Хадиша  Бөкеева атындағы  қазақ  драма  театрында  «Мерейлі отбасы – 2017»  ұлттық  байқауы  облыстық  кезеңінің жеңімпаздарын  марапаттау  салтанаты  өтті.  Сайысқа  қатысып, 26 шаңырақтың  арасында  топ  жарған  Чукиндер  отбасына  облыс әкімінің  бірінші  орынбасары Арман Өтеғұлов бас жүлде – отандық  «Сарыағаш»  шипажайында  демалуға  мүмкіндік  беретін сертификат  тапсырды.

Елордамыз Астана күнімен тұспа-тұс келген көңілге қонымды мерекелік кеш құтты болсын! Мерекеге байланысты облысымызда көптеген мәдени іс-шаралар өтуде. Мәселен, бүгін Орал қаласында 162 пәтерлік көп қабатты үйдің кілті табысталды. Ол жерде де өздеріңіздей отбасылар қуанышқа кенелді. Сонымен қатар Бөрлі ауданының Ақсай қаласында 320 орындық балабақша ашылды. Облысымыздағы тұрғындар саны 641 мыңға жетті. Бір ғана жылдың ішінде 1217 отбасы шаңырақ көтерсе, 6227 сәби жарық дүниеге келді. Бұл – еліміздің өркендеп келе жатқанының айқын көрінісі. Ал бүгінгі сайысқа қатысушы жанұяларға ерекше алғыс білдіремін. Себебі сіздер өз туған ауылдарыңызда бірлігі мол отбасы ретінде үлгі-өнеге көрсетіп жүрсіздер, — деді Арман Кәрімұлы.

Аталған конкурс Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың бастамасымен биыл төртінші рет ұйымдастырылды. Шараның мақсаты – өнегелі құндылықтарды жаңғырту, отбасы мен некенің жағымды үлгісін насиxаттау болып табылады. Облыс бойынша іріктеу кезеңіне 129 отбасы қатысып, соның ішіндегі 26 шаңырақ облыстық кезеңге өткен болатын. Сайысушылар «Еліне еңбегі сіңген отбасы», «Бірлік пен татулығын ұлықтаған отбасы», «Жас ұрпаққа үлгі етер отбасы», «Ұлттық тәрбиені ардақтаған отбасы», «Шежірелі отбасы», «Сегіз қырлы, бір сырлы», «Шеберлік сырын ұққан отбасы» сияқты аталымдармен марапатталды. Ал байқаудың ІІІ орнын Теректі ауданынан Қуанышқалиевтер отбасы иеленіп, оларға алғысxат және ноутбук табысталды. Зеленов ауданынан Халеловтар отбасы ІІ орынды, Тасқала ауданынан Қойшыбаевтар отбасы І орынды жеңіп алды. Оларға кір жуғыш машина және теледидар табыс етілді. Жәнібек ауданынан келіп, бас жүлдені жеңіп алған Чукиндер жанұясының отағасы, марқұм Ғадел Чукин ауыл шаруашылығы теxникумының ветеринария бөлімін аяқтап, өз мамандығы бойынша қызмет еткен. Кейін Ленин музыка мектебінде 13 жыл ән сабағының ұстазы болған. Отанасы Жаңылсын Есенқызы жалпы білім беретін Ұзынкөл орта мектебінде директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары, орыс тілі және әдебиеті пәндерінің мұғалімі болып 34 жылдан бері еңбек  етіп келеді. Екі ұл, үш қызды тәрбиелеп өсірген Чукиндер отбасы 1993 жылы отбасылық ансамбль құрып, байқауларға қатысып, талай жүлделі орындар алған. Сондай-ақ олар мұқтаж жандарға қолұшын беріп, қайырымдылық ісімен айналысып келеді.  Жеңімпаз жанұя өңіріміздің намысын республикалық деңгейде өтетін сайыста, Астана қаласында қорғамақ.

– «Мерейлі отбасы – 2017» байқауына қатысып, бас жүлде алғанымыз үшін өте бақыттымыз. Шуақты шара болашақта да жалғасын таба берсін. Еліміздегі барлық отбасыларға қолдау көрсетіп жүрген Елбасымызға рақмет, — дейді байқаудың жеңімпазы Жаңылсын Чукина. Шарада өңірімізге танымал өнерпаздар әннен шашу шашып, мың бұралған би биледі.

Айым  ТӨЛЕУҒАЛИ,

«Орал  өңірі»

Суретті  түсірген  Айбатыр  НҰРАШ

Кеше Астана күніне орай Орал қаласында тоғыз қабатты көп пәтерлі тұрғын үй пайдалануға берілді. Айта кетелік, бұл 144 пәтерлі тұрғын үй «Қазақстан тұрғын үй құрылыс жинақ банкінің» салымшыларына және тұрғын үй кезегінде тұрған отбасыларға арналған.

Шараға облыс әкімі Алтай Көлгінов, Орал қаласының әкімі Мұрат Мұқаев, «Қазақстан тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ басқарма төрайымы Ләззат Ибрагимова және «Бәйтерек Девелопмент» АҚ-ның техникалық бақылау дирекциясының директоры Нұрахмет Митебаев қатысты.

— Құрметті батысқазақстандықтар және өңір тұрғындары! Баршаңызды Тәуелсіз Қазақстанның бас қаласы — Астана күнімен шын жүректен құттықтаймын! Мемлекетіміз тәуелсіздік алғаннан бергі уақытта экономикалық, саяси, әлеуметтік жағынан үлкен даму жолынан өтіп, Елбасының парасатты саясаты арқасында еліміз халықаралық деңгейдегі дамыған ел деп танылды.

Елбасы Н. Ә. Назарбаев Қазақстан халқына жолдаған «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты Жолдауында маңызды міндеттерді жүктеп, еліміздің дамуы мен экономикалық ілгерілеуіне барша қазақстандықтарға жол көрсетіп берді. Бүгінгі шара соның бір дәлелі. Тұрғын үйлер құрылысы Қазақстанның даму стратегиясының басты бағыттарының бірі және жалпыұлттық мәнге ие маңызды жұмыстардың қатарында. Бүгін Елорда күні мерекесіне орай «Нұрлы жер» және «Өңірлерді дамыту – 2020» бағдарламасы бойынша «Караванный путь» ЖШС тұрғын үй кезегінде тұрған отбасыларға және «Қазақстан тұрғын үй құрылыс жинақ банкінің» салымшыларына арнап 9 қабатты 144 пәтерлі тұрғын үйдің құрылысын аяқтап отыр.

Сонымен қатар Елбасымыздың қабылдаған «Нұрлы жер» бағдарламасы аясында биыл 11 көп қабатты үй салынуда. Он тұрғын үй облыс орталығында болса, бір көп қабатты үй Ақсай қаласында бой көтермек. Аталмыш тұрғын үйлердің құрылысына 10 млрд. теңгеден астам қаржы бөлінді. Сонымен қоса сегіз ауданда 121 үйдің құрылысы қолға алынса, оған тағы да 2 млрд. теңгеден астам қаржы құйылды. Жалпы алғанда, биыл облыс аумағында 17 көп пәтерлі тұрғын үй салынып жатыр. Мұның барлығы Президентіміздің халықтың әл-ауқатын жақсартуға бағытталған, тұрғын үйге, баспанаға мұқтаж азаматтар үшін жасалып жатқан мемлекеттік қамқорлық деуге толық негіз бар. Бұл жұмыстарға атсалысып жатқан барлық құрылыс компанияларына, жеке инвесторларға және өңіріміздегі барлық құрылыс комбинаттары мен зауыт басшыларына алғыс айтқым келеді. Елорда мерекесі қарсаңында Ақсай қаласында 320 орындық заманауи технологияда салынған және үш тілде білім беретін балабақша пайдалануға  берілді.

Ендеше, жақсы жаңалықтарымыз көп болсын, әрқайсыңыздың шаңырақтарыңызға шаттық  тілеймін, баспаналарыңыздың  іші құт-берекеге  толы болғай! – деген Алтай Сейдірұлы пәтер иелерін жаңа баспаналарымен құттықтады.

Ал  «Қазақстан тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ басқарма төрайымы Ләззат Ибрагимова аталмыш банктің өңірдегі салымшыларының саны 47 мыңға жеткенін және мелекеттік бағдарламаны жүзеге асыруда батысқазақстандық салымшылардың  үлесі зор екенін айтып өтті. Оның айтуынша,  биылғы жылдың тамыз айында «Қазақстан тұрғын үй құрылыс жинақ банкінің» миллионыншы  есебі  ашылмақ.

Бұдан кейін өңір басшысы Алтай Көлгінов жаңа қоныс иелеріне пәтер кілттерін табыс етті. Бұлардың арасында ХХХІ жазғы олимпиада ойындарының қола жүлдегері Екатерина Ларионоваға да уәделі бір бөлмелі пәтердің кілті бұйырды.

Ләззат  ШАҒАТАЙ,

Орал қаласы

Астана  күні  мерекесі  қарсаңында  Қадыр  Мырза  Әли  атындағы  мәдениет  және  өнер  орталығының  ұйымдастыруымен  айтыс  өтті.  Айтыстың  бас  жүлдесін  жерлесіміз Жансая Мусина жеңіп  алды.

Елбасымыз айтқан Мәңгілік ел идеясы Алаш қайраткерлерінің де асыл мұраты болды. Қазіргі кезде заман нарығына бейімделіп, елдің көші түзелді. Қазақстан халықаралық абыройға ие болды. Мемлекет басшысы жариялаған «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласы ұлт болып ұйысып, әлемдік өркениеттен өз орнымызды табуға үндейді. Біз – көк түріктің жұртында отырған, түркілердің қара шаңырағын иеленген, сақтардың, ғұндардың ұрпағымыз. Енді ешкімге жалтақтамай, ұл-қыздарымыз кеудемізді тік ұстайтын кезеңге келдік. Шілденің 1-інде  мемлекетіміздегі тұрғындар саны 18 миллионға жетті. Оның ішінде ел-жер егесі қазақтың үлесі басым. Қазіргі кезде қолданып жүрген «ұлттық код» деп жүргеніміз ол «тек» деген  сөз. Текті елміз, қасиетті елміз. Тарихымыз азаттық үшін болған күрестерден құралады. Осындай ұлы күрестердің басында Алаш ардагерлері де тұрды. Батыс Қазақстан облысы – Алаш қозғалысының табан тіреген жері, осында ұлтқа тұлға болар қайраткерлер қалыптасты. «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында Елбасы «100 есім» жобасын ұсынды. Ұрпаққа үлгі болар жаңа есімдерді атау, замана қайраткерлерін ұлықтау керектігін айтты. «Туған жер» бағдарламасы арқылы тарихи тұлғаларды, би-батырларымызды кеңінен таныта түсеміз. Бүгін айтысуға келген ақындар азаттықты, Алаш қайраткерлерін, Жайық жұртын жырламақ. Айтыс – елдің басын біріктіретін, рухын көтеретін, еңсесін тіктейтін өнер, – деді айтыс көшін бастап келген Жүрсін Ерман сөз додасы басталарда.

Облыс әкімі Алтай Көлгінов Елбасымыздың Қазақстан халқының ХХV сессиясында ақындар айтысын өткізуге республикалық деңгейде қолдау білдіру керектігін айтқанын жеткізді. Өңір жетекшісі ақындарды  қош  ала  сөйлеп, – Ғасырлар бойына «мың өліп, мың тірілген» қазақ халқы аңсарлы азаттығына қол жеткізді. Сондықтан ең басты байлығымыз – тәуелсіздік. Елбасымыздың сындарлы саясаты мен ел бірлігі арқасында көрші отырған мемлекеттермен тереземіз тең. Орал қаласы – көне шаһар. Біздің өңірден талай мықтылар шықты. Сондықтан өнер арқылы тұлғаларымызды танытсақ, жетістіктерімізді  айтсақ, айтар мәселелеріміздің шешімдерін ұсынсақ, рухани байи түсетініміз анық, – деді Алтай Көлгінов. Одан кейін қазылар алқасында белгілі ақын-жазушылар Есенғали Раушанов, Бауыржан Халиолла, Қойшығұл Жылқышиев, Қалқаман Сарин, Ахметжан Өзбеков, Светқали Нұржан, Қонысбай Әбілов, Аманжол Әлтаев, Мереке Құлкенов, Амангелді Кеңшілікұлы, Жанарбек Әшімжан төрелік ететіні  мәлім  болды.

Айтыс шымылдығын жерлесіміз Айнабек Бисенғалиев пен атыраулық Амангелді Панабердиев ашты. Қарсыластың қалжыңдарына ұтымды жауап қайтарған Айнабек «қазақ әдебиетіне бақ болған» Қадыр Мырза Әли атындағы мәдениет және өнер орталығының игі шараларға ұйытқы болып жүргенін, ақынға арнайы ескерткіш тұрғызылғанымен, шаһардан бір көшеге есімі берілмегенін жырға қосты. Мысалы, «Московский көшесі бар, Оныңды жақын түгіл, жат көрді ғой. Сол көшеге Қадырдың атын беріп, Ағайын, ұлықтайтын шақ келді ғой. Московский көшесін содан кейін, Пойызына мінгізер сәт келді ғой», – деп ойын әзілмен шебер аяқтады.

Азулы ақындар қарағандылық Дидар Қамиев пен елордалық Иранғайып Күзембаевтың айтысы шұрайлы шығып, көпті тәнті қылды. Жәңгір хан ықпалымен «Тұңғыштар мекені» атанған Бөкей ордасында қару-жарақ палатасы, қыздар училищесі, қазынашылық ғимараты, мұрағат, баспахана ерте ашылғанын жырға сәтімен өре білген Дидар Қамиев «Алашордамызға той жасаған алғашқы орда сен болдың, Орал елі», – деп ел мерейін асырар лебізге екпін бере кетті. «ЭКСПО» болады деп сол айтысты, Биыл ап тастапсыңдар белден баса. Шетелдіктер  неліктен көрмейді екен, Айтысың ЮНЕСКО-ға енген болса?!» – деді Дидар астаналық ақынды мысқылмен түйреп. «Айтпайтын ақиқатты айтып қойса, Масқара боп қаламыз деген шығар», – деді уәжге «мойынсұнған» Иранғайып. Қарағандыдан келген «Қазтуған» Әлихан Бөкейхановтың мерейтойы елеусіз қалғанын, Алашорда көсемінің есімін ұлықтау жайын жырға қосты. «…Әйтпесе, Әлиханға аудан түгілі, Берсе де  жараспай ма қай қалаңды. Астананың атауын өзгертем деп, Жағымпаз депутаттар майдаланды. Бір қаланы берсе де Әлиханға, Ат қойғыш көкелерім қайда қалды?!» – деп азуын көрсетті Дидар.

Ақындардың ономастика мәселесінде қозғаған орамды ойлары көп болды. «Чапаев пен Щапов дегендердің, Атауын қазақшаға алмастырса, Орда мен Жәнібектің жолын жөндеп, Ел-жұртты емін-еркін араластырса», – деп жол мәселесін де жырына арқау қылған астаналық Мейірбек Сұлтанхан азаттық тақырыбына дендей құлаш ұрып, «Қазақстан» газеті шыққан жерде, қазақтықтың нышаны расталғаны, Бөкейханов тұтатқан Алаш тойы, Бөкейдің ордасынан басталғаны» дей келе, «Ахмет «Қазақ» деген газет ашып, Етіп ед алты Алашқа атын әйгі. Елеусін «Қазақстан» газетімен, Алты алашқа жеткізген ақыл-ойды. Ғұмарлар «Ұран» дейтін газет ашып, Айтамыз өткен күнге «апыр-айды»… Ал бүгінгі жастардың көпшілігі, Солардың тырнағына татымайды. Газетті шығаруы былай тұрсын, Шығып тұрған газетті оқымайды», – деген секілді қоғамдағы күрмеулі түйіндерді тілге  тиек етіп, бүгінде ақын-жазушылардың кітабы кең таралыммен шықпай, қаламақыға жарымай қойғанын жырлады.

Түрлі тақырыпта тілімен от көсеген шайырлар оралдықтардың мазасын алған масаны да өлеңдеріне тұздық қылды. «Қамсыз жатқан қандасын қамдандырып, Ахметтің масасындай шаққан елім. Жаз келгенде масасынан көзін ашпай, Әйтіп-бүйтіп жандарын баққан елім. Масадан құтылатын күн бар ма деп, Күн де, түн де зар қаққан елім. Кешегі Ахметтің құрметіне, Масасын да уламай жатқан елім», – деді оралдық Эльдар Ихсанов. «Масаны да батыр дейді біздің жақта, Ақ Жайықтың суынан нәр алған соң, Акиматтың уына өлмей-тұғын», – деп жұртты ду күлдірді қызылордалық Мұхтар Ниязовпен айтысқан Жансая Мусина.

Оралдық жас түлек, әріптесіміз Бауыржан Ширмединұлының қарымы өсе түскенін айтыстың абызы Жүрсін Ерман да атап өтті. Расында, аламанда «Алтын домбыраны» бірнеше мәрте олжалаған Мұхтар Ниязовқа тегеурінділік таныту оңайға соқпады. «Мен Жайық болғанда, сен – Шағандайсың» деп Бұқарша айбар көрсеткен Бауыржаннан азулы ақын ыға қоймады. «Үстіңе кимегенмен шапан шағын, Бұл – сенің қаһарланған қатал шағың, Сенімді сөйлейсің ғой маңдайыма, Басын тіреп тұрғандай тапаншаның.  Байқаймын күні-түні көлікті ойлап, Сенімің – қайнап біткен сақар сабын. Айтыстарды жағалап не қыласың? Жымпитының одан да қопар шаңын, Кезінде киізге орап көміп кеткен, Мерседесін тауып ал Жаһаншаның!» – деді Мұхтар тарихи дерек жұмбағын әдемі өрнектеп. Астана күні қарсаңындағы сөз аламанында қарағандылық Тілеген Әділов пен семейлік Рүстем Қайыртай тілімен от шарпып, небір шұрайлы сөз тиегін ағытты. «Бір тұғырда тұр екен үш батыр қыз. Ойланып осылайша сайыпсыздар. Әлия да, Мәншүк те, Хиуаз да, Әрқайсысы – мың мақтауға лайық қыздар. Бірлік пен татулықтың берік сырын, Мүсінменен әлемге жайыпсыздар, Үш жүздің еркектері үлгі алсын деп, Үш қыздың басын қосып қойыпсыздар», – деп сәулетті тұғырға деген таңданысын жасырмады Рүстем. Айта кетерлігі, оралдық Талғат Мықи мен оңтүстіктің оғланы Дәурен Ақсақаловтың  айтысын қазылар алқасы орта шенінде тоқтатып, екеуіне бірдей мөлшерде орташа баға берді.

«Руды ғана мысалға алу, соны  талқылауға көп көңіл бөлінді. Бүгінгі айтыста елдің бірлігі жырлануы тиіс», – десті қазылар. Біздің ойымызша, былтыр Оралда өткен айтыста бағы жарқыраған Дәурен Ақсақалов бұл жолы тыңнан түрен сала алмады. Керісінше, Талғаттың ұтқыр жауап бергені ескерілуі керек еді.

Айтыскер ақындар Астана мәртебесін, Алашорда қайраткерлерінің, Оралдың сәулетті бейнесін жырға қосты. Бірақ бір қайнауы піспей қалғандай әсер қалдырғанын да жасырмаймыз. Көпшіліктің сұрауымен жүйріктерді анықтау үшін қазылар соңғы кезеңде төрт жұптың қайымдасып айтысуына рұқсат етті. Соның қатарында Дидар Қамиев пен Мейірбек Сұлтанхан сахнаға шығудан бас тартты. Алғашқы қарсыластарына азуын білеген оралдық Мұрадым Мирланов пен Рүстем Қайыртайдың да сөз қағысуы аса тартымды бола  қоймады.

– Айтыс жақсы өтті. Бірақ Алашорданың 100 жылдығы мен Астана күні мерекесіне байланысты ұсынылған ауқымды тақырып аясын көп ақын тереңірек қаузай алмады. Әсіресе, Батыс Алашорда орталығы Жымпитыдағы дүрбелең, арыстардың Ленинмен келіссөз жүргізу жайы, Алаш әскерінің ерекшелігі қамтылмады. Екінші кезеңде ақындардың суырыпсалмалығы сыналды. Кейбірінің  алдын ала дайындалып келгені сонда мәлім болды, – деді қазылар алқасының төрағасы Есенғали Раушанов.

Ақындардың сөз оралымдарында көрермендерден көбіне шапалақ сұрап алуы,  бір-бірінің киімін, түрін-түсін сынауы, айтыла-айтыла «жауырға айналған» тіркестерді қолдануы жиі кездесті. Мәселен, мықтының санатындағы Мұхтар Ниязов аузынан «Дүние жүрегіңнен алыс тұрсын, Дүрбінің теріс жағын ұстағандай» деп дүрбіге қатысты қалыпты тіркесті қайтадан естідік. Жансаяның қарсыластары оның күйеуге шықпағанынан басқа «мін таппады». Астаналық Бақытжан Қасымовтың тіліндегі «универсал», «до конца», «дерзкий» секілді бөгде сөздер ойнақы естілгенімен, жиі айтылып, құлаққа түрпідей тиді.

Айтыс мәресінде қазылар алқасының төрағасы Есенғали Раушанов сөз додасында ақындарға дем берген Жайық жұртшылығына алғыс айтты. Облыс әкімінің бірінші орынбасары Арман Өтеғұлов айтыскерлердің ел жетістіктерін жырлағанына ризалық білдіріп, айтқан сын-пікірлері  орынды  екенін  жеткізді.

Алашорда қозғалысының 100 жылдығына арналған «Алаштың бағы – азаттық!» республикалық ақындар айтысында бас жүлдені (1 млн. теңге) Жансая Мусина иеленді. Бірінші орынды Тілеген Әділов (700 мың теңге) алды. Екінші жүлдеге (500 мың теңгеден) Мұхтар Ниязов пен Иранғайып Күзембаев қол жеткізді. Келесі тұғырдағы олжаны (400 мың теңгеден) Мұрадым Мирланов пен Рүстем Қайыртай иеленді. Айтыстағы арнайы жүлде Мұхтар Ниязовқа  (500 мың теңге)  берілді.

Нұртай  АЛТАЙҰЛЫ,

«Орал  өңірі»

Ағымдағы  жылдың  ІІІ  тоқсанына  белгіленген  кедейлік шегі  8726  теңгені  және  азық-түлік  себетінің  құны  13089 теңгені  құрайды.

Бұл жөнінде «Батыс Қазақстан облысының жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы» ММ басшысының орынбасары С. Хангереевтің қолы қойылған хатта айтылған.

Оның мәлімдеуінше, 2017 жылғы ІІІ тоқсанға арналған кедейлік шегін анықтау туралы ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің 2017 жылғы 16 наурыздағы №164 бұйрығына сәйкес биылғы жылдың ІІ тоқсанына күнкөрістің ең төменгі деңгейінің шамасы орта есеппен жан басына шаққанда 21815 теңгені құрады. Соған байланысты жылдың ІІІ тоқсанына белгіленген кедейлік шегі 8726 теңгені және азық-түлік себетінің құны 13089 теңгені құрайды.

Сейсенбі  күні  ҚР  Парламенті  Мәжілісінің  депутаты  Бақтияр Мәкен   «Нұр  Отан»  партиясы  БҚО  филиалының ғимаратында  бір  топ  бастауыш партия  ұйымдарының  төрағаларымен  кездесіп,  партияның атқарып  жатқан  іс-әрекеті  туралы  баяндады.

Жиынға «Нұр Отан» партиясы облыстық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Серік Сүлеймен төрағалық  етті.

–  «Нұр Отан» партиясының Парламент Мәжілісіндегі фракциясының мүшесі болғандықтан, партияның әр қызметі маған үлкен жауапкершілік жүктейді. Партия төрағасы, Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевтың берген тапсырмаларын орындау мақсатында депутаттар өңірлерді аралап, елдің тыныс-тіршілігімен танысуда. Бұл мақсатта партия өз тұғырнамасы аясында көптеген ауқымды істердің аймақтарда қалай жүзеге асып жатқандығын қадағалауды қолға алғаны мәлім. Осы сапарымда Теректі, Зеленов аудандарына ат басын бұрып, аталмыш аудандардағы Елбасы тапсырмаларының орындалуына көңіл бөлдім. Іргелі істерге көңіл толады.  «Бірлік бар жерде тірлік бар» демекші, облыста атқарылып жатқан нәтижелі істердің барлығы ауызбіршіліктің арқасы деп білемін. Тіпті жергілікті тұрғындардың қолдаулары біздің де табысты жұмыс жасауымызға үлкен жігер береді. Мәжіліс депутаты болғанға дейін осы  өңірде қызмет атқарғандықтан,  бұл өлке  маған ыстық. Мұнда бастамашыл әрі белсенді жастардың, іскер азаматтардың көптігі қуантады, – деген Мәжіліс депутаты одан әрі облысымызда республикалық маңызы бар жобалардың уақтылы іске асырылып жатқандығын айтып, оң бағасын берді. Оның ішінде елді мекендерге «Ақбұлақ» бағдарламасы бойынша таза ауыз судың жеткізілуі, шалғай  ауылдардың көгілдір отынмен қамтылуы, ауыл-аудандардағы, қала ішіндегі жол мәселелерінің шешілуі, жаңа бағдарламалар бойынша тұрғын үйлердің салынуына ерекше тоқталып өтті.  Одан әрі міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру, жол ережелері туралы жаңа заң,  алдағы уақытта  талқылауға берілетін салық заңы туралы да жиынға қатысушыларға  кеңінен  мәлімет  берді.

Бұдан кейін жиынға қатысқан бастауыш партия ұйымдарының өкілдері Мәжіліс депутатына жоғары оқу орындарына келген абитуриенттерге мамандық таңдауға кедергі келтіретін классификация мәселесі, қала маңындағы саяжай серіктестіктеріне мәртебе беру, спорт мектептерінде спорт психологтарының тапшылығы және өзге де көкейтесті  сауалдарын жолдады. Бақтияр Мәкен өз кезегінде аталмыш мәселелерді Парламентте депутаттық сауал ретінде жолдайтынын және кей мәселелер бойынша заң жобаларына өзгерістер енгізуге ұсыныстар дайындайтынын  жеткізді.

Ләззат   ШАҒАТАЙ

Суретті  түсірген  Темірболат  ТОҚМАМБЕТОВ

Кеше  облыс  әкімі  Алтай  Көлгінов  өңірімізге  жұмыс  сапарымен  келген  «Қазақстанның  тұрғын  үй  құрылыс  жинақ  банкі» АҚ-ның  басқарма  төрайымы  Ләззат  Ибрагимовамен  кездесті.

Біздің шақыруымызды қабыл алып, облысымызға арнайы келгеніңіз үшін сізге ризашылығымызды білдіреміз. Халықты қолжетімді тұрғын үймен қамтуға бағытталған Елбасының «Нұрлы жер» бағдарламасы аясында бірігіп атқаратын қызметіміз табысты болсын дейміз. Біздің де өңіріміздегі ең өзекті мәселенің бірі – тұрғын үй. Аталмыш бағдарлама аясында көптеген әлеуметтік мәселе шешімін табарына сенім мол. Мысалы үшін, биылдың өзінде «Нұрлы жер» аясында облысымызда 1600 пәтерлі 11 көп қабатты үй, сегіз  ауданда 245 пәтерлі 191 бір қабатты үй салынады. Көппәтерлі үйлердің 1,1 мың пәтері «Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ арқылы бой көтеруде. Осы үйлерді салуға қазынадан 10 млрд. теңге, соған инфрақұрылым тартуға 2 млрд. теңгеден астам қаражат бөлінді. Бұл еліміздің, соның ішінде облысымыздың әлеуметтік-экономикалық дамуына айтарлықтай ықпал етері сөзсіз. Себебі өндіріс орындары, құрылыс компаниялары, өзге де кәсіпорындар тапсырыс алып, қалыпты жұмыс істеуде, қосымша жұмыс орындары ашылуда және үй кезегінде тұрған азаматтардың армандары орындалып жатыр. Ағымдағы жылы үй кезегінде тұрғандар үшін екі тоғыз қабатты үй беріледі. Міне, көпшілік осылайша мемлекеттің қолдауын сезінуде.

Біз бұған дейін «Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ арқылы өңіріміздегі прокуратура  құрылымдары қызметкерлерінің қолжетімді тұрғын үй алуына мүмкіндік туғызсақ, енді ішкі істер құрылымдары қызметкерлерінің де осындай игілікке ие болуына мүдделіміз. Егер тәртіп сақшылары баспанамен қамтылса, алаңдамай, өз қызметтерін атқаратын болады, – деді Алтай Сейдірұлы.

Өз кезегінде сөз алған мәртебелі мейман аталмыш банк «Нұрлы жер» бағдарламасының негізгі операторы болып табылатынын, президенттік бағдарламаның мақсаты он бес жыл ішінде 1,5 млн. тұрғын үй салу екенін айтты. «Әріптестерім «Нұрлы жердің» алғашқы нәтижесін көруде. Бұйыртса, тамыз айында миллионыншы салым ашылмақшы, – деді Ләззат Еркінқызы. – Ал Батыс Қазақстан облысына қатысты айтар болсақ, біздің банкке 2015 жылы 9 мыңнан аса адам салым салса, ал биылғы жартыжылдықтың өзінде 12 мыңға жуық батысқазақстандық бізбен серіктес болып, «Нұрлы жер» бағдарламасына, Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкісіне сенетіндерін білдірді. Қазірдің өзінде Ақ Жайық өңірінде 47 мың салымшы бар. Бұл – жақсы көрсеткіш. Қажетті жағдай туғызып, үйлердің уақтылы да сапалы салынып, тапсырылуына жете көңіл бөлгені үшін облыс басшылығына ризашылығымды білдіремін».

Содан кейін Алтай Көлгінов пен Ләззат Ибрагимова «Нұрлы жер» тұрғын үй құрылысы бағдарламасы аясында БҚО әкімдігі мен «Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ арасындағы ниеттестік туралы меморандумға қол қойды. Артынша аталмыш банктің облыстық филиалының директоры Айгүл Наурызғалиева БҚО ІІД бастығы Мақсұтхан Аблазимовпен, Батыс Қазақстан электр желілерін таратушы компаниясының басқарма төраға-директоры Қуат Мусинмен, «Жайықжылуқуат» АҚ-ның бас директоры Мұрат Бәйменовпен ынтымақтастық туралы  меморандум  жасасты.

Сәкен  ӘБІЛХАЛЫҚОВ,

«Орал  өңірі»

Суретті  түсірген  Айбатыр НҰРАШ

Сейсенбі  күні  облыс  әкімі  Алтай  Көлгінов  Сырым  ауданының  активіне  жаңа  әкімді  таныстырды.  Бұған  дейін  осы  аудан әкімінің  орынбасары  болып  келген  Төлеген  Төреғалиев  енді аудан  әкімі  қызметін  атқармақшы.

Жиынды ашқан өңір басшысы ҚР «Мемлекеттік қызмет туралы» заңына және ҚР Президентінің «Мемлекеттік әкімшілік қызметкерді ротациялау туралы» Жарлығына және «100 нақты қадам» Ұлт жоспарында көрсетілген меритократия қағидасына сәйкес ауданға жаңа әкім тағайындалғанын айтты. Аталмыш  тағайындау ҚР Президенті әкімшілігі мен аудандық мәслихат депутаттарының келісімімен жүзеге асты.

– Ауданды төрт жыл бойы басқарған, бүгінде Қазталов ауданының әкімі лауазымында жүрген Абат Шыныбеков Сырым өңірінде абыроймен еңбек етті. Сол үшін оған өз алғысымды білдіремін. Ал Төлеген Серікқалиұлы он жыл аудан әкімінің орынбасары қызметін атқарған екен. Ауданның жағдайын жетік біледі. Мемлекет басшы Жолдауда, «Рухани жаңғыру» бағдарламасында атап көрсеткен міндет-мақсаттарды, мемлекеттік, салалық бағдарламаларды жергілікті жерде сапалы орындауға күш салады деп сенемін, — деді Алтай Сейдірұлы.

Өз кезегінде сөз алған Төлеген Төреғалиев өзіне жүктелген жауапкершілік жүгін сезінетінін айтып, артқан сенімді ақтау үшін білімі мен біліктілігін пайдаланып,  еңбек  ететінін  жеткізді.

Төлеген Серікқалиұлы Төреғалиев 1960 жылы дүниеге келген. Білімі – жоғары. Орынбор ауыл шаруашылығы институтын бітірген. Мамандығы – зооинженер.

1983-1994 жылдары Жымпиты ауданының «Жосалы», «Бұлдырты» совхоздарында  экономист, зоотехник, бас экономист, бас зоотехник  қызметтерін атқарған. 1994-2006 жылдары «Ақжол» шаруа қожалығының жетекшісі. 2007 жылы Сырым ауданының  Жосалы  ауылдық  округінің  әкімі  болып  тағайындалды.

2007  жылдан  бері  Сырым  ауданы  әкімінің  орынбасары  қызметін  атқарып  келді.

*  *  *

Содан  кейін  өңір  басшысы  Қаратөбеге  барып,  ауданның жаңа әкімін  таныстырды.  Бұған дейін  облыстық  жұмыспен қамтуды  үйлестіру  және  әлеуметтік  бағдарламалар  басқармасының басшысы  қызметін  атқарып  келген  Жанат  Асантаев Қаратөбе  ауданының  әкімі  болып  тағайындалды.

Әуелі аудандық мәслихаттың кезектен тыс XII сессиясына қатысқан Алтай Сейдірұлының аудан әкімі қызметіне Жанат Асантаевты тағайындау туралы ұсынысын депутаттар бірауыздан қолдады.

Аудан активімен өткен жиында сөз алған облыс әкімі осы кезге дейін ауданға басшылық еткен Асхат Шахаровтың Қаратөбеде атқарған жұмыстарын жоғары бағалап, енді ол Зеленов ауданында қарқынды да сапалы еңбек ететініне сенім білдірді. Ал ауданның жаңа басшысына Мемлекет басшысы тарапынан қойылып отырған тапсырмалар мен міндеттерді орындауда, аудан тұрғындарының әл-ауқатын арттыру жолында  табысты  еңбек  тіледі.

Жанат Асылханұлы Асантаев 1970 жылы дүниеге келген. Білімі – жоғары.

Жамбыл жеңіл және тамақ өнеркәсібі техникалық институтының Алматы филиалын, А. Яссауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университетін бітірген.  Инженер-технолог және заңгер мамандықтары бар. 1993-2002 жылдары нан зауытында технолог, шебер болып еңбек етті. 2002-2007 жылдары Астана қаласының соттар әкімшілігінде және ҚР Көлік және коммуникациялар министрлігінде қызметтер атқарған. 2007-2010 жылдары ҚР Білім және ғылым министрлігінің басқармасы департаменттерінде түрлі  қызметтерде  болды.

2010-2014 жылдары Алматы облысы Қапшағай қаласы әкімінің орынбасары, Алматы  облысы әкімінің аппаратында бас инспектор, бөлім басшысы лауазымында еңбек етті.

2014-2016 жылдары Батыс Қазақстан облысы әкімінің аппаратында бөлім басшысы, облыстық еңбек инспекциясы басқармасының басшысы болса, 2016 жылдан бері облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және  әлеуметтік  бағдарламалар  басқармасының  басшысы  қызметін  атқарып  келді.

Дайындаған  Сәкен  МҰРАТҰЛЫ

Орал қалалық  мәдениет  және  демалыс  саябағында  студенттік  құрылыс  және  «Жасыл  ел»  жастар еңбек  жасақтары  сарбаздарының  I  облыстық  слеті  өтті.

Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың  тікелей бастамасымен құрылған студенттік құрылыс және «Жасыл ел» жастар еңбек жасақтары өңірде жемісті еңбек етіп келеді. Жастар саясаты басқармасының қолдауымен жастардың бос уақытын тиімді пайдалану және  оларды еңбекке баулу мақсатында құрылған жастар еңбек жасағының  облыстық штабы жыл сайын 1500-ден астам жасты жұмыспен қамтып келеді. Слет барысында сөз алған облыстық жастар саясаты басқармасының басшысы Аян Сакошев жиылған жастарды еңбек маусымының бірінші кезеңінің аяқталуымен құттықтап, еңбек жасағында үздік нәтиже көрсеткен Әсемгүл Қаржауова мен Талант Жұмагелдіге алғысхат пен арнайы сыйлық табыстады. Содан кейін өңір өнерпаздары әуелете ән шырқап, қалалық мәдениет және демалыс  саябағының  көркін  аша  түсті.

Гүлсезім  БИЯШЕВА,

«Орал өңірі»

Сейсенбі күні шаһардағы теміржол вокзалында Ж. Молдағалиев атындағы облыстық ғылыми-әмбебап кітапханасының ұйымдастыруымен «Жолаушы, жолға кітап ал!» жобасының ашылу салтанаты өтті.

— Қазіргі цифрлы дәуірде қағазсыз технология басымдыққа ие болып отыр. Сондықтан оқырмандардың кітап оқуға деген ынтасын ояту және ақпарат алуға кедергісіз қолжетімділікті насихаттау үшін  осындай шара өткізуді қолға алдық. Мемлекет басшысының «Қазақстанның үшінші жаңғыру: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты Жолдауын және «Цифрлы Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру үшін тоғыз жолдың торабын қосатын Орал қаласындағы теміржол вокзалында, аэропортта, автобекетте жаңа технологияны пайдалана отырып, көпшілік қызыға оқитын кітаптарды ұсынбақпыз. QR коды арқылы бағдарламаны жүктеп, жолсапарда оқуға мүмкіндік береміз. Смартфон арқылы кітап оқу — өте қарапайым әрі жеңіл. Мұны телефонына интернет қосылған кез келген адам қолдана алады. Ол үшін QR кодты сканерлеуге арналған мобильді қосымшаны пайдалану керек. Ол қосымша QR Code Reader  деп аталады. Содан кейін қала тұрғындары мен қонақтары, жолау-шылар ұялы телефон арқылы қалаған кітабын оқи алады. Осындай шараны ұйымдастыруға мүмкіндік берген Орал теміржол бекетінің бастығы Қайырболат Ғайниденұлына алғысымыз зор, — деді Ж. Молдағалиев атындағы облыстық ғылыми-әмбебап кітапханасының директоры Шолпан Қуанышқалиқызы.

Сондай-ақ шара барысында өңірімізге танымал өлкетанушы, тарихшы Жайсаң Ақбай мен М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті жанындағы Махамбет гуманитарлық зерттеу институтының директоры, профессор Абат Қыдыршаев құттықтау сөз сөйлеп, жаңа жобаға сәттілік тіледі.

Жоба аясында қазақ әдебиетінің аса көрнекті өкілдері А. Құнанбаевтың, С. Торайғыровтың, М. Әуезовтің, Ж. Молдағалиевтің, С. Мұратбековтың, М. Мақатаевтың шығармалары ұсынылды. Шара Орал халықаралық әуежайында, автобекетте жалғасатын болады.

Гүлсезім  БИЯШЕВА,

«Орал өңірі»

2015 жылы «Теңізшевройл» (ТШО) компаниясы «Жергілікті жеткізушілерді қолдау бағдарламасын» жүзеге асыру үшін 500 мыңға жуық доллар бөлді. Еуропалық қайта құру және даму банкі (ЕҚДБ) екі жылдық жобаның серіктесі әрі операторы болды. Дамудың жаңа деңгейіне шыққысы келетін шағын және орта кәсіпорындарды қолдауды мақсат тұтқан бағдарламаға қатысушылардың отандық немесе шетелдік бизнес-кеңес берушілерді тартуға кеткен шығындарының 75%-ға  дейін өтемін алды.  Ал сапа менеджменті жүйелерін енгізгендер, энергоаудит жүргізгендер немесе жаңа бағдарламалық қамтамасыз етуді орнатқандар басқа да мүмкіндіктерге ие болуда. Осы жайттар және консалтингтік жобалар турасында Орал қаласындағы «Азот зауыты» ЖШС директоры Максим Ермолаевпен әңгімелескен едік.

— Қазіргі таңда біз үш бірдей стандартты қамтитын менеджменттің интеграцияланған жүйесін енгізу шараларын аяқтай келдік. Олар:  ISO 9001 сапа менеджменті, ISO 14001 экология менеджменті, OHSAS 18001 еңбек қауіпсіздігі менеджменті. Бізге ЕҚДБ мен ТШО ортақ бағдарламасы жайлы қазақстандық «Orion Registrar» компаниясының кеңесшілері айтып, көмектесіп келеді. Аталмыш  бағдарламаның аясындағы қолдаудың арқасында біз жоба құнының тең жартысын қысқарттық.

— Өзіңіз айтып өткендей, сіздерде барлық үш стандарт бойынша сертификаттар бар. Ал интеграцияланған жүйені енгізу не үшін қажет болды?

— Менеджмент жүйесі бір орында тұрмайды ғой, ол да үнемі дамып отырады. Біз де заман көшінен қалмай, жаңа стандарттарға сай болуға тырысып келеміз. Сонымен қатар әр сертификат үшін бөлек құжаттарды жүргізу керек. Ал интеграцияланған жүйе құжат айналымын айтарлықтай қысқартуға мүмкіндік береді. ISO стандарттарының өзі компаниядағы барлық үдерістің жақсарғандығын білдіреді.

— Жалпы ISO стандартының өндіріске қаншалықты әсері бар?

— ISO-ны енгізген бойда өндірістік қуат бірден артпайтыны немесе кіріс көлемінің өсіп кетпейтіні белгілі. Стандарттарды енгізу әлемнің көптеген елінде түрлі салаларда еңбек етіп жатқан компаниялардың жұмыстарының айқындылығын көруге, олар туралы мағлұмат алуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар серіктестер, тапсырыс беруші мен жеткізушілердің арасындағы қарым-қатынастарды барынша жеңілдетеді. Және ең бастысы, егер кәсіпорын еліміздегі ұлттық және шетелдік компаниялардың тендерлеріне қатысқысы келсе, ол халықаралық стандарттар талабына сай болуы шарт.

— ISO сізге ТШО-дан тапсырыс алуға көмектесіп келе ме?

— ТШО-да CHESM деп аталатын арнайы бөлімше бар, ол тек жеткізушілерді тексерумен айналысады. Мұндай қызмет басқа жер қойнауын пайдаланушы компанияларда бар деп естігенім жоқ. Сол CHESM кәсіпорындағы өрт баспалдағынан бастап бухгалтерлік теңгерімге дейін барлығын тексереді. Шынымды айтсам, басында өзім де түсінбейтін едім, біз Теңізде қызмет көрсетіп жүрсек те, тапсырыс беруші Оралда орналасқан зауытымызды тексереді. Бұл не үшін қажет деп ойлайтынмын. Ал қазір бұл жүйемен толықтай келісемін. Өйткені соның арқасында жергілікті кәсіпорындарда тәртіп орнайды, бәрі де талапқа сай болу қажеттілігін түсінеді, сөйтіп олардың деңгейі өседі. Мен Ресейде жиі іссапарда боламын. Сонда байқағаным, олармен салыстырғанда біздің елде менеджментке, еңбек қауіпсіздігіне, қоршаған ортаны қорғауға қойылатын талап әлдеқайда жоғары. Оған ТШО секілді компаниялар жергілікті серіктестері үшін өте жоғары меже қоюы да өз әсерін тигізуде. Міне, осындай межеден өткен кәсіпорнымыз қазір «Теңізшевройлдың» жеткізушісі болып табылады.

— Осы жерде сөзіңізді тарқатып айтсаңыз, ТШО-ның талабы сіздің компанияңыздың жетілуіне қаншалықты әсер етті?

— Компаниямыз азот және азотпен байланысты қызметтерді жеткізуші болып табылады. Бұл қауіпті қызмет түріне жатуы себепті бізге қойылатын талап басқаларға қарағанда әлдеқайда жоғары. Сондықтан CHESM бізді барынша тексерді. Сол үшін оларға алғысымыз шексіз. Өйткені ең үлкен құндылық – адам өмірі мен оның денсаулығы, бұл кез келген жағдайға қарамастан бірінші орында тұруы керек. Бізге егжей-тегжейлі ескертпе-ұсыныстар көп айтылды. Мысалы, ТШО тексерушілерінің талаптары бойынша біз машиналарға трекерлер орнаттық. Тіпті гайканың бұралып кеткенін бірден байқау үшін жүк көліктерінің дөңгелектеріне арнайы маркерлер қойдық. Жоғары сапалы арнайы киімдер алдық және т.б. іс-шараларды жүзеге асырдық. Міне, осындай атқарылған жұмыстардың нәтижесінде бізге OHSAS 18001 өндірістегі еңбек қауіпсіздігінің халықаралық стандарттарына сәйкестікті қамтамасыз ету аса қиындық тудырған жоқ.

— Дегенмен даму, шыңдалудың түп мақсаты жақсы тапсырыстар алу екені белгілі. Бұл бағытта сіздердің ірі жобаларыңыз бар ма?

— Әзірге мақтанышпен айтатын екі жобамыз бар. Өткен жылы ТШО өз тарихындағы ең ауқымды күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізді. Азотқа қатысты сервис жұмыстары түгелдей біздің зауытпен атқарылды. Бір ай ішінде біз құбырларды жеткізіп, құбырларға 1 000 тоннадан астам азот айдадық. Бұл кеніштегі құбырларды жанғыш газдардан және тез тұтанатын заттардың қалдығынан тазарту үшін жасалды. Заманауи технологияларды қолдану мен ұйымдастыру шараларын сауатты жүргізудің арқасында жұмыс мерзімін едәуір азайттық. Бұл – бірінші жобамыз.

Екіншісі, Бозой-Бейнеу газ құбырларын гидросынақтан өткізген кезде қалып қойған ылғалдарды жоюмен байланысты. Бір ай ішінде біз диаметрі 1 метр болатын  311 шақырым құбырды сәтті құрғаттық. Отандық компаниялардың ішінен мұндай көлемдегі жұмыстарды әлі ешкім орындаған жоқ.

Осы екі жоба бойынша өткізілген тендерлерге қазақстандық қана емес, сонымен қатар жетекші шетелдік сервистік компаниялар да қатысқан болатын. Егер біз халықаралық стандарттар бойынша жұмыс істемегенімізде, олармен бәсекелесе алмас едік.

Қазір біз жаңа жоба бойынша жұмыс істеп жатырмыз. Ірі шетелдік компаниямен бірлескен кәсіпорын құрғымыз келеді. Бұл сапа менеджменті жүйесінің жоғары деңгейде болуына мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда бұл бағытта келіссөздер жүргізілуде. Егер ол сәтті жүзеге асса, бұрынғыдан да ірі жобаларға қатысуға мүмкіндік берері сөзсіз.

Сұхбаттасқан  Мәди  ЫҚЫЛАС