Батыс Қазақстан облысы Төтенше жағдайлар департаментінің медиа-жоспарна сәйкес 2017 жылдың 25 қыркүйегінде Азаматтық қорғаныс бөлімінің аға офицері лейтенант Р. Тумангалеев пен  Азаматтық қорғаныс бөлімінің офицері лейтенант А. Адилбеков БҚО білім басқармасының базасында Орал қаласының № 47 мектебінің қатысуымен интерактивті сабақ өткізді.

Сабақ барысында халықты эвакуациялау әдістері, тәсілдері, мінез-құлық ережелері, эвакуация кезінде іс-әрекет алгоритмі жеткізілді.

Эвакуациялау — халықты қауіпті аудандардан шығарып және қала сыртындағы аймақта орналастыру шаралар.

Эвакуациялау түрлері:

— халықты жаяу шығару;

— көлікпен әкету;

— аралас түрі.

Бірінші кезекте көлікпен әкетіледі:

— медициналық мекемелер;

— халық (жүкті әйелдер, 14 жасқа дейін балармен әйелдер, амбулаториялық емдеуде жүрген науқастар, 65 жастан асқан ерлер мен 60 жастан асқан әйелдер);

— категорияланған қалаларда соғыс уақытында жұмысын одан әрі жалғастыратын объектілердің жұмысшылары мен қызметшілері;

— мемлекеттік басқару органдарының, маңызды ғылыми-зерттеу мекемелерінің және конструкторлық бюролардың қызметкерлері.

Қалған тұрғындар екінші кезекте шығарылады. Экономика объектілерінің жұмыс істейтін ауысымы, санатталған қалаларда  өндірістік қызметін  жалғастырушылар  эвакуациялық іс-шаралар басталған сәттен бастап өз жұмыс орындарында қорғаныш құрылыстарын паналауға дайын болып отырады.

Сонымен қатар азаматтық қорғаныс бөлімінің аға офицері лейтенант    Р. Тумангалеевпен 2017/18 оқу жылына арналған төтенше жағдайлар кезіндегі жүріс-тұрыс ережесіне оқыту бойынша теориялық және практикалық сабақ Жоспарына сәйкес №20 ЖОББМ 3-11 сыныптарға «Баршаның назарына» құлақтандыру дабылы бойынша сабақтар өткізді, тұрғындарды эвакуациялау бойынша жаттығулар пысықталды.

АҚБ офицері    

лейтенант А. Адилбеков

Оқушы жастардың ең сенімді ұстазы,

сыр жасырмай ашық айтатын адамы – мұғалім

Ғ.Мүсірепов

Адамзат баласы жер бетіне жаралғаннан бастап ілім іздеп, оқу оқумен қатар жер жаһанның құпия сырлырын ашумен келеді. Талмай еңбек етумен ізденістің арқасында өзіне де өзге де дүниенің құпиясын ашып көрсетпек. Осы тұрғыда еңбегі өлщеусіз өз баласынан өзгенің баласын артық көріп, қамқор бола білетін жан ол – ұстаз. Өз бойындағы жақсы қасиеттерді, алған білімін шәкірітінің бойына дарытып аянбай еңбек ететін жандар — «Ұстаз – ұлы тұлға!».

Талай тұлғаны мәпелеп өмір жолына ұшырған тарихы терең шежіресі мол Дарынды балаларға арналған Сәкен Сейфуллин атындағы №11 облыстық қазақ мектеп-интернат кешенінің бастауыш сынып мұғалімі, ұрпаққа шам шырағын жағып келетін Гүлшат Рахымқызына шәкірттер мен ата – аналар атынан алғысымызды білдіреміз!

Ұстаз жолы қиынырақ басқадан,

Сырлары көп сыртқа әлі шықпаған.

Шаршаса да осы жолдың бойында,

Қандай рақат, шын бақытын тапса адам.

Ендеше өз ісіне берілген, жаңалықты жатсынбай қабылдайтын, шәкіртінің жанына нұр құйып, өмірге өзі де бақытты болып, өзгелерді де бақытқа жеткізсем деп жүретін ұстаздардың жөні де, жолы да бөлек.

Осылай, қиын да қызықты мамандық жолдында өзімен бірге өзгеге бақыт сыйлап жүрген жанның бірі – Гүлшат Рақымқызы. Үнемі шәкірттерімен қарым-қатынаста болып, білсем, үйренсем деген бала арманы мен оның сырлы тағдырына басшылық етуді мойнына алған өз мамандығының майталманы. Балалармымыздың алғашқы мектеп табалдырығын аттап жақсы ұстазға кезігіп, тәлім-тәрбие алғаны бала үшін зор қуаныш ата – ана үшін мол бақыт болды.

Осынау табысы мен сый мол алтын күзбен бірге келетін «Ұстаздар күні» мерекесінде ұрпақ тәрбиелеу жолындағы толымды еңбектеріңізге шын пейілмен алғыс айта отырып, зор денсаулық, жаңа шығармашылық табыстар, істеріңізге сəттілік,  отбасыңызға амандық тілейміз!

Дарынды балаларға арналған Сәкен Сейфуллин атындағы №11 облыстық қазақ мектеп-интернат кешенінің 2 «а» сынып оқушылары және ата-аналар ұжымы

Орал қаласындағы күретамыр көшелердің бірі – Жәңгір хан көшесіне қатысты жол биыл жаз бойы күрделі жөндеуден өтті.

Бұл көше облыстың біраз аудандарына қоса, Атырау, Саратов облыстарына, тіпті жаңа көпір арқылы Шымкент жағына шығар жол болғандықтан, жол жөндеу жұмыстары көлік қозғалысына әрі қалаішілік жолаушы тасымалына да әжептәуір қолбайлау болғаны жасырын емес. Әсіресе, өткен аптада Шаған өзенінің үстінен керілген көпірдің бес-алты күнге жөндеуге жабылуы халықты біраз әбігерге салды. Селекционный айналып, «Омега» зауытының маңындағы көпір арқылы шаһардың орталығына жету үшін ересектер жұмыстан, ал балалар сабақтан кешікті. Әсіресе, әнеугүні аталмыш бағыттағы көпір үстінде «КамАЗ» сынып, ол аз дегендей, «жығылған үстіне жұдырық» болып, жол бойында бір-екі жеңіл көлік соқтығысып, үш сағаттай аутокептеліс орын алды. Мұндайды көрмеген шағын шаһардың тұрғындары жағасын ұстап, ішектерін тартқаны анық (ал Алматы, Мәскеу секілді үлкен қала, алып шаһарларда Құдайдың құтты күні бірнеше жерде бірнеше сағаттап аутокептеліс көрініс табады екен).Енді, міне, «Сабыр түбі – сары алтын» дегендей, өткен аптаның соңын ала Шаған көпірдің де, Жәңгір хан көшесінің де жөндеуі сапалы тәмамдалып, көзіміз ашылды. Бүгіндері тақтайдай тегіс жолмен көлік атаулы әрлі-берлі ағылып жатыр. Жол жөндеу жұмыстарының сапалы жүргізілгенін көріп, халықтың қабағы ашық, жүзі жайдары. Оның үстіне Пугачев көшесінен және Шаған өзенін жағалай Жәңгір хан көшесіне түсер жолдың қиылыстарына бағдаршамдар орнатылмақ көрінеді. Бұл да көпшіліктің көңілінен шығатын шешім екендігі шүбәсіз. Бұған қоса өзіміз тұратын Зашаған кентіне қарасты «Балауса» шағынауданының да №6, 7 автобустар жүретін көшелік жолдары жөнделетіндігін ресми дереккөздерінен естіп-біліп қуанулымыз. Ел-жұрттың мүддесі үшін осындай іргелі істерге ұйытқы болып жүрген облыс және қала әкімдеріне, жол жөндеу жұмыстарын жауын-шашынға ұрындырмай, уақтылы әрі тиянақты атқарған мердігер мекемелердің басшы-қосшыларына 50 жылдан астам еңбек өтілі бар байырғы ұстаз ретінде көпшіліктің атынан алғыс айтамын.

Еңбектерің жана берсін, азаматтар!

Есенкелді ЕСБОЛСЫНОВ,

ҚР Халық ағарту ісінің үздігі, ардагер ұстаз,

Орал қаласы

Тасқала жұртшылығы жыл сайын аудан күнін кең көлемде тойлап келеді. Биыл да айтулы мейрам өз деңгейінде аталып өтілді деуге толық негіз бар. Халқы аралас, қойы қоралас жатқан көршілес Ресейден де қонақтардың келуі игі дәстүрге айналғандай. Осы жолы да торқалы тойға Саратов облысының делегациясы арнайы келді.

Саратов қаласы мен осы облыстың Дарғаш ауданынан келген қонақтарды екі елдің шекарасынан аудан басшылығы қазақы дәстүрмен қарсы алды. Мұнан соң келген меймандар ауыл шарушылығы өнімдерінің жәрмеңкесімен танысты. Содан кейін мәдени-демалыс орталығының көркемөнерпаздары дайындаған «Ұлы дала дүбірі» атты концерттік бағдарламаны көрді.

– Күннің суығына қарамай шарамызға атсалысып жүрген әр адамға шексіз алғысымды білдіремін. Аудан күні – баршамызға ортақ мейрам. Осы уақытқа дейін өлкеміздің көркейіп, әлеуметтік жағдайының жақсаруына қалай белсенділік танытсақ, болашақта да алға қойған мақсатымыз орындалуына жұмыла атсалысуымыз қажет. Еліміз рухани жаңғыру арқылы әлемді мойындатып, жарқын болашаққа бірлік туы астында бірге жетейік, – деді салтанатты шарада сөз алған аудан әкімі Санжар Әлиев.

Мұнан соң ауыл шаруашылығы мерекесі мен еңбек күніне орай сала үздіктеріне әр түрлі аталымдар бойынша алғысхаттар мен естелік сыйлықтар табыстады. Олардың қатарында «Үздік механизатор» Б. Аубақов, «Үздіс аспаз» С. Оразалиева, «Үздік электр саласының қызметкері» Н. Төлешов, «Үздік газ дәнекерлеуші» В. Сидоровнин, «Үздік коммуналдық шаруашылық қызметкері» Ә. Құспанов, «Үздік жұмысшы» С. Құрманбаев, «Үздік ветеринарлық дәрігер» Т. Юсупов, «Үздік комбайншы» И. Сатқанов, «Үздік автокөлік жүргізуші» В. Петренко және «Үздік пошта қызметкері» деп Б. Канаева бар.

Марапаттаудан кейін Ресей елінен келген қонақтар сахнаға шығып, жиылған жұртшылыққа жылы лебіздерін білдіріп, аудан басшысына сый-сияпаттарын табыстады. Содан соң әр ауылдық округтердің құрған киіз үйлерін аралап, қазақтың салт-дәстүрінен сыр шертетін көрмемен танысты.

Қазақ қандай да бір қуанышында ат шаптырып, балуандар белдестірмесе, тұра алмайтын халық. «Дүбірді естісе, тұлпардың тұяғы сырқырайды» демекші, жиылған жұртшылық асыға күткен бәйге де келіп жетті. 15 шақырымдық дүбірлі доданы аудан жұртшылығымен бірге меймандар да қызыға тамашалады.

Бәйгеден кейін көрермендер «Иттің төресі – тазы» атты тазылар жарысын асқан қызығушылықпен қарады. Қоян қуғанда қалт жібермейтін тазылар жарыс басталмай жатып «бұ жолы нені қуамыз?» дегендей ишарамен иелеріне қарай берді. Тұлпарлар секілді тұяқ серпіп шаппағанымен, қарғыбауды жібере сала әлгі «қоян» деп ойлаған қу баклашканың соңынан жүгіре жөнелді. Нәтижесінде, Айтқазы Хамидуллиннің тазысы І орынды иеленді. Эльдар Бегалиевтің тазысы ІІ орын, Арсен Жұмағазиевтің тазысы ІІІ орынға табан тіреді.

Мұнан әрі жиылған қауым балуандардың белдесуіне куә болды. Бірін-бірі алып та, шалып та жыққан балуандар біразға дейін дес бермеді. Десе де кіл күштінің ішінен бір мықтының шығуы заңдылық. Нәтижесінде 70 келіден жоғары салмақта І орынды Самат Юсупов алып, 50 мың теңгеге ие болды. Ал, ІІ орын алған Қасымхан Оразалиев пен ІІІ орынға табан тіреген Манас Минияжевқа сыйлыққа қой берілді.

70 келіге дейін салмақта І орын алған Асқарбек Асылбековке 30 мың теңге, ІІ орын иеленген Бауыржан Ерғалиевқа 20 мың теңге, ІІІ орынға жайғасқан Еркебұлан Мұсағалиевке 10 мың теңге ақшалай сыйлық табысталды.

Осылайша қызыққа толы болған шарада ұлттық ойын – асық ату да назардан тыс қалмады. «Асық атамын» деп алқынып келген кілең сұр мергендер жақсы нәтиже көрсете білді. Онда І орын Ясин Қадырберлиев, ІІ орын Жәнібек Бекентаев, ІІІ орынды Ырыскелді Таңатаров алды. Оларға да ақшалай сыйлық берілді.

Ал, қол күресінде 70 келіден жоғары салмақта І орынды Алғадай Жамбыл иеленді. ІІ орын Бержан Ахметқалиевке бұйырса, ІІІ орынға Нүркен Маштаков жайғасты. 70 келіге дейін салмақта І орын Әсет Хайыршақов, ІІ орын Алмаз Тұрқаев, ІІІ орынға Нұржан Ахметқалиев ие болды.

Жазық далада бірінен соң біріне жалғасып өтіп жатқан спорттық шаралар жиылған жұртшылыққа жақсы әсер сыйлады. Тіпті ауа райының қолайсыздығы да кедергі бола алған жоқ. Барлығы мәре-сәре күйде болып, көтеріңкі көңіл күймен тарқасты.

 Есенжол ЕЛЕКЕНОВ,

Тасқала ауданы

Кеше, Кеңес Одағының Батыры Мәншүк Мәметованың 95 жасқа толуына орай облыс орталығында «Ұлы даланың батыр қызы» атты мерекелік шаралар өтті. Оған соғыс және еңбек ардагерлері, жастар және Ақтөбе, Қарағанды, Қызылорда облыстарынан, сонымен бірге қаһарман қыздың мәңгілікке көз жұмған жері – Ресейдің Невель қаласынан келген қонақтар қатысты.

Түске дейін жұртшылық қазақтың үш батыр қызының мүсіні орнатылған алаңға жиналды. Сіркіреген жауынға қарамастан, жұрт көңілі көтеріңкі. Үрмелі аспаптар оркестрінің өнер көрсетуі басқосуға мерекелік мазмұн беріп тұрғандай. Ескерткіш жанында құрметті қарауыл да сап түзеген. Салтанатты басқосуды М. Мәметова атындағы мемориалдық музейдің директоры Светлана Бектенова ашып, арада ғасырға жуық уақыт өтсе де, Мәншүк ерлігінің ел жадынан өшпейтіндігін айрықша атап көрсетті. Ресейдің Орал қаласындағы вице-консулы Владимир Волков құттықтау сөзінде көршілес екі халықтың өзара тағдырлас екенін, ел басына күн туған шақта басқа ұлттармен бірге қазақтардың да иін тіресе шайқасып, күшті де қатал жауды құртуға зор үлес қосқанын баяндады. Солардың ішінде жерлесіміз Мәншүк Мәметова да бар. Ұлы Отан соғысының ардагері Хамза Сафин қазақтың сол батыр қыздарының өзімен замандас екенін көрсете келіп, ұлы ерліктің келешекте де ұмытылмасына сенім білдірді. Невель қаласынан келген еңбек ардагері, «Гвоздика» іздестіру жасағының сардары Иван Михайлов Мәншүк есімінің жерлестеріне етене таныс екенін айтып, екі ел арасындағы тамыры терең байланыстың келешекте де жарасымды жалғасын табуына тілек білдірді. Сонан соң, батырлар мүсініне гүл шоғы қойылып, құрмет көрсетілді. Әрі қарай, мерекелік шара қонақтары батыр қыз атындағы музейде болып, ондағы жәдігерлермен танысты, «Мәншүктің өшпес ерлігі» атты диарама залында болып, дөңгелек үстел отырысына қатысты.

Түстен кейін құрметті меймандар Нарынның ержүрек түлегі – Мәншүктің кіндік қаны тамған Бөкей ордасы ауданына  аттанды.

Серік ІЗБАСАРҰЛЫ

Иван МИХАЙЛОВ,

«Гвоздика» іздестіру жасағының сардары:

– Батыр Мәншүктің Отанын көру, жалпы қазақ жерімен танысу көптен бергі арманым еді. Соның бүгін орындалғанына қуаныштымын. Даңқты жерлесіңіздің есімі біздің Невель қаласының шежіресіне алтын әріппен жазылған. Біз оның ерлігін ешқашан ұмытпаймыз. Ол екі елге де ортақ, орынды мақтаныш қой.

Енді жұмысыма келсем. Біздің Невель қаласы – өткен соғыста қанға белшесінен батқан, талай белгісіз батырлар көмілусіз қалған киелі жер. Орыстың қолбасшысы Суворов: «Ең соңғы сарбаздың сүйегі көмілмесе, соғыс аяқталған жоқ», деп айтқандай, біздің жасақ күшімен тарихи әділетсіздік түзетіліп, соңғы жиырма жылда қала аумағы мен сыртындағы орман мен батпақта ондаған мың кеңестік сарбаздың сүйегі табылып, құрметпен қайта жерленді. Тек былтырдың өзінде осындай 333 марқұмға құрмет көрсетілді. Бұл бағыттағы жұмыстарды онан әрі жалғастырамыз.

Жақсыгүл ТОҒАНОВА:

Мәншүк Мәметова атындағы Қызылорда педагогикалық колледжі директорының міндетін атқарушы:

– Алыстағы Сыр елінде де Мәншүк есімі үнемі ұлықталып келеді. Осыдан бес жыл бұрын батыр қыздың туылғанына 90 жыл толуына орай бізде ауқымды республикалық форум өтті. Оның өнегелі өмірі мен жауынгерлік ерлігі жастардың бойында отансүйгіштік сезімін тәрбиелеуде кеңінен пайдаланылуда. Биыл 1 қазанда колледжге Мәншүк есімінің берілгеніне 65 жыл толды. Ал колледждің құрылғанына 85 жыл толды. Міне, осы атаулы үш мерекені бірге қосып, келесі айда облыстық форум өткізбек ойымыз бар. Онда Мәншүк Мәметованың есімі, ерлігі тағы да ұлықталмақ.

Қазіргі уақытта қарапайым халық, сонымен қатар, заңды тұлғалар арасында мемлекеттік меншікті сатып алу жолдарын білгісі келетіндер саны көбеюде.

Жекелеген негіздер бойынша мемлекет меншігіне түскен мүліктерді сату және одан әрі пайдалану Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 1 наурыздағы «Мемлекеттік мүлік туралы» Заңына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 26 шілдедегі №833 қаулысымен бекітілген Жекелеген негіздер бойынша мемлекет меншігіне айналдырылған (түскен) мүлікті есепке алу, сақтау, бағалау және одан әрі пайдалану қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

Жекелеген негіздер бойынша мемлекет меншігіне түскен мүліктерді сату және одан әрі пайдалану бойынша ақпарат электронды форматта тізілімнің www.gosreestr.kz веб-порталы мекенжайы бойынша орналастырылады.

Жеке немесе заңды тұлға электронды сауда-саттыққа қатысу немесе өтінім беру үшін мемлекеттік мүлік тізілімінің www.gosreestr.kz вебпорталына электрондық цифрлық қолтаңба арқылы тіркелу қажет.

Айта кететін жайт, осы сайтта сауда-саттыққа ұсынылған жекелеген негіздер бойынша түскен мүліктерден басқа да объектілер бар, сондықтан аукционға, тендерге қатысу үшін сайтқа бір рет ғана тіркеліп, басқа мүмкіндіктерді де пайдалануға болады. Осылайша жекелеген негіздер бойынша түскен мүліктерді сатып алушы жеке және заңды тұлғамен сатып алу-сату шарты жазбашадан электронды форматқа көшірілді. Соған байланысты, сатушы мен мүлікті сатып алушы тұлға арасында байланыс айтарлықтай азайды.

Сонымен қатар, мүлікті одан әрі пайдалану мемлекеттік заңды тұлғаларға, оның ішінде әлеуметтік қызметтердің субъектілеріне олардың теңгеріміне беру үшін мемлекеттік мүлік тізілімінің www.gosreestr.kz веб-порталы арқылы ұсынылады. Бұған мемлекеттік заңды тұлғалардың қажетті мүлікті алу және бекіту үшін электрондық цифрлық қолтаңбаны пайдалана отырып, электрондық өтініші негізінде жүзеге асырылады. Яғни, мүлікті одан әрі пайдалану үшін мемлекеттік заңды тұлғалардың теңгеріміне беру және бекіту бюджет қаражатының экономикалық орындылығына септігін тигізеді.

Оған қоса, жеке және заңды тұлғалар аукционға, тендерге тек облысымызда емес, бүкіл Қазақстан аумағы бойынша қатыса алатындығын ескертеміз.

Меңболат ГҰМАРОВ,

Батыс Қазақстан мемлекеттік мүлік және жекешелендіру департаментінің бөлім басшысы

Сенбі күні өңірімізге жұмыс сапарымен Қазақстан халқы ассамблеясы төрағасының орынбасары Дархан Мыңбай келді. Соған орай қаламыздағы Достық үйінде облыстық ассамблеяның кеңейтілген отырысы өтті. Оған облыс әкімі, облыстық ассамблеяның төрағасы Алтай Көлгінов, этномәдени орталық, ассамблеяның құрылымдық бөлімшелері, қоғамдық ұйым, саяси партия жетекшілері қатысты.

Жиынды ашқан облыс әкімі ассамблея еліміздегі бірлік пен келісімнің киелі бесігі, тұтастық пен тұрақтылықтың қара шаңырағы екенін айтты. Облыстық ассамблея ынтымақтастыққа ұйытқы болып, бұл бағыттағы жұмыстың алға басуына өз үлесін қосуда. Қазіргі таңда жоспарларды  іске асыруда халықпен тығыз байланыста жұмыс жасау үшін өңірлік ассамблеяның да толыққанды құрылымдары жасақталды.

— Ақ Жайық өңірінде 90-нан аса этнос өкілдері тұрады. Облыстық ассамблея құрамында 127 мүше және 21 мыңдай белсенді бар. ҚХА жұмысына 52 этномәдени орталық тартылып отыр. Ассамблея мүшелерінің 32-сі түрлі деңгейдегі мәслихат депутаттары болып табылады.

Былтыр Елбасы тапсырмасына сәйкес облыс орталығында ассамблея үйі салынды. Онда барлық этномәдени бірлестік пен қоғамдық келісім, аналар, ақсақалдар кеңестері, ғылыми-сараптамалық, «Ынтымақ» депутаттар топтары, достық үйлері директорлары  мен журналистер клубтары, жастар қанаты сынды ҚХА-ның құрылымдық бөлімшелерінің жұмыстары үшін барлық жағдай жасалған. Өңірлік ассамблея жанынан қайырымдылық қызметті үйлестіру кеңесі де құрылды. Ағымдағы жылдың 1 наурызында «Мейрімді көктем» акциясы бастау алған болатын. Осы шара барысында үйлестіру кеңесінің мүшелері тұрмыстық жағдайы төмен отбасылар мен мұқтаж жандарға қайырымдылық жасады.

Мемлекеттік-әлеуметтік тапсырыс негізінде «Этнос күндері» жобасы қаржыландырылады. Онда барлық этномәдени бірлестік өздерінің мәдениеті, тілі, салт-дәстүрлерін көрсету арқылы ұлттық мерекелерінің мән-маңызын ашуға мүмкіндік алып жүр.

Облыстық ассамблея «Рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асыру бойынша құрылған жобалық кеңсемен тығыз қарым-қатынаста жұмыс істеуде. Бүгінгі таңда аталмыш кеңсе алты бағыттағы 20 жобаны жүзеге асыру жұмыстарын жүргізуде. Сонымен қатар «Қазақстанның 100 жаңа есімі» жобасы бойынша үміткерлерді іріктеуге орай жұмыс тобы құрылды. Қазіргі уақытта 305 үміткер таңдалып, республикалық комиссияға жолданды.

Алдағы уақытта да бұл бағыттағы жұмыстар жалғасын тауып, облыстық ассамблея азаматтық бастамалардың орталығы болып қала беретініне сенім мол, — деді Алтай Сейдірұлы.

Өз кезегінде сөз алған Дархан Мыңбай облыс басшысының баяндамасынан Ақ Жайық өңірінде жүйелі әрі нәтижелі жұмыстардың жүріп жатқанынан хабардар болғанын жеткізді. Батыс Қазақстан облыстық ассамблеясының жұмысымен танысуға шақырып, алда тұрған міндеттерді талқылауға қолдау көрсеткені үшін Алтай Сейдірұлына өз алғысын білдірді.

— Бүгінгі сенбі, яғни демалыс күні болуына қарамастан осы кездесуге уақыттарыңды бөліп келгендеріңіз үшін ризашылығымды білдіремін. Жалпы,  достық, қоғамдық келісім, татулық мәселесінде ешқашан демалыс болмайды. Оны Елбасының өзі дәлелдеуде. Нұрсұлтан Әбішұлы бұл мәселеге күн сайын назар аударып, жұмыстарды жетілдіріп отырады. Әйтпесе, бір жұмыс формуласын бекітіп беріп, әрі қарай өздерің қызмет ете беріңіздер деп айтуына болады ғой. Бірақ Мемлекет басшысы бұл салаға ондай формула жүрмейтінін ісімен көрсетіп жүр. Сондықтан Елбасымыз «Қоғамдық келісім – Қазақстанның тұрақтылығы мен дамуының негізі. Ол ойдан шығарылған формула немесе саяси қалып емес. Бұл – біздің ішкі саясатымыздың өзегі. Сол себепті оны күн сайын нақты да көрнекті әрекеттермен толығып отыру керек» — деп айтқан еді.

Президентіміз белгілеп берген бұл бағыт ҚХА-ның ең басты өзегіне айналып отыр. Ата Заңда айрықша айқындалғандай, қазіргі уақытта ҚХА-ны бірлік пен келісімнің қазақстандық үлгісінің маңызды күретамыры деп айтуға толық негіз бар. Бүгінде ассамблея аясында 1,3  мыңнан астам этномәдени бірлестік, 3 мыңға жуық қоғамдық келісім кеңесі, 2 мыңнан астам аналар кеңесі, 29 медиация кабинеті, 39 достық үйі, 14 журналистер клубы, 25 тілде шығатын 52 БАҚ жұмыс істейді. Парламент Мәжілісіндегі ҚХА-дан сайланған тоғыз депутат еліміздегі барлық этнос атынан өкілдік етеді. Ассамблея активі еліміз бойынша 150 мыңнан асады. Мұның бәрі ҚХА-ның орасан зор әлеуетін көрсетеді.

Елбасының “Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру” мақаласынан кейін ассамблея жұмысында да біраз өзгеріс болып, қайта жаңғыруда. Бұл — уақыт талабы. Аталмыш бағдарлама арқылы Нұрсұлтан Әбішұлы біздің алдымызға нақты міндеттер қойылып отыр. Соған орай осы бағдарлама шеңберінде өткізілетін іс-шаралар жоспары жасақталды. Жыл соңына дейін 583 шара өткізу жоспарланды. Соның 20-сының республикалық маңызы бар. Бағдарламаны жүзеге асыру бойынша жобалық кеңсемен бекітілген шаралар Батыс Қазақстан облысында да ұйымдастырылмақшы. Олардың ішінде «Қазақстанның 7 кереметі», «Асыл ұрпақ», «Ұлттық құндылықтар – ел бірлігі» сияқты шаралар бар. Жалпы, осы бағдарлама аясында өткізілетін барлық іс-шараны біз сапалы өткізуге мән беруіміз керек. Себебі, бұл жұмыстар әкімдердің рейтингісіне және өңірлерде жүзеге асып жатқан өзге де жұмыстарға әсер ететін болады. ҚХА-ның ХХV сиезінде Мемлекет басшысы дәл осы мәселеге назар аударғаны белгілі. Яғни бізге тек дөңгелек үстел емес, нақты нәтиже беретін заман талабына сай өзге шараларды да ұйымдастыруды  қолға алуымыз керек. Жалпы, бұл бағыттағы жұмыстар бір-екі жылдың көлемін емес, болашақты қамтитынын бәріміз түсінуге тиістіміз. Соған байланысты қоғамдық сананы жаңғырту бағытында  өңірде атқарылатын жұмыстар жөнінде 2018-2020 жылдарға арналған нақты іс-шаралар жоспарын дайындау қажет. Онда «Туған жер», көп балалы жанұяларға қолдау, отбасы институтын нығайту, «Қазақстанның 100 жаңа есімі», латын әліпбиіне көшу сынды жобалары міндетті түрде көрініс беруі тиіс. Осынау жұмыстарға этномәдени орталықтар бір кісідей тартылып, бұл жобалардың әрқайсысының мән-мағынасын көпшілікке түсіндіруге атсалысқандары жөн, — деген Дархан Қамзабекұлы Елбасы тапсырмасына сәйкес «Ассамблея туралы» заңды жетілдіру қажеттілігіне де тоқталды. Сол себепті ҚХА батысқазақстандықтардан да ассамблея жұмысын жаңа арнаға тоғыстыруға мүмкіндік беретін ұсыныс-пікірлер күтеді.

Жиын барысында өңіріміздегі этномәдени орталық басшылары мен облыстық ассамблеядағы құрылымдық бөлімшелердің жетекшілері атқарған жұмыстарын баяндап, ой-пікірлерімен бөлісті.

Басқосудан кейін Қазақстан халқы ассамблеясы төрағасының орынбасары қаламыздағы «Стекло-Сервис», Батыс Қазақстан электр желілерін тарату компаниясы секілді кәсіпорындарда болып, ондағы қоғамдық келісім кеңестерінің жұмыстарымен танысты.

Сәкен  ӘБІЛХАЛЫҚОВ,

«Орал  өңірі»

* * *

Қазақстан халқы ассамблеясы төрағасының орынбасары, ҚР Президенті Әкімшілігінің Қазақстан халқсы ассамблеясы хатшылығының меңгерушісі Дархан Мыңбай Зеленов ауданында болып, тұрғындармен жүздесті.

Алдымен Белес ауылына келген мейман Елбасының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында көрсетілген бағдарламаларды жүзеге асыру үшін атқарылуы тиіс жұмыстарға тоқталды. Кездесу барысында аудан әкімі Асхат Шахаров округ деңгейінде жүргізілген жұмыстарды баяндаса, Белес ауылдық қоғамдық келісім кеңесінің төрағасы, округтің медиаторы Адам Имашев, еңбек ардагері Галина Моругова, Белес мектебінің оқушысы, каратэден үш дүркін әлем чемпионы Аида Имақанова сөз алып, мақаланы қолдайтындықтарын  жеткізді.

Кейін аудан орталығындағы «Достық» мәдениет үйіне арнайы келген Дархан Қамзабекұлы мектептерде құрылған «Достық» клубтарының өнері мен шағын көрмесін тамашалап, этномәдени орталықтар  жұмысымен  танысты.

Халық бірлігі мен татулығын сақтауға бағытталған міндеттердің жүзеге асуына атсалысып отырған мәслихат депутаттары, округ әкімдері, қоғамдық келісім кеңесі,  ардагерлер, әйелдер кеңесінің, этномәдени бірлестіктер мүшелері мен медиаторлар қатысқан жиынды аудан әкімі Асхат Берлешұлы ашып, ауданда атқарылған жұмыстар туралы баяндама жасады.

 Дархан Қамзабекұлы аудандағы «Достық» үйінің жұмысына ризашылығын білдірді.

– Батыс Қазақстан облысында «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласы аясында қандай жұмыстар атқарылып жатқандығын көру мақсатымен келдім өңірге. Қазақстан халқы ассамблеясы мен қоғамдық келісім кеңестері қолға алған жұмыстарды сараптап, белсенді, тиянақты атқарылған жұмыстарына көңілім толды. Зеленов ауданындағы Достық үйі туралы көп естіген едім. Бүгін өздеріңізбен жүздесудің сәті түсіп, тамаша әсер алдым. Аудан басшысы баяндағандай,  алда әлі де тың жобалар қолға алынатындығы қуантады. Біз бәріміз бірге әрекет ету арқылы мақсатқа жетеміз. Тәуелсіздік жылдарында жеткен жетістіктеріміздің бәрі бірліктің арқасында мүмкін болды. Ассамблеяға кейде біреулер жеңілдеу қарайды. Ассамблея — біздің әр алуандығымызды табысымызға айналдырған бірегей институт. Тарихқа зер салсақ, әр ұлттың, әр діннің құндылықтарын сақтаған елдер алға озған. Құндылық дегеніміз отбасынан басталады. Рухани жаңғыру – ортақ мүдде. Әр отбасында береке, тәрбие болса ғана елдігіміз мәңгілік болмақ, — деген ол елдің мәдени өркендеуіне, ынтымағының нығая түсуіне үлес қосып жүрген этномәдени бірлестік мүшелеріне шынайы алғысын білдірді.

Басқосуда сөз алған Көшім мектебінің директоры Валентина Леонтьева, Мичурин мектебі «Достық» клубының мүшесі Айымгүл Өтегенова, ауыл тұрғыны Роза Любавина сан ұлттың киелі мекеніне айналған қазақ даласының дархандығын мақтан тұтатындықтарын айтып, жаңғыру жолындағы игі бастамаларға үнқосуды азаматтық парыз санайтындықтарын жеткізді.

Жиын соңында БҚО Қазақстан халқы ассамблеясы төрағасының орынбасары, хатшылық меңгерушісі Ғайса Қапақов өндірісі өркендеп, ырысы тасыған аудан халқына табысты еңбек тіледі.

Нұржан  ДҮЗБАТЫР,

Динара  НАСЫР,

Зеленов  ауданы

Өткен аптаның соңында «Жайық  Пресс»  ЖШС  медиахолдингінде  ҚР Мемлекеттік  қызмет  істері  және  сыбайлас  жемқорлыққа қарсы  іс-қимыл  агенттігінің  БҚО  бойынша  департаменті  БАҚ өкілдерінің  қатысуымен  бірлескен  семинар-кеңес  өтті.  Басқосуда  Елбасының   «100  нақты  қадам»  Ұлт  жоспарын  жүзеге  асыру аясында  «100  нақты  қадам:  конкурстық  іріктеудің  ашықтығы мен  жариялылығын  қамтамасыз  етудегі  бұқаралық  ақпарат құралдарының  рөлі»  және  «Қазақстан  Республикасының  сыбайлас жемқорлыққа  қарсы  саясаты»  тақырыптары  қамтылды.

ҚР Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің БҚО бойынша департаменті басшысының орынбасары Мирболат Нұртазиннің айтуынша, жыл басынан бері жергілікті атқарушы құрылымдарда бос орындарға 789 конкурс өткізілген. Соның ішінде бірінші ішкі конкурсқа – 252, екіншісіне – 138, жалпы 399 конкурсқа 808 үміткер қатысқан. «Конкурс екі сатыдан тұрады. Біріншісі – тесттен өту. Үміткер халыққа қызмет көрсету орталығы арқылы е-gov порталына тіркеледі, тестілеуден өтудің күнін, уақытын белгілейді. Яғни біріншісінде, жеке қабілеттерін бағалау бойынша еліміздегі қолданыстағы заңдардан тест тапсырады. Одан оң нәтиже көрсеткен үміткер әңгімелесуден өтеді.

– Әңгімелесу сатысында жариялылық пен ашықтық айқын көрініс табады. Оған БАҚ-тардың және қоғамдық ұйымдардың өкілдері де қатысады. Мамандар эксперт ретінде, ал журналистер тек байқаушы ретінде қатысады. Байқаушыға конкурс қатысушысының жеке басы деректерін жариялауға, әңгімелесу процесіне араласуға, конкурс комиссиясы отырысының барысына кедергі жасауына, конкурсқа қатысушыларға көмектесуге, комиссия мүшелерінің шешім қабылдауына әсер етуіне, нақты конкурс қатысушысы туралы, оның жеке қасиеттері жайында жариялы түрде баға-лауға, пікір білдіруге, техникалық жазба құралдарын қолдануға болмайды, – деді М. Нұртазин. Оның айтуынша, байқаушы конкурс қатысушысы туралы ақпаратпен танысуға, олармен әңгімелесуге қатысуға, әңгімелесу өткізу рәсімі туралы процесс аяқталғаннан кейін өз пікірін білдіруге, әңгімелесуге қатысты баға беруге, конкурс комиссиясы отырысының хаттамаларымен танысуға, аталмыш комиссияның жұмысы туралы мемқұрылымның басшылығына және мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уәкілетті органға өздерінің пікірлерін жазбаша түрде беруге мүмкіндігі бар.

– Көп жағдайда БАҚ өкілдері байқаушы ретінде рәсімге «для галочки», қатысу керек болған соң ғана қатысады. Алайда журналистер өз мүмкіндіктерін жете түсінбейді. Байқаушы ретінде комиссия жұмысынан бір кемшіліктер көріп, байқасаңыздар, мысалға, комиссиядағылар біреуді ашықтан-ашық қолдаса немесе конкурсқа қатысушылардың ішінен жақсы дайындықпен келгені өтпей қалса, мұндай жағдайда бізге департамент басшылығына келіп, болған жайды жеткізе аласыздар. Осылайша ашықтық пен жариялылыққа үлес қосасыздар. Әзірге конкурстарда заңбұзушылық, дайындалған қатысушыларды өткізбеген жағдайлар болған жоқ. Ондай жағдайлар болып жатса, бірге жұмыс істеуге дайынбыз, – деді М. Нұртазин. Оның айтуынша, тілшілер болған жағдай негізінде журналистік зерттеу жүргізе алады. Оған әңгімелесу кезіндегі жазылған аудио-бейнежазбаларды пайдалануға мүмкіндіктері бар.

Аталмыш департаменттің сыбайлас жемқорлық профилактикасы басқармасының басшысы Біржан Хайруллиннің айтуынша, сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру өзекті болғандықтан, бұл бағытта сараптамалық, журналистік зерттеу материалдардың көбірек болғаны жөн. «Республика бойынша жолдағы сыбайластық жемқорлық деңгейін төмендету бойынша 10 қадам жобасы жүзеге асырылуда. Жоба бойынша ақпараттарымыз фейсбук әлеуметтік желісіндегі «10 қадам» деген парақшамызда орналасқан. Сол парақшаға жобаға қатысты өз пікірлеріңізді жазсаңыздар. Кейбір қылмыстық істерді қарап отырсақ, басым жағдайда пара ұсынушылар көп болады. Олар басында параны ұсынып алып, артынша пара алушыны ұстап береді. Елбасының  өзі «Біз қаралаудан гөрі, алдын алуға, құқықбұзушылыққа жол бермеу бағытында тәрбиелеуге жұмыс жасауымыз керек», – деген болатын. Сондықтан бірлесіп жұмыс істеуге әзірміз», – деді Б. Хайруллин.

Гүлбаршын  ӘЖІГЕРЕЕВА,

«Орал  өңірі»

Жаңартылған білім бағдарламасы бойынша әр өңірде түсіндіру жұмыстарын жүргізіп жүрген ҚР Білім және ғылым министрлігінің сарапшылары таяуда Оралдағы №7 орта мектепте болып,  5-7-сынып ата-аналарымен және педагогтармен кездесті.  Жиынға келген ҚР Білім және ғылым министрінің кеңесшісі Майраш Тайкенова, ҚР БҒМ мектепке дейінгі және орта білім беру департаментінің  директоры Шолпан Каринова, республикалық “Оқулық” ғылыми-тәжірибелік орталығының директоры Бейбіткүл Кәрімова, Л. Гумилев атындағы “Еуразия” ұлттық университетінің профессоры Евгения Журавлева, “Мектеп” баспасының директоры Ерлан Сатыбалдиев және өзге де мамандар 5-7-сыныпқа арналған орыс тілі оқулықтары және жаңартылған білім мазмұны жөнінде ойларын ортаға салды. Үш сағатқа созылған жиынға 300-ге жуық адам қатысты.

— Заманауи оқулық – ақпарат көзі емес, бағыт-бағдар беруші. Оқулық та мұғалім сияқты бағыт-бағдар береді, оқушының қабілетін дамытып, ақпарат іздеуді үйретеді. Жаңа бағдарлама — іргелі білімге, аналитикалық тәжірибеге негізделген. Жаңа оқулықтар жаңартылған білім беру мазмұнына сәйкестеліп, баланың сындарлы ойлай білу қабілетін дамытуға бағытталған. Жаңа мектеп бағдарламасын жасау – өте күрделі үдеріс болғандықтан, біз қоғамда түсіндіру жұмыстарын жүргізуіміз қажет. Сол сияқты жаңа технологиялар оқу процесін ұйымдастырудан бастап, ондағы мұғалімнің және оқушының рөліне дейінгінің бәрін өзгертуді талап етеді. Мәселен, балаларды жаңартылған маз-мұндағы оқулықтармен оқыту үшін мұғалімнің өзі дайын болуы керек. Биылғы оқу жылында жаңартылған білім мазмұны бойынша сабақ беретін 70 мыңнан астам мұғалім арнайы курстан өтті. Сабақ барысында топпен өзара жұмыс істеу, білімге баса назар аудару балалардың жеке тұлға ретінде дамуына ықпал етеді. Бұрын біз оқушыға дайын білімді беріп келсек, ендігі күнде біз оларға мектептен алған білімін өмірде пайдалана білуге үйретуіміз керек. Оқушының алған білімін өмірде пайдалана алмайтындығы «PISA» халықаралық зерттеулерінің нәтижесінде байқалды. Өйткені халықаралық зерттеулерде жалпы білім бойынша жоғары орынға қол жеткізіп жүрген өрендер алған білімді өмірде кәдеге асыруға келгенде төмен орындарға ие болып жүрді. Білім жүйесінде жіберілген олқылықтарды түзеу үшін жаңартылған білім беру мазмұны, функционалдық сауаттылыққа бағытталған он екі жылдыққа көшу осыдан басталған болатын, — деп сөзін сабақтаған Шолпан Каринова оқулық дайындауға мектепте жұмыс жасап жүрген практик-мұғалімдердің қатысқанын, бүгінгі күнге дейін ол оқулықтардың бірнеше сараптамадан өткендігін тілге тиек етті. Мәселен, өткен жылы оқулыққа қатысты келіп түскен 5 мыңға жуық сын-ескертпе ескеріліп, оқулық қайта өңделген.

Жиында сөз алған ата-аналар балаларының сындарлы ойлау қабілетін дамытатын тапсырмаларға қарсы емес екендіктерін айтты. Алайда бала тәрбиесіне, оның мінез-құлқына әсер ететін өрескел тапсырмаларға алаңдаулы екендіктерін жасырмады. Сондай-ақ жаңа оқулықтағы неологизм сөздердің жиі кездесуі де ата-аналардың көкейіне қонбағанға ұқсайды. Сарапшылардың айтуынша, грамматика, орфография және тыныс белгілері орыс тілін оқыту бағдарламасының негізі болып қалып отыр. Тек оқыту тәсілдері өзгерген.

Сондай-ақ мамандар ҚР Білім және ғылым министрлігінің «Оқулық» республикалық ғылыми-практикалық орталығы «Қоғамдық бағалау» порталына қазіргі уақытта мемлекеттік сараптамадан өтіп жатқан 3, 6, 8-сынып оқулықтарының орналастырыл-ғанын атап өтті.

Оқулықтарды «Оқулық» республикалық ғылыми-практикалық орталығының сайтында орналасқан (www.okulyk-edu.kz) «Оқулықтарды қоғамдық бағалау» баннері арқылы көруге болады. Бұл портал оқу әдебиеттерінің сапасы бойынша ата-аналардың және педагогтар қауымының пікірлері мен ұсыныстарын қабылдауға арналған.

 Гүлжамал ЖОЛДЫҒАЛИ,

«Орал өңірі»

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл ұлттық бюросының (Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет) Батыс Қазақстан облысы бойынша департаментінің, ҚР Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің БҚО бойынша департаментінің, БҚО прокуратурасының назарына!

— Дұрыстық қайда, қыс болса, келіп қалды, малыма бір тал шөп жоқ. Біздің жан айқайымызды кім естіп, кімнен қайран болар екен? – деді облыстық «Орал өңірі» газетінің редакциясына арнайы арыздана келген «Әлекешев» шаруа қожалығының жетекшісі Жұмагелді Әлекешев шаршаңқы үнмен.

Оның айтуынша, Жаңақала ауданының Жаңақазан ауылдық округіндегі Жаңаорын қыстағы — «Әлекешев» шаруа қожалығының құтты қонысы. Кейіпкеріміз бұдан 20 жыл бұрын шаруашылық құрып, содан бері қыстың қақаған суығы мен ақ түтек боранына, жаздың аптап ыстығына қарамастан төрт түлік малды мыңғыртып өсіріп келеді. «Шаруашылық құрған кезімде (қоғамдық формация ауысып, кеңшарлар тараған тұста 30 жаста еді.-авт.), Жаңаорыннан 600 гектар жер, оның 400 гектары жайылым, 200 гектары мал азығын дайындайтын шабындық ретінде пайға берілді. Сол кездегі аудандық ауыл шаруашылығы басқармасының бастығы Ж. Семенов (қазіргі зейнеткер), аудандық жер бөлімінің бастығы Т. Үмбетов (қазір осы бөлімде бас маман), бұрынғы ауыл әкімі Ә. Халиев (марқұм) келіп, жерімнің шекарасын нақтылап, машинамен жүріп өлшеп берді. Жерімнің оңтүстік беткейі құдығымның басына дейін (әрі қарай Н. Ишанғалиевтің жері), шығыс жағы қыстақтан 300 метр шамасында Жаңақазан ауылы жағына баратын жолға дейін (яғни қыстағым тұрған жерден оңтүстік және шығыс бағытта ешқандай жерім жоқ-тұғын) жетеді. Содан солтүстікке қарай осы жол арқылы үш шақырым жол жүре отырып, екінші сорды жағалап, Құспан, Шағала елді мекендерінің бұдырларымен батысқа қарай жүріп отырып, «Тұзсор» деген жерге дейін барып, Батау елді мекенінен келетін жолмен қыстаққа қайтып келгенде 600 гектар жерің шығады деп сол кісілер алғаш рет бекітіп кетті. Бұл жерді 20 жыл бойы пайдаланып келдім», — деді Жұмагелді Оразайұлы.

Алайда «Жерден жік шықты, екі құлағы тік шықты» демекші, 2015 жылдың қазан айынан бастап Құспан есімді көршісі мен Жұмагелді ағаның қыстағы арасынан 500 гектар жер алдым деп Оралхан Ғұбайдуллин есімді азамат келеді. Кейіпкеріміздің айтуынша, О. Ғұбайдуллин Оралда тұрады, жұмысы да қалада әрі оның «тігерге тұяғы» да жоқ. Кенеттен пайда болған су жаңа қожайын «Әлекешев» шаруашылығының шабындығынан тіс шұқырға бір тал шөп қалдырмастан шауып, онысын Жаңақазан ауылдық округ тұрғындарына апарып сатады.

— Мұның алдында, 2012 жылы күзде аудандық Гипрозем басшысы Нұрғали Зихановты, қарауымдағы аға малшы Нәбиқұл Мұқановты ертіп алып, маған бекітілген жер телімдерін нақтылап өлшетіп алғанмын. Үшеуміз «УАЗ» машинасымен жүріп, Н. Зихановтың ЖПС сияқты шиқылдайтын аппаратының көмегімен жоғарыда әңгімелеген жерімнің шекарасы бойымен жүріп өттік. Бірақ Н. Зиханов жерімді белгілейтін ешқандай қазық қаққан жоқ: «Өзімнің жер өлшейтін құралымда бәрі сақтаулы, 600 гектардан асып кетпейді, асып кетсе, шиқылдап дыбыс береді» деп сендірді, — дейді арызданушы Ж. Әлекешев. Мұны Н. Мұ-қанов та растап анықтама беріпті.

Шаруа адамы барлық қам-қарекетін кейінге ысырып қойып, «Жеріме Ғұбайдуллин кіріп кетті» деп Н. Зихановқа бірнеше мәрте барады. Алайда ол «Барып, көреміз» деп құрғақ уәдемен шығарып салумен болады. Мәселенің шешілмейтініне көзі жеткен соң шаруагер Жаңақала ауданының сол кездегі әкімі Л. Хайретдиновке мән-жайды айтып арыз жазады. Обалы не керек, әкім өзінің бірінші орынбасары Дархан Закаринге, ал ол өз кезегінде аудандық жер қатынастары бөлімінің аға маманы Талғат Үмбетовті, Гипрозем басшысы Н. Зихановты шақырып алып: «Ертең Қайырбековтің, одан әрі Әлекешевтің жерін өл-шеуге барыңдар» деп тапсырады. Алайда айтылған сөз кабинеттің табалдырығына «сүрініп» құлап, сонда қалады. Жер өлшеушілер келмеген соң, кейіпкеріміз тағы да ауданға ат арытып келеді. Бұл жолы да Гипрозем басшысы Н. Зиханов өлердегі сөзін айтқан шаруагерді бала құсатып «Оралға есеп беруге кетіп барамын. Келген соң міндетті түрде барамын» — деп сендіреді. Уәделі күні де, одан кейінгі 10 күн ішінде келмеген, бір хабары болмаған уәдешіл мемқызметкерге Ж. Әлекешев тағы да келеді. Бұл жолы да мемқызметкер аңғал шаруа адамын тәтті сөзге алдандырып, шығарып салады.

— 2016 жылдың тамыз айында Ә. Ғұбайдуллин (шабындығымды иеленіп жүрген О. Ғубайдуллиннің ағасы) тағы да шабындығымды шауып алды. Екеуміз қатты сөзге келдік. Алайда зайыбым науқастанып, қайта-қайта ота жасатып, ауылда болмадым. Сол кезде Ж. Ғұбайдуллин шөпті тасып алып, сатып жіберді. Сөйтіп, қағаз жүзінде шабындығым бола тұра, малды аштан қырмас үшін көрші қожалықтардан шөп сатып алуға мәжбүр болдым, — деді шағымданушы Ж. Әлекешев. Бұдан кейін ол қазан айының 25-терінде Н. Зихановты алып келіп баяғы аппаратымен, жердің бұрынғы шекарасымен машинамен жүріп өтеді. Ж. Ғұбайдуллиннің төбесі, есік-терезесі жоқ жаздық сарайының, құдығының мұның жерінде тұрғанын және шабындық жерін шауып алғанын Н. Зиханов өз көзімен көріп, мәселені шешпекші болып, тағы да уәдені үйіп-төгіп кетеді. Бірақ жердің шекарасын көрсететін бірде-бір қазық қақпай кетеді. Неге?

2017 жылдың сәуір, мамыр, маусым айларында Жұмагелді аға Н. Зихановқа 13 рет (!) барады. Жұмысбасты ма, әлде басқа себептері бар ма кім білген, ол ешуақытта орнында болмайды. Оның өзімен бірге қоластында жұмыс істейтін әйелінен «жер өлшеуге кетті» деген жауапты естуден құлағы сарсыған шаруа адамының ойына күдік кіре бастайды.

— Зиханов бірде: «Ғұбайдуллин жерді аудан әкімдігінде жұмыс істейтін Әсел Хайруллинаның араласуымен алып еді, сол кісіге ескерттім. Шешіледі, толықтай шешіп беремін» десе, енді бірде «Сізге ыңғайлы вариант айтайын, Ж. Ғұбайдуллиннің летовкасы, құдығы тұра берсін, оған біраз жер қалдырып, сіздің жеріңізге басқа жағынан аздап жер қоссақ қайтеді? Қабдешева 300 гектар жерін тапсырып жатыр, ең ыңғайлы вариант сол сияқты», — деген күлдібадам әңгіме айтты. Ай-күннің аманында заңды жерімнен шынымен айырылып қаламын ба деп қорқайын дедім. Сотқа жүгінуге бұрындары інім деп бауырыма тартып, қамқорлық көрсетіп жүрген ауыл баласын қимадым. Содан Н. Зихановқа: «Действительно менің жерім екенін анықтайтын анықтама бер, сотқа беремін», — дедім. Ол жазып дайындап қоямын деп шығарып салды. Мен оған 2-3 күн ішінде Оралға жүретінімді айтып, анықтама беруді тағы да өтініш қылдым. Кейін барсам, Н. Зиханов: «Сіздің аудан әкіміне 2016 жылы жазған жеріме кісі кіріп кетті деген арызыңызды еш жерден таппадым, сол арыз негізінде анықтама жазуым керек. Сол кездегі аудан басшыларының орнына келген жаңа лауазымды тұлғалар сіздің жеріңіз туралы білмейді», — деп қарап отыр. Одан кейін аудан прокурорының қабылдауына барып, мән-жайды айтып едім, ол Оралдағы жер инспекциясына баруыма кеңес берді. Ондағылар шешпей жатса, келерсіз деп шығарып салды. Ал ауданның жаңа әкімі Н. Қарағойшиннің қабылдауында үш рет болдым. Ол да Н. Зихановқа үш күн мерзімде шешіңіз деп тапсырма берді. Әкімнің сөзіне пысқырған Н. Зиханов болмады. Мәселе шешілмеген соң, Орал қаласындағы жер инспекциясында Тахир есімді маманның қабылдауында болдым, фамилиясын білмедім, ол облыстық Гипроземге, бастықтың орынбасары Н. Шадринге жіберді. Н. Шадрин бас маман Мерхат Исағали дегенді маған ілестіріп жіберді. Ол өзінің спутниктік аппараттарымен жерімді өлшеп, Ғұбайдуллиннің шабындық жер, жаздық сарайы, құдығы барлығы сіздің жерге кіріп кеткен деп бұрынғы шекарама төрт қазық қағып кетті. Мерхат: «Оралға барған соң, барлық өлшеген данныйларымды басшылар сен дұрыс өлшемегенсің, аппаратыңнан ақау болған деп алып қойды» деп қоңырау шалды. Оның маған берген актісі және телефонмен сөйлескен сөздерінің записі бар.

Бұдан кейін биылғы 14 маусымда облыстық Гипроземнен (қазіргі атау жер кадастры және жылжымайтын мүлікті техтексеру департаментінен) Б. Қаналиев, М. Исағали, А. Сабырғалиев, ауданнан жер қатынастары бөлімінің аға маманы Т. Үмбетов, «Азаматтарға арналған үкімет» коммерциялық емес АҚ-ның БҚО бойынша филиалы – жер кадастры және жылжымайтын мүлікті техникалық тексеру департаментінің аудандық (Гипрозем) филиалының басшысы Н. Зиханов, Жаңақазан ауылдық округінің әкімі С. Ғұбашевтар келіп, Н. Зихановтың жаңадан жазып алып келген координаттары бойынша жерімді өлшеп, 600 гектар жерімді оңтүстік және шығыс бағыттарға шегіндіріп, шығыс беткейіндегі қазықты «Байрамғалиев» шаруашылығының үйінің түбіне апарып қағып қойды. Сондай-ақ «Байрамғалиев» шаруашылығының жерін өлшеу кезінде жеті қазық қағып, оның екеуін «Әлекешев» шаруашылығының, яғни менің жеріме кіргізіп қағып кетті. Мұны Н. Зихановтың Ж. Ғұбайдуллинге жер босатып беруге, біздің жерлерімізден жер алып беру мақсатында істеп отырған іс-әрекеті деп түсіндім. Бір қызығы, қанша рет жер өлшеніп жатса да, бұл процеске Ғұбайдуллин қатыспайды, бірақ оның құқын үнемі Н. Зиханов қорғайды, — деді ашына сөйлеген Жұмагелді аға.

Айтса айтқандай, оның шаруашылығында 100 жылқы, 100 ірі қара, 250 қой, 80 ешкі бағылып өсірілуде десек, сол малға шөп шабатын бір метр жері жоқ!.. Ал әр шаруашылықта малға азығын дайындайтын шабындық болуы тиіс емес пе? Одан бөлек екі тату көршіні («Байрамғалиев» қожалығын айтамыз) бір-бірінің жеріне кіргізіп қойғаны несі? «Байрамғалиев» шаруа қожалығының басшысы Бақытжан Байрамғалиев те бұл фактіні растап, анықтамасын беріп отыр. Жалпы, жер жібі нәзік, күрмеуі қиын мәселе емес пе еді әу заманнан… Әлеуметтік қайшылықтар осындайдан басталмай ма?!

— Жерімді өлшегенде Н. Зиханов бір қазық қаққан жоқ, сондай-ақ тексеру-бақылау дала актісін (акт полевого обследования) толтырып, маған қол қойғызған жоқ. Спутниктік аппараттарын пайдаланып, менің координаттарымды анықтап, қазық қағып, оңтүстік, шығыс беткейде менің жерім бар екенін, мал азығын дайындайтын жерлерімнің 600 гектар жеріме кірмей тұрғанын Гипроземнің аудандағы басшысы Н. Зиханов жазбаша тіпті ауызша ескерткен емес, — дейді төбесінен жай түскендей болған Ж. Әлекешев.

* * *

Жерінің бұрынғы шекарасын қайтарамын деп жүрген Жұмагелді ағаға ілесіп, «Азаматтарға арналған үкімет» коммерциялық емес акционерлік қоғамның БҚО бойынша филиалы – жер кадастры және жылжымайтын мүлікті техникалық тексеру департаментінің директоры Нұрбек Қанаевқа жолығып, көзбе-көз сөйлесудің сәті түсті.

— Менің жерімнің координаттары жазылған актте реттік нөмірі салынбаған, 19-дан соң 20, 21, 22-беттердің цифрлары түзетілген, 23-бет мүлде белгіленбеген. Шекараларды көшіру туралы 2013 жылы жасалған актідегі мына қол менің қолым емес, бұл кімнің қолы? – деді ашуға булыққан Ж. Әлекешев басқосуға келіп отырған аудандық Гипрозем басшысы Н. Зихановқа қарата. Ал Н. Зиханов болса, заңнан аттап ештеңе жасамағанын айтып, ант-су ішті. Н. Қанаевтың айтуынша, «Әлекешев» шаруа қожалығының жерінің шекарасына қатысты құжат 1997 жылы жасалмаған. Ол кезде бұл мекеме құрылмаған еді, бұрынғы жерге орналастыру мекемесі болды. «Құжатты архивтен таппадық. Басқа біреу шауып алды деп жүрген шабындық аумағы құжаттағы Жұмабек ағаның жерінің координаттарына кірмей тұр. Ол шабындық жер 2015 жылы басқа біреуге рәсімделген. Құжаттағы қол менің қойған қолым емес дегенге, оны экспертиза анықтасын», — деді Н. Қанаев. Бірақ департамент басшысы бірер апта уақыт ішінде қызметтік тексеріс жүргізетінін айтты.

Сондай-ақ шабындықтың дауға айналуына қатысы бар О. Ғұбайдуллиннің мекенжайын, телефонын сұрағанымызбен, ешкімнен ала алмадық. Гипроземдегілер бізде жоқ, ауданнан сұраңыздар десе, ондағы жер қатынастары бөлімінің мамандары «білмейміз» деп ауыздарын қу шөппен сүртті. Ал аудан әкімінің орынбасары Асқар Мұқаметжанов тауып беремін дегенімен, кейін ол ойынан жылдам айнып қалды. Орынбасар мырза әдепкіде нақ осы жер мәселесіне қатысты редакцияға жауапхат дайындамақшы болып, алдымен арыз иесінің хатын сұратып алды. Алайда хаттың мазмұнымен танысқан соң «Бізге қатысы жоқ, Гипроземге қатысты мәселе, жер шекарасын солар белгілейді», — деп ойынан айнып қалды. Ал аудандағы бақандай бір шаруашылықтың малы күні ертең жем-шөпсіз қырылып қалса да, осындай «өлемесең тұрманың» кейпінен танбас па…

О. Ғұбайдуллиннің ұялы телефонының нөмірін «құпия» қылатындай несі бар? О. Ғұбайдуллин көшедегі көрінген көк атты емес, жерді жалға алып отыр емес пе? Біз бар болғаны қарсы тарапқа да «микрофон» ұсынбақшы едік.

Жалпы мамандардың айтуынша, бұрындары жердің координаттары өлшеніп, қазық қағылатын, акт берілетін. Тек 2013 жылдан бастап спутниктік жүйемен жердің шекаралық нүктелерін электронды жүйелеу жұмыстары басталған. Нақты шекарасы көрсетілген құжаттың болмауы да Әлекешевтің шабындығын өзгенің иеленіп кетуіне жол ашты ма деген ой иектейді. Қалай болған да, табын-табын сиыр, үйір-үйір жылқы, отар қой айдаған шаруа адамының шабындықсыз қалуы таңғаларлық. Елбасы пайдаланылмаған жерлерді кері қайтарып, өзгелерге іске жарататын адамдарға беруді тапсырып отырған шақта, қарайған малды шөпсіз қалдырып, шаруаны жер дауымен әрі-бері шапқылатып қойғандары несі?!.. Жер мәселесімен айналысатын, атауларынан ат үркетін басқармалар, аталмыш департамент, аудан басшылығы үш жыл бойы мәселені шешпей ай қарап отыр ма?!. Мәселені шешпейтін басшылардан не қайыр?!. Аудан әкімінің орынбасары Асқар Мұқаметжанов: «Әлекешев жерді мен орынбасар болып келгенше алған. Сотқа жүгінсін, Гипроземнен Әлекешевтің жерінің мәселесін шешуге ұсыныс айтқан жоқ», — деп қарап отыр. Облыс басшысы да жиын сайын кәсіпкерлерге жағдай жасаңдар, бір есіктен екінші есікке жүгірмейтін болсын деп тапсырумен келеді. Нәтиже қане?! Үш жыл бойы шырылдаған шаруаның жанайқайын, малы жоқ ағайынның шабындықты шауып, бизнеске айналдырғанын ел-жұрт біліп, көріп отыр… Тегі бұл істе бір шикіліктің бары анық. Сондықтан мұнымен жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі өңірлік құрылымдары, прокуратура айналысатын болар деп сенеміз.

Қыс болса, қыр астында, жаман айтпай, жақсы жоқ, дегенмен ертең шаруашылық шөпсіз қалып, мал қырылса, кім кінәлі болады? Осындайдан қарапайым азаматтардың мемқызметкерлерге деген сенімі азаятыны айдай анық.

Нұрбек ҚАНАЕВ,

«Азаматтарға арналған үкімет» коммерциялық емес АҚ-ның БҚО бойынша филиалы – жер кадастры және жылжымайтын мүлікті техникалық тексеру департаментінің директоры:

— Департамент тарапынан «Әлекешев» шаруа қожалығының жетекшісі Жұмагелді Әлекешевтің арызы бойынша қызметтік тексеріс жүргізілді. Құжаттар тексерілді, ешқандай олқылықтар анықталмады. Құжаттары бәрі толық, беттері дұрыс. Ол кісінің құжатында 600 гектар жайылымдық жер деп жазылған, сондықтан оның иелігінде шабындық жер жоқ. Бұл мәселе бойынша Жаңақала аудандық әкімдігіне шығып, сөйлестік. Ондағылар Әлекешевтің мәселесін шешеміз десті.

Асқар МҰҚАМЕТЖАНОВ,

Жаңақала ауданы әкімінің орынбасары:

— Шаруагер Ж. Әлекешевтің арызымен таныспын. Алайда ол арызды әкімдік тарапынан шеше алмаймыз, өйткені мәселенің түйіні — Гипрозем мекемесінде. Бос жер болған соң О. Ғубайдуллинге берілді. Нақ бұл мәселені сот арқылы шешу керек деп білемін.

Талғат ҮМБЕТОВ,

Жаңақала аудандық жер қатынастары бөлімінің бас маманы:

— Әлекешев Гипрозем жерінің шекарасын белгілетіп, қағазға түсіргені үшін 280 мыңдай ақшасын төледі ғой. Сондықтан жерінің төрт бұрышына қазық қағылып, акт жасалып, қол қойылу керек-тін. Мен тек соңғы дау шыққаннан кейінгі жер өлшейтін комиссияның құрамында болдым. Онда Әлекешев «Менің жерімнің шекарасы бұлай емес» деп келіспеді. Даулы шабындық жер 2015 жылға дейін ешкімнің меншігінде болмаған. Сондықтан бос жатқан жерді Ж. Әлекешев меншіктеп, малына шөп дайындап келген.

Гүлбаршын Әжігереева,

«Орал өңірі»

P. S. Оқырмандарымыз сонымен мына оқиғаның аяғы немен тынды екен деп отырған шығар. «Баяғы жартас, бір жартас…» дегендей әзірге ештеңе өзгере қойған жоқ. Ұш жылдан бері жүгіріп жүрген Ж. Әлекешев әлі жүгіруде. Мақала дайын болғанда редакцияға аяқтай келген Ж. Әлекешев Гипроземдегі бөлім басшысы Бауыржан есімді жігіттің өзінің гарант болатынын, басшысының «О. Ғұбайдуллиннің алған жерін Әлекешевке толықтай береміз, үш жыл жүгірген шығындарын өтеуге дайынбыз» дегенін жеткізу үшін хабарласқанын әңгімеледі. Содан кейін Н. Зиханов ауылға келіп, шаруагермен кездесіп, бастапқыда құжатты жасағанмен өзінің Әлекешевтің орнына қол қойғанын мойындамаған. Одан әрі кейіпкеріміздің сөзіне құлақ түрелік: «Архивтегі құжаттарды ешкім қолға бермейді. Жердің шекарасын қайта өлшеу жөнінде менің атымнан жалған өтініш жазасың, менің қолымды қоясың. Координаттарын жазып, оған да менің қолымды қоясың. Қазық қақтым деп, тексеру актін жалған жасап, одан кейінгі қабылдау актісіне де менің қолымды қоясың. Деломдағы беттерін суырып алып, қайтадан жасап салғаның көзге көрініп тұр. Бәлкім, қарамағыңда жұмыс істейтін әйелің қол қойған шығар», — дедім. Күні бүгінге дейін оның қарамағында тек әйелі істеді, ол бұл іске қарауымдағы әйелімді араластырмаңызшы дегенді айтты. Гипроземдегі Бауыржан О. Ғұбайдуллин де бірге барады, кешірім сұрайды деген болатын, сондықтан Ғұбайдуллиннің неге келмегенін сұрадым. Значить сен одан бірдеңе алған болып тұрсың деп қатты-қатты сөздер айттым. Барлығының записі бар. Ол манағы сөздерін қайталаумен, жеріңізді қайтарайын, шөбіңізді түсіріп берейін деумен болды. «Документті мен жазған болсам, қолды мен қойып тұрмын ғой» деген сөзін диктофонға жазып алдым. Кешірім сұрады. 2012 жылы мен мал басының өсуіне байланысты 1,5 мың гектар жер сұрағанмын. Ол кезде Ғұбайдуллин жер алған жоқ. Сол кезде Зиханов маған:

«Ол жерде бір метр жер жоқ» деген болатын. Бірақ Ғұбайдуллинге қайдан тапты? Неге маған сонда жер бермедіңіздер?» дегеніме ол аудандық жер қатынастары бөлімі, Т. Үмбетовтер картадан бос жерді дұрыс қарамаған деп кінәні өзгелерге итеріп салды. Ауылда бірінің жеріне екіншісі түсіп, шөп шауып, төбелес болғанын, ауылдың өзінде 5-6 қожалықтың жерінің шекаралары дұрыс еместігін біліп-білмейтіндігін сұрадым. Ауылда кімге барамыз деп сұрап жүргендер көп дедім. Жылады. «Жалған құжат жасағаның үшін сотталасың» деп ескерттім. Ақырында ол «Менен бір қателік кетті» — деді. Бірер күннен кейін О. Ғұбайдуллинмен келіп, Ғұбайдуллиннің иелігіндегі жерінен өз еркімен бас тарту жөнінде, ал мен жер сұрап арыз жазатын болып келістік. Маған 250 рулон шөп тасып беретін болды. Кеткен жолымның, өзгесінің шығындарының шамасын сұрады. Мен қорғаушы жалдағанымды, онымен сөйлесіп, шығынымның көлемін айтатын болдым. Қош делік. Одан кейін Н. Зиханов жалт етті де, жоқ болды, гарант боламын деп едіңіз деп Гипроземдегі Бауыржанмен хабарластым. Ол да таба алмай жатырмын, барады деді. Н. Зиханов келіп: «Ғұбайдуллинмен келісе алмай жүрдім, ауданға келіңіз, жер бөліміне келіп, Хайрушева (әкімдіктегі адам) оның атынан арыз жазып қойды, сол жерде шешеміз» — деді. Ауданға келсем, олар арызды тапсырмапты. Н. Зихановтың жұмыс істейтін мекемесіне барып, оның қарауында жұмыс істейтін әйелінен сұрадым. Оны Оралға кетіп барады деген соң оған: «70 шақырым жерден сенің пайдаң үшін келдім» деп шақыртып алдым. «Еңбек демалысына шықтым, бірер күнде келіп, шөп тасытамын» — деп сендірді. Содан кейін оны ұштыкүйлі жоқ, көрмедім, Гипроземдегілер оны демалыста, өзіміз де таба алмай жатырмыз десті. Шымқалада жоқ, жоқ деген сияқты Жаңақалада да, Оралда да жоқ…» — деді Жұмагелді Әлекешев.