өзім жақсы көретін екі іспен айналыссам көңілім жайланады екен. Оның бірі – тыныш жерде компьютерге отырып, естеліктер жазып, бұрынғы жазған көркем шығармаларымның басын қосып кітап шығару. Ал екіншісі – автомашинаның руліне отырып, серуендеу. Ұлғайғасын кейде сырқаттанып қаламыз, сондай кезде көлік айдасам, ауырғанымды ұмытып кетемін. Бір жағынан, шопыр мамандығы мен үшін айрықша ыстық. Өйткені еңбек жолымды жүргізуші болып бастаған едім ғой, – дейді ардагер журналист.

Ғарифолла Көшенов есімі Ақ Жайықтың оқырмандарына жазушы, аудармашы, журналист, ақын ретінде етене таныс. Ол 1939 жылы Бөкей ордасы ауданының Бисен ауылында дүниеге келген. Орда орта мектебін бітірген соң Орал ауыл шаруашылығы техникумы жанындағы кәсіпқой көлік жүргізушілер даярлайтын арнаулы курстан өтеді. Содан техника жөндеудің қыр-сырын меңгерген бозбала еңбек жолын «Орда» кеңшарында механизатор болып бастайды. Бала күнінен өлең шығаруға бейім жан темір тұлпарлардың қара майына былғанып жүрсе де, тырнақалды туындылары мен ауыл өмірінен алған шағын хабарларын аудандық, облыстық газеттерге үзбей жазып тұрады. 1958 жылы Оралда облыс ақындарының тұңғыш айтысына қатысып, жүлдегер атанса, келесі жылы ұйымдастырылған ақындар айтысында да бас жүлдеден көрініп, Еңбекшілер депутаттары Батыс Қазақстан облыстық атқару комитетінің қаулысымен «Облыс ақыны» құрметті атағын иеленеді. Сол жылы Алматы қаласындағы Қазақ мемлекеттік университетіне оқуға түсіп, оны 1964 жылы бітірген соң облыстық «Орал өңірі» газетіне қызметке қабылданады. 1988-1991 жылдары «Орал өңірі» газетінің бас редакторы, 1991-1993 жылдары – облыстық теледидар және радио компаниясының төрағасы болады.

– Өмірімнің отыз жылын арнаған «Орал өңірінде» өмірімнің көп естеліктері қалды. Мақала жазарда тақырып таңдау не жазған мақалаңызға ұтымды тақырып қою маңызды мәселе екенін журналистер қауымы жақсы біледі. Өйткені мақаланың өтімділігі тақырыбына тікелей байланысты. Жанғали Набиуллин деген замандасым екеуміз мақала, өлеңді жарысып жазатын едік. Жәкең, әсіресе, очерк жазуға келгенде алдына жан салмайтын. Сол кісінің жақсы бір әдеті бар. Толғанып мақала жазу үшін бірінші тақырып іздейтін. Бірде «Қақпада қабаған ит бар» деген мақаласы жарияланды. Барлығымыз не туралы жазды екен деп жапа-тармағай оқыдық. Фактісі шағын болса да, тақырыбы тартымды еді. Күнделікті таптауыр болған тақырып оқырманды тартпайды. Байқасаңыз, журналистердің мінезі мақаласынан-ақ көрініп тұрады. Біздің кезімізде мақаланы жарысып жазатын едік. Бірде «Приуралье» газетінде қызмет атқаратын Феодор Игнатьев деген азамат екеуміз бірге іссапарға шықтық. Ол мені «Гарик» дейтін. Журналистік зерттеуді жақсы меңгерген журналист еді. Беталысымыз ауылдағы шопандар. Екеуміз малшыларға сауалдар қоямыз. Бірге барған соң көргеніміз де бір нәрсе. Алайда ол кіргеннен бастап не байқады соны суреттеп, әдемі детальдар арқылы жеткізетін. Қарапайым, үстелдің үстінде тұрған сөмкені де сөйлететін еді, шіркін… Жас журналистерге айтарым, ең бірінші аңғарымпаз, байқағыш болғандарыңыз жөн. Сондай-ақ бәсекелесе жазған мақалада сапа болады, – дейді Ғарифолла Көшенов.

Кейін Ғарифолла ағамыз отбасымен 1994 жылы Алматы қаласына қоныс аударады. ҚР Қаржы министрлігінің аударма басқармасында, Әділет министрлігі жүйесінде аудармашылық қызмет атқарады. Іс-қағаздарын мемлекеттік тілге көшіру, салалық термин сөздердің орысша-қазақша сөздіктерін жасау жөніндегі республикалық байқаулардың бірнеше мәрте жүлдегері атанады.

Бүгінде бейнетінің зейнетін көріп отырған ағамыздың «Сүмбіленің салқыны» мен жұбайы Алмагүл Әбікенқызының «Періштем болып жебей жүр» атты кітабы оқырмандардың қолына енді-енді тигелі жатыр. Бұған дейін Ғарифолла Көшеновтің өлеңдері, эсселері, естеліктері жинақталған «Қоян жылы» кітабы (2015 ж.) жарық көрген еді. Ғарифолла ағайдың жұбайы Алмагүл Өмірбекова да – облыстағы журналистиканың пұшпағын илеп, бақандай 25 жылын Орал облыстық радиосының дикторлығына арнаған жан.

Затында Алматы төңірегінің тумасы Алмагүл Әбікенқызы Орал жеріне Қазақ университетінің филология факультетін бітіргеннен кейін, өзімен бірге оқыған бөкейлік азаматтың етегінен ұстап келеді де, Оралда отыз жыл бойы тұрақтап тұрып, еңбек етті. Ұрпақ өсіріп, жастық шақтың небір қызғылықты кезеңін осында, оралдық замандастарының ортасында өткізеді. Әуелі облыстық «Орал өңірі» газетінің редакциясында еңбекшілер хаттарымен жұмыс бөлімінің хатшысы, кейін бірқыдыру уақыт Орал облыстық мемлекеттік мұрағатының ғылыми қызметкері болады. Осы мекемеде жұмыс істей жүріп, сол кездегі облыстық теледидар және радио комитеті жариялаған конкурста жеңіп шығып, облыстық радионың дикторы қызметіне тағайындалады.

Шынтуайтына келгенде, нақ осы қызметке жеңгеміздің табиғи таза қоңыр дауысы, сөздің мақамын келтіріп, мазмұнын аша білетін тіл маманы ретіндегі теориялық білімі, таза және ашық сөйлеу машығы секілді туабітті қасиеттері іздегенге сұрағандай сай келіп, оның маман ретіндегі бағын ашқан болатын. Бұған қоса ҚазГУ-дің қабырғасында жүріп, «Мәнерлеп оқу» деп аталатын қосалқы пән бойынша сахна өнерінің хас шебері, профессор Асқар Тоқпановтан тыңдаған жартыжылдық арнаулы дәрістің де кәсіптік қызметте көмегі аз болмаған. Негізгі қызметіне қоса, облыстық радионың балаларға арналған хабарлар дайындайтын бөліміне жетекшілік етіп, осы мазмұндағы арнайы хабарлардың апта құрғатпай эфирден өтіп тұруына мұрындық болды. Хабарға қазақ тілді мектеп оқушыларының қаламгерлікке бейімі бар бір тобын тартып, олардың алғашқы шығармашылық машық алуына, тіл ұстартуына ұстаздық етті. Ширек ғасырға созылған дикторлық қызметінде ол радиохабар материалдарының жеделдігі мен эфир сапасын арттыру арқылы өңірдің саяси, шаруашылық, әлеуметтік-мәдени салалардағы жетістіктері мен жеңістері жайлы жаңалық хабарларды радиоэфир арқылы облыс жұртшылығына бірінші болып жеткізу бақытын бастан кешті. Кеңестік кезеңдегі көптеген мерекелер мен еңбектегі табыстарды марапаттаған той-думандардың бәрінде дерлік «ұраншы» әрі жүргізуші болды. Жеңгеміздің мамандығынан өзге, тағы бір мақтанышы – зайыбы Ғарифолла Көшенов екеуі қосарласа тәрбиелеп, өрісті өнегеге баулыған ұл-қыздары Лейла мен Ербол мәртебелі халықаралық құрылымдарда жауапты қызметтер атқарып жүр.

Бүгінде Алматыда тұратын Ғарифолла аға мен Алмагүл жеңгемізді алып шаһардағы «Орал өңірінің» әр санын қалт жібермей, оқып отыратын «№1» оқырманы десек, қателеспейміз. Ендеше, Алматыда Ақ Жайықтағы журналист іні-қарындастарының «бар болған күндеріне сүйініп» жүретін аға-жеңгемізге ұзақ ғұмыр тілейік.

Гүлсезім БИЯШЕВА,

«Орал өңірі»

Редакциядан: Ғарифолла ағамыз бен Алмагүл жеңгеміз өздерінің қаламынан туған «Қоян жылы», «Періштем болып жебей жүр», «Сүмбіленің салқыны» кітаптарын осы сапарларында Ж. Молдағалиев атындағы облыстық ғылыми-әмбебап кітапханаға тегін тарту етті. Ол кітаптар одан әрі аудандардағы кітапханаларға жолданып, көп ұзамай облыс оқырмандарының көзайымына айналады деп сенеміз.

Жәнібек ауданының 95 жылдығына орай аудан орталығының оңтүстік-шығыс бетінен бой көтерген жаңа тұрғын үйлер пайдалануға берілді. Жиналған жұртшылықтың алдында аудан әкімі Азамат Сафималиев, облыстық мәслихаттың хатшысы Мәлік Құлшар және қоныстой иелерінің атынан Роза Молдашева құттықтау сөз сөйледі.

Азамат Сафималиұлы 24 тұрғын үйдің иелеріне салтанатты түрде кілттерін табыс етті. Әнші Данабек Үмбетәлиевтің орындауында А. Қоразбаевтың «Жасай бер, қазақ!» әні қалықтады. Осыдан кейін шараға жиналған қонақтар жаңа тұрғын үйдің иесі, зейнеткер Ақсұлу Төреғалиеваның шаңырағында болып, дәмнен ауыз тиді. Кейуана қуанышымен бөліскен қонақтарға ризашылығын білдіріп, «Нұрлы жер» тұрғын үй құрылысы бағдарламасына бастамашы болған Елбасыға, оны жүзеге асыруға мұрындық болып отырған облыс, аудан әкімдеріне алғыс айтты. Аудан әкімі Азамат Сафималиев, Саратов облысының Питер және Новоузень муниципальді аудандары әкімшілігінің басшылары Сергей Егоров, Михаил Андреев баспана иесінің қызымен бірге үй ауласына терек екті.

*       *       *

Аудан күніне орай ауылдың шығыс бетіндегі тойтөбеде ұлттық спорт ойындары өткізіліп, онда аудан қонақтары мен жерлестерімізді аудан әкімі Азамат Сафималиев құттықтады.

Жергілікті күміс көмей әншілер Райымбек Кәрімов, Мейрамгүл Дәулетқалиева, Дана Қаратаевалардың ән шеруінен кейін, аударыспақтан финалдық ойындар басталып, нәтижесінде алғашқы үш орынды Нұрберген Аманғалиұлы, Мирас Берікбаев және Асыланбек Төлегенов иемденді.

Жиырма бір шақырымды құрайтын аламан бәйгеде өз ауданымыздан басқа, көршілес Бөкей Ордасы, Сырым аудандарынан келген сәйгүліктер де сап түзеді.

Бәйге барысында Бөкей Ордасы ауданының шабандозы Жасұлан Еділбаев мінген сәйгүлік мәре сызығын бірінші, сырымдық Айбат Меңдәлиев пен Эльдар Тасынғалиевтің қылқұйрықтары тиісінше екінші және үшінші болып қиып өтті. Оларға алған орындарына қарай сәйкесінше 500, 300 және 150 мың теңгенің ақшалай сертификаттары табыс етілді.

Қыз қуу ойынында Марина Жанапанова мен Мақсот Ғалым бір-бірін құтқармады. Екі айналымнан тұратын алты шақырымдық тай жарысында шабандоз Оралхан Ғаббасов тізгіндеген тұлпар бірінші, Жайық Жеңісовтің сәйгүлігі екінші, Ернар Жайыққалиевтың қылқұйрығы үшінші болып келді. Аталған шабандоздар 100, 70 және 50 мың теңгенің сертификаттарына ие болды.

Қазақ күресінен «Түйе палуан» атағын сарапқа салуға барлығы он бір палуан қатысты. Әдісі мен күшін өзіне серік еткен белді жігіттердің белдесуінде жүлделі орындарды тиісінше Ерназар Хамзин (Қазталов), Сырым Байсов, Серік Самодиянов (екеуі де Жәнібектен) өзара бөлісті. Палуандар бағалы сыйлықтармен марапатталды.

Ал уақытқа есептелген қой көтеру жарысында шопан ата тұқымын ең көп көтерген Арман Есболатов оны өз қанжығасына байласа, екінші, үшінші орындар-ға ие болған Серік Самодиянов пен Табиғат Айтқалиевқа диплом және медаль табыс етілді.

Қалың көрермен мен қонақтардың көзайымына айналып, дала төсін дүбірге бөлеген ұлттық спорт ойындары осылайша өз мәресіне жетті.

Асқар ҚҰСАЙЫНОВ,

Жәнібек ауданы

Сейсенбіде «Қазақстан-Орал» телеарнасының ғимаратында БҚО өңірлік коммуникациялар қызметінің ұйымдастыруымен кезекті баспасөз мәслихаты өтті. Бұл шарада Қазталов ауданының әкімі Абат Шыныбеков ауданның әлеуметтік-экономикалық дамуы туралы баяндады.

— Елбасымыз биылғы Жолдауында аграрлық сектор экономиканың жаңа драйверіне айналуы тиіс деген болатын. Аудан тұрғындарының негізгі кәсібі де мал шаруашылығымен байланысты. Сондықтан ауданымызда бұл салаға қашан да баса назар аударылады, атқарып жатқан жұмысымыз да негізінен осы бағытта.

Ал енді нақты деректерге көшер болсақ, 2017 жылдың 1 қыркүйегіне дейін аудан бойынша ауыл шаруашылығы саласында 26 заңды тұлға, 590 шаруа қожалығы тіркелген. Есепті мерзімге шаруашылықтардың барлық санаттарындағы ірі қара мал 81 939 басты құраса, қой мен ешкі – 294 305, жылқы – 23 817, түйе 188-ге жетті. Өткен жылдың сәйкесті кезеңімен салыстырғанда ауыл шаруашылығы өнімдерінің барлық түрлері бойынша өсім бар.

Еліміздің агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыруға ауданның агроқұрылымдары белсене қатысуда. Бүгінгі күнге аудандағы 21 ауыл шаруашылығы кооперативінің құрамына 1 468 тұрғын мүше болып отыр. Кооперативтерде 7 236 ірі қара, соның ішінде 6 712 аналық мал тіркелген. Ағымдағы жылдың өткен кезеңінде «Береке» бағдарламасы бойынша 50 жеке тұлғаға 176 млн. 300 мың теңге несие берілді. Сонымен қатар, «Ынтымақ» несиелік бағдарламасы бойынша «Жалпақтал» АӨК Жалпақтал ауылында, «Шығанақ» АӨК Қазталов ауылында тоңазытқыш көлігімен қамтылатын мал сою пунктін салу үшін жұмыстануда. «Игілік» бағдарламасы бойынша 22 жеке тұлға 92 млн. 200 мың теңге несие алуға қол жеткізді. Ауданның агротауар өндірушілері өткен жылы бағдарламаның 11 бағыты бойынша 607,1 млн. теңге көлемінде мемлекеттік қолдау қаражатқа ие болды. Биылғы жылы да аудан бойынша 353 шаруашылық 630,5 млн. теңге көлемінде мемлекет тарапынан субсидияланады деп күтілуде. Ауданымызда шаруа қожалықтарының иелігінде мақсатына сай пайдаланылмай отырған 40 000,0 га жер бар, бүгінде соның 33 638,0 га жері мемлекет меншігіне қайтарылды. Шаруа қожалықтары өз қаражаттары есебінен 5 200,0 га егістік жерді басқа алқап түріне ауыстырды. Жалпы, аудан бойынша ауыл шаруашылығы мақсатында 86 818,0 га егістік жер болса, соның 70 039,0 гектары бюджет есебінен 4,9 млн. теңгеге шабындық, жайылым алқаптарына, яғни бір түрден екінші түрге ауыстырылды (трансформацияланды), – деген Абат Абайұлы бұдан әрі аудандағы күрделі мә-селелердің бірі – су шаруашылығына көшті.

Аудан аумағындағы көлдетіп және жүйелі суармалы жер көлемі 68 411 га құрайды, соның ішінде 22 157 гектары су реттегіш имараттар арқылы, мысалы «Сакрыл» суландыру жүйесі бойынша 14 901 га, «Мамай» суландыру жүйесі бойынша 1 967 гектар жер суландырылады. Қазіргі уақытта «Мамай» және «Сакрыл» суландыру жүйелерін республикалық меншікке, яғни «Қазсушар» РМК филиалының теңгеріміне алу бағытындағы жұмыстар жүргізілді. Облыс бойынша су тасқынының алдын алу шараларын ұйымдастыру және оның қаупін жою мақсатында 2017-2021 жылдарға арналған іс-шаралар жоспарына Жұлдыз ауылы тұсындағы Кіші Өзенде орналасқан «Жұлдыз плотина» құрылысының қайта құру техникалық-экономикалық негіздемесі енгізілді. Осы бағытта жобалық-сметалық құжаттама дайындау үшін 2018 жылға облыстық бюджеттен 6, 550 млн. теңге бөлу жоспарланып отыр.

Ресей Федерациясынан келетін суды ұстау және тасқын суды қауіпсіз өткізу үшін Қазталов ауылдық округіне қарасты Сексенбай ауылының тұсынан Кіші Өзеннен су қоймасы құрылысын салу жоспарлануда. Қазіргі уақытта техникалық-экономикалық негіздемеге немесе оларды қалпына келтіруге «Қазсушар» РМК арқы-лы жобалық-сметалық құжаттама дайындау үшін 4, 800 млн. теңге қаражатты 2018 жылдың бюджетінде қарастыру көзделуде. Бүгінде аудан аумағы арқылы өтетін «Киров-Шежін» су арнасы бойынша ІІІ кезеңдегі жаңа құрылыс және қайта құру жұмыстарына республикалық бюджеттен 1 млрд. 100 млн. теңге бөлініп, осы бағытта жұмыстар жүргізілуде. Осы жұмыстарды аяқтау үшін қосымша 500 млн. теңге қаражат бөлінді, – деген аудан басшысы келесі кезекте әлеуметтік сала бойынша атқарылып жатқан жұмыстарға жеке-жеке тоқталды.

Оның сөзінше, Қазталов ауданында шағын кәсіпкерлік те кең өріс алуда. Бүгінгі таңда аудан бойынша шағын кәсіпкерліктің 1 298 субъектісі тіркеліп, жұмыс жасауда. Олар 3 825 адамды жұмыспен қамтып отыр. Кәсіпкерлік нысандары 2017 жылдың 1 қыркүйегіне дейін бюджетке 36,768 млн. теңге түсім түсірді. Есепті мерзімде экономиканың барлық салаларында 762 жаңа жұмыс орыны құрылды.

Ауданда мәдени саланың дамуына да көп көңіл бөлінуде. Мысалы, биыл Жаңажол ауылдық округінің Әбіш ауылында кітапхана ашылып, бірқатар ауылдық кітапханаларды модельді жүйеге көшіру жұмыстары көзделуде. Жалпақтал ауылдық мәдениет үйі қажетті құрал-жабдықтармен жабдықталды.

Биыл денсаулық сақтау саласы бойынша 41,7 млн. теңгеге заманауи медициналық аппараттар сатып алынды. Әкімнің сөзінше, ауданға екі анестезиолог, алты жалпы тәжірибе дәрігері, нарколог, рентгенолог, лор және реаниматолог мамандары жетіспейді.

– Тұрғындарды сапалы ауыз сумен қамтамасыз ету бағытында да ауқымды жұмыстар жүруде. “Ақбұлақ” бағдарламасы негізінде жүргізілетін нысандардың жалпы құны – 2 318,4 млрд. теңге. Осы бағыттағы жұмыстар 13 елді мекенде іске асырылуда. Қазіргі уақытта аудан тұрғындарының 44 пайызы көгілдір отынмен қамтылған. Енді 13 елді мекенді газдандыру үшін жобалық-сметалық құжаттар (ЖСҚ) жасақталуда. Жоба құны 37 457,0 мың теңгені құрайды. Бұл жоба жүзеге асқан жағдайда аудан тұрғындарының 76,5 пайызы көгілдір отынмен қамтылмақ.

Енді жол мәселесіне келсек, Жалпақтал ауылындағы Мәсалиев көшесін күрделі жөндеуге облыстық бюджеттен 50 745,0 мың теңге бөлініп, жұмыстары аяқталды.

Қазталов ауылына ұзындығы 2,3 шақырым тротуар салуға 42 145,8 мың теңге, Жалпақтал ауылына ұзындығы 0,9 шақырым тротуар салуға 14 563,4 мың теңге, барлығы 56 709,2 мың теңге қаражатқа құрылыс жұмыстары жүргізілуде. Аудандық маңызы бар жолдарды мердігер «Дорремсервис» ЖШС (26 587,3 мың теңгеге) жөндеуде. Қазталов ауылішілік жолдарын күтіп ұстауға 1 626,0 мың теңге, Жалпақтал, Қараөзен ауылішілік жолдарына 1 716,0 мың теңге бөлініп, қазіргі уақытта жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Талдыапан, Бостандық, Әжібай ауылдарына кіреберіс және ауылішілік жолдарының күрделі жөндеу жұмыстарына ЖСҚ жасақталуда. Жоба құны – 10,886 млн. теңге.

Сондай-ақ Қазталов, Жалпақтал ауылішілік жолдарын және Жаңажол ауылына кіреберіс жолына күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу де көзделуде. Жоба құны – 1 млрд. 120 млн. теңгені құрайды. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық жұмыстары жөнінде айтар болсам, маусым-қараша айларында 7 млн. теңгеге Кіші өзеннен Қазталов ауылындағы Қарасу тоғанына, Шамиль, Әжібай, Беспішен, Болашақ және Жаңатаң ауылдарындағы көбіктерге су айдау жұмыстары жүргізілуде. Жергілікті бюджеттен бөлінген 11 млн. 800 мың теңгеге тұрмыстық қалдықтар тасымалдайтын арнайы автокөлік сатып алынды, – деген аудан басшысы биыл аудан бюджетінің 7 млрд. 242 млн. теңгеге жеткенін мәлімдеді.

Айша ӨТЕБӘЛІ,

«Орал өңірі»

Күзде даладағы, қолдағы малдың қоңы артып, суық қолды сұғанақтардың көз құртына айналады.

Күз айларының және бір қиындығы ауа райының құбылмалылығы. Күз жаңбыры, тұманды күндер, балшықты жол – бәрі-бәрі қолды болған малдың табылуын қиындататын факторлар. Сондықтан «Өз-өзіңе мықты бол, ауыл-үйді ұры етпе» деген халық нақылы еске түседі. Қолдағы, түздегі малға барынша абай болған  абзал, маңдай тер, адал еңбекпен жинаған ырыздықтың ұстағанның қолында, тістегеннің  аузында  кетпеуіне  жол  бермеу  керек. Бұл орайда  аудандық  ішкі істер бөлімінің жергілікті полиция қызметкерлері нақты шаралар  жүргізіп жатыр десек те, «айла алтау болғанда, қулық жетеу» болатынын ұмытпайық.

Жуырда жергілікті полиция,  аудандық ветеринария мамандары, жергілікті учаскелік  инспекторлармен бірлесе отырып, «Мал ұрлығына қарсы жол картасын» жүзеге асыру жөніндегі ведомствоаралық жоспары аясында рейдтер ұйымдастырды.

Рейд барысында Қарағаш, Алмаз, Лубен және Белогор ауылдық округтері аумағындағы күдікті, таныс емес және нөмірлік белгісі өзге автокөліктер, әсіресе, мал тиеген көліктер жіті тексерілді. Жалпы, бұл жұмыстар ауданымыздың барлық ауылдық округтері бойынша жүріп жатыр. Сондай-ақ аудан орталығындағы жеке кәсіпкер М. Намиевтің ет дүкені мен мал сою пунктінде және А. Құлбатыровтың ет дүкенінде де болып, мал иелерінен сату кезінде алынған, малға заңды иелігін растайтын құжаттары тексеріліп, қаралды.

Бүгінгі таңда аудан тұрғындарына нақты түсіндірілген жеке малдың сатылуы кезінде талап етілетін заңдық құжаттар, ветеринариялық анықтамалардың болуы туралы жұмыстар өз нәтижесін беріп отыр.

Тексеруден өткен көліктердегі мал басы түгел құжатталған, заң талаптарына сәйкестігі анықталды. Бұл тұрғыда, мұндай ауқымды жұмысты, яғни мал басын дұрыс құжаттандыру жұмыстарын жүргізіп отырған ветеринариялық бөлімдердің жұмысы көңіл тоғайтады.

Рейд барысында «Шыңғырлау — Ақсай» және «Шыңғырлау — Алмаз» жол бағыттары да қамтылды.

Күз кезінде қараусыз жүрген малдың жиірек жоғалатыны көпке аян. Бұл туралы аудан әкімшілігі, аудан прокуроры және аудандық ішкі істер бөлімі бірлесе отырып, «Жеке меншік құқығын қорғау және мүлік ұрлығына қарсы күрес» жөніндегі ведомоствоаралық кеңестің мал ұрлығына қарсы іс-қимыл жол картасы бағдарламасы аясындағы шаралар туралы хаттамасының міндеттері үздіксіз орындалып келе жатқанын бұған дейін де айтқан едік. Бұл жұмыстар осы деңгейде  алдағы  уақытта  да жалғасын таба береді.

Ал малы бар ағайынға айтарымыз, қорадағы малыңа, түздегі түлігіңе сақтықты күшейткен жөн.

Бекежан  ЕЛЕСБАЕВ,

Шыңғырлау  АІІБ-ның

ЖПҚ бастығы,

полиция  подполковнигі

Сейсенбі күні өткен Үкімет отырысында ҚР Премьер-министрі Бақытжан Сағынтаев Нұрсұлтан Назарбаевтың атына елдегі бензин тапшылығы үшін Энергетика министрі Қанат Бозымбаевқа сөгіс жариялау туралы ұсыныс енгізіп, вице-министр Әсет Мағауовты жұмысынан босатты. Сондай-ақ Үкімет басшысы «ҚазМұнайГаз» АҚ басшыларының жұмысын сынға алған болатын.

Жаз маусымы басталысымен, аутокөлік жүргізушілерін айтпағанның өзінде қарапайым халық «Күзге қарай жанар-жағармай қымбаттайтын көрінеді» деп шулаған болатын. Айтылған алыпқашпа сөздердің жаны бар екендігі тағы бір мәрте дәлелденгендей. Қыркүйек айында еліміз бойынша жанар-жағармай 10-11 пайызға қымбаттады. Құп дедік. Ал қазан айы басталғалы баға қазақ ертегілеріндегі батырлардың ержетуі сықылды күн сайын емес, сағат сайын өсті. Шарықтау шегінің қай жерден тұрақтарын ешкім болжай алар емес сыңайлы. Күнделікті күйбең тірлікте ауадай қажет жанармай түрінің қымбаттауы халық тұтынатын тауар бағасының шарықтауына әкеп соғатыны бесенеден белгілі. Бұл жағдайда жанар-жағармай бекеттерінің тұтқасын ұстаған «бензин барондары» пайданың астында қалып, қалталарын қампайтса, қалың бұқара тапқанын қапқанына жеткізе алмай әлек болары анық.

Сонымен бүгінгі күннің «күйіп тұрған» өзекті мәселесі бойынша біздің өңірдегі жағдайы нешік? Өңірдегі жанар-жағармай бағасы туралы бірқатар құзырлы мекемелердің есігін ашып, қатардағы көлік жүргізушілермен сұхбаттасып, оқырман назарына ұсынуды жөн көрдік.

Алдымен, «Жанармай неге қымбаттады?» деген сауалға жауап іздеп көрелік. Бұл мәселе төңірегінде болжам көп. Соның бірі Атырау және Павлодар облыстарында орналасқан ірі мұнай өңдеуші зауыттардың жоспарлы жөндеу-жаңғырту жұмыстарына байланысты өнім шығаруды тоқтатуы себеп болып отыр. Екіншіден, ресейлік бензиннің көтерме бағасының өсуі. Мамандардың дерегіне сүйенсек, осы уақытқа дейін Ресейден тасымалданатын жанармайдың әр тоннасын 500 АҚШ долларына сатып алынған болса, қазіргі таңда көршілес мемлекет бензиннің тоннасын 560 доллардан саудалауда.

Бүгінгі таңда біздің өңірдегі АИ-92 бензинінің бағасы 152-164 теңгеден сатылуда. Ал өткен аптаның соңында облыс орталығынан 600 шақырым қашықтықтағы Бөкей ордасы ауданының орталығы Сайқын ауылында АИ-92 ныспылы бензиннің әр литрі 200 теңгеден сатылған. Жанармай бағасының шарықтауын жергілікті әкімдік жердің шалғайлығы мен тасымалдау шығынына байланысты деп отыр. Сондай-ақ бұл ауылда жанармай бекеті біреу-ақ. Кәсіпкерлер арасындағы бәсекелестіктің жоқтығы да бағаның өсуіне әкеп соққан.

Облыс аумағындағы жанармай бағасының қымбаттауы облыс әкімдігінің назарынан тыс қалмады. Өткен аптада облыс әкімі Алтай Көлгінов бензин бағасын бақылау және оның негізсіз қымбаттауына жол бермеу жөнінде бірқатар құзырлы мекемелерге тапсырма берген болатын. Соның нәтижесінде Бөкей ордасындағы жанармайдың 1 литрінің бағасы 180 теңгеге төмендетілді.

Осы тақырыпқа байланысты сейсенбі күні өңірлік коммуникациялар қызметі алаңында облыстағы жанармай нарығындағы қалыптасқан жағдай туралы брифинг өтті. Баспасөз мәслихатында ҚР Ұлттық экономика министрлігінің Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестікті және тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетіне қарасты БҚО бойынша департамент басшысы Мұрат Оспанов өзекті мәселе төңірегінде сөз қозғады.

— Өздеріңізге белгілі 2015 жылы халық тарапынан үлкен сұранысқа ие АИ-92 бензиніне мемлекеттік реттеу жойылып, баға босатылған болатын. Сол уақыттан бастап оның құны нарықтағы ұсыныс пен сұранысқа сай белгіленіп отыр. Негізгі назар — жанармайды көтерме бағамен әкелетін тасымалдаушылардың өзара сөз байласуына жол бермеуге аударылуда.  Монополияға қарсы күрес мекемесі бүгін «Москвичи» ЖШС-ға монополия заңдылықтарын өрескел бұзғаны үшін ескерту берді. Айта кетейік, бұл серіктестіктің меншігінде 26 жанармай бекеті болса, соның ішінде 21 бекет аудан-ауылдарда, бес станса облыс орталығында орналасқан. Бұндай заңға қайшы әрекеттер тек Бөкей ордасы ауданында ғана емес, Қазталов ауданында да орын алған. Яғни аудан аумағындағы арақашықтығы 50 шақырымды ғана құрайтын екі ауылда бензин екі түрлі бағамен сатылған. Қазталов пен Жалпақтал ауылдарындағы бензин бағасының айырмасы 10 теңгені құраған. Аталмыш серіктестіктің басшысы мұның себебін жол шығындарына жапқан. Біздің тарапымыздан жүргізілген сараптама нәтижесінде бензин тасымалының тек екі-ақ теңгеге жоғары екені анықталды. Ал баға он теңгеге өскен. Бұл ауылдарда басқа жанармай бекетінің болмауын, болса да тек талон арқылы жіберілгенін ұтымды пайдалануды мақсат етіп, өзінің қызметін асыра қолданған. Егер ескерту берілген серіктестік он күннің ішінде орын алған кемшіліктерді жоймаса, оған әкімшілік айыппұл салынады. Жалпы, ағымдағы жылы монополия заңдылығын бұзған әр түрлі саладағы кәсіпкерлерге 380 миллион теңгеден астам айыппұл салынды, — деді Мұрат Оспанов.

Аталмыш департамент басшысының мәліметінше, бензин бағасының қашан тұрақталары белгісіз. Себебі бағаны мемлекет реттемейді. Әр тауардың бағасы елдегі нарыққа тәуелді.

Мұрат Оспанов қатысқан баспасөз мәслихатынан бұл департамент өңірдегі жанармайдың бағасының төмендеуіне тікелей әсер ете алмайтындығын, олардың құзыретіне тек бағаның шамадан тыс шарықтамауына қадағалау жасау кіретіндігін аңғардық.

Бұдан соң облыс көлеміндегі күні бүгінгі бензин бағасы туралы мәлімет алу мақсатында БҚО энергетика және коммуналдық шаруашылық басқармасына атбасын тіредік.

— Біздің басқарма мамандары өңірдегі жанар-жағармай бағасын күнделікті назарда ұстап отырады. Облыс көлемінде барлығы 124 жанармай бекеті болса, соның 52-сі Орал қаласында, қалған 72 бекет аудан-ауылдарда орналасқан. Бүгінгі күні облыс орталығында АИ-80 жанармайы — 89 теңге, дизель отыны -149-175 теңге, АИ-92/93 бензині — 150-157 теңге, АИ-95 жанармайының литрі 150-179 теңгені құрап отыр. Ал аудан-ауылдардағы бағаларға келер болсақ, АИ-92 бензині — 152-180 теңге, дизель отыны — 149-190 теңге, АИ-95 жанармайы 162-200 теңгеден сатылуда. Біздің облысымызға қажетті АИ-92 бензинінің 65-70 пайызы Ресейден тасымалданады. Бөрлі ауданындағы «Конденсат» АҚ өткен жылдан бастап К5 бензинін өндіре бастады. Зауыттың бүгінгі таңдағы қуаттылығы жылына 600 мың тонна болып отыр. Алдағы уақытта жылына 850 мың тонна жанармай өндіру зауыттың жоспарында бар. Осы шаруа жүзеге асқан жағдайда облыстың бензинге қатысты Ресей нарығына тәуелділігі әжептәуір төмендейді. Сонымен қатар облыс көлемінде 55 газ құю бекеті болса, оның 33-і облыс орталығында, қалған 22-сі аудан-ауылдарда. Бүгінгі таңда газ отынының әр литрі 63-70 теңгеден сатылуда, — деді облыстық энергетика және коммуналдық шаруашылық басқармасына қарасты энергетиканы дамыту бөлімінің басшысы Бейімбет Мусин.

Міне, мамандардың берер жауабы осындай болды. Олардың қай-қайсысы да «Еліміздегі жанар-жағармай зауыттары жөндеуден өтіп, жаңғыртылып іске қосылмай, бензин бағасы тұрақтамайтын секілді» деген екіұшты жауаптан басқа тұшымды сөз ести алмадық.

Нұрбек  ОРАЗАЕВ,

«Орал  өңірі»

Асылхан ЗАБИХУЛЛИН,

Жәнібек ауданы, Жәнібек ауылының тұрғыны:

– Аудан орталығында үш жанар-жағармай бекеті бар. Соның екеуі «Москвичи» ЖШС болса, біреуі жергілікті кәсіпкердің меншігінде. Бүгінгі таңда бензиннің 1 литрі – 180 теңге. Ауылдық жерде тұрғандықтан түрлі шаруаларымызды тындыру үшін көлікті тізгіндейміз. Жаңа ғана 1800 теңгеге 10 литр бензин құйып алдым. Әрліберлі жүргенде ол бензиннің қайда кеткенін де байқамай қаламыз. Мен секілді жұмыссыз жандар үшін бұл баға өте қымбат. Болашақтан жақсылық күткен халықпыз ғой. «Бәлкім, арзандар» деген үмітімізді үзбейміз.

Жайдарбек САЛИМОВ,

Орал қаласының тұрғыны:

– Қаланың ортасында тұрсақ та мен үшін күнделікті тірлікті аутокөліксіз елестету қиын. Себебі таңмен балаларды балабақшаға, мектепке жеткізіп тастап, өзіміз жұмысқа асығамыз. Бензиннің қымбаттауы біз үшін таңсық емес. Осы кезге дейінде қымбаттап келді емес пе? Бұл жолғы бензин бағасының шарықтауы қарапайым халыққа қатты тиді. Тіпті, өткен әзірде бар ақшамызға бензин таба алмай сандалдық. Барлық бекеттерде жанармай тек қызметтік көліктерге ғана берілді. Тиын-тебенімізге құйып алған бензин әп-сәтте таусылып қалады. Бұл тек уақытша ғана қиындық болғай.