Орталық  коммуникациялар қызметінің  облыстық  филиалында  «Террорлық  актіні болдырмауға  немесе  алдын алуға  көмектесетін  ақпаратты  хабарлағаны  үшін  берілетін  сыйақы  ережелері   туралы»  тақырыбында  брифинг  өтті.

Өңір журналистері жиылған брифингте терроризмге қарсы облыстық жедел штабтың БАҚ-пен байланыс бойынша тобының мүшелері Асылай Ғұбашева және Әсел Бедрова аталмыш тақырып аясында қос тілде хабарлама жасады.

– 2017 жылдың 1 қаңтарынан бастап «Терроризм актісін болғызбауға немесе жолын кесуге көмектескен ақпарат үшін сыйақы белгілеу және төлеу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 9 қарашадағы №685 қаулысы қолданысқа енгізілгенін хабарлаймыз. Бұл терроризм актісін болғызбауға және жолын кесуге көмектесетін болады. Аталмыш бағыттағы ақпаратты хабарлаған адамға уәкілетті орган (Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті) сыйақыны 2014 жылғы 3 шілдедегі Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі  255-бабының бірінші және екінші бөліктерінде көзделген терроризм актісі туралы қылмыстық істер бойынша – 750  айлық есептік көрсеткіш (АЕК) және ҚК 255-бабының үшінші және төртінші бөліктерінде көзделген терроризм актісі туралы қылмыстық істер бойынша 1000 АЕК көлемінде төлейді. Терроризм актісін болғызбауға немесе жолын кесуге көмектескен ақпаратты хабарлаған адам сыйақыдан бас тартқан жағдайда, уәкілетті органның аумақтық органына тиісті өтініш береді. Терроризм актісін болғызбауға немесе жолын кесуге көмектескен ақпаратты хабарлаған адамға сыйақы беру, айыпты адамға қатысты 2014 жылғы 4 шілдедегі Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің (бұдан әрі – ҚПК) 521-бабына сәйкес медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шарасын қолдану туралы сот қаулысы немесе айыптау үкімі заңды күшіне енген кезде, сондай-ақ ҚПК 35-бабы бірінші бөлігінің 9, 11 және 12-тармақшаларында көзделген негіздер бойынша қылмыстық істі тоқтату туралы қаулы шыққан жағдайда төленеді. Болуы мүмкін ақпаратты тәулік бойы 110, 102, 112 сенім телефондарына тегін хабарлауға болады. Сонымен қатар  егер уәкілетті орган терроризм актісі туралы көрінеу жалған фактіні анықтаса, бұл құқықбұзушылық түрі үшін Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқықбұзушылық туралы кодексінің 438-бабына сәйкес арнайы қызметтерді (мемлекеттік өртке қарсы қызмет, полиция, жедел медициналық жәрдем, авария қызметі) көрінеу жалған шақыртқаны үшін 15-тен 60 АЕК-ге дейінгі мөлшерде айыппұл салынуымен әкімшілік жауаптылық көзделген. Сондай-ақ алты  жылға дейінгі мерзімде бас бостандығынан айыру жазасы тағайындалуымен қылмыстық жауаптылыққа тартылады (ҚК 273-бабы). Екі жағдайда да мұның салдарын жоюға тартылатын уәкілетті мемлекеттік органдарға, сондай-ақ басқа да жеке және заңды тұлғаларға келтірілген материалдық залал сот тәртібінде өндіріледі. Құзыретті органдарда «анонимдерді» анықтауға арналған техникалық мүмкіндіктер жеткілікті, – деді Асылай Талғатқызы.

Нұртас  НАБИОЛЛАҰЛЫ,

«Орал  өңірі»

Бейсенбі күні Оралдағы Қадыр Мырза Әли атындағы мәдениет және өнер орталығында Қазақстанның Халық жазушысы, ҚР Мемлекеттік сыйлығының иегері, ақын Қадыр Мырза Әлидің туғанына 82 жыл толуына орай «Өз дәуірінің айнасы» атты әдеби-сазды кеш өтіп, «Мәңгілік майдан сарбазы» атты деректі-ғұмырнамалық фильмнің тұсауы кесілді.

– Бүгінгі күн сіздердің келулеріңізбен бағалы. Өйткені сіздердің жүректеріңізде өлең-жырға деген махаббат бар. Қазақ халқы Абайды жоғалтып, көз жасына ерік бергенде, әдебиетке Ахмет Байтұрсынов бастаған таланттар шоғыры келді. Бүгін де ұрпақ сабақтастығы үйлесім тауып жатыр. Қадыр аға болмаса да, көзін көрген, үлгі-өнеге алған таланттарымыз бар. Ол жанымызда болмаса да, жүрегімізде, көңілімізде қалып, өлеңдері бізді ізгілікке, парасатқа тәрбиелеуде, — деді ақын өмірінен сыр шертіп, өміршең өлеңдерінен үзінділер келтірген облыстық мәдениет, архив және құжаттама басқармасының басшысы Дәулеткерей Құсайынов.

Ғұмырнамалық фильмді Шәкен Айманов атындағы «Қазақфильм» киностудиясының деректі фильмдер режиссері Орал Жү-нісов түсірген. «Жапандағы жалғыз үй», «Ақан сері» туындыларын жазып, халықтың Сәкен серісі атанған Сәкен Жүнісовтей жазушының бауырына фильмді түсіру бұйырғанын көрермендер ақын аруағының әсеріне де балап жатты. Орал Жүнісовтің Ғабит Мүсірепов, Сәбит Мұқанов, Зейнолла Қабдолов сынды тұлғалар туралы фильмдер түсірген тәжірибелі режиссер екенін де айта кетейік.

— Бүгін Қадыр аға болмаса да, оның көзін көрген жандарды, ағайын-туғандарын жинап, кезекті мәрте мерейлі кешін өткізіп отырмыз. Сондай-ақ бүгін ақынның немерелері оқыған Оралдағы №30 мектепте Қадыр Мырза Әли атындағы сыныпты жабдықтадық. Демеушілер және Қадыр қорының көмегімен сыныпқа қажетті интерактивті тақта секілді құрал-жабдықтарды орналастырдық. 2014 жылы 12 қыркүйекте еліміздің Мәдениет және спорт министрі Арыстанбек Мұхамедиұлына Қадыр ағаның 80 жылдығына орай деректі фильм түсіруге қолдау көрсетуін сұрап, хат жазған едім. Екі айға жуық уақыт өткен соң министрдің орынбасары Ғалым Ахмедияров деген азаматтан жауап хат келді. Мәтінде «Сексен жылдық ресми түрде атап өтілетін мерейтой емес. Алайда Қадыр Мырза Әлидің ерен еңбегін ескере отырып, қолдау көрсетуді ұйғардық. Келесі жылға «Қазақфильм» киностудиясына арнайы Қадыр Мырза Әлиге арнап деректі фильм түсіруге қаржы бөлеміз» деп жазған еді. Екі айдан кейін «Қазақфильм» киностудиясынан фильм түсіруге қажетті қаражаттың бөлінгені және шығармашылық топтың жа-сақталып жатқаны туралы хабар жетті. Фильм бүгін алғаш рет көрерменге жол тартқалы отыр, көріп, көзайым болыңыздар, — деді Қадыр Мырза Әли атындағы республикалық қордың төрағасы, танымал композитор Донеділ Қажымов. Сондай-ақ Донеділ Ізмағанбетұлы фильмнің режиссері Орал Нұрмақұлын, «Қазақстан – Орал» телеарнасының белді журналисі Лұқпан Елеуді және Қадыр өлеңдерін жатқа білетін оқырман Нұрсағат Мәжитовті «Қадыр Мырза Әли» медалімен марапаттады.

Бір сағатқа созылған деректі фильмде ақынның өмірінен алынған үзік сырлар, шуақты лебіздер мен естеліктер көрермен назарына ұсынылды. Абыз ақынның өмір есігін ашқан ортасынан бастау алған ғұмырнамалық фильмде Әбіш Кекілбаев, Нұрлан Оразалин, Есенғали Раушанов, Темірхан Медетбек, Ақұштап Бақтыгереева сынды танымал ақын-жазушылар, сондай-ақ ақынның жары Салтанат Ғинаят келіні де өз естеліктерімен бөліскен. Ол естеліктердің бірқатарын қаз-қалпында қағазға түсірдік.

Гүлсезім БИЯШЕВА,

«Орал өңірі»

Ақын, қоғам қайраткері Қадыр Мырза Әлидің туған күніне орай Зашаған кентіндегі №30 жалпы орта білім беретін мектепте Қадыртану сыныбы ашылды.

Шараға қала әкімі Нариман Төреғалиев, «Қазақфильм» киностудиясының кинорежиссері Орал Жүнісов, республикалық «Қадыр Мырза Әли» қоғамдық қорының директоры Донеділ Қажымов, «Зерде-Память» қорының төрағасы Қуанышбай Төлебаев және мектеп оқушылары қатысты.

– Қадыр атамызды еске алу кешіне келіп отырған ағаларымызға оқушылар атынан алғыс білдіремін. Әр оқушы ақын аталарының шығармашылығымен жете танысып, кем дегенде оның бір өлеңін жатқа білуі тиіс. Елбасының сарабдал саясатының және мемлекет қамқорлығының арқасында барлық жағдайы жасалған мектепте білім алып жүрген оқушылар бақытты, — деді Нариман Төреғалиұлы.

Мектеп оқушылары меймандар алдында Қадыр ақынның бірнеше өлеңін жатқа айтты. Аталмыш сынып ақынның суреттерімен безендіріліп, сөрелерге оның кітаптары қойылған. Ақынның жазу мәшенкесі де сыныптың қорында тұр. Алдағы уақытта Қадыртану сыныбында қазақ тілі және қазақ әдебиеті пәндері және 6-сынып оқушыларына Қадыртану сабағы өтетін болады.

Сыныптың салтанатты ашылуынан соң шараға қатысушылар мектептің мәжіліс залында, Қадыр ақын туралы фильм мен мектеп оқушылары дайындаған шағын көріністі тамашалады.

Айым ТӨЛЕУҒАЛИ,

«Орал өңірі»

Кеше  таңертеңгі  сағат тоғыз шамасында Зашаған кентіне кіреберіс аумақта, нақтырақ айтқанда, Жәңгір хан көшесі мен Свободная көшесінің қиылысында жол-көлік оқиғасының орын алғандығы туралы суыт хабар алдық.  Бұл жолы «Woltfagen Sharan»  ныспылы аутокөлік пен  жол-патрульдік  полициясының «Skoda Oktavia»  көлігі соқтығысыпты. Абырой  болғанда, жүргізушілер де, жолаушылар  да  дін  аман.

Жағымсыз жайттың мәнжайын білмек мақсатта дереу оқиға орнынан табылдық. Көріп-білгеніміз, полиция қызметкерлері «шаруасы шайқалған «Шаранның» шашылған бөлшектерін жинау үстінде екен. Ал екінші көлікті, яғни жол-патрульдік полициясы көлігін дәл оқиға орнынан көре алмадық.

Жолдары болмай, жол-көлік оқиғасына тап болған, бір-біріне титтей болса да, сызат түсірген «қарапайым» көліктердің «құшақ-тары ажырамай», қала көшелерінде бірнеше сағаттап тұратынын көріп жүрміз. Оқиға орнында жападан-жалғыз қалған «Шаранға» жанымыз ашып, «сыңарын» іздей бастадық. Бақсақ, «Октавиямыз» жұрт көзінен аулақтау жерден орын алыпты. Сол маңда орналасқан «Престиж» сауда үйінің алдына келген қызметтік көлікті «жұбатуға» басқа да «Октавиялар» жиналып қалыпты. Көп кешікпей осы маңға  сүйретіліп «Шаран» да  жетті.

Полиция қызметкерлерінен жолкөлік оқиғасының мән-жайын қанша сұрағанымызбен, тұшымды жауап ала алмадық. Олардың айтуынша, басшылардың рұқсатынсыз орын алған оқиға туралы ешқандай мәлімет берілмейді екен. Ал әуелі журналистерге оқиғаның барысын кейін айтып бермекші болған «Шаран» аутокөлігінің жүргізушісі полицейлердің көлігіне кіріп шыққан соң  жаңағы сөзінен айнып қалды. Сөйтіп, «Бұл жол-көлік оқиғасына кім кінәлі?», «Қызметтік көлік оқиға орнынан неге оқшауланды?» деген санамыздағы сауалсұрақпен алысып, жұмыс орнымызға  оралдық…

Нұрбек  ОРАЗАЕВ,

«Орал  өңірі»

Алматы қаласында биылғы 28 қаңтар мен 8 ақпан аралығында өтетін Дүниежүзілік қысқы XXVIII универсиа-дадаға Батыс Қазақстан облысынан шорт-тректен ҚР ұлттық құрамасы сапында Абзал Әжіғалиев, Айдар Бекжанов, Нұрберген Жұмағазиев және Анита Нагай қатысады.

Өткен жылы Қазақстанның шорт-трек шеберлері әлемдік додаларда осы спорт түрі бойынша ең үздік табыстарына қол жеткізді. Атап айтқанда, Абзал АҚШ-тың Солт-Лейк-Сити қаласында өткен әлем кубогы кезеңінде айды аспанға шығарып, 500 метр қашықтықта қазақстандық шорттрекшілер арасында алғаш рет жеңімпаз атанды. Оның жеңісті жолын кейін Оңтүстік Кореяның Каннын қаласында өткен әлем кубогы кезеңінде Нұрберген Жұмағазиев жалғастырып, 1 мың метр қашықтықта алтыннан алқа тақты. Оған қоса құрамында А. Әжіғалиев, Н. Жұмағазиев, А. Бекжанов және қостанайлық Денис Никиша бар жі-гіттер Солт-Лейк-Ситидегі әлем кубогы кезеңінде 5 мың метрлік эстафеталық жарыста қола жүлдеге қол жеткізді. Шорт-тректен ең мықты деген Корея, Қытай, Ресей, Жапония, Канада, Голландия сияқты елдер енді қазақстандық спортшылардан сескене бастады. Сонымен қатар Анита Нагай 2016 жылы Норвегияның Лиллехаммер қаласында өткен жасөспірімдер арасындағы ІІ қысқы олимпиада ойындарында қола жүлдені иеленді. Бұл осы шорт-трек шеберлерінің универсиада жүлдесінен үмітті екендіктерін көрсетеді.

Соңғы кезде қазақстандық шорттрекшілердің спорттық базасы мықты Голландия елінде жаттығып жүргені белгілі. Жуырда шетелдік жарыстар мен жаттығулардан кейін туған жеріне оралып, аунап-қунаған спортшылар қайтадан жолға шықты.

«Универсиадада шорт-тректен бірнеше қашықтықта жүлде алудан үміттіміз. Мен өзім 500, 1000, 1500 метр қашықтықта бақ сынамақпын. Сонымен қатар командалас достарым Абзал Әжіғалиев, Айдар Бекжанов және Денис Никишамен бірге 5 мың метр қашықтықта эстафеталық жарыста Қазақстан қоржынына медаль салуға бар күшімізді саламыз. Дегенмен қарсыластар да осал емес. Универсиадада Корея, Ресей, Канада, Голландия сияқты елдер мықты шорттрекшілерін бәйгеге қоспақшы. Универсиададан кейін бірден Минск қаласына, әлем кубогы кезеңіне аттанамыз. Жекелей сын өз алдына, эстафетадан әлем чемпионатына қатысу үшін әлем кубогы кезеңдерінің қорытындысы бойынша үздік сегіз команданың қатарына ілігу керек. Оның арғы жағында Оңтүстік Кореяның Пхенчхан қаласында 2018 жылы өтетін қысқы олимпиада ойындарына жолдама алу да үлкен шеберлікті қажет етеді. Мен өзім шорт-трекпен он төрт жылдан бері айналысып келемін. Оралда жабық мұз айдыны сарайы ашылғаннан кейін-ақ осы спорт түріне көңіл бөлініп, Қазақстанның еңбек сіңірген жаттықтырушысы Мәдіғали Қарсыбеков бізді жалықпай баптай бастады. Біз табысқа жетсек, алдымен осы кісінің арқасы деп білемін», – деді газет тілшісіне Нұрберген Жұмағазиев.

Шорттрекшілердің бәрі де дер шағында. Мысалы, Абзал 1992, Айдар 1993 жылғы болса, Нұрберген – 1990 жылдың төлі. Анита Нагай жас болғанымен, біраз тәжірибе жинақтап үлгерген спортшы. Ендеше, шорттрекшілеріміздің Алматы айдынында алтын жүлде алуына тілекшіміз.

Ғайса БӘЙМЕН

Биыл елімізде студенттер арасындағы ең үлкен спорттық сайыс  Дүниежүзілік XXVIIІ қысқы универсиада өтеді. Алматыда өтетін осы бүкіләлемдік қысқы универсиадаға 64 мемлекет қатысуға өтініш білдірген. Бұл – рекордтық көрсеткіш!

Универсиада тарихы 1905 жылдан бастау алады. Осы жылы АҚШ-та студент жастардың алғашқы халықаралық жарысы өтті. Бірінші Дүниежүзілік студенттер ойындары 1923 жылы Парижде ұйымдастырылған болатын. Алайда универсиада атауын алған алғашқы спорт жарысы 1959 жылы Италияның Турин қаласында өтті. Содан бергі кезеңде универсиада әлемдегі ең айшықты халықаралық бұқаралық спорт және мәдени оқиғалардың біріне айналды. Универсиаданың бір мақсаты – спортты білім беру жүйесінің маңызды элементтерінің бірі ретінде ілгерілету.

Биылғы универсиаданы Алматыда өткізу туралы ресми шешім 2011 жылғы 29 қарашада Брюссельдегі Халықаралық университеттік спорт федерациясында (FISU) дауыс беру арқылы қабылданды. Осылайша, Алматы бұрынғы кеңестік республикалардың ішінде алғаш болып 2017 жылғы қысқы универсиаданың астанасына айналды. Бұған дейін 1973 жылы Мәскеу және 2013 жылы Қазан қаласы жастардың тек жазғы спорт ойындарын қабылдаған болатын. Универсиада туын Алматы қаласына тапсыру салтанаты 2015 жылғы 15 ақпанда Испанияның Гранада қаласында өтті.

Дүниежүзілік XXVIII қысқы универсиада биылғы 28 қаңтар мен 8 ақпан аралығында өтеді. Алдын ала мәлімет бойынша, байрақты бәсекеде FISU альянсына кіретін 50 елден екі мыңнан астам студент бақ сынайды. Шамамен үш мыңға жуық еріктілерді жұмылдыру жоспарланып отыр.

Мегаполисті ірі спорттық шараға дайындаудағы инфрақұрылымдық база қызметін 2011 жылы өткен VII қысқы Азия ойындарына арнап салынған нысандар атқармақ. Атап айтқанда, «Сұңқар» халықаралық шаңғыдан секіру кешені, Балуан Шолақ атындағы спорт сарайы және Алматы облысындағы шаңғы-биатлон стадионы универсиада жарыстарын қабылдайды. Сайыстар сондай-ақ «Медеу» мұз айдынында және «Шымбұлақ» тау шаңғысы курортында өтеді. Универсиада үшін қосымша тағы мұз сарайы, мұз аренасы және атлеттер қалашығы іске қосылмақ.

Универсиада аясында Қазақстанда спорттың 13 түрінен (сегіз міндетті және бес қосымша) жарыстар жоспарланған. Мәнерлеп сырғанау, шорт-трек, тау шаңғысы спорты, сноубординг, биатлон, шаңғы жарыс, шайбалы хоккей, керлинг міндетті спорт түрлеріне кіреді. Ал қабылдаушы тараптың ұсынысы бойынша енгізілетін қосымша спорт түрлеріне шаңғымен тұғырдан секіру, шаңғы қоссайысы, фристайл, коньки жарыс және бенди енгізілді.

Қазақстанның студенттер құрамасының сегіз қысқы универсиадаға қатысқан тәжірибесі бар. Біздің студент спортшылар осы уақыт аралығында Қазақстан құрамасы қоржынына 43 медаль салды.

Қысқы универсиада алауын тұтату рәсімі 25 қаңтар күні Астанадағы Назарбаев зияткерлік мектебінде ҚР Президентінің қа-тысуымен өтпек. Алау эстафетасы 26 қаңтарда Петропавлдан бастау алып, 29 қаңтарда Алматыдағы универсиаданың ашылу салтанатында аяқталады деп жоспарлануда.

Универсиада жарыстарына әлемнің 64 елінен 2000 спортшы қатысады. Универсиада өтетін кезеңде 3000 ерікті, соның ішінде шет елден және республикамыздың өңірлерінен келген еріктілер жұмылдырылады. Шамамен 30 мың шетелдік қонақ пен турист келеді деп күтілуде.

Универсиада алауы 27 қаңтар күні Орал қаласына жеткізілмек. Оралдың орталығындағы БҚМУ-дан басталатын алауды алып жүру шарасы 12 шақырымды артқа тастап, Теннис орталығында мәреге жетпек. Универсиаданың алауын алып жүруге өңір спортшылары мен студенттерінен құралған 60 адам қатысады деп күтілуде. Алматы қаласында өтетін ашылу салтанатына өңірімізден Рио олимпиадасының жүлдегері Екатерина Ларионова алаугер ретінде қатысады.

Нұрбек ОРАЗАЕВ,

«Орал өңірі»

Бірқатар деректер Baq.kz сайтынан алынды

Шаңғы тебу маусымының ашылуына орай Бөрлі ауданының Бумакөл ауылдық округінде шаңғыдан жасөспірімдер мен ересектер, сондай-ақ ардагерлер арасында аудан біріншілігі өтті.

Сайысқа Александров, Бөрлі, Қарағанды, Қанай, Бумакөл ауылдық округтері мен  №2 және №3  жалпы білім беретін мектептерден  командалар  бақ сынасты.

Жарыс нәтижесі бойынша І орынды №2  мектебі иеленсе, ІІ орынды Қарағанды ауылдық округі, ал  ІІІ орынды Александров ауылдық округі өзара бөлісті.  Барлық жеңімпаз-жүлдегерлер «Ақсай» спорт кешенінің  дипломдарымен және бағалы сыйлықтарымен  марапатталды.

Шара барысында «Ақсай» спорт кешенінің директоры Исатай Тастемірұлы биылғы жылы тағы да шаңғы тебу жарысын өткізу  жоспарда  бар  екенін  атап  өтті.

Аида  ЕСЕНАМАНҚЫЗЫ,

Бөрлі  ауданы

Жаңа жылдың алғашқы күні сағат таңертеңгі 09.00-де Оралда самбодан төрт мәрте әлем чемпионы, әлем кубогының иегері Ерболат Байбатыров егіз қыздың әкесі атанды.

Ерболат пен жары Әйгерімнің осыған дейін Ердәулет, Ермұхамет есімді ұлдары бар-тұғын. Олардың бірінің жасы 4-те, екіншісі 3-те. Енді, міне, олардың қатарына қос бірдей көйлектігер қосылып, Ерболат пен Әйгерім көп балалы ата-ана атанып отыр.

«Жаңа жыл осылайша біздің отбасымыз, барша ағайын-тума үшін үлкен қуанышпен басталды. «Қыз тілекші» деген, ертеңгі күнге артқан барлық арман-мұраттарымыз орындалады деп ойлаймыз. Өзімнің жоспарымды айта кетсем, биыл тағы бір әлем чемпионатында бағымды сынағым келеді. Ол үшін алдымен дұрыстап дайындалып, іріктеу жарыстарында жүлдегер атанып, жолдаманы жеңіп алу керек. Биылғы дүниежүзілік дода 10-12 қарашада Ресейдің Сочи қаласында өтеді», деді газет тілшісіне Ерболат Байбатыров.

Еске сала кетейік, бұдан бұрын ересектер арасында спорттық самбодан төрт дүркін әлем чемпионы атанған, Қазақстанның еңбек сіңірген жаттықтырушысы Райымбек Меңдіғалиев баптайтын полиция аға лейтенанты, жасы отыздан асып бара жатқан Е. Байбатыров үшін өткен жыл да жеміссіз болған жоқ. Болгария астанасы София қаласында өткен самбодан әлем чемпионатында Ерболат 57 келі салмақта күміс жүлдегер атанды. Енді соның жаңа жылда алтын алқаға айналуын тілейік.

Ғайса ҒАЛИ