Ол өсіп келе жатқан қос құлыншағының моңғол тілінде оқығанын қаламайды.  Керісінше қыздары өз ана тілінде білім алып, өз елінде  ештеңеден тарықпай, білімді болып өскенін қалайды. «Мен қиналсам, қиналайын, тек қыздарым  қиналмаса екен. Олар өз ана тілін  саналарына сіңіріп, егемен еліміздің дамуына өз үлестерін қосса екен», –  дейді  Моңғолияның Баян өлгей қаласынан  атамекенге оралған қандасымыз Асылбек Дағыс. Біздің кейіпкеріміз Асылбек қазіргі күнде қаламыздағы облыстық қазақ-түрік мамандандырылған мектеп-лицейі интернаты жатақханасының меңгерушісі болып қызмет атқарып жүр. Орал қаласында жұмыс жасап жатқанына бір жыл ғана болған Асылбек Дағыс өзін осы жерде 10 жылдан бері тұрып жатқан адамдай сезінетіндігін де жасырмайды.  Мектепті моңғол тілінде тәмамдаған ол есейе бастаған шағынан Қазақстанға біржола қоныс аударуды армандаған. Мектепті аяқтаған соң Түркиядағы Измир қаласында жоғары білім алып, қолына дипломын алысымен, қасиетті қазақ жеріне табан тірейді. Содан бері  Астана қаласында еңбек жолын бастаған ол қызмет бабымен Орал қаласына ауысады.  Біз одан «Алғаш атамекенге келгенде қандай сезімде болдыңыз?» деп сұрадық.

– Оны сөзбен айтып жеткізу мүмкін емес. Бала кезімізде моңғолша оқыдық. Көп нәрсеге назар аудармадық. Есейе бастаған шақтан елге қайту туралы  жиі ойлайтын болдым. Әу бастан-ақ шет елде білім алып, сосын атыңнан айналайын атамекенге оралып, қазақ еліне қалтқысыз қызмет жасасам деп армандадым. Аллаға шүкір, менің армандарым біртіндеп орындалып келеді, – дейді ол.

Үйде тек қазақ тілінде сөйлеп, ұлттық салт-дәстүрімізді балаларының санасына сіңіруді мақсат еткен қандасымыздың ата-анасы балаларына үйде өзге тілде сөйлеуге рұқсат етпейді екен.  Моңғолиядағы 21-аймақтың бірі саналатын Баян өлгей тұрғындарының 90 пайызы – қазақ. Сондықтан да болар, бұл жердің қазақтары салт-дәстүрлерімізді әлі күнге дейін берік ұстанып, ұлттық болмыстарын  жоғалтпаған.

Асылбек бауырымыз бала кезінен мұғалім болуды армандаған екен.

– Мен оқыған мектепте сынып жетекшім ер адам болды. Математика пәнінен де ер мұғалім сабақ берді. Ол кісі мені ылғи қалалық, облыстық олимпиадаларға қатыстыратын. Сол ұстаздарымнан үлгі алдым. Сондықтан да мұғалімдік мамандыққа қызығушылық таныттым.  Бірінші сыныпта математикадан логикалық олимпиадаларға қатысып, жеңімпаз атанғанмын.  Ол кезде медаль болмады, тек диплом беретін. Сол дипломдар әлі сақтаулы. Мектеп бітіретін кезде гуманитарлық саладан гөрі экономика саласындағы мамандықтарға көңілім ауа бастады. Алайда Түркияда өзімді дайындаған ер мұғалімінің сабақ үйретуі, оқушымен қарым-қатынасын көріп математика пәнінен сабақ беретін мұғалім мамандығына тапсырдым. Содан бері мен өз  қызметімді ерекше ынта-ықыласпен  атқарып келемін, – дейді ол.

Ол өзі қызмет атқарып жүрген  облыстық қазақ-түрік лицейінің саф таза ауамен тынығуға қолайлы, табиғаты  әсем жерде орналасқанын мақтан етеді. Бұған қоса балалардың тәртібі, білімге ұмтылысының жоғары деңгейде екендігіне шын қуанатындығын жасырмайды. Оралдағы қазақ-түрік лицейінде оқитын 250 баланың жатақханадағы өмірінің мәнді де мағыналы өтуіне атсалысатын да өзі. Сондықтан біздің кейіпкеріміз ата-аналармен тығыз байланыста болып, оларды мектеп өміріне белсенді түрде араластыруды әсте назардан шығарған емес.

Асылбек ініміз Моңғолиядағы ата-анасы, бауырларымен ғаламтор арқылы байланыс жасап тұратын көрінеді.

– Ата-анам – қарапайым  еңбек адамдары. Әкем саудамен айналысады. Анам бұрындары тігінші болып еңбек етті. Алдымда екі әпкем, соңымнан ерген  бір інім бар. Олардың бәрі  балалы-шағалы. Әулетіміз де Отанға оралғысы келеді. Алайда олар қолайлы сәтті күтуде. Өткен жылдары туыстарымыз республикамыздың солтүстік өңіріне қоныстанды. Олар  орыс тілін білмегендіктен, аздап қиналып қалғандарын айтып жүрді. Алайда мен елге келген сәттен бастап еш қиындық көрген жоқпын. Өйткені Астанада  алғаш қызмет жасаған мекемеде қазақтар көп болғандықтан,   ана тілімде еркін сөйлеуге мүмкіндік мол еді.  Ал Орал қаласында өз тілімде қойған сұраққа орыс тілінде жауап алған кездерім болды. Осындай сәттерде көңілге кірбің түседі, – дейді бауырымыз. «Оралман» деген сөз бен  «Көші-қон» туралы заңның кейбір баптарына көңілі тола бермейтінін айтып қалды…

Асылбек Моңғолия қазақтарының  жаз мезгілінде  киіз үйде демалатынын айтып, әңгіме тиегін ағытты.

– Жаз айларында ата-анам демалысқа шығады. Сол кезде олар балаларды алып, таудың етегіне киіз үй тігіп, табиғат аясында демалуды әдетке айналдырған. Малды жайлауға шығарып, таза ауамен тыныстап, бие байлап, қымыз ішеді. Біз таудан ағып жатқан таза суды ішеміз. Күн қанша ыстық болса да, тау суы мұздай болады. Атам марқұм мал шаруашылығымен айналысты. Қазір атамның балалары ата таяғын ұстап, еңбек етіп жүр. Олар күн салқындағанша тау етегіндегі киіз үйде тұрады. Бұл денсаулыққа да керім пайдалы, – деді ол.

Асылбек Дағыс өз жұмысын жақсы көреді. Оқушылармен, ата-аналармен бірлесе жасаған қызықты жұмыстың  нәтижесінде жақсы жетістіктерге қол жеткізіп келеді. Ол бар болғаны бір жылдың ішінде туыстарындай болып кеткен  батысқазақстандықтармен етене араласатынын  мақтан етеді.

– Қандастарымызды білімге баулып, өз тілімде бағыт-бағдар беріп жүргеніме  шын қуанамын. Өйткені бұл менің арманым еді ғой. 2014 жылы Қазақстанның азаматтығын алдым. Бұл да мен үшін үлкен қуаныш. Алға қойған мақсатым – ғұмырымның жеткенінше қай жерге жолдаса да, қазақ елінің әр бұрышында қазақ өрендерін білімге жетелеу. Қазақ-түрік лицейі халықаралық дәрежеде білім беретіндіктен  болар,  біздің лицейде кілең білімге құштар балалар жиналған. Солардың өмірде өз  орындарын табуына азды-көпті үлесімді қосып жүргеніме ризамын, – дейді  Асылбек  бауырымыз.

Гүлжамал  ЖОЛДЫҒАЛИ,

«Орал  өңірі»

ЖАҢА СУДИА

Қарасу болысының 8-нші ауылының народный судиасы ұрлығы себеблі қалыб, аның орнына кандидаты Қибатиар Сарқұл баласы болыбды.

МЕДАЛ

Падшаһ ағзам хазіреті тарафынан Орал ойазының Шілік болысының 4-нші ауылының молласы Досмұхамед Бекмұхамед ұғлына жақсы хызмет еткені үшін Станислав лентаменен омырауға тағу үшін күміс медал жіберілген.

ЖОҒАЛҒАН МАЛ

Шідерті болысының 2-нші ауылының қазағы Баймұқан Нұрбан баласында бір бұралқы жылқы ұстаулы тұр: Ағламаны – бие, торы түсді, алты жасында, сол құлағы артынан ойық, ұрланған малға ұсайды.

*    *    *

Есбол болысының упрауителі бір ұрғашы нартайлақ ұстабды. Түсі сары, құйрығы келте, еті арық дейді. Мұндай малы жоғалған кісі ба кунні ә (?) келіб алсын деб мал иесін шақырады.

Сыртқы хабарлар

БЕРЛИН

Ағылшын падшаһлығы бүтін падшаһлықдан кележек мал етінен тиісті салғырт ақшаны кеміткен. Сүрөгі 1914-інші жылғы 19-інші хамалға дейін.

ҮШ ЖҮЗ ХАЖЫЛАР ҺӘЛӘК БОЛҒАН

Суәкім (Қызыл деңіздің жағасындағы параход тоқтайтын қала) хинд мұсылманларынан үш жүз хажларды Мәдина менен Иамбаның арасында таудан аққан бұлақ деңіз болыб кетіб, үш жүз кісі суға кеткен. Елу кісі аман қалған.

ТЕКЕ ХАБАРЛАРЫ

Сыскной меһкеменің перауатшеги Садық Қаратаев алты атар мылтық оғын алыб отырғанда хатадан атылыб кетіб, Иудин деген бір палисайский надзирателге тиіп, табанда бұ надзирателді өлтірді.

*    *    *

Орал облысында қар бек қалың. Жолсыз жерден жүруге жоқ деп атырафтан келгендер айтыб келеді.

«Қазақстан» газеті, нөмірі 1, 27 ғинуар, 1331 жыл №1 (27 қаңтар 1913 ж.)

2005 жыл

8-9 ҚАҢТАР

Орал қаласындағы «Юность» стадионында допты хоккейден Қазақстан құрама командасы Швецияның құрама командасымен жолдастық кездесу өткізді. Нәтижесінде қазақстандықтар екі ойында да басымдық танытып, жеңіске жетті.

17-24 НАУРЫЗ

Орал қаласында III Халықаралық скрипкашылар конкурсы өтті. Оған Жапония, Германия, Австрия, Голландия, Румыния, Англия, Латвия, Ресей, Украина, Белоруссия, Әзірбайжан, Өзбекстан және Қазақстаннан 18-30 жас аралығындағы 18 музыкант қатысты.

20 СӘУІР

Батыс Қазақстан облысының Ұлы Отан соғысына қатысушыларына «Белоруссияның неміс басқыншыларынан азат етілгеніне 60 жыл» мерекелік медалі табыс етілді. Награданы Белоруссияның Қазақстандағы өкілетті және төтенше елшісі Л. Пакуш табыс етті. Мерейтойлық медаль Батыс Қазақстан облысының 358 майдангеріне берілді.

13 ҚАЗАН

Облыстық қазақ драма театрының труппасы Каирде өткен эксперименталді театрлардың XVII Бүкілдүниежүзілік фестивалінен оралды. Жыл сайын өтетін фестивальға театр ұжымы облыс әкімдігінің демеушілігімен қатысып қайтты. Шарада 50 елдің театрлары өнер көрсеткен. Біздің актерлер «Қорқыт» қойылымын көрермендер назарына ұсынып, көпшіліктің жоғары бағасына ие болған.

3 ҚАРАША

Ораза айт күні Орал қаласының Еуразия даңғылы бойында салынған жаңа мешіт есігін айқара ашты. Оның ашылу салтанатына ҚМДБ төрағасы, бас муфтиі Әбсатар қажы Дербісәлі арнайы келді. Бас муфти облыстың жаңа имамы Исмаил Сейітбековті таныстырып, мешітке Құран-Кәрімді сыйға тартты. Облыс әкімі Нұрғали Әшімов Орал қаласында араға 108 жыл салып жаңа мешіт ашылып отырғанын айтып, мешіт салуға қолұшын берген барлық батысқазақстандықтарға, құрылысшыларға алғысын білдірді.

12 ҚАРАША

Қарашығанақ кен орнында «Қарашығанақ – Орал» газ құбыры жобасының тұсаукесері өтті. Мемлекет басшысының облысқа жұмыс сапары кезінде «ҚПО б.в.» компаниясымен осы газ құбырын жүргізу туралы меморандумға қол қойылған болатын. Міне, Президент тапсырмасы орындалып, Орал қаласын газбен қамту мәселесі шешілді. Жобаның техникалық-экономикалық негіздемесін жасақтауға 6 млн. доллар жұмсалған. Бұл газ құбыры Бөрлі, Теректі, Сырым және Қаратөбе аудандарын табиғи газға қосуға мүмкіндік береді.

2006 жыл

29 ШІЛДЕ

Облыс әкімдігі бұрынғы атамандар үйі ғимаратынан А. Пушкин мұражайын ашу туралы қаулы алды. Қазақстандағы Пушкин жылына орай ашылатын мұражайға ақынмен байланысты материалдар мен жәдігерлер қойылады.

28 ТАМЫЗ

Орал қаласында жаңғыртылған «Қызыл мешіттің» ашылу салтанаты өтті. Бұл мешіт осыдан 135 жыл бұрын салынған болатын. Осында ашылған медреседе татар халқының ұлы ақыны Ғабдолла Тоқай білім алды. Мерекелік шарада мешітті қалпына келтірген татар этномәдени орталығының жетекшісі Ришат Хайруллин мен кәсіпкерлер Ринат Манахов және Ринат Бажумовқа алғыс айтылды.

1 ҚЫРКҮЙЕК

Жаңа оқу жылында Қаратөбе, Зеленов, Теректі, Жаңақала, Ақжайық аудандарында және Орал қаласында жаңа мектептер есіктерін айқара ашты. Облыс бойынша жаңа мектеп құрылысына 12 миллиард теңге жұмсалды.

22 ҚЫРКҮЙЕК

Әйгілі әнші, «дала бұлбұлы» атанған Мұхит Мерәліұлының 165 жылдығы оның туған жері Қаратөбеде кеңінен аталып өтті. Әншінің жаңадан көтерілген мазарын облыс әкімі Нұрғали Әшімов пен ауыл ақсақалы Ғапар Кереев салтанатты жағдайда ашты. Осы күні ғылыми-практикалық конференция болды. Оның жұмысына ҚР Парламентінің депутаттары, зиялы қауым өкілдері қатысты.

3 ҚАЗАН

Оралда ҚР мен РФ Президенттерінің қатысуымен шекаралас аймақтар форумы өтті. Онда екі елдің экономикалық байланысын нығайту, атом энергиясын бейбіт мақсатқа пайдалану, отын-энергетика саласын дамыту мәселелері талқыланды. Жиында шекаралас аймақтар арасында интеграциялық үдерістерді жеделдетуге бағытталған келісімшарттарға қол қойылды.

Форум соңында Ресей Президенті Владимир Путин Орал қаласында өткен кездесуге жоғары баға берді. «Мен барлық қазақстандық әріптестеріме, Орал қаласының тұрғындарына жылышырайлы қабыл алғандары үшін үлкен ризашылығымды білдіремін», — деді ол.

7 ҚАРАША

Батыс Қазақстан облысында республикада бірінші болып «Электронды әкімдік» жобасы қанат қақты. Ал кәсіпкерлер үшін жақында «Бір терезе» жобасы ашылады. Бұл барлық қажетті құжатты тез және бюрократтық кедергісіз жасақтауға мүмкіндік бермекші.

2007 жыл

7 АҚПАН

Қытайда өткен қысқы Азия ойындарына қатысқан жерлесіміз, даңқты шаңғышы Елена Антонова алтын медальмен оралды. Ол осымен екінші рет Азия ойындарының чемпионы болды. Осыдан төрт жыл бұрын Жапонияда өткен сайыста алтын медальға ие болған еді.

5-6 ШІЛДЕ

Облысымызда алғаш рет жерлесіміз, күйші-сазгер Мәмен Ерғалидың туғанына 140 жыл толуына арналған домбырашылардың республикалық конкурсы өтті. Оған Қызылорда, Маңғыстау, Атырау және Батыс Қазақстан облыстарынан 14 жас күйші қатысты. Екі күнге созылған сайыста бас жүлдені биыл Алматы консерваториясын бітірген, Қаршыға Ахмедияровтың шәкірті, жаңақалалық Досым Мақсотов жеңіп алды.

10 ТАМЫЗ

Бөрлі ауылында құрылысқа пайдаланылған құлпытастар табылып, оларды арнаулы орынға қою рәсімі өтті. Шараға облыс әкімі Нұрғали Әшімов, ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты Аманжан Жамалов қатысты.

28 ТАМЫЗ

ҚР Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Жарлығымен және облыстық мәслихат депутаттарының келісімімен Бақтықожа Ізмұхамбетов Батыс Қазақстан облысының әкімі болып тағайындалды. Өңірдің жаңа басшысын облыс активіне ҚР Премьер-министрі Кәрім Мәсімов таныстырды. Бақтықожа Ізмұхамбетов – Конституцияға енгізілген өзгерістерге сәйкес, облыстар әкімі облыстық мәслихат депутаттарының келісімі алынған соң Президент Жарлығымен тағайындалған бірінші әкім.

7-9 ҚЫРКҮЙЕК

Орал қаласында Сырым Датұлының 265 жылдығына арналған салтанатты шара өтті. Оған халық жазушысы Әбіш Кекілбаев, ақын Фариза Оңғарсынова, Қадыр Мырза Әлі, жазушы Қойшығара Салғарин, мемлекет және қоғам қайраткері Мырзатай Жолдасбеков және батыр жерленген Өзбекстаннан, көрші Ресейден келген көптеген қонақтар қатысты. Шара барысында ғылыми-практикалық конференция, мерекелік концерт ұйымдастырылды.

Ертеңіне Сырым ауданының Шолақаңқаты ауылдық округі аумағында, Самара – Шымкент автожолының бойындағы Сырым батырға белгі орнатылды. Ал аудан орталығында аудандық мешіт және Сырым Датұлының мұражайы ашылды.

24 ҚАЗАН

Жәңгір хан атындағы БҚАТУ-да машина жасау факультеті ашылды. Факультеттің салтанатты ашылуына облыс әкімі Бақтықожа Ізмұхамбетов қатысып, университет ұжымын жаңа факультеттің ашылуымен құттықтады.

24 ҚАРАША

Қазақстанда мұнайгаз саласы үшін компрессорлық құбыр шығаратын алғашқы «ҚазТрубПром» зауыты Орал қаласында ашылды. Ашылу салтанатына ҚР Премьер-министрі Кәрім Мәсімов пен облыс әкімі Бақтықожа Ізмұхамбетов қатысты. Зауыт жылына 40 мың тонна құбыр шығарады. Онда 120 адам жұмыс жасайды, бірақ көп жұмыстар автоматты түрде атқарылады.

Бұдан кейін облыстық аурухананың үшінші және төртінші терапевттік бөлімінің жаңа ғимаратының және «Динамо» стадионының күрделі жөндеуден соң халықаралық стандарқа сай қайта ашылу салтанаттары болды.

Әжелеріміз «Далада бала жатпайды» деп әндетуші еді, сол сықылды далада шашылып жатқан ақша да жоқ, бәрі де маңдай термен табылады. Естеріңізде шығар, бастауыш сыныптарда оқыған грузин ертегісінде ерке, жалқау жігіт өзінің тер төгіп тапқан ақшасын оттан жалаңаш қолымен суырып алатыны… Өйткені ол – адал ақша. Сол сықылды ай сайынғы жалақысын банкоматтан картамен «суырып» алатын қай-қайсымыз да банктердің осы қызметі үшін комиссия ұстап қалатынынан аз-мұз хабардармыз. Банктің өзге қызметтерінен хабары аз қарапайым көпшіліктің, әрине, бірінші кезекте табысы аз тұрғындардың ішінде «маңдай терімді сыпырып тапқан ақшамды сыпырып алды-ау» деген дүдәмал ой туатыны жасырын емес. Бұл ретте отандық банктердің қай-қайсысының да тарифтері оңып тұрған жоқ. Барлығында дерлік банкоматтардан қолма-қол ақша алғанда алынатын комиссия шамасы 0,3-1 пайыз аралығында. Есесіне қазіргі уақытта «Ресейдің Сбербанкі» АҚ-ның Қазақстандағы еншілес банкінің айдарынан жел есіп, өзіне клиенттерді көбірек тартуға қам-қарекет жасауда. «Сбербанктің» Оралдағы филиалына барғанбыз, оның басшысы әріптестерімен жиналыста отыр екен. Иманжүзді хатшы қыз Эльмира арқылы айтқан сәлемімізді естіп, дәлізге шығып, сұхбат берді. Уақытым аз деп ескертті, бірақ бәлсінбеді, мәселеге турасынан көшті.

— Біздің банк жалақыны пластикалық картаға түсіру сықылды жеңілдетілген қызмет түрін көрсетеді. Мемлекеттік мекемелермен, соның ішінде әлеуметтік саладағы мектептер мен балабақша ұжымдарымен серіктеспіз. Мұндай жағдайда жұмыс берушілерден де, картамен жалақы алушылардан да комиссия ұсталмайды, — деді аталмыш банк филиалының директоры Александр Бурахта.

Атам қазақ «Сынықтан басқаның бәрі жұғады» деуші еді, сол рас екен. Қарашаның 8-інен бастап аталмыш банк тарифтеріне де өзгерістер енгізілген. – «Классик» картасын ұстаушылар «Сбербанктің» банкоматтарынан 25 мың долларға дейін ақша аударымдарын жасағанда 1% комиссия, ал бұдан жоғары шамадағы ақша алғанда 1,5% комиссия ұсталынады. Өзге банкоматтардан ақша алғанда 1,5% және бұған қоса 600 теңге ұстап қалады. «Егер сіз осы банктің картасын ұстайтын болсаңыз, басқа қаладағы ұл-қызыңыздың осы банктен алған картасына ақша аударғанда, 1% (көп дегенде 200 теңге) комиссия өтейсіз. Ал өзге банктің карта ұстаушысына ақша аударсаңыз, 1%+200 теңге комиссия төлейсіз. 500 мың теңгеге дейінгі көлемдегі қолма-қол ақшаны касса арқылы біздің банк картасын ұстаушыға аударсаңыз, комиссия — 250 теңге. Терминал арқылы 500 мың теңгеге дейінгі ақшаны аударғанға 100 теңге комиссия ұсталынады», — деп түсіндірді аталмыш банктің жеке тұлғалармен жұмыс бөлімінің бастығы Айнұр Мұқанаева.

А. Бурахтаның айтуынша, банк филиалы еліміздегі шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау бағытындағы бағдарламаларға үнемі қатысып келеді. «Даму» қорының қолдауы бойынша “Бизнестің жол картасы — 2020” бизнесті қолдау мен дамытудың бірыңғай бағдарламасы бойынша кәсіпкерлерді несиелеуге көп үлес қосты. Мысалға, өткен жылдың қорытындысы бойынша «Сбербанктің» бұл филиалы кепілі аздау кәсіпкерлерге «Даму» қорының кепілдік етуімен несиелеуде өзге банктермен салыстырғанда ең үздік көрсеткіштерге қол жеткізді. Кәсіпкерлерге несие беру көлемі жағынан да алдына «қара» салмады. «Биыл да солай. Шағын және орта кәсіпкерлікті несиелеуде өңірдегі (тек «Каспий банк», «Хоум банктен» өзгесі) екінші деңгейдегі банктердің ішінен үздік көрсеткіш осы банктің «уысында», — деді облыстық кәсіпкерлік және индустриалдық-инновациялық даму басқармасының бөлім басшысы Бақдәулет Ибраимов.

— «Сбербанк» филиалы да өзге банктер сықылды қызмет түрлерін көрсетеді. Мәселе мынада, біздің банк клиенттерді несімен тартады? Тек адамға деген адами қарым-қатынас арқылы, әрине. Көрсетілетін қызметтің сапасымен. Міне, қараңыз, аса маңызды жиын өтіп жатқанына қарамай, бар шаруамды ысырып тастап, тілшіге сұхбат беруге шығып тұрмын. Менің есігім кез келген клиентке ашық. Әрдайым қызмет сапасын жақсартуға маңыз береміз. Тек осы жол арқылы ғана клиенттерімізді көбейтеміз, — деді банк филиалының директоры Александр Бурахта.

50 мың теңге үшін – 500 теңге комиссия!

«Казкоммерцбанктен» жеке тұлға ретінде жалақы аударылатын карта аштыратын болсаңыз, алдымен жылдық банктік қызмет және карта аштырғаныңыз үшін 990 теңге төлейсіз. Картасы бес жылға жарамды, сондықтан одан кейінгі жылдары бұл жылдық төлем көрсеткіші 800 теңге болып төмендейді. Карта есепшотына түскен жалақыңызды алғанда, банк сізден 1% комиссия ұстайды. Кейде бай компаниялар банктік комиссияны өздері көтеріп алады. Банктің бір филиалының басшысы Гүлжан Жантуллинаның сөзіне қарап, ондай компаниялардың негізінен бай, жер қойнауын пайдаланушы компаниялар екенін бағамдадық.

— Егер де сіз біздің банктің картасы арқылы жалақы алатын болсаңыз, басқа банктік карта ұстаушысына ақша аударатын болсаңыз, аударым операциясы үшін картаңыздан 300 теңге комиссия ұсталады. Ал ақша аударылған тұлға сол өзіне қызмет көрсететін банктің қызмет көрсету шарттарына сәйкес әрекет етеді. Сіз де, сіз ақша аударатын адам да «Казкомның» картасын ұстайтын болса, онда сізден ақша аударғаныңыз үшін 95 теңге комиссия ұсталынады, ал ақша алушы банкоматтан ақша алғанда 1% комиссия ұсталынады. Бұдан басқа «Моментально» картасын алар болсаңыз, ол үшін бір жылға 300 теңге төлейсіз. Осы картаңызды басқа қаладағы балаңыздың қолына беріп, ақша аударып тұруыңызға болады, онда ол тек 1% көлемінде комиссия төлейді, — деді Г.  Жантуллина.

Мысалға, Алматыдағы қызыңызға 50 мың теңге ақша аударсаңыз, ол банкоматтан ақша алғанда 500 теңге ұсталады. Ал ата-анасынан жырақтағы қарны аш студент үшін 500 теңге дегеніңіз аз ақша емес! Тонау дерсіз. Бұл банктің қызметі қалталыларға арналған ба деп қаласыз…

— «Центркредитбанктен» (жеке тұлға ретінде аштырған төлем картасы) стандартты картамен біздің банкоматтан ақша алғанда, 0,6 пайыз, минимум 100 теңге комиссия ұсталынады. «Жалақы» жобасы бойынша келісімшартқа сәйкес картаңыздағы ақшаны тегін аласыз. Банкоматымыздан балансты (қанша ақша түскенін) білу комиссиясы — 20 теңге, ұялы телефоныңызға келетін СМС-хабарлама үшін ай сайынғы комиссия — 200 теңге. Бұрын әрбір СМС-хабарлама үшін 20 теңгеден ақша ұсталатын. Биылғы наурыз айынан бастап осы өзгерістер енді, — дейді «Центркредитбанк» АҚ-ның облыстағы филиалының бас менеджері Салтанат Сапарова. Оның айтуынша, осы банктің картасын ұстаушылар осы банктің банкоматынан, мысалға, анасы ұлының карта шотына ақша аударатын болса, 100 теңге комиссия төлейді. Ал егер де сіз осы банктің картасын пайдаланушы болсаңыз, ақша аударатын ұлыңыз өзге банктің картасын ұстайтын болса, онда екеуіңіздің де картаңыз «Виза» болған жағдайда сізден тек 100 теңге комиссия шығады. Ал ұлыңыз сол банктің тарифі бойынша есеп айырысады. «Центркредитбанктің» (келісімшарты бойынша) картасын ұстаушылар басқа банктің банкоматтарынан ақшаны қолма-қол алғаны үшін 0,8 пайыз минимум 100 теңге комиссия алынады. Айтқандай, «Виза» стандартты карта ашқаныңыз үшін жылына 600 теңге, мекеме-ұжымның келісімшарты бойынша мұндай карта алсаңыз, жылына 300 теңге ұсталынады. Банкирдің айтуынша, бұл банктің карталары бойынша халықаралық, интернет арқылы да қызмет көрсетіледі. Ал кейбір банктердің картасы арзан болғанымен, олар тек елдің аумағына ғана жарамды.

Ізденіс жетіспейді

Кез келген банк мейлі ол отандық не шетелдік болсын, тұтынушыларына көрсететін қызметі үшін ақы алады. Тегін ештеңе жоқ. Банк саласының мамандарының айтуынша, несиелер бойынша пайыздық мөлшерлемелерден кейінгі банктерге табыс түсіретін жол – осы комиссиялар. Әр банк тарифтерін өзі белгілейді, Ұлттық банк мұндай іске кіріспейді. Банкирлердің айтуынша, тарифтер құрамына карталарды шығару, карталармен атқарылатын қызметтер кіреді. Көбіне банктерден шығатын шығын шамасын қолма-қол ақша инкассациясы құрайды. Банкоматтар сынады, оны жөндеу не жаңалау қажет болады. Банк саласының қызметкерлері тарифтердің жоғары не төмен болуына қарап, банк қызметін бағалауға болмайтынын айтады. Комиссияның төмендеу шамасын ұсынған банктің несие пайызы қымбат болуы ықтимал. Қай банк болсын өз ұпайын ешкімге жібермесі анық. Өйткені банк сіздің көкеңіз емес. Айтпағымыз, солай болғанымен, отандық банктердің қара халықтың қамын күйттемей, комиссия арқылы мол пайда табуға ұмтылатыны несі? Халықтың банктерге деген көзқарасын зерттеуге не кедергі? Қарапайым тұрғындардың көпшілігі банктерден картамен жалақы ғана алады. Мәселенің осы жағын ескерген өзге елдің банк филиалы бір жылда бірнеше ұжымды өзіне «тартып» алды. Рас, қазір отандық банктердің көпшілігінде тұтынушыларды банкке тартумен айналысатын арнайы бөлім жұмыс істемейді. Бұрын мұндай бөлім жұмыс істейтін. Ал өзге елдің банкінде картамен жұмыс істейтін және тұтынушыларды тартумен айналысатын бөлім бар. Елдің бәрі комиссиясы төмен банкке ауысатын болса, не болмақ? Сонда отандық банктер кім үшін жұмыс істейді?

Гүлбаршын ӘЖІГЕРЕЕВА,

«Орал өңірі»

Гүлмира МОЛДАШЕВА,

Ж. Досмұхамедов атындағы педагогикалық  колледждің бас  бухгалтері:

— Біздің ұжым қызметкерлері бұрын жалақыларын «Казком» банктен алатын. Алайда биыл «Сбербанктен» тиімді ұсыныстар түсіп, «Жалақы» жобасы бойынша сол банкке ауыстық. Жалақыны банк арқылы аударуға еш комиссия төлемейміз. Бұрын 0,3-1 пайыз шамасында комиссия төлейтінбіз. Студенттерге де тиімді, шәкіртақыны комиссиясыз алады. Әрине, әр банктің өз ерекшелігі бар. Мысалға, бұрынғы «Казкомда» төлемдер төлеу арзандау болды. Мұнда да қымбат емес, тек кешкі сағат 10-ға дейін төлесеңіз. Отандық банктер қызмет сапасын арттырып, халыққа тиімді жақтарын ескеріп отырса дейміз.

Анна  ВИКТОРҚЫЗЫ,

Орал  мұнай,  газ және  салалық технологиялар  колледжінің  бас  бухгалтері:

— Бұрын «Халық банкінде» «Жалақы» жобасы бойынша жалақыны карталарға аударатынбыз. Сонда банк 0,3 пайыз комиссия ұстайтын, соның салдарынан жылына бір миллион теңге қаражатты рәсуа ететінбіз. Енді тиімді деп «Сбербанкке» ауыстық. Алайда кейбір қызметкерлеріміз «Халық банктен» алған несиеміз бар деп ауыспады. Менің білетінім, «Сбербанк» автонесилеу бағдарламасы бойынша көлік алуға несие берді. Енді оның ресурсы бітіп, тағы да бағдарламаны жаңалайын деп жатыр. Жастарға тиімдісі сол ғой. Өзіміздің банктер де ел-жұрт арасындағы насихатын күшейтіп, халыққа қолайлы жағына көшулері тиіс деп есептеймін.

Р.S. …Қазақ десең, өзіңе тиеді. Білегіне қызыл жіп байлаған (интернет-дүкендерде сатылуда, тіл-көзден қорғайды-ау, шамасы) бір банктің басшысына телефон арқылы тілдесе алмаған соң, аяқтай бардық. Хатшысы «Жиналыста, бос емес», — деп міз бақтырмады. Қайтпасымызды білді, аз уақыттан кейін қабылдады-ау, бірақ жиналыстың «иісі» сезілмеді… Аман-саулықтан кейін қойған сұрағымызға жауап берместен іске қосылған диктофонымызға біртүрлі үрке қарап: «Келіскен жоқпыз, неге запись жасап жатырсыз, өшіріңіз», — деп дүрсе қоя берді. Әңгімеміз жараспады, ақыр аяғында бөлімдегі бір маманды шақырып алып, «Мына кісі жауап береді», — деп суықтау жүзбен шығарып салды. Міне, отандық банктердің «қызыл жіпті» басшылары осылай жұмыс істейді-ау деген сүйкімсіз ой қалды санада…

Жақында ел тәуелсіздігінің 25 жылдығы қарсаңында Жалпақталда бір пәтерлік төрт тұрғын үй пайдалануға берілді.

Аудан әкімі Нұрлан Бекқайыр үй иелерін жаңа қоныстарымен құттықтап, тұрғындарға пәтерлердің кілтін табыс етті.

— Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес біз жыл сайын аудан тұрғындарын жаңа да жайлы баспанамен қамтамасыз етіп келеміз. Мысалы, былтыр Жалпақтал ауылында 14 үй пайдалануға берілсе, биыл, міне, тағы төрт бірдей отбасы қоныстойын тойламақ. Баспаналы болған тұрғындарға құтты қоныс тілеп, тәуелсіздігіміз тұғырлы, егемендігіміз еңселі болсын дейміз, — деді аудан басшысы өзінің құттықтау сөзінде.

Жалпақтал ауылындағы бұл үй бұрын құрылысы аяқталмай қалған әскери мекеменің ғимараты болатын. Осы ғимаратты төрт пәтерлі тұрғын үйге айналдырып, күрделі жөндеуден өткізу үшін ағымдағы жылы жергілікті бюджеттен 22 224 000 теңге бөлінген. Мемлекеттік сатып алу порталы арқылы жеңімпаз деп танылған «Жолаушы-Жол» ЖШС ғимаратты толықтай күрделі жөндеуден өткізді. Нәтижесінде төрт отбасы баспаналы болып, осы жұмысты ұйымдастырушыларға алғыстарын жаудырды.

Жаңа пәтер алып, қуанып жатқандардың қатарында тұрғын үйге мұқтаж бюджеттік сала қызметкерлерімен қатар, жетім және ата-аналарының қамқорлығынсыз қалғандар да бар.

— Тәуелсіздігіміздің 25 жылдығы қарсаңында баспанаға қол жеткізгенімізге өте қуаныштымыз. Жаңа пәтерімізді аралап көрдік. Құрылыс жұмыстарының сапасы көңілімізден шықты, — дейді жаңа баспанаға қол жеткізген Жалпақтал ауруханасының онколог-маммолог дәрігері Надежда Васильева.

Тұрарбек АҚМУРЗИН,

Жалпақтал ауылы,

Қазталов ауданы

Бұлан орта мектебінің мұғалімі Гүлсәуле Жалекенованың 1986 жылғы желтоқсан оқиғасының куәгері, сол бір ызғарлы күндер ортасында болған намысқой, қайсар жан екендігін көпшілік біле бермейді.

Орал қаласындағы С. Сейфуллин атындағы №11 мектепті 1985 жылы тәмамдаған Гүлсәуле Қайырғалиқызы өзінің білімге деген құштарлығы арқасында сол жылы Алматы шет тілдер педагогикалық институтына студент болып қабылданды.

Желтоқсанның сол бір күндері әлі есінен кетпейді. Он жеті жасында алаңға шыққан Гүлсәуленің айтуынша, шеруге шығуға ешқандай ресми нұсқау болмаған. Тек 15-і күні кешкісін, ақшам жамырай жатақханаға әдемі киінген екі жігіт ағасы келіп, ертеңгі сағат тоғызда Брежнев алаңында үлкен шеру болатындығын, Қонаевтың орнына өзге ұлт өкілі келгелі жатқандығын айтып кетіпті.

Ертеңіне сағат сегізде сабақ болатын. Бірақ бойындағы ар-намыс маза бермей, оның үстіне жастық албырттығы тағы бар, Гүлсәуле қасына екі құрбысын ілестіріп, декан, мұғалімдердің рұқсат бермегеніне қарамай, жатақханадан қашып шығып, бірден алаңға тартты.

Келсе, тай шаптырым алаңға 20-30 шақты адам ғана жиналыпты. Содан түс ауа шеруге қатысушылар саны толыға түседі. Бара-бара зауыт, құрылыс ұйымдары, оқу орындарынан ағылған жастар легінде есеп жоқ еді.

Желтоқсанның сол бір екі күнінде Гүлсәуле де, оның қасындағы құрбылары да қарындары ашқанын, тоңғандарын сезбеді. Қайта бойларын ыза кернеп, қолдарындағы «Әр ұлтқа – өз басшысы» тәрізді ұрандарын аспандата көтеріп, «Менің Қазқстанымды» аспандата әлсін-әлсін шырқады. Екі күн бойы алаңда болған Гүлсәуле мен құрбылары соңғы сәтте қоршап алған солдаттардың соққысының астында қалды. Екі солдаттың құрсауынан жан-дәрмендеп сытылып шыққан Гүлсәуле үйлердің арасымен қашып, жатақханасына зорға жетіп құлады.

Есінде қалғаны сол кезде алаңда шырқаған «Елім-ай», «Менің Қазақстаным» әндері, Роза Бағланова апайларының жастарды сабырлыққа шақырып сөз сөйлегені, жарақат алғандарға қаладағы дәрігерлік институттың студенттері көмек көрсеткені, Пушкин атындағы орталық кітапхана қызметкерлерінің жастарға ыссы тағам, сусын тасып жүргендері енді ұмытылар ма?!

Айтпақшы, алаңға құрбысы Дариғамен бірге барған. Солдаттар жастардың шебіне лап бергенде, оны жоғалтып алды. Кейін біраз ауруханаларды шарлап, аяғынан таусылды. Бар көргені – жаралылар толы палаталар, оларға жиіркенішті көзбен қараған өзге ұлт өкілдері ғана. Осындай озбырлықты көріп, ереуіл басылған соң сабағына барған Гүлсәуленің берекеті кете бастады. Көп ұзамай-ақ, тергеу орындарына шақыру, тергеушілердің дауыс көтеріп, қорқытып, кәдімгі қылмыскер ретінде түсініктеме алуы басталды. «Алаңда болған жоқпын» дегеннен танбаған Гүлсәуленің сөзіне тергеушілер қолындағы плакатын аспандата ұстап, бет-ажары ап-анық боп түскен сүреттерін көрсетіп, «Мынау кім?» — деп шүйлікті. Ақыры қара тізімге іліккен Гүлсәуле комсомол қатарынан шығарылып, оқудан қуылды.

Бұл хабарды естіген ауылдағы апасы Әзипада маза болмады. Іле-шала жездесі Сайлау Көлбаев Алматыға жетіп, оқу орындары басшыларына жолығып, сабаққа алғыр балдызы Гүлсәуленің жағдайын айтады. Әйтеуір екі айдан соң Гүлсәуленің ісі Орталық комсомол комитетінде қайтадан қаралып, қатаң бақылаумен оқуына қабылданады.

Бірақ оқытушылар мен оқу орны басшыларының қабағы бұған бір жылымай-ақ қояды. Жүрген жерінде кекетіп, мұқатып, әйтеуір бір тиісіп қалады. «Сабыр түбі – сары алтын», бәріне үнсіз шыдады, жылға созылған тергеу де аяқталып, Мұхтар Шахановтың қолдауымен, көппен бірге Гүлсәуле де ақталды. Ұмытып барады екен ғой, құрбысы Дариға кейін табылды. Оралдың Тайпағынан еді. Әйтеуір аман-есен.

Сонымен 1990 жылы Алматы шет тілдер педагогикалық институтының ағылшын тілі бөлімін аяқтап, ауылға оралған Г. Жәлекенова өзінің еңбек жолын Бұлдырты орта мектебінде бастады. Ал кейін Бұлан орта мектебінде мектеп директорының тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасары қызметін атқарған Гүлсәуле Қайырғалиқызы қазір мамандығы бойынша оқушыларға білім беруде.

Ол жоғары санатты ұстаз, еңбек өтіліне де 25 жыл. Бүгінде Гүлсәуле сол кездері тәуелсіздікті, теңдікті көксегендер қатарында болып, ұстанымынан таймағанын мақтан етеді. Оқушыларына да көзімен көріп, басынан өткерген жәйттерді жиі әңгімелеп отырады. Өйткені Гүлсәуле қазіргі жастар сол күндерді ұмытпай, одан сабақ алып батыл, қайсар болып өссе деп тілейді.

Желтоқсанның ызғарына ұшыраған Гүлсәуле Жәлекенова үнемі мектеп оқушылары, кітапхана оқырмандары ортасында жиі болып, басынан өткерген оқиғалар жөнінде әңгімелеп отыруды қанына сіңген қасиеттің бірі санайды.

Жас ұрпақты тәрбиелеудегі жемісті еңбегі үшін Г. Жәлекенова облыстық білім беру басқармасы тарапынан құрмет грамотасы, аудан әкімі, аудандық білім беру бөлімінен алғысхаттарымен марапатталған.

Ал қазақтың намысты қызы Гүлсәуле Жәлекенованың соңынан ерген тұяғы Венера бүгінде «ҚазИИТУ» ғылыми-білім кешенінде тәжірибелі оқытушы, анасының қуанышы.

Мүсірбек АЙТАШЕВ,

Қазақстан Журналистер одағының мүшесі,

Сырым ауданы

Өткен сенбіде Орал қаласында Батыс Қазақстан инновациялық-технологиялық университетінің спорттық залында «Интергаз Орталық Азия» АҚ, «Орал» магистральды газ құбырлары басқармасының ұйымдастыруымен «Әкем, анам және мен – доспыз біздер спортпен» атты іс-шара өтті.

Аталмыш мекемелердің қызметкерлері ел тәуелсіздігінің 25 жылдығына орай бірнеше шараларға белсене қатысып келеді. Жарыстың ашылу салтанатында басқарма басшысы Әзімбек Асаров сөз сөйлеп қатысушыларға сәттілік тіледі. Әкесі, анасы және екі перзентінен құралған бес отбасы сайысқа қатысты. Шежін (Тасқала) желілік өндірістік учаскесі, Жаңақала желілік учаскесі және қалалық мекемелерден үш отбасы қатысып, өз бақтарын сынады. Байқауда эстафеталық ойындар, әкелер арасындағы сайыс, қапшықпен жүгіру сияқты жарыс түрлері көрініс тапты. Отбасылық құндылықты берік ұстанған отбасы мүшелері барынша намысты қолдан бермей, жарыс көркін қыздырды. Сайыстың 10 түрінен өнер көрсеткен отбасылардың арасынан Тілепбергеновтер отбасы (Шежін желілік өндірістік учаскесі) жеңіс тұғырынан көрінді. Екінші және үшінші орындарды Құсановтар отбасы (Орал желілік өндірістік учаскесі) мен Махамбетовтер отбасы (Жаңақала желілік өндірістік учаскесі) өзара бөлісті. Байқаудың жеңімпаздары мен жүлдегерлері  диплом және ақшалай-заттай сыйлықтармен марапатталды.

Темірболат  ӘНУАРҰЛЫ,

«Орал өңірі»

№1 қалалық емханада баспасөз мәслихаты өтті. Оған облыстық денсаулық сақтау басқармасы басшысының орынбасары Мәншүк Аймырзиева және қалалық алты емхананың басшылары қатысты.

Кездесуде қалалық емханаларда электронды кезек жүйесінің енгізілгені және оның артықшылықтары туралы айтылды. Электронды кезек тұрғындар машақатын едәуір жеңілдетпек, дейді ақ халаттылар.

— Бұл – «Денсаулық» мемлекеттік бағарламасының аясында құрылған қанатқақты жоба. Оған мемлекет қаржысы есебінен 143 млн. теңге бөлінді. Жүйенің басты мақсаты – ұзын-сонар кезекті болдырмау, — дейді Мәншүк Құдайбергенқызы. Бұл жайында «Logitex» ЖШС-ның маманы, аталмыш жоба жетекшісі Антон Скрамовский толығырақ баяндады.

— Ағымдағы жылдың көктем мезгілінде №6 қалалық емханадағы қолайсыз жағдайларға байланысты тұрғындар облыстық әкімдікке шағымданған болатын. Нәтижесінде мәселені шешуге бағытталған бірнеше шаралар қолға алынды. Бұл жоба да емделушілер ағымын реттеуге бағытталған. Енді дәрігердің қабылдауына кіру үшін келушілер электронды жәшіктен түбіртек алады. Түбіртекте көрсетілген нөмір теледидарда жанған кезде дәрігердің қабылдауына кіруге болады. Алдымен тіркеу бөлімі және жалпы тәжірибелік дәрігер бөліміне ғана түбіртек арқылы кіретін болады. Жүйе бір ыңғайға келген соң электронды жәшік арқылы көрсетілетін қызметтер тізімін біртіндеп көбейтіп отырамыз. Қаладағы алты емханамен қатар, қалалық №1 емханаға қарасты Деркөл ауылындағы медициналық бөлімшеге де электронды жәшік қойылмақ. Біз дәрігерлермен жиі кездесіп, жобаның оң-терісін талқылап, әр аурухананың ыңғайына қарай өзгерістер енгіземіз. Электронды жәшік науқастардың кезегін реттеп отырады. Ал І, ІІ топ мүгедектері, жүкті әйелдер және ҰОС ардагерлері дәрігердің қабылдауына кезексіз кіреді. Болашақта емделушілер кезекке смартфон арқылы да тұратын болады. Мобильді бағдарлама толық дайын. Алайда оны қолданысқа электронды жәшіктің қызметі реттелген соң ғана береміз, — дейді Антон Скрамовский. Сонымен қатар №6 емханаға қарайтын 6600 тұрғыны бар Круглоозерный кенттік округіндегі медициналық пунктте «Талап» АҚ дәріханасы ашылды. Енді емделушілер дәрігер жазып берген тегін дәрі-дәрмектерді алу үшін қалаға бармайды. Қолжетімді бағамен басқа да дәрілерді сатып ала алады. Сондай-ақ кенттік округке қарасты Серебряков ауылында жаңа медпункт ашылды. Осыған дейін денсаулық сақтау басқармасы «Қазпоштаның» бір бөлмесін жалға алып отырған еді. Бүгінде жеке кәсіпкер Айнұр Исмағұлова бірнеше бөлмелі жеке үйін медициналық талаптарға сай жөндеу-ден өткізіп, айына 60 мың теңгеге жалға беріп отыр. 600 тұрғыны бар ауыл үшін бұл қуанышты жаңалық болды.

Айым ТӨЛЕУҒАЛИ,

«Орал өңірі»

Жақында 1 желтоқсан – тұңғыш Президент күні мерекесіне орай Қазталов ауданына қарасты Әжібай және Нұрсай ауылында жасанды жамылғы төселген футбол алаңдары ашылды.

Ашылу салтанатында сөз алған аудан әкімінің орынбасары Зәйлім Мәжитова «Ауданымызда ел тә­уел­сіздігінің 25 жылдығына орай игі істер көптеп атқарылуда. Мына ашылып отырған футбол алаң­­да­­ры да соның бір айғағы. Ауылдың спор­ты дамып, біздің спортшы­лары­­мыз толағай табыстарға жете бер­­сін», — деген тілегін жеткізді.

Футбол алаңының ашылуы­­ның қуанышына келген жұртшылық жол­­дастық футбол жарысын та­машалады.

Әсем  БОЛАТ,

Қазталов  ауданы

Достық  үйінде  облыстық  Қазақстан  халқы  ассамблеясы жанындағы аналар  кеңесінің кеңейтілген отырысы өтті.  Оған облыстық  ҚХА төрағасының  орынбасары Ғайса Қапақов,  Ж. Досмұхамедов атындағы педагогикалық колледж басшысы  Шалқыма  Құрманәлина, облыстық  денсаулық  сақтау  және  білім  басқармаларының  өкілдері  қатысты.

Облыстық денсаулық сақтау басқармасындағы ана мен бала денсаулығын қорғау бөлімінің бас маманы Айнаш Ғұбайдуллинаның мәлімдеуінше, облыс бойынша 18 жасқа толмаған балалар саны 176 402-ні құрайды. Соның ішінде 2 201 бала мүгедектік бойынша есепте тұр екен.

– Облыстық денсаулық сақтау басқармасы бала денсаулығын қорғау, соның ішінде мүгедек балаларға көмек көрсету мақсатында бірнеше іс-шаралар атқаруда. Барлық медициналық ұйымдарда мультидисциплинарлы топпен қамтамасыз етілген оңалту бөлімшелері ашылды. Оның құрамында реабилитолог, логопед, дефектолог, психолог, эрготерапевт (әлеуметтік қызметкер), физиомейірбикелер жұмыс жасайды. Бүгінгі күнге дейін мүгедектігі бар балалар толық қамтылып, сауықтыру шараларынан өтті. Туа пайда болған жүрек ақауы бар 35 балаға ота жасалды. 1 521 бала амбулаторлық, 658-і стационарлық ем қабылдап, 253 сәби Астана және Алматы қалаларындағы ғылыми орталықта емделді.

Туа пайда болған тұқым қуалайтын ауруларды анықтау үшін жаңа туған нәрестелерге неонаталды скрининг жүргізіледі. Балалар арасында мүгедектіктің алдын алу үшін босануға қабілетті жастағы әйелдер жүктілікті алдын ала жоспарлауы қажет. Сонымен қатар жыныс жолдарымен берілетін жұқпалардың алдын алу, балаларда туа пайда болған ауруларды ерте анықтау үшін жүктілік кезінде скринингтерді уақытында өту секілді бірқатар шараларды ескеру қажет, – деді Айнаш Ғұбайдуллина.

Келесі сөз алған облыстық білім басқармасының бөлім басшысы Надежда Лебедева өз баяндамасында бала құқықтарын қорғау саласындағы өзекті мәселелерді көтерді.

– Қаламызда балалар үйінің түлектеріне арналған «Шаңырақ» жастар үйі бар. Аталмыш үйде 114 түлек мекендеуде. Соның ішінде 34 отбасылық жұп және 15 жалғызбасты ана бар. Ал олардың балалары 64-ке жетеді. «Шаңырақ» үйіне жыл сайын облыс бюджетінен 12,5 млн. теңге бөлінеді. Сондықтан бұл мәселені қалалық коммуналдық кәсіпорын меншігіне өткізіп, оған жатақхана дәрежесін беру керек, — деді Надежда Лебедева.

Көптілді білім беру бағдарламаларына қолдау көрсету, барлық меншік түрлеріндегі мектепке дейінгі білім беру мекемелерінің оқу-тәрбие жұмысына қоғамдық бақылау ұйымдастыру жөнінде облыстық білім беру басқармасының бөлім меңгерушісі Светлана  Темірғалиева  сөз  қозғады.

– «100 нақты қадам» Ұлт жоспарының 79-шы қадамын жүзеге асыруға дайындық аясында Білім және ғылым министрлігінің тарапынан республика аумағындағы мектептерде жоғары сыныптарда кезең-кезеңімен ағылшын тілін оқытуға кесте жасақталды. 2017-2018 оқу жылында бесінші сыныптан бастап кезеңімен үштілдік бағытта білім беру «терминологиясы» енгізілмек. Мектептерде қазақ тілін оқыту басымдылығы жоғары болмақ. Мәселен, барлық мектептерде қазақ тілі мен әдебиеті, Қазақстан тарихы пәндері қазақ тілінде оқытылатын болады. Ал 2019-2020 оқу жылынан жоғары сыныптарда информатика, химия, биология пәндері ағылшын  тілінде  оқытылмақ, — деді Светлана  Ибрагимқызы.

Кездесу барысында көтерілген мәселелерге қатысты біраз ұсыныс-пікір айтылды.

Айым  ТӨЛЕУҒАЛИ,

«Орал  өңірі»

Суретті  түсірген  Темірболат  ТОҚМАМБЕТОВ