Облыстық қазақ драма театрында облыстық білім басқармасының ұйымдастыруымен «Ұрпақ тәр-биесінің тірегі – отбасы» тақырыбында  ата-аналардың  өңірлік  конференциясы өтті.

Шара отбасы құндылығын насихаттау мақсатында ұйымдастырылған көрме жұмысын тамашалаумен басталды.

Конференцияға ҚР Жазушылар одағының мүшесі, Бүкіләлемдік өнер және мәдениет академиясының академигі, драматург Роллан Сейсенбаев, ҚР Жазушылар одағының мүшесі, халықаралық «Алаш» сыйлығының иегері, ақын Ақұштап Бақтыгереева, облыс әкімінің орынбасары Марат Тоқжанов қатысты. Босқосуда қаламгер Роллан Сейсенбаев «Білімге ғана ұмтылғын, құлы болма құлқынның» деген Жүсіп Баласағұнның даналығын келтіріп, отбасы тәрбиесіне қатысты өзекті ойларымен бөлісті. Ал Ақ Жайықтың «Ақ шағаласы» атанған Ақұштап Бақтыгереева ана болудың қиындығын былайша  түсіндірді.

– Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» тақырыбындағы мақаласында жас ұрпақтың  тәрбиесі үшін ата-бабадан жеткен салт-дәстүрді сақтап, заман ағымымен бірге алып жүрудің қажеттігін  айтты. Ұлттық тәрбиені ұғынған ұл мен қыз болашақта білімді маман болып, жақсы жар атанып, шаңырағын шайқалтпауды ойлайды.

Адам белгілі бір оқу орнын бітірген соң диплом алып, дәрігер, мұғалім, ұшқыш секілді әр түрлі мамандық иесі атана алады. Алайда өмірдегі  ең қиын мамандық – аналық парызды орындау. Өйткені туған перзенті қасиетсіз болса, қасіретіне шыдайды, азғындық жолға салынып, түрмеге түссе, оған да шыдап, кешіреді. Кейде мұндай қиындыққа туған әкесі де шыдамай, тастап кетіп жатады. Әр ұрпақ өз  тегін білуі қажет. Ата-аналар, ұл-қыздарыңыз саналы, білімді болсын десеңіз,  олармен бірге оқып, үйренуге тура келеді. Қазір біз немерелеріміздің білгенін білмейміз. Төрт-бес жастағы немеремізге телефонды, теледидарды қосшы, ғаламтордағы электронды поштамды ашып берші деп өтінеміз. Заман ағымына сай ата-ана да өзін жетілдіріп отыруы керек. Перзенттеріңізге Абайды, Махамбетті тануды үйретіңіз, –  деді  Ақұштап  Бақтыгереева.

Басқосу барысында  облыс әкімінің орынбасары Марат Тоқжанов мектептегі ата-аналар жиналысына әкелердің сирек қатысатынын және қоғамдағы әкенің беделін арттыру қажеттігін  айтты.

Конференцияда бірқатар сала мамандары бала тәрбиесіндегі қоғамның орны, жасөспірімдер арасындағы құқықбұзушылықтың алдын алу, салауатты өмір салтын қалыптастыру мәселелері бойынша баяндамалар  оқыды.

Гүлсезім  БИЯШЕВА,

«Орал  өңірі»

31 мамыр – Саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні

«Егемен Қазақстан» газетінің биылғы 24 ақпандағы санында «Алаш альбомы» атты мақала жарық көрді. Мақалада татардың ұлы ақыны Ғабдолла Тоқайдың Қостанайда тұратын жиеншары София Забирова апай және оның қолында сақталған көне суреттер сөз болған. Аталған дүниеде Орал қаласына және биыл 100 жылдығын атап өткелі отырған Батыс Қазақстан облыстық басылымдарының тарихына тікелей қатысты мәселелер болған соң, қолымызға қалам алдық.

Мақала авторы Нәзира Жәрімбетова «София апайдың қолында Уәли абыйынан қалған ескі альбомның бірнеше беті сақталғанын» айтып, сарғайған ескі суреттердің кейбіріне тоқталып өткен.

«Орал қаласында 1922 жылдың 11 маусымында түскен алты адамның суретінің сыртына орыс тілінде: «г. Уральск 11 июнь 1922 г. Пребывание Нар. Ком. Юстиции К.С.С.Р т. Бекмухамедова. Сидят 1. Забиров, 2. Бекмухамедов, 3. Жулдубаев. стоят 1. Зубков, 2. Альжанов, 3. Джантлеуов» деп көрсеткен (9-сурет). Шафқат Бекмұхамбетов Қазақ атқару комитетінің шешімімен 1921 жылы қазанда Заң халық комиссары болып тағайындалады. Оның тұсында Заң халық комиссариаты қылмыспен күресудің тәсілдерін анықтайды, өлкелік халық соттарын, прокуратура мен адвокатураны құрады, сот реформасын жүргізеді, алғашқы заңдарды қабылдайды. Бекмұхамбетов кейінірек прокуратураны да басқарады. Ол РСФСР Қылмыстық кодексіне барымташыларды жазалау, қалыңдық ұрлау, өлтірген адамға құн сұрау туралы баптар енгізуге мұрындық болды. Оның Заң комиссары болып тұрған 1921-1922 жылдары адам жеуге тыйым салу туралы құқықтық өкім де қабылданды. Ш. Бекмұхамбетов 1958 жылы Алматыда қайтыс болды…» деп жазады әріптесіміз Нәзира Жәрімбетова.

Осы суреттегі кемінде төрт адамның Батыс Қазақстан облыстық «Орал өңірі» газетінің тарихына тікелей қатысы бар. Бірінші, әйгілі Мақаш правительдің талапты ұлы Шафқат Бекмұхамедов Бөкей ордасында 1917-1920 жылдары өткен қоғамдық-саяси оқиғалардың бел ортасында жүрді. Бөкей ордасы қазақтарының сиездеріне белсенді қатысқан, Қазақтың 1-үлгілі атты әскер полкын жасақтауға атсалысқан. «Ұран», «Хабар», «Қазақ дұрыстығы», «Дұрыстық жолы» газеттерінің бетінде Шафқаттың есімі жиі айтылады. Мысалы, «Дұрыстық жолының» №7 (1919 жыл, 2-зауза) санында «Ұлттар ісін басқаратын комиссариаттың қаулысы бойынша жалпы комиссия құрылып, оның құрамына Мұхамедияр Тұңғашин, Мәжит Шомбалов, Ғұмар Қараш, Хасен Бекентаев, Ғабдолғазиз Мұсағалиев, Ғабдолхәкім Бөкейханов, Иса Қисықовтармен бірге Шафқат Бекмұхамедов та кіргені» жазылған.

Ал Батырбек Әлжановтың есімі облыстық басылымның 1920 жылдары «Қызыл ту» деген атаумен шыққан кезеңіне тікелей байланысты.

1925 жылдың желтоқсан айында Орал губерниялық партия комитеті мен атқару комитетінің басылымы «Қызыл ту» газетінің шыға бастағанына 5 жыл толған. Газеттің 1926 жылғы 8 қаңтар күнгі №3 саны 5 жылдық мерейтойға арналып, онда басылым тарихына қатысты көптеген қызық мәлімет жарияланыпты. Соның бірі – «Қызыл тудың» бұрынғы шығарушысы Әлжанұлы Батырбек» атты мақала.

«Батырбектің атын білмейтін біздің газет оқушыларымыз жоқ. Батырбектің еңбегі газет оқушыларымыздың көз алдында елестеп тұрса керек. Батырбек – «Қызыл тудың» баласы, «Қызыл тудың» басшысы. Батырбек «Қызыл тудың» маңайында 20-сыншы жылдан бері болып келді. 23-інші жылдары Батырбек «Қызыл тудан» қол үзіп, Орынборға оқығалы бір қыс кетіп қалғанда, «Қызыл ту» едәуір жетімсіреп қалды. Газет сиқын бұзып ала жаздады. Ол «Қызыл туды» жанындай жақсы көретін. Оның басқармада жалғыз отырып істеген күндері де болды.

Ол кез қатте 20-ыншы жыл мен 25-інші жылдың арасы қазақ азаматтарының қазақ газетіне мойын бұрмайтын кезі еді. Әсіресе, Орал азаматтары «Қызыл туды» газет деп есептемей, оған қолұшын бермей жүрген. Міне, сол уақыттарда жалғыз Батырбек бар еңбегін, жанына батқан ауруына қарамастан, ортаға тартып жүрді. Ол «Қызыл тудың» өзегі еді…» деп жазады газеттің сол кездегі редакторы Рахым Сүгірұлы.

Біз Батыс Қазақстан облыстық газеттерінің тарихын зерттей жүріп, Батырбек Әлжановтың саяси қуғын-сүргінге ұшырағанын анықтағанбыз. Ұлттық Қауіпсіздік комитеті Батыс Қазақстан облыстық департаменті архивінде сақталған Батырбек Әлжановқа қатысты жеке іс материалымен (Арх. №П-00309, 6 қор) таныстық. 1895 жылы Орал облысы Теректі ауданы Қабылтөбе ауылдық округінде туған Әлжанов Батырбек Хайроллаұлы 1938 жылғы 27 қаңтарда алынған алғашқы тәптіште-ақ өзінің «ҚКП БҚО комитетінің бұрынғы хатшысы Құрамысовтың үгітімен контрреволюциялық ұлтшыл ұйымға мүше болып кіргендігін» «мойындаған». Оған РСФСР Қылмыстық кодексінің әйгілі 58-бабы, 2, 7, 8, 11-тармақтары бойынша айып тағылып, сол жылдың 13 қарашасында 10 жылға бас бостандығынан айыруға, 5 жыл саяси құқығын шектеуге және жеке мүлкі тәркілеуге үкім кесілген.

Батырбек Әлжанов 1940 жылдың 9 желтоқсаны күні Севостлаг НКВД-сының лагерінде қаза тапқан.

Жоғарыдағы суретте оң жақ шетте түрегеліп тұрған адам «Джантлеуов» деп белгіленген. Бұл – Алаш қозғалысына қатысушы, Орал облысында оқитын қазақ оқушыларының «Ақниет» өзара көмек қоғамын құрушылардың бірі, Орал РК(б)П губерниялық комитетінің үгіт-насихат бөлімі меңгерушісінің орынбасары (1921, қазан-1923, мамыр), губкомның бюро мүшесі, «Қызыл ту» газетінің жауапты редакторы болған (зерттеуші Мақсат Тәжімұраттың дерегі) Шайхы Жантілеуов деп білеміз. 1921-1923 жылғы «Қызыл ту» газетінің біраз санына «Жауапты редактор Жантілеуов, редактор Әлжанов» деп қол қойылған. Орал қаласында қазақ тілінде газет шығару аса қиын болған кезеңде «Қызыл тудың» бүкіл жүгі осы қос азаматтың иығында болған.

Бұл сөзімізге дәлел ретінде «Қызыл ту» газетінің 1923 жылғы 16 маусымдағы №24(105) санында жарияланған «Оралда баспасөздің хәлі» атты мақаладан үзінді келтіре кетейік:

«Осы уақытта Орал губернасында екі газета шығады. Біреуі «Красный Урал» орыс тілінде. Біреуі «Қызыл ту» қазақ тілінде. Орыс газетасы күнделік уақытымен 4 бетті болып шығады. Харіптері, баспа қызметкері жеткілікті. Басқармасының өзінде 5 кісі қызмет етеді. Біреуі басқарушы, біреуі орынбасары, біреуі хатшысы, тағы керекті мақала жазып жүретін екі қызметкері бар. Бұлардан басқа әр мекемеден болмаса әншейін кісіден күніне 10-15 мақала түсіп тұрады. Ол басқармада отырған 5 қызметкері газета қызметінен басқа жұмысқа қатынаспайды.

«Қызыл ту» газетасы жұмасында бір рет ақсай басып екі бетті ғана болып шығады. Басқармасында екі кісі қызмет етеді. Басқарушысының негізгі қызметі губерналық ортақшыл комитетінде болып, газета қызметін басқару ғана міндет етілген. Екіншісі орысша оқымаған мұғалім, хатшысы бар. Ол орыс газеталарынан хабар аударып тұруға да онша хәлі келмейді. Қазақстанда шыққан газеталардың ішінен ғана хабарлар тізіп отырады. Басқа губерналық кеңселерден қазақша жазып беру түгілі, саған керекті мақаланы орысша тілде болса да жібермейді. Әншейін кісіден губерналықта болсын, үйездерден болсын, айында жалғыз мақала басқармаға түспейді».

Міне, «Қызыл тудың» сол кездегі басқармасында (редакциясында) қызмет еткен екі адам – Әлжанов пен Жантілеуов еді.

Енді осы естеліктің бәрінің шығуына себеп болған Уәли Забиров кім? Смағұл Сәдуақасов, Сұлтанбек Қожанов т.б. сынды ұлт зиялылары «жан дос», «құрметті» деп сипаттаған Уәли Абдрахманұлы Забировтың да тегін адам болмағаны түсінікті.

Әріптесіміз Нәзира Жәрімбетова Уәли Қостанайға келген кезде Мұхаметжан Сералин редакторы, Бейімбет Майлин жауапты хатшысы болған «Ауыл» (қазіргі облыстық «Қостанай таңы» газеті) газетін шығаруға атсалысқанын жазған. Бұл, әрине, шындыққа сай келеді. Өйткені Уәли Забиров Орал қаласында да газет шығару ісімен айналысқан болатын.

Бұл жөнінде Әмірғали Ипмағамбетов өзінің «Қызыл ту» газетінде (8.01.1926, №3) жарияланған «Есімде қалғандар» мақаласында былай дейді:

«Орал губернесінде қазақ тілінде баспасөз төңкерістен соң ғана дүниеге шықты. Одан бұрын шыға түсіп жоғалып кеткен «Қазақстан» газетін еске алмағанда газет атын естігеніміз жоқ-ты.

…1919-шы жылдың сентебр-октабр айларында Орал губернесі қазақ-орыс жанаралдарынан, Алаш-Ордадан құтылып, кеңес орнағаннан кейін Текеде қазақ тілінде газет шығару керек болды.

Ең әуелі «Сахара таңы» газеті шықты. Мұның басқармасында қазақтан жазушылар аз болды, көбі татар еді. Сондықтан газеттің тілі татарша да емес, қазақша да емес, былық болды. Шығарушы Забирұлы Уәли еді. «Сахара таңының» өмірі ұзын болмады, 3-4 саны шықты да, тоқтап қалды…»

Міне, кейбір деректерде Батыс Қазақстан облыстық «Орал өңірі» газетінің Орал қаласындағы тарихын «Сахара таңынан» бастайтынын көретінбіз. Өкінішке қарай, бұл газеттің ешбір саны қолымызға тимеді, архивтерден табылмады. Жоғарыдағы Әмірғали Ипмағамбетовтің жазуына қарағанда Уәли Забиров осы «Сахара таңына» редакторлық еткен болады.

Әріптесіміз Нәзира Жәрімбетова «Уәли Қазақстан өлкелік партия ұйымының жолдамасымен Ленинградтағы аспирантураны бітіргеннен кейін, сонда ғылыми жұмысқа қалдырылған. Уәли Забировтің бітіргені Ленинград университетінің аспирантурасы болуы мүмкін» деп жазады. «Уәли Забиров Ленинградта ұсталады, туыстары оған тағылған айыптың қандай екенін әлі күнге білмейді» — дейді автор.

Біз «Жертвы политического террора в СССР» (СССР-дағы саяси террор құрбандары) атты сайттан Забиров Уәли Абдрахманұлына қатысты мынадай мәліметтерге тап болдық:

1897 жылы Орал қаласында туған, ұлты татар, медресе және СССР Ғылым академиясы Шығыстану институтының аспирантурасын бітірген, СССР ҒА Тарих институты Ленинград бөлімінің аға ғылыми қызметкері, мекенжайы Ленинград қаласы, Университет жағалауы көшесі, 5-үй, 14-пәтер. 1936 жылдың 14 тамызында тұтқындалған. 1937 жылы 4 қарашада атылған. Жерленген жері – Сандормох мекені, Карелия.

Тағы бір деректе жоғарыда айтылғандарға қоса «түрколог, тарихшы және археограф, Орта Азиялық жоғары техникалық мақта жоғары оқу орнында жұмысшы факультетінің деканы, Шығыстану институтының қызметкері» деп көрсетілген.

…Әрине, қазақ тарихында зерттеушілердің шам жарығы түспей жатқан ақтаңдақтар әлі көп. Біз баспасөзде жарияланған бір сурет бойынша ғана білетіндерімізді ортаға салып отырмыз. Біз таныған төртеу кейін отыз жетінің қанды орағына түсті, бәрі де қудаланды, екеуі атылып, бірі айдауда өлді. Дәл осы суретте Шафқат — 30 жаста, Уәли – 25-те, Батырбек – 27-де, Шайхы  24-ақ жаста екен…

Қазбек  ҚҰТТЫМҰРАТҰЛЫ,

«Жайық  Пресс» ЖШС жанындағы баспасөз тарихын зерттеу орталығының  жетекшісі

Бейсенбі  күні  ҚР  Парламенті  Мәжілісінің  депутаты  Нұртай Сабильянов  бастаған  экономикалық  реформа  және  өңірлерді  дамыту  комитетінің  бір  топ  мүшелері  жұмыс сапарымен  Теректі  ауданы  мен Ақсай  қаласында  болды.

Өңірдің әлеуетімен танысып, жергілікті тұрғындардың ортақ мәселелерін білу мақсатында келген көшпелі Парламент отырысының құрамында  Сапар Ахметов, Бақтияр Мәкен, Павел Казанцев, Меруерт Қазбекова, Майра Айсина, Валихан Қайназаров, Шаймардан Нұрымов, Тарас Хитуов секілді Мәжіліс депутаттары болды. Халық қалаулыларының жұмыс сапары Теректі ауданының Новопавлов ауылындағы су құбырын  қайта құру құрылысының жұмысымен танысудан басталды. «KazConstructionGroup» ЖШС-ның мердігерлігімен қолға алынған құрылыс нысаны қараша айында аяқталмақ. «Ақбұлақ» бағдарламасы бойынша қолға алынған жобаның жалпы құны  203, 402 млн. теңге тұрады. Су құбырының жалпы ұзындығы 23, 938 шақырымды құрайды. Қазір бұл нысанда орлар қазылып, құбырлар тартылуда. Құрылыс толықтай жүзеге асқан жағдайда 619 тұрғын таза ауыз  сумен  қамтылатын  болады.

– Таза ауыз суға бөлінетін қаржыны қадағалап, құрылыстың  сапалы орындалуын тексеру – Парламент депутаттарының да жұмысы болып табылады. Сондықтан ауылдағы ағайындардың әлеуметтік жағдайын жақсарту үшін мемлекет тарапынан қыруар қаржы бөлінген құрылыс нысандарының жұмыс барысымен танысуға келдік. Жалпы, Батыс Қазақстан облысының ауыл-аймақтарына су тарту үшін 5 млрд. 600 млн. теңге қаражат бөлінді. Екі жылдың жоспары бойынша 51 ауылға таза ауыз су тартылатын болады. Парламент Мәжілісінің отырысында республикалық бюджетті талқылаған кезде де осы мәселеге жиі тоқталамыз, – деді Нұртай Салихұлы Новопавлов ауылының тұрғындарымен кездесу барысында.

Құрылысқа жауапты сала мамандарымен кездескен депутаттар одан әрі жұмыс сапарын «Теректі май комбинаты» ЖШС-да жалғастырды.

Ақсуат ауылдық округінде орналасқан «Теректі май комбинаты» ЖШС 2008 жылы ашылған. Мұндағы жаңа технологиялар күнбағыс майын, сондай-ақ маргарин, майонез секілді май өнімдерін таза және иіссіз етіп дайындайды. Май жасау цехы 2016 жылы 384 тонна, ал 2017 жылдың бірінші жартыжылдығында 26,4 тонна күнбағыс майын өндірсе, қазіргі уақытта маргарин өнімін шығаруға дайындық үстінде. Аталмыш кәсіпорынның басқарушы директоры Ильяс Шахаровтың айтуынша, мемлекет тарапынан қолдау болса, тәулігіне 160 тонна шикізаттан 50 тонна маргарин өнімі алынбақ. Май жасау цехында 30 адам жұмыспен қамтылған. Цех күнбағыс майын өндіруде Чехия Республикасының «Фармет», Словакия Республикасының «Отеза», Испанияның «Юбус» компанияларының құрылғыларын пайдаланады.

«Теректі май комбинаты» ЖШС-ның жаңа технологиялық  құрылғыларын аралаған соң депутаттар  шаруа қожалықтарының жетекшілерімен кездесті. Басқосуда қожалық жетекшілері ауданға тері өңдеу зауытын ашып, жас мамандарға жаңа баспана салудың, шаштараз, монша секілді әлеуметтік нысандар ашудың қажеттігін айтып, ойларымен бөлісті.

Бұдан кейін Парламент Мәжілісінің депутаттары Долин ауылдық округіндегі «Махорин» шаруа қожалығына барып, шаруашылықтың жай-жапсарымен танысты. 2004 жылы құрылған қожалықта бүгінде 1005 бас қазақтың ақбас тұқымды малы  бар. Шаруашылықтың жалпы жер көлемі 3245 гектарды құрайды. Шаруа қожалығының иелігінде үш «Джон-дир» комбайны, үш  «К-700», екі  «Т-150», алты «МТЗ» тракторы  бар.

– Осыдан 13 жыл бұрын қожалықты ашқанда 56 жаста едім. Кәсіпті меңгеруге ешқашан кеш болмайтынын ұғып, ақ адал еңбегімнің нәсібін көріп отырмын. Аудан орталығы Дариянда шұжық, жартылай фабрикат өнімдерін және консерві дайындайтын  цех жұмыс жасайды. 92 бас мал бордақылау алаңында тұр. Шаруа қожалығында 160-қа жуық жан еңбек етеді, – деді аталмыш қожалықтың жетекшісі Геннадий Махорин депутаттармен емен-жарқын әңгімелесу  барысында.

Бұдан кейін  Мәжіліс депутаттары жұмыс сапарын Бөрлі ауданының Березов, Бестау елді мекендерінің тұрғындарына арналып Ақсай қаласынан салынған  100 тұрғын үйдің құрылысымен танысуға барды. «Марасант» ЖШС мен «Строительная инициатива» ЖШС-ның жауапкершілігімен салынып жатқан тұрғын үй құрылысының жалпы құны 2,2 млрд. теңгені құрайды. Құрылыс нысаны биыл пайдалануға берілмек.

Депутаттар тұрғын үйлердің құрылыс сапасына оң бағасын беріп, Бөрлі ауылындағы су құбырын қайта құру жұмыстарын көруге аттанды.

«KazConstructiоnGroup» ЖШС-ның жауапкершілігімен салынып жатқан бұл нысан толықтай аяқталған жағдайда 4367 тұрғын  таза ауыз сумен қамтылатын болады.

Жобаның жалпы құны 493,8 млн. теңгені құрайды. Құрылыс нысаны осы жылдың күзінде аяқталмақ. Қазіргі уақытта құбырлар орнатылуда. Мұнда ауыл тұрғындарымен кездескен депутаттар тұрғындардың әлеуметтік мәселелер жөніндегі  сауалдарына жауап беріп, ұсыныс-пікірлерін тыңдады.

– Батыс Қазақстан облысындағы елді мекендердің өзекті мәселелері тұрғындарды таза ауыз сумен қамтып, автожолдар салу  болып отыр. Жұмыс барысында бұл өңірдегі ауыз сумен жабдықтау құрылыстарының қарқынды жүзеге асып жатқанына куә болдық. Ал екінші мәселе, автомобиль жолдарын салу және күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу туралы Парламент Мәжілісінің отырысында бірнеше мәрте көтерілді.

Республикалық маңызы бар жолдарға мемлекет тарапынан қаржы бөлінсе, облыстық маңызы бар жолдарға жергілікті атқарушы орган қаражат қарастыратын болады. Ал ауыл-аймақтағы шаруа қожалықтарының жетекшілерімен, кәсіпкерлермен кездесу барысында олар мемлекет тарапынан берілетін демеуқаржы мен қолдаулар және жеңілдетілген несие алу төңірегінде мәселелер көтерді. Парламент Мәжілісінің басқосуында  бұл мәселелерді мемлекеттік органдармен бірлесе отырып қарайтын боламыз. Егер осы бағыттағы заңдарды жетілдіру қажет болса, халықтың ұсыныс-пікірлеріне сәйкес қарастырамыз. Көшпелі отырысымыздың ең басты мақсаты халықтың әл-ауқатын арттырып, өңірлерді дамыту болмақ, — деді ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты Нұртай  Сабильянов сапар барысында журналистерге берген сұхбатында.

Гүлсезім   БИЯШЕВА,

«Орал  өңірі»

Cуреттерді  түсірген  Темірболат  ТОҚМАМБЕТОВ

«Қыземшек», «Торыатбас», «Аққұм», «Сарқырама», «Шоқайтерек», «Қонақай», «Ханшатыр» секілді өзіндік «жеті кереметімен» қалың жұртшылықты ұдайы тәнті етіп тұратын шұрайлы өңірге жуырда тағы бір мәрте жолымыз түскені. Жасыл желекке көмкерілген Шыңғылау ауылы сән-салтанаты келісті, көргеннің көзі тоятын шағын шаһар іспетті. Негізгі мақсатымыз – шалғай ауылдар мен елді мекендердегі «Орал өңірі» газетінің оқырмандарымен жүздесіп, олардың бүгінгі тыныс-тіршіліктерімен етене танысу болатын.

Әкімдік лауазымына кіріскеніне жуырда ғана бір жыл толатын Шыңғырлау ауданының басшысы Альберт Есәлиевпен аз-кем тілдескен соң, «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалының ғимаратына бет алдық. Зәулім кеңсенің кең залына газетіміздің шынайы жанашырлары жиналыпты. Олардың қатарында Шыңғырлау ауданының құрметті азаматтары Алғали Тасмағамбетов пен Бақытжан Сапаров, аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы Сабыр Сәниев сықылды ел ағалары да болды. Дәл осы қариялардың өңірлік басылымның 50-60 жылдан бергі «сыралғы достары» екендігін мақтанышпен айтып қана қоймай, жастарды газеттерге жазылуға шақырғандығын көрегендікке баладық. Дөңгелек үстел басындағы басқосуда басқа да сөз алғандар аудандағы соны өзгерістерді әңгімелеп, газетке қатысты пікірлерін де бүкпесіз паш етті. Мәселен, аудан орталығындағы оқырмандарымыз жастар мен балалар шығармашылығына басымдық беріңкіреп, тарихи-танымдық мақалаларды жиірек жариялауымызды жөн санауда. «Деген екен…» айдарымен жарияланатын ел ішіндегі қызықты жәйттерді оқығысы келетіндер де бар. Еркін тұрпаттағы әңгімеге араласқандардың арасынан «біздің ауданнан газетте мақала неге аз жарияланады» деген сауалдың жиі қойылғаны да рас. Аталмыш кездесуге қатысқандар көкейлеріндегі сауалдарына сол сәтте-ақ ұғынықты жауап алғандарына разы болғандай.

Сегізсайдағы серпілістер

Осы өңірдегі демографиялық өсімі анық аңғарылатын елді мекен – Сегізсай. Алмаз ауылдық округіне қарасты шағын мекендегі 40 тұрғын үйде 180-ге жуық жан ғұмыр кешуде. Патронаттық тәрбиеге ұл-қыз асырап алуымен алты жылдан бері аты шыққан елді мекендегі негізгі мектепте 41 оқушы білім алып жүр. Оқушылардың 17-сі патронаттық тәрбиедегілер. Биыл тағы алты отбасы бала тәрбиелеуге ниет білдіріп отыр екен.

Аудан орталығынан 110 шақырым қашықтықта орналасқан мекен тұрғындары ынтымағымен де ерекшеленетіндей. Екі жыл қатарынан «асарлатып» төрт үй тұрғызып алыпты.

— Мемлекеттік бағдарлама бойынша біздің ауылға биыл екі тұрғын үй салынбақ, — дейді аудандық мәслихат депутаты, Сегіз-сай негізгі мектебінің директоры Сағындық Қалниязов.

Мектеп кітапханасында өткен кездесуде аудан орталығымен аралықтағы жол қатынасының қиындығы, ауылда мал маманының жоқтығы, мектепке аутокөліктің қажеттілігі жөніндегі көкейкесті мәселелерді оқырмандарымыз байыппен жеткізді. Сондай-ақ «Дін-діңгек», «Айналайын», «Тарих», «Әдебиет әлемі» айдарларымен газетімізде жарияланатын материалдарды оқуға ерекше пейілді екендіктерін айтты.

Дәл осы кездесуден шыққан соң, ауыл іргесіне орын тепкен «Ахан» шаруа қожалығының мал сою цехына келдік. Жері құнарлы аймақта мал өсіруге, бау-бақша отырғызып, егіншілікпен айналысуға да мол мүмкіндік бар екендігі байқалады. Егіншілік пен етті бағыттағы ірі қара өсіруді қаз-қатар жүргізіп отырған шаруа қожалығы мал басын асылдандыруға да ден қойыпты. Халықаралық талаптарға орай «Е» санатына сәйкестендірілген мал сою пунктінде сыйымдылығы 20 тонналық мұздатқыш, малдәрігерлік зерттеу-тексеру және арнайы мал сою құрылғылары қалыпты жұмыс істеп тұр. Қожалық басшысы Ерлан Жүгінісовті бұл маңнан кездестіре алмағанымызбен, цех жұмысшыларының ортақ іске ұмтылған ширақ іс-әрекеттеріне куә болдық. Әудем жерден-ақ менмұндалап тұрған қасапхана газбен, сумен қамтылған. Цехта алты адам тұрақты еңбек етуде.

Алмазға тойхана қажет

Округ орталығы Алмаз ауылына өткен жылы газ желісі тартылған. Мұндағы 160 тұрғын үйдің 30-ы ғана көгілдір отынның рахатын көріп үлгеріпті. Ауыл тұрғындары айтқанындай, былтыр әр үйге газ желісі 195 мың теңгеден тартылса, биылғы баға 250-260 мың теңгеден кем түспейтін сыңайлы. Дегенмен, нарық бағасынан қысылып отырғандар некен-саяқ.

Бір таңғаларлығы, алмаздықтар әзірге «Ақбұлаққа» да зәру емес секілді. Өйткені ауылда құдық жеткілікті. Және бұл құдықтардың суы да сала мамандарының топшылауынша санитарлық деңгейге сай.

Оқырмандармен кездесуде әңгіме өзегіне айналған ауылдағы басты мәселе – той-домалақ өткізуге лайық орынның болмауы. Білдей бір округ орталығында тойхана немесе шағын кафенің болмауы, әрине көңіл қынжытарлық жайт. Осы орайда ауыл тұрғындарының қайсыбірі мәдениет үйіндегі би залында алкогольдік ішімдіксіз дастарқан жаюға рұқсат берілмейтіндігін алға тартса, басым көпшілігі бұрын жекешеленіп кетсе де, 15 жылдан бері бос тұрған ғимарат округ әкімдігінің иелігіне кері қайтарылса деген пікірде.

Ауылдың бел ортасындағы ақ кірпішпен қаланған ғимаратты бізде көрдік. Бұрын кондитер цехы болған ғимарат төбесі ашық демесеңіз, «мұрты бұзылмаған күйде» жарқырап-ақ тұр.

Әйтсе де, жергілікті шаруа қожалықтарының иелері, болмаса туған ауылына жанашыр қалталы кәсіпкерлердің бұл мәселені ұзатпай шешеріне алмаздықтар кәдімгідей алаңдаулы.

Ауылдағы орта мектеп ғимараты мен мәдениет үйі былтырғы күрделі жөндеуден соң сыңғырлап тұр. Биылғы наурыз айының ортасында фельдшерлік-акушерлік пунктке күрделі жөндеу басталыпты. Елу жылдай бұрын саманнан тұрғызылған ғимараттың қазіргі кейпін біз де көрдік. Құрылысшылар соңғы үлгідегі материалдармен ғимараттың іші-сыртын мұнтаздай етіп қойған.

— Екі бригадада барлығы 12 адам еңбек етудеміз. Оның төртеуі – жергілікті тұрғындар. Алдағы маусым айының 1-ші жұлдызында ғимаратты тапсыратын боламыз, — дейді мердігер компания өкілі Ж. Есмұқанов.

Учаскелік полиция мен фельдшерлік-акушерлік пункт қызметтеріне су жаңа арнайы аутокөлік берілген.

— Ауылдастарымның рухани жаңғыруға ұмтылысы қуантуда. Мұны кітапханаға келетін оқырман санының күннен-күнге ұлғаюынан-ақ аңғарып жүрмін. Меніңше, ҰБТ-дағы өзгерістер де бұған септігін тигізуде. Әйтпесе, бұрын оқушылар қажетті даталарға ғана көз жүгіртетін, қазір кітап оқып дайындалуда. Көгілдір отын келгелі ауылдан көшу тиылды. Көгалдандыруға көп мән берілуде, — дейді ауыл кітапханашысы Жарқынай Жетмекова.

Лубенге келсеңші, дәрігер…

Ауа райының қолайсыз мезгілдерінде жол азабын тартуға «әбден көндігіп алған» лубендіктерді тағы бір мәселе ерекше алаңдатуда. Күні бүгінге 1470 адам тұрақты тіркеуде тұрған Лубен ауылдық округінде дәрігер жоқ, тіпті медбикенің өзі тапшы. Бір кездегі аурухана мәртебесіндегі емдеу орны бүгінде селолық-дәрігерлік амбулатория. Тозығы жеткен ғимаратта орналасқан амбулаторияда он қызметкер еңбек етуде. Мұнда бес кереуеттік күндізгі стационар, арнайы аутокөлік бар екен.

— 1961 жылдан бері осы ауылда тұрамын. Былтыр газ тартылды, биыл «Ақбұлақ» бағдарламасымен ауыз су құбырын жаңғырту жұмыстары жүргізілуде. Аудан орталығымен аралықтағы жолдың мәселесі айтыла-айтыла жауыр болған тақырыпқа айналды ғой. Ал ең бастысы ауылға медицина қызметкерлері ауадай қажет, — деді орта мектепте өткен оқырмандармен кездесуде еңбек ардагері Ғұмар Қанатов.

Кездесуде ауылдағы мал ұрлығы, тұрғын үй болмағандықтан, жас мамандардың тұрақтамауы, пошта тасымалының баяулығы, мектеп аутокөлігінің ескіргендіктен жүруінен тұруы көп екендігі, күре жол тазартудағы келеңсіздіктер жайында оқырмандарымыз ағынан жарыла әңгімеледі.

Округ әкімі Мәди Садыбалдиевпен бірге дәрігерлік амбулаторияны аралап көріп, «Қазпошта» АҚ-ның Лубен бөлімшесіне де арнайы бас сұқтық. Пошта кеңсесі амбулаториямен жапсарлас орналасыпты.

— Сегіз жылдан бері осы қызметті атқарып келемін. Кеңсе қыста суық. Жарты бірлікпен алатын айлығым — 20 мың теңге. Ауыл тұрғындарына жалақы мен зейнетақы үлестіруден бастап, түрлі салықтар мен коммуналдық төлемдерді қабылдау, газет-журналдарға жаздырып-тарату сықылды тағы басқа да шаруалар менің міндетімде, — дейді жергілікті пошта қызметкері Зинаида Тажкенова.

Ауылдық мәдениет үйінің ғимаратына өткен жылы газ кіргізілуіне байланысты жылыту жүйелері ауыстырылғаны болмаса, кеңестік дәуір «жұрнағының» әбден тозығы жеткен.

— Газ қосқанымен, биылғы қыс маусымында көрермен залы түгілі, шағын бөлмелердің өзі де суық болды. Жылытқыш батареяларын өте аз орнатқан, бір жағынан көне кеңсе ғой. Осы ғимараттан қуықтай екі бөлмені жалға алып, тұрғындарға мүмкіндігімізше сапалы қызмет көрсетудеміз, — дейді ауыл кітапханашысы Нұргүл Араппаева.

Кеш қарайыңқыраса да, ауылдағы су құбырларын жаңғыртуға ден қойған бас мердігер «Батысгаз- строй» компаниясының қам-қарекетімен аз-кем танысып үлгердік.

— Жұмысты сәуірдің ортасында бастадық. Электр желілерін тартып, резервуарлар жасап, мұнараны жөндеудеміз. Әзірге, жиырма жұмысшы еңбек етуде, оның төртеуі жергілікті тұрғындар. Құбыр тартуды бастарда тағы да жергілікті сегіз адамды жұмыспен қамтуға мүмкіндік бар, техникаларымыз жеткілікті, — деді компания өкілі Әжімұрат Байхатов.

Жоба бойынша ауыл көшелерінің бойымен әр тұрғын үйге 17 шақырым су құбырлары тартылуы тиіс. «Ақбұлақ» мембағдарламасы арқылы жүзеге асқалы отырған бұл жұмыстарға жергілікті құрылыс материалдары пайдаланылмақ. Мәселен, темір бетондар аталмыш компанияның өз цехында өндірілсе, тұрбалар үшін Оралдағы зауытқа тапсырыс беріліп қойылған. Екі жылға жоспарланған жоба жұмыстарын қаржы бөлінсе, биылғы жылдың соңына дейін аяқтауға да мүмкіндік бар екендігін компания өкілі ашық айтты.

Көпірді аңсаған ауыл

Аудан орталығынан солтүстік-батысқа қарай алпыс шақырымдай жолды артқа тастағанымызда, әйгілі Ханшатыр тауының жарқ еткені. Тау келбетіне тамсана көз тігіп отырғанымызда, мінген көлігіміздің сайға түскенін де аңғармай қалыппыз. Терең сай ортасымен өзен ағып жатыр. Шиыршық тас төселген көпірден әупірімдеп өтіп, Белогор ауылына да жеттік.

— Ауыл шаруашылығы саласымен дендеп айналысатын біздің округте бір серіктестік, бір кооператив, 14 шаруа қожалығы тұрақты жұмыс істейді. «Сыбаға» бағдарламасы арқылы «Жарас» агрофирмасы, «Жасталап» шаруа қожалығы 90 млн. теңге көлемінде несие алып, ірі қара малын өсірумен шұғылдануда. Өзге шаруалардың да жағдайлары жақсы.

Әңгімесін осылай бастаған округ әкімі Рүстем Еслямов бізге ауылдағы әлеуметтік нысандарды аралатты. 2005 жылы ашы-лып, осыдан бес жыл бұрын күрделі жөндеуден өткен «Қарлығаш» балабақшасында 25 бүлдіршін тәрбиеленуде. Биыл жеті бала мектепке бармақ. Ал олардың орнын басу үшін 11 бүлдіршін кезекте тұр екен.

— Орал медициналық колледжін тәмамдаған соң туған ауылыма келіп еңбек еткеніме де бес жыл болды. Өткен жылы қызметттік «УАЗ» аутокөлігін берді. Қажетті құрал-жабдықтар жеткілікті, жағдайымыз жақсы, — дейді ауыл фельдшері Венера Әжіғалиева.

Ауыл мектебінде өткен бастауыш сынып оқушыларының мерекелік шарасынан соң, оқырмандармен кездесудің де сәті түсті.

Кездесуде белогорлықтар заман талабына сай ұялы байланыс орнатылып, ауыл іргесіндегі өзен үстінен аутокөлік өтетін көпір салынса деген басты армандарын алдымен жария етті.

— Әсіресе, көктем мезгілінде жағдайымыз өте қиын, жыл сайын шаруашылық тәсілімен тұрғызатын көпіріміз су астына кетеді. Кем дегенде 20-25 күн қайықпен қатынауға тура келеді. Тасқыннан шайылып кеткен көпірге жылма-жыл 200 тонна бор мен 60 тонна құм төселеді.

«Ауылдың академигі» атанған еңбек ардагері, байырғы ұстаз Клим Бексейітов  ақсақалдың сөзін ауылдастары бірауыздан қолдай кетті.

* * *

Межеленген сапарымыз аяқталған соң, әу бастағы келісім бойынша аудан басшысымен дидарластық. Көріп-білгеніміз бен көңілге түйгенімізді байыппен тыңдап алған Альберт Темірболатұлы жоғарыда айтылған округтердегі көкейкесті мәселелер жөніндегі пікірін ашық айтты.

Жекешелендіру кезінде меншікке өтіп, бүгінде қаңырап тұрған ғимараттарға тексеріс жүргізу үшін жуырда арнайы комиссия құрылмақ. Осы комиссияның шешіміне сәйкес, бос тұрған ғимараттар мемлекет меншігіне қайтарылуы әбден мүмкін.

Шыңғырлау – Лубен аралығындағы жолдың 31 шақырымына асфальт төсеу үшін 29 млн. теңгеге жобалық-сметалық құжаттар дайындалуда.

Аудандағы төрт ауылда ұялы байланыс жоқ. «Билайн» компаниясымен келісімге отырып, биыл екі ауылды ұялы байланысқа қосу да көзделуде.

Сондай-ақ Белогор ауылының тұсына биыл жаңа көпір салынбақ.

Салмақты да салиқалы сөйлеген жас әкімнің қызметіне сәттілік тілеп, шұрайлы өңірдің шынайы келбеті бүгінгіден де шырайлана түсетініне бек сеніммен аттандық.

Сырымбек  ЖӘРДЕМҰЛЫ,

Шыңғырлау ауданы

Бейсенбі күні қаламыздағы №19 орта мектепте соңғы қоңырау салтанаты өтті. Салтанатты жиынға қала әкімі Нариман Төреғалиев, облыстық білім басқармасының бөлім басшысы Светлана Темірғалиева, қалалық білім беру бөлімінің басшысы Жансұлу Төремұратова қатысты.

Аталмыш білім ошағын биылғы оқу жылында 34 оқушы аяқтады. Оның 9-ы «Алтын белгі», біреуі ерекше аттестат иегері атануға ниетті.

Салтанатты шарада Нариман Төреғалиев шәкірттер мен ұстаздарды облыс әкімі Алтай Көлгіновтің атынан құттықтады.

— Бүгінгі мереке әрбір мектептің тарихындағы ерекше күн деп айтуға болады. Өйткені 11-сынып оқушылары алтын ұяларынан үлкен өмір жолына аттанбақ. Елбасымыз Н. Ә. Назарбаевтың тапсырмасына сәйкес өңірімізде барлық оқу орнын қажетті құралдармен қамтамасыз ету мақсатында көп жұмыстар жүргізілуде. Бүгінгі күні білім саласына қойылып отырған талаптарға біздің облыстың барлық мектебі сай деп айтуға болады. Қазір түлектер мен олардың ата-аналарында бір ғана мақсат бар. Ол — алдағы сынақтан сүрінбей өтіп, мемлекеттік гранттың иегері атану.

Мектеп бітірушілерге сәттілік тілейміз! Қалаған мамандықтарыңыздың иесі атанып, еліміздің дамуына өз үлестеріңізді қосатындарыңызға сенемін, — деді Нариман Төреғалиұлы.

1970 жылы республика бойынша алғаш рет ағылшын тілін тереңдетіп оқытатын, мамандандырылған орта мектеп ретінде ашылған №19 мектеп 47 рет соңғы қоңырау үнімен түлектерін тербетті. Шәкірттерге заманауи бағытта білім беруге талпынып жүрген мектепте бүгіндері 97 мұғалім білім мен тәрбие беруде. Мектепте екі ғылым магистрі, 20 жоғары санатты ұстаз, 37 бірінші санатты мұғалім қызмет жасайды.

Мектеп директоры Алтын Жұмағалиева мектеп мерейін асырып жүрген шәкірттер мен ұстаздарын мақтаныш ететіндігін жасырмады.

— Биылғы оқу жылында мектебіміздің оқушылары мен мұғалімдері көптеген қалалық, облыс-тық, республикалық байқауларға, пәндік олимпиадаларға, ғылыми жоба, спорттық сайыстарға қатысып, жоғары нәтижелер көрсетті. Қалалық пәндік олимпиадада 17 оқушы жүлдегер атанса, 11 оқушы облыстық, қалалық, білім басқармаларының, бөлімдерінің алғысхаттарымен марапатталды. Қалалық, облыстық «Ғылымға қадам» жобалары сайысында бес оқушымыз жүлделі орындарды иеленді. Осы оқу жылында 60 оқушы қалалық, облыстық, халықаралық, әр түрлі интеллектуалдық байқаулардың жүлдегері атанса, 41 ұстаз педагогтардың ғылыми-практикалық конференцияларына қатысып, дипломдармен және құрмет грамоталарымен марапатталды, — дейді Алтын Ғинаятқызы.

Өз кезегінде сөз алған мектеп түлектері 11 жыл бойы білім мен тәрбие берген ұстаздарына деген алғыс сезімдерін әнмен жеткізіп, гүл шоқтарын сыйлады. Салтанатты шара соңында мектеп түлектері «Түлектер аллеясына» ағаш көшеттерін отырғызды.

Гүлжамал ЖОЛДЫҒАЛИ

Данагүл ТАЙКЕШОВА,

мектеп түлегі «Алтын белгі» үміткері:

— Мен ҰБТ-ны жаңа форматта тапсыратын алғашқы түлектердің бірі болғаныма қуанамын. Бұл білім саласындағы жақсы өзгерістердің бірі болатынына сенемін. Біздің еркелігімізді көтеріп, болашаққа бағыт-бағдар берген ұстаздарымыздың еңбегі зор. Барша түлектер атынан бастауышта білім берген ұстазымыз Батима Ислатқызына, сынып жетекшіміз Гүлбану Мүтиғоллақызына сыныптастарымның атынан шексіз алғысымды білдіремін.

Қайырлы ШЫНТЕМІР,

мектеп түлегі «Алтын белгі» үміткері:

— Біздің алдымызда үлкен сынақ күтіп тұр. Әрқайсымыз өз өмір жолымызды таңдау үстіндеміз. Алдағы күндері «Алтын белгіні» абыроймен ақтап, өзім армандаған дәрігер мамандығының иесі болғым келеді. Біздің елімізде дәрігерлер әлі де жетіспейді. Сондықтан болашақта адам жанының арашашысы болатын, ақ желеңді, ақ жүректі мамандардың қатарында болсам деп армандаймын. Түлектердің бәріне де сәт-сапар тілеймін!

* * *

Шаһар әкімі Нариман Төреғалиев Орал қаласындағы Назарбаев зияткерлік мектебінде өткен «Соңғы қоңырау» салтанатына арнайы қатысып, оқушыларды мерекемен құттықтады.

Салтанатты шарада сөз алған мектеп директоры Шолпан Қадырова биылғы оқу жылының басты жетістіктеріне тоқталды.

Мектеп директорының айтуынша, шәкірттердің екеуі халықаралық, 31-і республикалық, 35-і облыстық олимпиада, ғылыми жобалар байқауы мен түрлі сайыстарда жеңімпаз атанған. Назарбаев зияткерлік мектептерінің тәжірибесін тарату аясында жалпы орта білім беретін мектептер үшін 30-дан астам, пилоттық мектептер үшін 40-қа жуық іс-шаралар өткізген. Облыс басшысы Алтай Сейдірұлының ұсынысымен мектеп базасында «Жас директорлар клубы» құрылып, клуб жұмысының аясында облысымыздың 20 директоры бескүндік тағылымдамаға қатысқан. Оқушылардың ғылыми әлеуетін көтеру, азаматтық және әлеуметтік жауапкершілігін арттыру бағытындағы жұмыстар да өз нәтижесін беріп келеді. Ғалымдармен бірлескен жұмыс нәтижесінде зияткер шәкірттер «ЭКСПО – 2017» көрмесінде өз ғылыми жобаларын көрсетуге мүмкіндік алған. Мектепте «Қоғамға қызмет ету» жобасы аясында 80-нен астам ерікті көмек және қайырымдылық шаралары ұйымдастырылды. Соның бірінде оқуда үздік нәтиже көрсетіп жүрген көп балалы отбасынан шыққан немесе ата-анасының қамқорлығынсыз қалған бес оқушыға «ЭКСПО — 2017» көрмесін тамашалауға және Астана қаласындағы Назарбаев зияткерлік мектебі жанындағы бескүндік лагерьге жолдама сертификатын табыстаған.

Назарбаев зияткерлік мектебінің білім саласындағы орны ерекше екенін атап өткен қала әкімі облысымыздағы білім беру бағытында жүзеге асып жатқан жұмыстарға тоқталды.

— Өңіріміз бойынша 11 мектеп күрделі жөндеуден өтіп, 3000 орындық алты мектептің құрылысы жүруде. ҚР «Білім және ғылымды дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған бағдарламасына» сәйкес жаңа білім беру бағдарламасы кезең-кезеңімен жүзеге асырылуда. Биыл мектепті облысымызда 4706 оқушы тәмамдаса, олардың 77%-ы ұлттық бірыңғай тестке қатысуға ниетті. Түлектердің 254-і «Алтын белгіге», 137-сі «Үздік аттестатқа» үміткер, — деген қала басшысы түлектердің алдағы сынақтардан сүрінбей өтулеріне тілектестігін білдірді. Бұдан кейін Нариман Төреғалиұлы осы оқу жылында мектептің «Үздік оқушысы» атанған республикалық және президенттік олимпиадалардың жеңімпазы, 11-сынып оқушысы Рустам Әлімқұловқа арнайы сертификат пен сыйлық табыстады.

Салтанатты жиында биылғы оқу жылында үздік жетістіктерге қол жеткізген ұстаздар мен шәкірттер «Жұлдызды даңқ жолына» шақырылып, құрмет көрсетілді. Жиын қонақтар мен оқушылардың «Соңғы қоңырау» соғу рәсімімен аяқталды.

Ләззат ШАҒАТАЙ

* * *

Шағатай ауылындағы Ы. Алтынсарин атындағы мектепте 25 мамыр күні өткен «Соңғы қоңырау» салтанаты жоғары деңгейде аталып өтті. Тілге тиек қылайық, биыл мектеп бойынша 206 оқушы 2016-2017 оқу жылын тәмамдап отыр. Олардың арасында 20-сы алтын ұясымен қоштасып, үлкен өмірге қанат қақпақ.

Осы мерекелік жиынға облыс әкімінің орынбасары Марат Тоқжанов, БҚО орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі инспекциясының басшысы Қайрат Қадешов, Шағатай ауылдық округінің әкімі Рүстем Мүтиев пен ардагер-ұстаздар қатысты.

Шарада ҚР мемлекеттік Әнұраны орындалып, Туымыз биікте желбіреді. Озат оқушыларға, қоғамдық жұмыс белсенділеріне, пәндік олимпиадада жүлделі орын алғандарға, спорттық сындарда ерлеген дарындарға және еңбектерінің жемісін көрсете білген ұстаздарға, ата-аналарға алғысхаттар тапсырылды.

Мерекелік жиынның ерекшелігі — 1982 жылы осы мектепті бітірген түлектер, атап айтсақ, облыс әкімінің орынбасары Марат Тоқжанов, БҚО орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі инспекциясының басшысы Қайрат Қадешов туған ауылдарына деген сағыныштарын, ұстаздарға деген ақ тілегін, балаларға өнегелі сөздерін, тағылымды естеліктерін айтып, ұшқан ұяларына музыкалық құрылғы сыйға тартты. Сонымен бірге бес оқушыға Елорда төрінде өтетін «ЭКСПО – 2017» халықаралық көрмесіне барып қайтуға демеуші болатындарын жеткізді. Ал «Чапаев» асыл тұқымды мал зауыты» ЖШС-ның директоры Б. Нысанбаев екі оқушыға «ЭКСПО – 2017» халықаралық көрмесіне барып қайтуға қолдау жасайтындығын айтып, көпшіліктің қошеметіне бөленді.

Жанарларында білім ошағына деген қимастық сезімі ұялаған түлектер соңғы рет қоңырау сыңғырлатып, асқақ армандарына қанат қақты.

Әділет ОРЫНБАСАРОВ,

Теректі ауданы

* * *

Жаңақала ауданының Жаңақазан ауылындағы 149 жыл тарихы бар М. Жүнісов атындағы орта мектепте өткен «Соңғы қоңырау» салтанатты жиынына облыстық ішкі саясат басқармасының басшысы Бақытжан Нарымбетов, аудан әкімінің орынбасары Айзада Шүкірғалиева арнайы қатысты.

Аталмыш мектептің директоры Айда Ғұбашеваның айтуынша, М. Жүнісов атындағы орта мектепте 340 оқушының 73-і — оқу озаты, 111-і — оқу екпіндісі, ал биыл 25 түлек мектеппен қоштаспақ.

Жаңақазандықтарды айтулы мерекемен құттықтаған облыстық ішкі саясат басқармасының басшысы Бақытжан Нарымбетов:

— Бүгінгі түлектерімізді алда үлкен сынақ күтіп тұр. Санаулы күндерден соң ҰБТ басталады. 11 жыл бойы алған білімдеріңді дәлелдеп, ұстаздарың мен ата-аналарыңды қуантыңдар. Қалаған мамандықтарыңа қол жеткізіп, күні ертең өздеріңмен ел мақтанатын азамат пен азаматша болыңдар, — деп түлектерге ақ жол тіледі.

Бұдан әрі мектеп түлегі, «Алтын белгіге» үміткер Нұрайна Қаллиулина, облыстық пән олимпиадаларының жүлдегері Оразалы Қамидолла мен Ернар Қалимолда 1-сынып оқушыларына «Білім кілтін» табыс етті.

Салтанатты басқосуда мектеп бітіргендеріне 5, 10, 20 жыл толған түлектер ұстаздарына сый-сияпат көрсетті. Жиынды 11-сынып оқушылары қоштасу вальсімен аяқтады.

Алтынбек ЕРМЕКҚАЛИЕВ,

Жаңақала ауданы

Адамзат тарихындағы ең қанқұйлы кездің бірі саналатын өткен ғасырда ордалық Хаби Сисенғалиев те сол дәуірде ғұмыр кешкен көп замандасы секілді зұлматтан шет қалған емес.

1909 жылы өмірге келген қайсар да қажырлы азамат Сарытау қаласындағы университетте оқып жүргенде, «Елде бауырларың ашығып жатыр!» деген суыт хабар жеткесін, дереу ауылына оралды. Ауылына келгесін әкеден қалған екі тазыны бір баспаққа айырбастап, бауырларын аштықтан аман алып қалды. Орынбордағы рабфактың төрт айлық курсы және жартылай жоғары білім оған көп пайдасын тигізді. Кейін есін жиып, елдегі ахуал тұрақтағасын, Орда мектебінде астрономиядан сабақ берді. Осында Шолпан атты арумен кездесіп, отбасын құрды. Жас жұбайларды көп ұзамай алыстағы Азғыр ауылына (бүгінде Атырау облысына қарайды) жолдады. Осында өзі мектеп директоры, жұбайы ұстаз болып жүргенде соғыс басталды.

Ел азаматтарымен бірге Отан қорғауға аттанған Хаби әскери дайындықтан соң, 3-Беларус майданына алынып, зеңбірекші болды. Гвардия лейтенанты шенінде жүріп, талай қанқұйлы шайқастарға қатысты. 1945 жылдың қысында Шығыс Пруссия үшін болған қиын-кескі ұрыстың бірінде ауыр жараланды. Әскери госпитальда айлар бойы емделген соң елге оралды. Барлық майдангер сияқты бейбіт өмір мен сүйікті мамандығын аңсап келген азамат бел шешпестен ұстаздық ісіне қайта кірісті.

Алайда ұзақ істеп үлгере алған жоқ. 1948 жылы қаңтардың бір суық түнінде қабағы қатыңқы, түсі суық бәзбіреулер оның есігін қақты. Хаби есік ашты. Келгендер көп сөзге келместен, жұмысын айтып, отағасын тұтқынға алып кетті. Көп ұзамай ардақты азамат абақтының төрінен бір шықты. Кейін білгені — онымен бірге ауылдастары Мұстақ пен Меңеш те (қазір бәрі де марқұм) тұтылып, қиянаттың құрсауына түсіпті. Енді күні-түні жауаптау басталды. Таңданғаны сол, жазықсыз жанды жала жауып, ұстап берген әріптесі екен. Тағылған айып — «Неміске іштей тілектес болып, Кеңес өкіметін жек көрген». Әрине, ешқандай қисынсыз айыптау. Егер майдангер, шынымен де, тергеушілер айтқандай, «жауға тілектес боп, елін жек көрсе», соғыста жүргенде-ақ, дұшпан жағына қашып кетер еді ғой. Ондайлардың да соғыс кезінде көп болғаны рас. Сөйтіп, Отанын қорғау жолында сан рет басын қатерге тіккен, ауыр жараланып, ұзақ емделген Х. Сисенғалиев осылай жазықсыздан жазықсыз «халық жауының» тізіміне ілікті. Ол ең әуелі өлім жазасына кесіліп, кейін үкім 25 жыл түрмемен ауыстырылған. Нәтижесінде асыл жан жеті жыл бойы Қарағанды, Жезқазған өңірлері аумағындағы түрмелер мен жазалау орындарында жапа шекті. Бірақ ешқашан сағы сынып, еңсесі түспеді. Үміт оты адамның шырағын сөндірмейді. Қаншама ауыр еңбекке жегіліп, күн сайынғы қорлыққа тап болса да, бір Жаратушымыздың жақсылығынан үмітін үзген жоқ.

— Хабидың жан жары, бір ұлы, екі қызы, қала берді тумасы асыға күткен күн де келіп жетті. 1955 жылы күздің суық бір күнінде жаладан ақталған азамат түйе арбамен туған елі Ордаға оралды. Қараша үйде қарсы алған жұбайы мен ұл-қыздары, тумалары Хабиды құшағына алды. Арада төрт-бес сағат өткен соң, оның үйіне бір кезде опасыздық жасаған әріптесі де келіпті. Келгенімен, үйге ене алмай, табалдырықтан аттай алмай тұрып қалған. Оның келгенін естіп, алдынан шыққан Хаби әлгінің ұсынған қолын, сәлемін алған жоқ. Ызаланбай жай ғана үн қатқан екен: «Мен сені қабылдай алмаймын» — деп…

— Әкеміз соғыс және қуғын-сүргін жылдары жөнінде көп тіс жарған жоқ. Әсіресе, айдаудан аман-есен келген жылдары. Тек өткен ғасырдың 60-жылдарынан кейін ғана там-тұм әңгімесін айтқаны есімде қалыпты. Қамау орнында саяси тұтқындар мен кәнігі қылмыскерлер бірге отырса керек. Бірақ ешқашан қай топ та өзінің адамдарын саяқ қалдырмай, жауыздыққа бермеген. Әкемнің айтуынша, талай адам оқыс қылығы немесе асығыс айтқаны үшін сөзге ілініп, сотталған көрінеді. Бір ғана мысал. Мәскеулік бір токарь итальян станогының отандық станоктен артық екенін айтқаны үшін «халық жауы» болып, кете барыпты. Айта берсе, ондайлар көп болған көрінеді, — дейді оның ұлы, бүгін де Орал қаласының тұрғыны Меңдіхан.

Елге оралған Хаби денсаулығы қатты кемігендіктен, ұстаздық қызметке жарамады. Арада жылдар өткесін, ағайын-тума, дос-жолдастың көмегімен ауылдық кітапханада көп жыл бойы істеп, 1969 жылы зейнетке шықты. Содан соң қалған ғұмырын немере-жиенге арнады.

— Әкем екі тілге жүйрік әрі қазақша-орысша сауатты жазатын еді. Әділ және ақиқатты тура айтатын. Мүмкін, кезінде соның да кесірі тиген шығар. Адамға қайырымды болды, тума-туыс былай тұрсын, көңілі қалаған кісіге аянбай қолұшын беретін. Мәселен, Орал қаласының тұрғыны, соғыс ардагері Мұхтар Әжіғұловқа көп жақсылық жасаған. Бүгінде көзі тірі ағамыз Мұхтар Әжіғұлов:

«Мен Темір Масин мен Хаби ағадан көрген жақсылықты ешқашан ұмытпаймын» деп айтады. Сонау жылдары әкем айдаудан оралғанда, ол қолғабысын аяған жоқ. Қазір Мұхтар ағамен етене жақын араласамыз. Өмірінің соңғы кезеңінде әкем Жәнібекте тұрды. Сонда Аққали Жайсаңғалиевтердің көп балалы отбасына септігін тигізіп, әйел-ғарышкер В. Терешковаға өтініш жазып, нәтижесінде олар кең де жарық баспана алды. Өзі өмірден көп ауыртпалық, қайғы-қасірет көрсе де, жүрегі қарайған емес. Керісінше, ел есінде жарқын бейнесімен қалды, — деді сөз соңында ардагер ағаның жалғыз тұяғы Меңдіхан.

Серік ИХСАНҒАЛИ,

«Орал өңірі»

24 мамыр славян жазуы мен мәдениеті күні. Тура осы күні әйгілі орыс жазушысы, КСРО Мемлекеттік сыйлығының (1941 ж.), Лениндік сыйлықтың (1960 ж.) және Нобель сыйлықтарының (1965 ж.) иегері Михаил Александрович Шолохов дүниеге келген.

Осыған орай өңір жұртшылығы сүйікті жазушысын еске алып, оның ескерткішіне гүл шоқтарын қойды. Естеріңізге сала кетейік, Михаил Шолохов – «Дон әңгімелері», «Мұнарлы дала», «Тынық Дон», «Көтерілген тың», «Отан үшін от кешкендер», «Адам тағдыры» атты кітаптардың авторы.

Бұдан кейін облыстық Қазақстан халқы ассамблеясы мен облыс әкімдігі жанындағы «Қоғамдық келісім» ММ ұйымдастыруымен Достық үйінде славян жазуы мен мәдениеті күніне арналған дөңгелек үстел өтті. Басқосуға Орал қаласындағы Ресей Федерациясының вице-консулы Юрий Пономарев, Ресей сыйлығының лауреаты, РФ Жазушылар одағының мүшесі Александр Ялфимов, «Грамада» Белорус ұлттық мәдени орталығының төрағасы Михаил Беляев, М. Шолохов атындағы музей үйінің директоры Ольга Чеканова және басқа да бірқатар ұлттық мәдени орталықтардың өкілдері қатысты.

Шараны жүргізген орыс мәдени орталығының төрағасы Сергей Погодин бұл мейрамның өңірімізде 1996 жылдан бері тойланып келе жатқанын айтып, жиналғандарды славян жазуы мен мәдениеті күнімен құттықтады. Орал қаласындағы Ресей Федерациясының вице-консулы Юрий Пономарев славян тілінің маңызы мен мәні, оның қоғамдағы алатын орны жөнінде баяндаса, жазушы Александр Ялфимов орыс алфавитінің әрбір әрпінің мән-мағынасы бар екенін айтып, бұған көптеген мысалдар келтірді.

Х. Есенжанов атындағы балалар мен жасөспірімдерге арналған кітапхана қызметкері Сергей Быков «Славян мәдениеті мен заманауи кітапхана ісі» тақырыбында баяндама жасап, аталмыш кітапхананың іс-тәжірибесін слайд арқылы көрсетті. «Грамада» белорус ұлттық мәдени орталығының төрағасы Михаил Беляев пен украин ұлтының өкілі Александра Гарбуз қандай жағдай болмасын, әр ұлттың өз тілдері мен ділдерін сақтағаны жөн деген пікірлерін жеткізді. Жиналғандар Александра Гарбуздың өз тіліне деген сүйіспеншілігін білдірген патриоттық сезімге толы отты өлеңіне риза болысты. Сондай-ақ М. Шолохов атындағы музей үйінің директоры Ольга Чеканова белгілі жазушы М. Шолохов шығармашылығының маңызына тоқталып, оның туындыларының қазақ әдебиетіне әсері жөнінде әңгімеледі. Ал М. Өтемісов атындағы БҚМУ-дың доценті, филология ғылымдарының кандидаты Нұргүл Отарова славян тілінің кейбір элементтерінің әлі күнге дейін сақталып келгенін айтып, бұған нақты мысалдар келтірді.

Аталмыш жиыннан кейін шараға қатысушылар мерекелік концертті тамашалады. Концерттік бағдарламада «Мария ханым» салонының сән үлгілері көрсетілді және түрлі ұлттың билері биленіп, әндері шырқалды. Сондай-ақ балдырған көрермендер «Репка», «Колобок» және «Теремок» ертегілері бойынша даярланған қойылымдарды тамашалады. Концертке келгендер, әсіресе, «Жұлдыз», «Жаңа Ай», «Александрия», «Эдельвейс», би тобының өнеріне риза болды.

Мерекелік шаралар легі түс қайта Дариян ауылында жалғасты. Аталмыш ауылдағы Шолохов атындағы мұражайда «Орал өңірінің Шолоховы» атты тақы-рыпта дөңгелек үстел ұйымдастырылды.

Айша ӨТЕБӘЛІ,

«Орал өңірі»

Облыс әкімдігінің мәжіліс залында 2016 жыл бойынша жер қойнауын пайдаланушылар тарапынан өңірдің әлеуметтік дамуы бағытында аударылған қаражаттардың есебі тыңдалды.

Өндірістік салалар қызметінің ашықтығы бастамасын іске асыру аясында өткен жиынға облыс әкімінің орынбасары Игорь Стексов төрағалық етті.

Күн тәртібінде жер қойнауын пайдаланушылар тарапынан облыстың әлеуметтік нысандарына аударылған ақшалай қаражаттардың пайдаланылуы туралы бір ғана мәселе қаралды. Аталмыш тақырып аясында облыстық қаржы басқармасының басшысы Айгүл Салахатдинова баяндама жасады. Оның мәлімдеуінше, 2016 жылы жер қойнауын пайдаланушылардың өңірдің инфрақұрылымы мен әлеуметтік-экономикалық дамуына аударған қаражаты 115,2 пайызды құраған. Яғни жоспар бойынша 543 396 мың теңге аударылуы қажет болса, нақты түсім 626 065,4 мың теңгеге жеткен. Бұл кірістің негізгі бөлігі «Жайықмұнай» ЖШС, «Трансафта-центр» АҚ, «Орал ойл энд Газ» ЖШС, «Карповский северный» ЖШС, «Еврохим Каменковская нефтегазовая компания» ЖШС секілді мекемелерден түскен. Аталған бағытта аударылған қаражаттың өсімі алдыңғы жылмен салыстырғанда 186,68 пайызды құраған. Осындай әлеуметтік аударымдардың биылғы жағдайына тоқталсақ, бірінші мамырға дейінгі мәлімет бойынша, 170 960,4 мың теңгені құрап, жоспар 122,9 пайызға орындалған. Табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасының ақпараты бойынша, кең таралған пайдалы қазбаларды өндіретін 34 жер қойнауын пайдаланушымен келісімшарт жасалған. Олардан әлеуметтік бағытта аударылатын түсім 2017 жылы 7 616,49 мың теңгені құрамақ. Биыл кең таралған пайдалы қазбаларды өндірушілер тарапынан өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына аударылатын қаражаттың негізгі бөлігі «Амрита», «Казторгснаб», «Флот», «134» және «СВ плюс» ЖШС-дан түспек.

2016 жылы ҚПО б.в. компаниясы есебінен 2 373 068,4 мың теңгеге 7 әлеуметтік нысанның құрылысы іске асырылған. Атап айтқанда, Ақсай қаласындағы бірқатар көшелерді абаттандыру, көше жолын және ғимаратты күрделі жөндеу, Бөрлі ауданына қарасты Жаңаталап ауылын сумен жабдықтау, Қанай ауылының су құбырын жаңғырту сынды жұмыстар атқарылған. Мұның сыртында аталмыш ауданның Бөрлі ауылына 140 орындық балабақша салынған. Ал 2017 жылдың алғашқы 4 айы бойынша 4 243 260,8 мың теңгеге автомобиль жолдары және білім саласына қатысты үш әлеуметтік нысанның құрылысы қолға алынған. Олардың қатарында Орал қаласындағы Жастар және оқушылар сарайының құрылысы бар.

Аталған жиын аяқталған соң, Игорь Стексовтың төрағалық етуімен және бір кеңес өтті. Жер қойнауын пайдаланушы кәсіпорындардың жетекшілері, табиғат қорғау прокуратурасының прокуроры және аталған салаға қатысы бар мемлекеттік орган қызметкерлері мен басқарма басшылары жиылған отырыста облыстағы кең таралған пайдалы қазбаларды өндірушілердің 2016 жылы атқарған жұмыстары қорытындыланды. Бұл бағытта табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы басшысының орынбасары Ақылбек Аманғалиев арнайы баяндама жасады. Оның мәлімдеуінше, 2016 жылы өңірдегі жер қойнауын пайдаланушылардың кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру көлемі жоспардағымен салыстырғанда құмды-гравийлі қоспа және құрылыс құмы бойынша 92, сазды шикізат 100,6, бор 93, гипсті тас 48, тұз 57, кварцты құм 81 пайызға орындалған.

Облыс әкімінің орынбасары пайдалы қазбалар өндіруші компания басшыларының жоспардың орындалмауына қатысты уәждеріне құлақ түрді. Компания басшыларының айтуынша, қолданыстағы сапасыз қытай техникасының жүруінен сынып тұруы көп. Соған орай шығыны да көп. Пайдалы қазба көлемі азаюда. Нарықтық экономика болған соң, сұраныс көлеміне де мән беру қажет. Пайдалы қазбаларды өндіру негізінен жаз уақытында жүргізіледі. Бірақ күн ысып кетсе, көлік инспекциясы жүк тасушы техниканың қозғалысын шектейді. Бұл орайда өнімді аз-аздан тасу экономикалық жағынан тиімсіз. Пайдалы қазбаның шекаралық аймақта орналасуына қатысты кедергілер де кездесуде. Игорь Стексов көтерілген мәселелерді шешуде нақты нәтижеге қол жеткізу үшін жиын қорытындысы бойынша хаттама толтырып, «Атамекен» кәсіпкерлер палатасына жолдау керектігін айтты.

Нұртас НАБИОЛЛАҰЛЫ,

«Орал өңірі»

Облыстық тарихи-өлкетану музейі  қорында көненің көзіндей сақталған  құнды  жәдігерлердің  бірі – IХ-Х ғасырларға  жататын қыпшақ  жауынгерінің  мүрдесі.

IХ-Х ғасырларда  Қазақстан аумағында қыпшақ тайпалары үстемдік жүргізіп, Ертістен Еділге дейінгі далалық аумақты мекен етті. Қыпшақ тайпалары батыс өлкеде де өзіндік өркениетін, мәдениетін қалдырған. Ұлы дала өркениеттерін зерттеу жолында 1969 жылы А. Пушкин атындағы Орал педагогикалық институтының археологиялық экспедициясы  Батыс Қазақстан облысының аумағындағы Сантас жонындағы обаларға жүргізілген зерттеу жұмыстары кезінде қыпшақ жауынгерінің мүрдесін тапты. Ол бүкіл қару-жарағымен бірге жерленген. Мәйіттің бет-жүзі металдан жасалған, дөңгелек пішінді көзге көруге арналған тесігі бар бетпердемен жабылған. Бетперде өте жұқа, жұмсақ, ақшыл металдан, күмістен жасалған. Табылған жауынгердің үстіне, металдық пластина сауыт кигізілген. Сауыт бір-біріне  пластиналар  арқылы  құрастырылған. Сүлденің оң жақ бұғанасының қасында үлкен сопақ дөңгелек  тау  жынысынан  немесе  әйнектен  жасалған  моншақ, иықтан  төмен  оң  жақ қолдың  қасында жебелер салынған қорамсақ жатты. Темірден және сүйектен жасалған жебелер ұштарымен мәйіттің бас жағына қаратып қойған.  Қаңқаның  сол жағында түзу айқасқан ұзындығы 15 см және ұшының аяғы қалпақ тәріздес семсер сабы ағашпен салынған  болатын. ХХ ғасырдың  70-жылдары Орал қаласына ақиық ақын Жұбан Молдағалиев келіп, облыстық музейде болып, ежелгі  қыпшақ жауынгерінің мүрдесін  экспозициядан  көрді. Сол  кезде қатты тебіренген ақын:

Оралда, музей үйінде

Қалпында қаңқа жүйесі

Қаусаған сүлдер күйінде.

Басында болат дулыға,

Үстінде сауыт баттасқан

Жанында сан жыл булыға,

Семсері жатыр тат басқан.

Көмілген солай сол адам

Мен өскен жаугер өңірде…  — деп келетін «Суырылмай  қалған  семсер» атты өлеңін жазған.  Кейіннен бұл өлең «Жұлдыз»  журналында  жарық   көреді. Ақын тақырыптың  астына  Мүсілім  Базарбаевқа деген  әдейі  аңдатпа,  арнау  береді.  Мүсілім  Базарбаев  сол кездегі мәдениет министрі болған. Сірә, ақын мәдениет министрінің көңілін  алыстағы Орал музейіне де аудартуды мақсат  тұтса керек.

Гүлбөбек  ҚАЛЕШОВА,

облыстық  тарихи-өлкетану музейінің  қызметкері

Елбасымыздың бұқаралық спортты дамыту жөніндегі тапсырмасына сәйкес өңіріміздегі спорт саласында біраз жұмыстар атқарылуда. Дегенмен кейбір спорт түрлерінің кенже қалып отырғандығы анық  байқалады.

Солардың бірі күні кеше ғана мұз айдыны спорт сарайында өткен жарыс еді. Облыс біріншілігі  деген дардай атауы болғанымен, өткізілген орны қолайсыз көрінді. Оның үстіне республикалық жарысқа іріктеу кезеңі. Аталмыш мекеменің аядай бөлмесінде өткен облыстық біріншіліктің қалай ұйымдастырылғанын көріп, жағамызды ұстадық. Күннен-күнге дамып келе жатқан заманда, мұндай көріністі ауылдық жерден де көрмейсіз. Зілтемірдің дискілерінен құралған тұғырға қуана көтерілген марапат иелерін облыстық спорт басқармасынан  не болмаса өңірімізге танымал жандардың марапаттап, алғысын білдірмегені қынжылтады. Қазталов ауданынан өзге, бірде-бір ауданның спортшыларын аталмыш жарыстан көре алмадық. Әлде ауыр атлетика спорттың елеусіз түріне жатады ма?

2001-2002 жылы туған, 2003 жылы туған және одан да кіші жасөспірімдер арасында ауыр атлетикадан өткен облыстық біріншіліктің басы-қасында жүрген ауыр атлетикадан Батыс Қазақстан облысының аға жаттықтырушысы Дәурен Байтөреевтің айтуынша, жарыста барлығы алпыстан астам жас зілтемірші өз бақтарын сынап көрген. Қарқыны жаман емес.

Спорттың ауыр түрі болса да, балалардың зілтемірге қызығушылығы жылдан-жылға артып келеді екен. Жарыс қорытындысы бойынша 2001-2002 жылы туған жасөспірімдер арасында Айдар Мадиар (46 келі, спорт интернат),  Салауат Кенжеғалиев (50 келі, Жалпақтал ауылы), Рустам Орашев (56 келі, спорт интернат), Өтепберген Әлиев (62 келі, спорт интернат), Азамат Рысқалиев (69 келі, Жалпақтал ауылы), Виктор Тарасов (+85 келі, спорт интернат), сонымен қатар 2003 жылы туған және одан кіші жасөспірімдер арасында Руслан Сариев (30 келі, ОБЖСМ), Нұрғиса Мақанов (34 келі, ОБЖСМ), Нұржан Семғалиев (38 келі, ОБЖСМ), Сержан Хамидолла (42 келі, спорт интернат), Серікболсын Тасқалиев (46 келі, Жалпақтал ауылы), Әли Нығмет (50 келі, спорт интернат), Нұралы Мақанов (56 келі, спорт интернат), Темірлан Болатов (62 келі, ОБЖСМ), Бекет Жарбосын (69 келі, спорт интернат), Асылхан Рахмашев (+69 келі, ОБЖСМ) жеңіс тұғырынан көрінді.

Екі күнге созылған жарыс қорытындысы бойынша бірінші орын алған зілтеміршілер Семей қаласында өтетін ҚР біріншілігіне қатысатын болады.

Темірболат  ӘНУАРҰЛЫ