Кеше Жәңгір хан атындағы БҚАТУ-дың акт залында «Жасыл ел» жастар еңбек жасақтарының XII еңбек маусымының республикалық жабылу салтанаты өтті. Оған облыс әкімі Алтай Көлгінов арнайы қатысты.

Еліміздің барлық аймақтарынан келген «Жасыл ел» жастар еңбек жасақтары қатысқан шара аталмыш ұйым бойынша республикалық штабтың жетекшісі Рахат Хамидуллиннің еңбек маусымының жабылуы туралы баянат беруімен басталды.

«Жасыл ел» қозғалысын дамыту бойынша 16 аймақтық филиалдың 10 жылдан астам уақыт бойына атқарған ынталы жұмысының нәтижесінде елімізде жалпы ауданы 133 797 гектар жер жасыл желекке оранған. Осы аралықта «Жасыл ел» қозғалысына 235 118 жас абыройлы еңбекке жұмылдырылған. Ал биылғы еңбек маусымында республикамызда 700-ден астам жасақ жасақталған. Бұл – «жасылелдіктер» қатары жыл санап артып келе жатқандығының айғағы. Биылғы ірі шаралардың бірі «Отан ағаш» республикалық акциясы болды. Аталмыш акция аясында Тәуелсіздіктің 25 жылдығы құрметіне 25 мың түп көшет отырғызылды.

— Бүгінгі шараның ерекшелігі – ел тәуелсіздігінің 25 жылдығымен тұспа-тұс келіп отырғаны. Тәуелсіздігімізді әрі қарай баянды ететін – жастар. Елбасы да жастарға сенеді. Осыдан 11 жыл бұрын Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев «Жасыл ел» еңбек жасақтарын ұйымдастыру туралы тапсырма берген еді. Осы 10 жылдан астам уақытта 50 миллионға жуық тал-терек егіліпті. Оған 200 мыңнан астам жас өз үлесін қосқан. Соның арқасында еліміз гүлденіп, көркейіп келеді. Биыл ел тәуелсіздігініің 25 жылдығына орай 25 мың түп ағаш отырғызылды. Сол 25 мың түп ағаштың соңғы, яғни қорытынды 125 түбі кеше Орал шаһарында отырғызылғаны да көңілге қуаныш ұялатады. Сондықтан барша «Жасыл ел» сарбаздарына ризашылығымыз бен алғысымызды білдіреміз. Бүгінгі мереке баршаңызға құтты болсын! — деді облыс әкімі Алтай Көлгінов құттықтау сөзінде. Мұнан кейін өңір басшысы «Үздік сарбаз» аталымының жеңімпазын марапаттады. Бұл аталымға Жамбыл облысынан Досболат Тілеухан ие болды.

Досболаттың ұйытқы болуымен Таразды көгалдандыруға арналған бірнеше сайыс ұйымдастырылған. Сөйтіп, ол өзінің болашақ мамандығы бойынша да мол тәжірибе жинаған. Сондай-ақ Алтай Сейдірұлы жуырда Петропавлда өткен «Мен чемпионмын» балалар спорттық жобасында өзінің намысқойлығымен ерекше көзге түскен жерлесіміз, 12 жасар Айбатыр Мырзабековке арнайы сыйлық табыс етті. Футбол киімі, доп және планшетке ие болған Айбатыр облыс әкіміне және барша жұртшылыққа алғысын білдірді.

Бейнеу аудандық жастар ресурстық орталығына «Үздік жұмыс беруші» аталымы табысталды. Аталмыш мекеме былтыр Елбасының «Жасыл ел» бастамасын насихаттап, арнайы семинар ұйымдастырған. Ал биыл еңбек жасақтарының 523 мүшесін жұмыспен қамтыған.

«Жасыл ел» еңбек жасақтарының Алматы облыстық филиалы «Үздік жоба» аталымы бойынша жеңімпаз деп танылды. Бұл филиал егін егу жұмыстарынан түскен қаражатқа жастарға арналған Workout алаңын жасауды көздейді. Ол үшін «жасылелдіктер» Сарқанд ауданында 4,5 гектар аумаққа тұқым сеуіп, әр гектардан 50 тонна қант қызылшасын жинаған.

«Үздік оқу орны» аталымы бойынша Мұхтар Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті жеңімпаз атанды. Оқу орны «Жасыл ел» облыстық филиалы және республикалық штабымен тығыз байланыс орнатып, еңбек маусымында жұмысшы жастарды жатақханамен, іс-шараларды қажетті ғимарат, техникалық аппаратпен қамтамасыз еткен.

Ал «Үздік онлайн штаб» аталымына Павлодар облыстық филиалы лайық деп танылды. Аталмыш филиал ВКонтакте, Инстаграм, Фейсбук желілерінде белсенділік танытып, барлық іс-шараларын БАҚ-та жариялаған. ВКонтакте желісіндегі оқырмандарының саны 1833, фейсбукте 1019, инстаграмда 2187. Желі парақшаларындағы ақпараттар күн сайын жаңартылып отырған.

«Үздік менеджер» аталымы бойынша Ернұр Сахалиев (ШҚО) жеңімпаз деп танылды. Ол менеджерлік жұмысын тиянақты орындап, бірнеше мәрте марапатталған. Атқарған істерді әлеуметтік желіде жариялап, облыстық филиал жұмысын ұтқыр үйлестіре білген.

«Жыл серпіні» және «Үздік жасақ командирі» аталымдарын сәйкесінше Асқар Баймұқанов (СҚО) және Ақбота Қызырқызы (Алматы облысы) жеңіп алды. Асқар Баймұқанов облыстық әкімдік, ішкі саясат басқармасы, облыстық орман шаруашылықтарымен жұмыс жасау жүйесін қалыптастырған. Оның басшылығымен қағаз қал-дықтарын тапсыру арқылы жастар цех өндірісімен танысып, кейін жұмысқа орналасқан. Ал Ақбота Қызырқызының жетекшілігімен бірнеше сенбілік ұйымдастырылып, оның жасағы төңіректі көгалдандыру, ағаш егу жағынан алдына жан салмапты.

Аталмыш аталым иелерін марапаттау рәсімі бокстан әлем чемпионы Галиб Джафаров, Рио олимпиадасының жүлдегері Екатерина Ларионова секілді танымал тұлғаларға тапсырылды.

«Үздік жасақ» аталымының жеңімпазы болған Қарағанды облыстық штабының жасағын «Қазақстан жастар конгресінің» атқарушы директоры Айдын Сәбитов марапаттады. Жеңімпаз жасақ шілде айында тәуелсіздіктің 25 жылдығына орайластырылған «Туған қалам – менің аулам!» атты жоба аясында 22 ауланы абаттандырған, сондай-ақ республикалық шара аясында ардагерлерге көмек көрсеткен.

«Үздік жетекші» аталымын жеңіп алған Мерей Шәменовты марапаттау рәсімі Нұр Отан» партиясы «Жас Отан» жастар қанатының төрағасы Шахмардан Баймановқа тапсырылды. Мерейдің басшылығымен «Нұрлы жол» бағдарламасы нысандарымен жастарды жұмыспен қамту туралы келісімшарттар жасалған.

«Үздік штаб» аталымы бойынша Алматы және БҚО филиалдары жеңімпаз деп танылды. Аталым иелерін «Жасыл ел» жастар еңбек жасақтары республикалық штабының жетекшісі Рахат Хамидуллин марапаттады.

Алматыда 1276, БҚО бойынша 1200 жас жұмыспен қамтылған. Қос филиалда жастар еңбекақысына қажетті қаражат бөлініп, имидждік іс-шаралар өткізу жүйелі жолға қойылған екен.

Кеш барысында елімізге танымал өнер жұлдызы Серік Ибрагимов, сондай-ақ «Кешью», «Ринго», «Әуен» топтары салтанатты шараның көрігін одан әрі қыздыра түсті.

Нұртас НАБИОЛЛАҰЛЫ,

«Орал өңірі»

Бейсенбіде Орал қаласындағы Тәуелсіздік алаңында дәл осындай атаумен республикалық акция өтті. Ел тәуелсіздігінің 25 жылдығына арналған шараға еліміздің барлық өңірінен келген «Жасыл ел»  жастар еңбек жасақтарының сарбаздары қатысты.

Акцияны ашқан Орал қаласының әкімі Нариман Төреғалиев облыс орталығына келген жас қонақтарға «Қош келдіңіздер!» айтып, 12-ші еңбек маусымы шарасының қаламызда өтуі оралдықтар үшін маңызды екенін атап өтті. Егемендіктің ширек ғасырында қол жеткізген жетістіктерді шолып өткен шаһар басшысы бұл істерге жастар да үлкен үлес қосқанын жеткізді. «Биыл Оралда «жасылелдіктер» сапында 765 жас еңбек етті, — деді Нариман Төреғалиев. — «Отан ағаш» республикалық акциясы аясында таяуда Орал-Саратов тас жолының бойына 1000 түп тал-терек егілді. Жалпы, жастар еңбек жасақтарының сарбаздары «Таза қала үшін», «Жасыл жапырақ» сынды көптеген шараға белсене қатысты».

Шара барысында сөз алған «Жасыл ел» республикалық еңбек жасақтары штабының басшысы Рахат Хамидуллиннің айтуынша, «жасылелдіктер» жыл басында ел тәуелсіздігінің 25 жылдығына орай 25 мың түп ағаш егуге уәде берген. Соған орай жыл ішінде мемлекетіміздің түкпір-түкпірінде тал-теректер егілді. Қалған 125 ағашты Оралда отырғызу жоспарланып отыр. Биыл республика көлемінде 12 мыңдай жас «Жасыл елдің» қатарында еңбек етсе, соның 1200-і — батысқазақстандықтар. Жастар негізінен абаттандыру, көгалдандыру, тазалық шараларына атсалысып жүр. «Жасылелдіктер» биылдан бастап «Нұрлы жол» бағдарламасы аясында жүріп жатқан құрылыс жұмыстарына тартылуда.

Шара соңында қала әкімі бастап, жиналған жастар қостап Тәуелсіздік алаңының бойына 125 тал-терек екті.

Мәди ЫҚЫЛАС

Жуырда Орал газ, мұнай және салалық технологиялар колледжінің мәжіліс залында ел тәуелсіздігінің 25 жылдығына орай «Бірлік пен жасампаздықтың 25 жылы» атты облыстық фестивальдың ашылу салтанаты өтті.

Бұл шараға аталмыш колледж ұжымы тым тәуір-ақ дайындалыпты. Есіктен кіргеннен ұлттық киім киген колледж студенттері мен ұжым қызметкерлері келушілерді жылы қарсы алып, қонақтарды кіреберісте ұйымдастырылған «Индустриялық және инновациялық Қазақстан» тақырыбындағы көрмемен таныстырды. Жиналған жұртшылық бұл жерде колледж жетістіктерін баяндайтын жылнамаларды тамашалап, студент жастар даярлаған жобаларды көрді. Студент жастардың қолынан шыққан «Арналы газ құбырларының компрессорлық стансасы», бес қабатты үйді газдандыру, бұрғылау қондырғысы мен бизнес орталығының жобасы және мал өнімдерін зерттеу зертханасы мен заманауи дәнекерлеу құрылғысы, өрт сөндіру құралдары, жер өлшемдеріне арналған құрылғылардың макеттері ерекше көз тартып, жұртшылықтың назарын өздеріне аударды.

Фестиваль колледж студенті Жарасхан Қаржауовтың орындауындағы «Жүрегім қазақ!» әнімен басталды. Зор дауыс, асқақ рухпен шырқалған бұл ән әр көрерменге ерекше күш беріп, әр қазақтың кеудесінде ұлттық сезімін оятқандай әсер қалдырды. Бұдан кейін сөз кезегін алған облыстық білім басқармасы басшысының міндетін атқарушы Нұрлан Сабыров жиналғандарды ел тәуелсіздігіне арналған облыстық фестивальдің басталуымен құт-тықтады.

Түп шежіресі сонау көне Түркіден бастау алатын қазақ халқы күні бүгінге дейін өзінің қабырғалы қалпын, салиқалы салтын сақтап, Жер бетінен жойылмай келеді. Ұшы-қиыры жоқ кең даланы мекендеген қазақ халқы ерік-жігерінің мықтылығының, рухының асқақтығының арқасында бүгінгі күнге дейін аман-есен жетіп, егемен елге айналды. Биыл ел тәуелсіздігіне 25 жыл толғалы отыр. Ата-бабамыз арман еткен Тәуелсіздікті көздің қарашығындай сақтап, оны келер ұрпаққа насихаттау — біздің міндетіміз. Осы мақсатта облыстық білім басқармасы техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының арасында «Бірлік пен жасампаздықтың 25 жылы» атты облыстық фестиваль өткізуді қолға алды. Облыстық фестиваль ағымдағы жылдың 8 қараша — 3 желтоқсан күндері аралығында өткізіледі. Бұған облыс көлеміндегі 29 колледж ұжымы қатыспақ. 9 желтоқсан Білім күні болып есептеледі. Осыған орай дәл сол күні фестивальді аяқтауды жоспарлап отырмыз. Яғни 9 желтоқсан күні фестиваль қорытындыланып, гала-концерт болады. Үздік деп танылған ұжым осы қорытынды концертте марапатталмақ. Бүгін кестеге сәйкес Орал газ, мұнай және салалық технологиялар колледжінің студенттері осы фестивальда алғашқы болып өнер көрсетпек. Өнерпаздарға сәттілік, фестивальға ақ жол тілеймін, — деді басқарма басшысы өз сөзінде.

Бұдан соң Орал газ, мұнай және салалық технологиялар колледжінің концерттік бағдарламасы басталды. Студенттер шара барысында отаншыл рухтағы әндерді шырқап, қойылымдардан үзінді көрсетті. Сондай-ақ 1986 жылғы желтоқсан көтерілісін еске салатын қойылым да көпшіліктің көңілінен шықты. Колледж студенті Бердібек Белисанның орындауындағы «Жаса, Қазақстан!» әнін көрермендер қосыла шырқап, ол сахнадан кеткеннен кейін де «Тәуелсіз елім, алға, алға!» деп әншіні де, өздерін де демеп тұрды. Асқақ рухқа, отаншыл сезімге толы бұл кештің талайларға ой салып, ел егемендігінің қадір-қасиетін көпшілікке өзгеше ұқтырғаны анық.

Шара соңында сөйлеген аталмыш колледж директоры Серік Мұхаметалиев жиналғандарды Тәуелсіздіктің 25 жылдығымен құттықтап, осындай ұрпақ санасын оятып, еліне, жеріне деген сүйіспеншілігін арттыруға ықпал ететін тәрбиеге толы тағылымды кештер көп болсын деп тіледі.

Айша ӨТЕБӘЛІ,

«Орал өңірі»

Жаңақала аудандық мәдениет үйінде  БҚО-ның әлеуметтік шиеленіс ошақтары картасы бойынша құрылған жұмыс тобының қатысуымен кеңес болды. Оның жұмысына облыс әкімінің бірінші орынбасары Арман Өтеғұлов төрағалық етті. Басқосуға  аудан  тұрғындары,  дербес  бөлім,  мекеме,  ұйым басшылары,  қоғамдық  ұйым  өкілдері  қатысты.

— Бүгінгі кеңестің өту мақсаты халықпен пікір алмасу және олардың көкейіндегі сұрақтарды білу, түйткілді мәселелерді шешудің жолдарын қарастыру болып отыр. Елбасы Н. Назарбаев «Біздің ең басты құндылығымыз – Тәуелсіздік» деп үнемі айтып келеді. Әрине, кешегі күн мен бүгінгі күнді салыстыруға келмейді. Біз зейнетақы мен жәрдемақының, жалақының кешеуілдеуі, электр жарығының уақтылы берілмеуі, тағы басқа қиын кезеңдерді басымыздан өткердік. Жаңақала – ежелден ауыл шаруашылығы дамыған аудан. Бүгінде аудан ол статусын түсірмеді. Елімізде қандай бағдарлама шықпасын, аудан шаруалары бәріне қатысып, алдыңғы орыннан көрініп келеді. Ауданда әлеуметтік мәселе, құрылыс, жол мәселесі оңынан шешілсе, бұйырса, ауыз су мәселесі де жуық арада өз шешімін табады деп ойлаймын, – деді кеңес жұмысын ашқан облыс әкімінің бірінші орынбасары А. Өтеғұлов.

Одан кейін күн тәртібіндегі мәселе бойынша облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының басшысы Ж. Асантаев баяндама жасады. Оның айтуынша, Жаңақала ауданындағы 24309 адамның 13500-і экономикалық белсенді, 652-і жұмыссыздар болып табылады. 2016 жылдың 1 қарашасына аудан бойынша 494 жаңа жұмыс орны ашылса, соның 290-ы – тұрақты жұмыс орындары. Ағымдағы жылы халықты жұмыспен қамту жоспары жасақталды. Сол жоспар бойынша әлеуметтік жұмыс орындарына 103 адам жолданды, оның ішінде «Жұмыспен қамту – 2020 жол картасы» бағдарламасы арқылы 27 адам, «Жастар тәжірибесі» арқылы 35 адам, ақылы қоғамдық жұмыстарға 435 адам, бос тұрған жұмыс орындарына 332 адам жіберілді. «Жұмыспен қамту – 2020 жол картасы» бағдарламасын ауданда жүзеге асыруға 68 млн. теңге бөлінді. Бағдарламаның бірінші бағыты инфрақұрылымдық жобаларды (көшелерді абаттандыру, мектептерді, ауруханаларды ағымдағы және күрделі жөндеу, ауыл жолдарын жөндеу және т.б.) іске асыру арқылы жұмыссыз азаматтарды жұмыспен қамтуды көздейді. Бұл бағытта ауданда 8 жоба жүзеге асуда. Осы жобаларда 95 жұмыс орындары ашылды. Ашылған бос орындарға жұмыспен қамту орталықтары арқылы жергілікті жерден 62 адам жұмысқа жолданды. Ал екінші бағыт 6 млн. теңгеге дейін шағын несие беру арқылы азаматтардың жеке ісін (өз бизнесін) ашуға немесе қолда бар бизнесін кеңейтуге бағытталған. Бұл бағыт бойынша ауданда 22 адамға 66 млн. теңге несие берілді. Несие алған адамдар қазіргі таңда жеке кәсібін ашумен қатар жаңа жұмыс орындарын ашып, аудан экономикасына елеулі үлестерін қосуда. Келесі бағыт, яғни 3-бағыт кәсіптік оқытуды көздейді. Бұл бағытта ауданда 14 адам оқуға жолданып, 45 адам оқуын аяқтады. Жалпы, ағымдағы жылы 2117 отбасына 123 млн. теңге көлемінде әлеуметтік көмек көрсетілді.

«Аудандағы 24309 адамның 126-сы, яғни 26 отбасы кедейлер санын құраған. Кедейлік деңгейі бұл ауданда 0,5 пайызды құрайды» деген басқарма басшысы Жаңақала ауылдық округінің әлеуметтік көрсеткішіне тоқталды.

– Асыл тұқымды көшім жылқысы, еділбай қойының отаны саналатын Жаңақала ауданының ауыл шаруашылығы саласы тұрақты дамып, жетістіктерімен көш бастап тұрған аудандардың бірі, – деді ауданның ауыл шаруашылығы саласына тоқталған облыстық  ауыл шаруашылығы басқармасының басшысы Марат Оңғарбеков. Оның айтуынша, биылғы 9 айлық көрсеткіш бойынша ауданның ауыл шаруашылығы өндірушілері 6 млрд. теңгенің өнімін өндірген. Бұл – 2015 жылмен салыстырғанда жоғары көрсеткіш. Соңғы кезде ауданда асыл тұқымды мал санының артуы, оның республика көлеміне таралуы аудан мерейін өсіріп тұр. Мәселен, жыл ішінде 4592 ірі қара, 13800 бас ұсақ мал, 986 жылқы сатылыпты. Жаңашылдыққа әуес аудан шаруалары техникаларын жаңартудан да қалыс қалмапты. Облыс бойынша бөлінген 2 млрд. 439 млн. теңгенің  149 млн. демеуқаржысы жаңақалалықтарға тиесілі. Сонымен қатар соңғы 5 жылда ауданға ауыл шаруашылығын өндіруге 1,2 млрд. теңгенің инвестициясы тартылуы да бұл саладағы оң көрсеткіштерді айғақтайды. Баяндамашы мемлекеттің негізгі салаларының бірі болып табылатын ауыл шаруашылығы саласы жаңа даму деңгейіне көтерілгенін, Елбасы бұл салада жаңа міндеттер мен тапсырмалар қойғанын айтып, аудан тұрғындарын өндіріс  саласын  дамытуға  шақырды.

Келесі кезекте сөз алған облыстық денсаулық сақтау басқармасы басшысының орынбасары Нұржамал Жұмағұлова тұрғындарды скринингтен уақтылы өту жөнінде қаперге салды. Осы скрининг нәтижесінде өткен жылы ауданнан 10-ға жуық ауру түрлері анықталған. Сонымен қатар қазіргі таңда ауданды алаңдатып отырған жағдай бұл – суицидтің көбеюі. Өткен жылы ауданда бір жасөспірім өзіне-өзі қол жұмсаса, биыл 2 бірдей жасөспірім суицидтің құрбаны болды. Сондай-ақ туберкулез ауруының көбеюі, сәби өлімі де күн тәртібінен түспей тұрған  мәселелер  қатарында.

Аудандағы діни ахуал жайында дін істері жөніндегі облыстық басқарманың басшысы Талғат Нығметов те ой бөлісті. «Қазір Жаңақала десе, елең ете түсетін халге жеттік. Бұған өздеріңіздің араларыңыздағы тыныштықты бұзып, ел бірлігіне іріткі салғысы келген бауырларыңыздың іс-әрекеттері себеп болып отыр. Болары болған соң істеген ісіне өкініп, бармақ шайнаудың қандай пайдасы бар? Сондықтан осы отырған ақсақалдар, ел ағалары әрқашан ойы, санасы адасқан жандарға ақыл-кеңес беріп, рухани көмектеріңізді  көрсетсеңіздер», деді ол.

Жиында облыстық прокуратураның бөлім басшысы Алмас Оңаев пен облыстық жергілікті полиция қызметінің басшысы Манарбек Ғабдуллин сөз сөйлеп, өз салалары бойынша ақпараттар берді.

Кездесу барысында  Т. Семғалиев ауданға білікті педиатр қажеттігін айтса, еңбек ардагері Н. Мақанов аудандағы аурудың көбеюіне себеп болып отырған ауаның экологиялық деңгейі жете тексерілсе деген өтінішін жеткізді. Сондай-ақ әскери қызметшілердің қысқартылуы туралы Т. Семғалиев сауал көтерсе, ардагер М. Шапиқов қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге штаттан тыс полиция қызметінің дәрежесін көтеру қажет деген ұсыныстарын  айтты.

Өзге де тұрғындардың көтерген сауалдарына нақты жауап берген Арман Кәрімұлы мен жұмыс тобы түстен кейін тұрғындарды жеке мәселелері бойынша қабылдады.

Ауыл халқымен дәл осындай ашық жүздесу түстен кейін Қызылоба ауылдық округінде жал-ғасты. Бұған Пятимар, Бірлік және Қызылоба ауылдық округінің тұрғындары  қатысты.

– Келген мақсатымыз – ауыл адамдарының ахуалын білу, мұңмұқтажын тыңдау, – деген облыс әкімінің бірінші орынбасары Арман Өтеғұлов Қызылоба ауылдық округінде мемлекеттік бағдарла-малардың жүзеге асу барысын  баяндады.

Мұнан кейін сөз алған облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының басшысы Жанат Асантаев халықты жұмыспен қамту бағытындағы атқарылған жұмыстар һәм кәсіптік оқыту, несие жайын әңгімеледі.

Ал облыстық ауыл шаруашылығы басқармасының басшысы Марат Оңғарбеков ауыл шаруашылығын дамытуға мемлекеттен қыруар қаржы бөлініп жатқанын, биылғы шөп пен егіннің бітік шыққанын мәлімдеді. Осы тұста зейнеткер Бақытжамал Мағзенова жолдаған: «Егін жақсы дейміз. Нан бағасы неге қымбат?» деген сауалына «Сіздің айтып отырған бағаңыз аса қымбат емес. Бұл – қалыпты жағдай. Қаладан сәл қымбаттығы – тасу құны қосылғандығы. Біздің аналарымыз ешқашан дайын нанды сатып алмаған. Сіз де соларға ұқсап, үйден нан пісірсеңіз, оның құны әлдеқайда арзанға түсер еді,  – деп жауап берді  басқарма  басшысы.

Сондай-ақ, оның айтуынша, қызылобалық шаруалардың мемлекеттік бағдарламаларға қатысу пайызы  жоғары  деңгейде  екен.

Бұдан соң облыстық денсаулық сақтау басқармасы басшысының орынбасары Нұржамал Жұмағұлова хабарлама жасады. Айта кетейік, Нұржамал Шамғонқызына тұрғындар тарапынан туындаған көкейкесті сұрақтар көп болды.

Бірі ауылдық емханадағы дәрігерлердің тым көп қысқарып жатқанын айтса, бірі «портал» деген пәленің мезі еткенін, енді бірі ауылда дәріхана ашылса деген тілегін білдірді. Сонымен қатар аудан орталығында сот-медициналық сараптама орталығының жоқтығы, жасөспірімдер арасындағы суицид, округтегі сынама алатын зертхана мәселесі талқыланды. Сосын облыстық жергілікті полиция қызметінің басшысы Манарбек Ғабдуллин, облыстық дін істері басқармасының бас маманы, теолог Нұржан Жақсылықұлы сөз алып, қылмыстық және діни ахуалдарды баяндап, тұрғындар сауалына егжей-тегжейлі  жауап  берді.

Артынша облыстық дін істері басқармасының ұсынысымен түсірілген «Алданған жастар» атты бейнеролик  көрсетілді.

Надежда  ЕСЕТОВА,

Алтынбек  ЕРМЕКҚАЛИЕВ,

Жаңақала  ауданы

Күйгенкөлдік азамат  Мақсот Досжановтың шаңырағында  отағасымен  дидарласып отырмыз. Ғұмыр бойы ауыл кітапханасынан қазақ  және орыс тілдерінде жазылған шығармаларды іздеп жүріп оқитын Мақсот аға «Көп сөйлеген білімді емес, дөп сөйлеген білімді»  дегенді қуаттағандай, сырбаз қалпында сабырмен әңгіме тиегін ағытқаны.

Ақоба ауылының тумасы, әкем  Өтеп Досжанов Ұлы Отан соғысының ардагері болатын.  Анам Шынғаным екеуі Аққаным, Ғабит, Хамит, Жеңіс бесеумізді тәрбиелеп өсірді. Әкемнің қарындасы Шәку Ворошилов атындағы жетіжылдық   мектепте, Азғырда, Жігер ауылындағы мектептерде директор болып қызмет атқарғанда отбасымыз апамызбен бірге көшіп жүретін. Көлтабан елді мекеніндегі мектеп табалдырығын аттағаныммен, аудан орталығындағы қазақ орта мектебін тәмамдадым. Колхозаралық интернатта тәрбиелендік. Ол мезгілдегі балалардың киімдері жұпыны, қоңторғай тірлік кешсе де, пейілдері кең, мәдениеттері биік, білімге құштар болатын. Ұстаздарымыздың алдына именіп кіріп, иіліп шығатынбыз. Қатарластарымыздың өзін ағалап-апалап, құрметтеуші едік. Мектепті бітірген жылы  «Қарағұл» қыстауында сиыр бағатын Темірғали Есенғалиевке көмекші болып еңбек жолымды бастадым. Мектептен орта білім туралы аттестатпен қоса тракторшы куәлігі де берілетін. Соны кәдеге асырып,  партияның XIX сиезі атындағы ұжымшарда трактор жүргіздім, — дейді кейіпкеріміз.

Сол жылдардағы басқарма төрағасы  Өтепқали Сақыпов  Еңбек Қызыл Ту орденімен, бірнеше медальдармен марапатталған, КОКП Орталық комитетінің 1959 жылғы желтоқсан  пленумына қатынасқан аса білікті маман болыпты.  Оның білгір ұйымдастыруы мен колхозшылардың  қажырлы еңбегінің нәтижесінде 1953 жылдан 1963 жылға дейін ұжымшарда қой саны  40 мың басқа, сиыр 2500 басқа жетіп, еңбекшілерге  әр еңбек күнге төленетін еңбекақы 13 тиыннан 1 сом 20 тиынға дейін өскен екен. Ұжымшарда сонымен бірге тауық, үй қояны, шошқа өсіріліпті.

1957 жылы Жәнібектегі КСРО Ғылым академиясының  қарауындағы орман шаруашылығы зерттеу мекемесінің мамандарының көмегімен, Ө. Сақыповтың басқаруымен ауылда аумағы екі гектарлық жеміс бағы отырғызылған. Онда  жергілікті ауа райына бейімделген алма, алмұрт  жеміс ағаштары өсірілген екен.

– Осындай тың бастамалардың дәнекері Өтепқали аға  таңғы  сағат 4-5-терден бастап шаруашылықты аралауға шығатын. Уақытпен санаспайтын, қарауындағылардан адал еңбек етуді талап ететін. Айбыны жүзінде тұратын осынау тұлғалы азаматтан ел үшін еңбек етудің үлгісін бойымызға сіңірдік.  Үкіметтің шаруашылықтарды ірілендіру жөніндегі саясатына сай, 1963 жылғы қаңтарда ХІХ партия сиезі атындағы ұжымшар кеңшар болып қайта құрылып, «Күйгенкөл» қой кеңшары деп аталды. Кеңшар құрылған кезде төрт бөлімшесі болды да, алғашқы директоры Нұрлау Құсайыновтың қарауында жүргізуші болдым. 1965-1968 жылдары  Германияның Принслава қаласында Кеңес қарулы күштерінің қатарында әскери борышымды атқардым. Азаматтық парызымды өтеп келген соң кеңшарда автокөлік жүргіздім.  1989-1996 жылдары кеңшар директорының  орынбасары, гараж меңгерушісі болдым. Бұл жылдарда ауылда жұмыс күші жетіспейтін. Егін науқаны кезінде Ресей, Эстония, Молдова республикаларынан жұмысшылар мен кеңес армиясы қатарында  борышын өтеп жүрген әскерлер көмекке келетін. Нағыз қайнаған еңбектің көрігі қызып жататын. Үзеңгілестерім Қадеш Қошетов,  Өтеміс Хайрушев, Бақыт Әсетов, Ғарифолла Әбдірешев, Болат Ғұмаровтармен  жылдың аптап ыстығы мен қара суығында   жолсапарларда жүрдік, салқын гаражда жұмыс істедік.  Үскірік аязда, қарлы боран мен  нөсер жаңбырда  далада қалған кездеріміз  де болды.

Осы жылдар ішінде Т. Жароков  атындағы кеңшарды  18 жыл басқарған Меңдібай Мырзабаев, Тасболат Шөкеев, Сағынғали Шүкіров, Салауат Нұрғалиев, Марат Каримуллин  сынды басшылармен жұмыстас болдық.  Шүкір, абыройдан кенде болмадық, — деді кейіпкеріміз әңгімесін сабақтай түсіп.

«Тегін ірімшік тек қақпанда ғана болады» демекші, кеңес үкіметі кезінде адал еңбек етіп, ашкөздіктен ада болып, біртоға мінезімен ортасына сыйы артқан, сыпсың әңгіме, қақ-соқтан бойын алшақ ұстаған Мақсот Өтепұлы 1969 жылы ауылдасы Райхан Меңдіғалиевамен отау көтерді.  Райхан апа – мектеп жанындағы интернатта тәрбиеші, кеңшарда есепші болып абыройлы қызмет атқарған жан. Ерлі-зайыптылардың  кіндігінен өрбіген алты ұл мен бір қыздың бүгінде төртеуі дүниеден озған.

«Көз адамды молаға, түйені қазанға» түсіреді деген, балаларының үшеуі кішкене кезінде сұқ көз тиіп, шетінеп кетсе керек. Бейімбет Майлиннің өз кейіпкері туралы «Әй, Шұға десе, Шұға еді-ау!» деп тамсанатыны бар емес пе? Мақсот аға мен Райхан апаға орда бұзар отыз жасында қапияда мерт болған, «Берік десе, Берік еді-ау!»  дегізіп, болашағынан зор үміт күттірген ұлдарының қайғысы  қатты батты.  Қатарластарынан білім-білігімен дараланған, адамгершілік ізгі қасиеттерімен сараланған, жоғары білімді инженер мамандығын алып, Меңдібикедей ақылды қызды жар қылған, Рауль мен Берікболдай қылығы балдай немере сүйгізген асыл ұлдың шолақ ғұмыры ата-анасының өзегіне өрт, көкірегіне дерт  толтырып, шерлі жүректі  шерменге салды.  Алайда кешуі терең  судан қол ұстасып,  өткелсіз қиын жерден  жіп ұстасып 47 жыл бойы жұптары үзілмей келе жатқан ерлі-зайыптылардың  бүгінде Берік,  Дидарбек, Руслан, Алмастан тараған Рауль, Берікбол, Айдарбек, Қамар сұлу, Нұрберген, Жанайым, Нұржас есімді немерелерінің жетістігіне марқайып отырған жайлары бар. Бір қаннан жаралған, бір ананың сүтінен нәр алған Дидарбек, Руслан, Алмас  әр салада еңбек етіп, ата-аналарының қас-қабағына қарап, тату-тәтті өмір сүруде. Келіндері Меңдібике, Меңсұлу, Динара да ибалы жандар. Меңдібике Ө. Сақыпов атындағы жалпы білім беретін орта мектепте психолог болса, Динара – қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі.

Райхан апа: «Отағасымен 47 жылдан бері өмірдің ыстығы мен суығын, жайдары жазы мен күрең күзін бірге өткіздік. Осынша жылдар ішінде мүлдем сөзге келмедік дегеніміз жараспас.  Ең бастысы, жұбайлық өмірде сенімге сызат түсірмей, сүйіспеншілікке көлеңке салмай, көңілде дақ қалдыратын ауыр сөзден  аулақ болу керек деп есептеймін», – десе, Мақсот ағаның да аяулы жарына, балаларының сүйікті анасына деген алғаусыз пейіліне разы болдық.

Меңдігүл  ФАЗЫЛОВА,

Жәнібек  ауданы

Таяуда  облыстық  прокуратура “Аграрлық несие корпорациясы”  мен “Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры” АҚ-лары  облыстық  филиалдарының  агроөнеркәсіп кешені саласында  несие беруді  жүзеге  асыру кезінде ҚР заңнамаларының  қолданылуына қатысты тексеріс жүргізді.

Тексеріс шарасы кезінде аталмыш филиалдардың бюджет қаражаттарының пайдаланылуын тиісті деңгейде бақыламайтындығы анықталды.

Соның нәтижесінде жекелеген ауыл шаруашылығы тауар өндірушілері алынған қаражаттарын мақсатсыз жұмсап отырған. Мысалы, “Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры” АҚ-ның облыстық филиалымен өңірдегі жеке кәсіпкердің біріне 5 бас аналық ірі қара малын, 50 бас ұсақ мал және жемшөп сатып алуы үшін 3 млн. теңге несие берілген. Бұл несие қаражатына  қарыз алушы «Тойота» маркалы  автокөлігін  сатып  алған.

Екінші жағдайда бір шаруа қожалығы “Аграрлық несие корпорациясы” АҚ-ның БҚО филиалымен 55 бас аналық ірі қара алу үшін 9 350 000 теңге несие рәсімдеген. Алайда бұл малдардың 16-сы оның иелігінде бұрыннан болған.

Осы тексеріс нәтижесінде облыстық прокуратурамен жоғарыда аталған ұйымдар мен БҚО бойынша ішкі мемлекеттік аудит департаментіне заңбұзушылықтарды жою туралы (несие талаптарын бұза отырып пайдаланылған ақша қаражаттарын қайтару және кінәлі тұлғаларды әкімшілік және тәртіптік жауапкершілікке тарту мәселелері туралы)  ұсыныс  енгізілді.

Сондай-ақ несиені мақсатсыз пайдаланудың үш дерегі бойынша тексеріс материалдары процестік шешім қабылдану үшін БҚО бойынша мемлекеттік кірістер  департаментіне  жолданды.

Облыстық  прокуратураның баспасөз  қызметі

Көптеген елдердегі мемлекеттік басқаруды реформалау мемлекеттік қаржылық бақылауды мемлекеттік аудит түрінде қайта құруға алып келді.

Осы кездерде мемлекеттік аудит әлемнің барлық елдерінде жұмыс істеп, оның соңғы жылдарда белсенділігі арта түсті. Мемлекеттік аудиттің негізгі бағыт-бағдары мемлекет және қоғам атынан елдің ұлттық ресурстарын басқарудағы мемлекеттік басшылық қызметіне тәуелсіз бақылау жүргізуді қамтамасыз ету болып табылады. Қазақстанда мемлекеттік аудит Елбасымыздың 2015 жылы 12 қарашада «Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы» және «Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жөніндегі мәселелер бойынша кейбір заңи актілерге толықтырулар мен өзгерістер енгізу» туралы заңдарына қол қойған күнінен бастау алады. Ол заңи актілер халықаралық стандарттарды назарға ала отырып, Қазақстан Республикасында мемлекеттік аудитті енгізуді жүзеге асырудың концепциясы негізінде дайындалды. Заңдарды дайындау барысында Лим декларациясы принциптері, Дүниежүзілік банкі мен Экономикалық серіктестік және даму ұйымы (Ұлыбритания, Канада, Германия, Франция, Түркия, Ресей) кеңесшілерінің ұсыныстарын ескере отырып, аудиттің халықаралық кәсіби стандарттары негізге алынды (қаржылық бақылаудың жоғары органдарының халықаралық ұйымы, ішкі аудиторлардың институты, бухгалтерлердің халықаралық федерациясы).

Бұл заңдардың басты мақсаты – қаржылық бақылаудың жоғарғы органдарының әрекет етуінің алдыңғы қатарлы халықаралық тәжірибесін зерттеу негізінде халықаралық аудит ұстанымдарын және Лим декларациясының талаптары мен аудиттің қызмет атқаратын халықаралық стандарттары мен елдің ерекшелігіне сай мемлекеттік аудиттің кешенді жүйесін құру.

Батыс Қазақстан облысы бойынша тексеру комиссиясы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүйесі субъектілерінің бірі ретінде жоғарыда айтылған заңдардың жобасын дайындау мен талқылауға белсене қатысты. Біраз ұсыныстар айтылып, олардың дені есепке алынып, қолданысқа енгізілген заңның аясында өз орнын тапты. Қабылданған заң ең алдымен мемлекеттік аудит және қаржылық бақылауға қатысты қоғамдық қарым-қатынасты ретке келтіреді, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының өкілеттігін айқындап, қызметтерін ұйымдастырады. Субъектілеріне байланысты мемлекеттік аудит сыртқы және ішкі мемлекеттік аудит болып бөлінеді. Сыртқы мемлекеттік аудиттің негізгі міндеті ұлттық ресурстарды тұрғындардың өмір сүру сапасын арттыру мен елдің ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуді тұрақты дамытуға тиімді пайдалануды бағалау болып табылады. Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарына Есеп комитеті мен республикалық маңызы бар облыстың, қаланың және астананың тексеру комиссиялары жатады. Тексеру комиссияларының сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізу жағынан алғандағы міндеттері Есеп комитетінің міндеттерімен бірдей. Аудиттің бақылаудан ерекшеленетін негізгі қырына келетін болсақ, ол, негізінен, ескертумен шектелетіндігі. Мемлекеттік қаржылық бақылау бұзушылықты анықтауға бағытталады және ықпал ету шараларын (әкімшілік өндіріс қозғауға, келтірілген шығынның орнын толтыруға (жоюға), тәртіптік жауапкершілікке тартуға, материалдарды заңи шешімдер алу үшін құқық қорғау орындарына жолдауға) қолданады. Ал мемлекеттік аудит нысанның қызметін жетілдіру мен тиімділігін арттыруға бағытталған қызметті басқаруды бағалауға арналып енгізіліп отыр. Сонымен, кез келген нысанның қызметіне мемлекеттік аудит жүргізгенде, оның жұмысында қолданыстағы заңнан ауытқушылық анықталып жатса, мемлекеттік қаржылық бақылаудың міндетті ықпал ету шаралары қолданылуы тиіс. Мемлекеттік қаржылық бақылау Есеп комитетінің, тексеру комиссияларының және ішкі аудит бойынша өкілетті органның қызметінде қолданылады. Бұған дейінгі жылдарда қаржылық бақылаудың қызметі ең алдымен заң талаптарын бұзушылық фактілерін әшкерелеуге, белгіленген нормалар мен процедуралардан ауытқушылықты анықтауға бағытталса, қолданысқа енгізілген мемлекеттік аудиттің басты мақсаты бұзушылықты жоюмен қатар, оны ескертуге, азайтуға ықпал етеді.

Мемлекеттік аудит қандай да болмасын сәйкессіздіктерді көрсетіп қана қоймай, оның себеп-салдарын безбендеп, пайдалану мүмкіндігі мен қабілетін анықтайды, мемлекеттің қаржы ресурстарын мол қайтарыммен, үлкен тиімділікпен басқаруға бағыттап отыруы тиіс. Мемлекеттік аудит қаржылық ресурстарды басқарудағы мемлекеттік органдар мен ұйымдардың қызмет атқару сапасын бағалауға да мұрындық бола алады.

Жалпы алғанда, мемлекеттік аудит мемлекеттік органдар мен квазимемлекеттік секторлар субъектілерінің экономиканы немесе оның жекелеген салаларын басқару тиімділігін арттырудағы қызметіне баға беріп, мемлекет қаржысы мен активтерін басқару мен пайдалану тиімділігін арттыру үшін дер кезінде ұсынбалар дайындайды.

«Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы» заң қабылдануына орай, Тексеру комиссияларының ролі сыртқы мемлекеттік аудит органдарының бірі ретінде айтарлықтай күшейе түсті. Бізге жаңа өкілдіктер жүктелген олар: жергілікті атқарушы органдар мен квазимемлекеттік сектор субъектілері тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алуға бөлінген (жұмсалған) жергілікті қаржы ресурстарының мөлшері мен сатып алынған тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің нарықтық құны арасындағы айырмашылықтарды бағалауды қоса алғанда, мемлекеттік органдардың және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алуға баға белгілеу тәртібін жоспарлау негізділігін, іске асырылуын және жүзеге асыру тиімділігіне, салықтық әкімшілендірулерге, келісімшарттарға, қоршаған ортаны қорғау мен ақпараттық технологиялар жүйесіне аудит жүргізу. Одан басқа тексеру комиссиясы бюджеттің орнын толтыру мақсатында, жұмысты орындау арқылы қалпына келтіру, қызмет көрсету, тауар жеткізіп беру немесе есеп бойынша бұзушылықтың сомасын көрсете отырып, ұйғарым белгілеп сотқа талап арыз түсіруге құқылы.

Тексеру комиссиясының қызметіндегі маңызды бағыттарының бірі – 2019 жылдан бастап жергілікті бюджеттің нығайтылған қаржылық есебіне, бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері мен мемлекеттік мекемелердің қаржылық есеп беруіне аудиттер жүргізу болмақшы.

Мемлекеттік аудиттің жетілдіріліп дамуы үшін әр түрлі салалардан білімі мен білігі жоғары, мемлекеттік аудиттің теориясы мен практикасын ұштастыра алатын сұңғыла мамандар қажет. Міне, осыған байланысты заңға сәйкес мемлекеттік аудиторларды сертификаттау жүйесі енгізілген. Ол тексерушілердің кәсіби деңгейін жоғарылатып, мемлекеттік аудит органдарының қызметкерлеріне деген біліктілік талаптарын арттыра түспек. Ондай сертификат қызметкердің білімі мен біліктілігін дәлелдеуімен және мемлекеттік аудиторларды сертификаттау бойынша Ұлттық комиссияның оң ұйғарымы шыққаннан кейін беріледі. Жұмысшы органы Есеп комитеті болып айқындалған Ұлттық комиссияның құрамына Президент әкімшілігінің, Парламент, үкімет, Есеп комитеті мен Қаржы министрлігінің өкілдері енгізілген. Міне, осыған байланысты үстіміздегі 2016 жылы БҚО бойынша Тексеру комиссиясы үшін қорытындылардың бірі – аудиторлық шараларды өткізуден басқа Есеп комитеті жанындағы республикалық бюджеттің орындалуын қадағалайтын «Қаржылық бұзушылықтарды зерттеу бойынша орталық» РМК-да қайта даярлау мен біліктілікті арттырудан және сертификаттау жөніндегі Ұлттық комиссияда әңгімелесуден табысты өткеніміз болды. Оған мемлекеттік аудитор біліктілігін алу үшін талапкерлеріміз түгел қатысты. Нәтижесінде Ұлттық комиссияның шешімімен Тексеру комиссиясының қызметкерлеріне «мемлекеттік аудитор» біліктілігі табысталды.

Айта кету керек, біз сөз етіп отырған заң мемлекеттік аудиторларға жүргізілген аудиттің қорытындысы бойынша өтіп кеткен мерзіміне қарамастан, жеке жауапкершілік жүктейді. Яғни мемлекеттік аудитор мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарынан жұмыстан шығып кеткеннен кейін де өзі жүргізген аудиттің қорытындысы бойынша жауап беретін болады. Бұл сондай-ақ мемлекеттік аудиторлардың кәсібилігін арттыруға және мемлекеттік аудитті жүргізген кездегі сыбайластыққа жол беру тәуекелдерін төмендетуге бағытталып отыр.

Тағы бір назар аударатыны, аталмыш заңдар мемлекеттік аудит және қаржылық бақылаудың кешенді жүйесін енгізуге бағытталған, сондай-ақ Елбасымыздың бес институционалдық реформасында жүктелген міндеттер мен тапсырмаларды қалтқысыз орындауға, сол арқылы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нысандардың қызметіне бағалау мен сараптама жүргізу арқылы бұзушылық жөнінде ескерту жасауға мүмкіндік береді.

 Заң күшіне енді. Алайда алдағы уақыттарда оның тармақтарында белгіленген талаптарды қалтқысыз сақтап, жүзеге асыру үшін бізді ұшан-теңіз жұмыстар күтіп тұр. Заң баптарында көр-сетілген талаптар мемлекеттік органдардың алдарында тұрған мақсаттарына жету үшін қызметтерінің тиімділігін арттыруға, бюджет қаржысын пайдалану мен мемлекеттік активтерді басқарудағы ашықтықты қалыптастыруға, қаржылық бұзушылықтарды дер кезінде және шұғыл ескертіп, оның сыбайластыққа жол беретін факторларын жоюға ықпалын тигізеді.

Сөзімнің соңында еліміздің қаржы жүйесінде тер төгіп жүрген баршаңызды Ұлттық валюта күнімен құттықтаймын. Ел аман, тыныштығымыз бен теңгеміз беки берсін!

Амангелді НҰҒМАНОВ,

БҚО бойынша Тексеру комиссиясының төрағасы

Достық үйінде  «Жасыл ел» жастар еңбек жасақтарының қызметін жүзеге асырудағы жаңа жолдар» тақырыбында баспасөз мәслихаты өтті. Оған «Жасыл ел» ЖЕЖ республикалық штабының жетекшісі Рахат Хамидуллин, Дін істері және азаматтық қоғам министрлігі жастар саясаты департаменті ведомствоаралық үйлестіру басқармасының басшысы Мақсат Мәжитов және облыстық жастар саясаты мәселелері басқармасының жетекшісі  Аян Сакошев қатысты.

Елбасының бастамасымен 2005 жылы негізі қаланған «Жасыл ел» жастар еңбек жасақтары биыл  ХІІ еңбек маусымын аяқтады. «Жасыл ел» жасақтары елімізде көгалдандыру жұмыстарын жүргізетін жетекші ұйым ретінде танылып, игі істер атқарып келеді.

– Осы күнге дейін «Жасыл ел» жастар еңбек жасақтары еліміздің барлық аймағының 242  жағырапиялық нысандарында қызмет етті. Ауқымды  аумақты қамтудың нәтижесінде қалалық, аудандық, ауылдық жастарды жұмысқа тартуға мүмкіндік туды. Еңбек етуші жастардың дені – студенттер, жұмыссыз жастар, балалар үйінің және интернат тәрбиеленушілері. «Жасылелдіктер» облыстық, республикалық деңгейдегі іс-шараларға қатысып, белсенділік танытып жүр, – дейді Аян Қажимерұлы.

Брифингке қатысушылардың айтуынша,  11 жыл ішінде республиканың барлық аймағында «жасылелдіктер» көмегімен 1784 іс-шара өткізілген. Сонымен қатар осы уақыт ішінде 48 534 462  талтерек отырғызылып, 147 797 гектар жерде жұмыс жүргізілген. Барлығы 253 195 жас жұмысқа тартылған. Ал 2016 жылғы ХІІ жазғы еңбек маусымында республика бойынша 700-ден астам жасақтар құрылып, 18 008 жас жұмысқа  тартылған. 99 383 терек егіліп, 13 700 гектар жерде жұмыс жүргізілген.

– «Жасыл ел» жастар еңбек жасақтарының жұмысы 2016 жылы «Нұрлы жол» мембағдарламасының нысандарын  және «ЭКСПО» қалашығын салуда үлкен сұранысқа ие болды. Сондай-ақ олар «ЭКСПО – 2017» халықаралық көрменің аясында «Біз қуат үнемдеу үшін» республикалық акциясын, еліміздің арықтарын, табиғи су қорын тазарту мақсатында «Ақ бұлақ» республикалық акциясын, Тәуелсіздіктің 25 жылдығына арнап 25 000 тал отырғызған «Отан ағаш» республикалық акциясын өткізді, – дейді Рахат Мұхамедсәлімұлы.

Өз кезегінде сөз алған Мақсат Бекболатұлы алдағы жоспарлармен бөлісті.

– Биыл облыс бойынша 1 200 адам жұмыспен қамтылды. Енді алдымызға келесі кезеңге қатысты бірнеше мақсат қойдық. Алдымен 16-29 жас аралығындағы ҚР азаматтарын уақытша, маусымдық және тұрақты жұмыспен қамту көзделіп отыр. Сонымен қатар қосымша ақыны екі есеге арттыру мәселесі қарастырылып, келесі жылы еңбек жасақтарына қатынасушылардың әрқайсысына 35 394 теңге төленбек. Жастардың өтініші бойынша жұмыс кезеңі екі айға ұзартылды. Бұл шаралардың барлығы демалыс кезінде жастарды жұмыспен қамтуға зор мүмкіндік береді, – деді Мақсат Мәжитов.

Баспасөз мәслихаты аяқталған соң, мамандар дөңгелек үстелде бас қосты. Оған «Нұр Отан» партиясының «Жас Отан» ЖҚ жетекшілігі, Астана, Алматы қалаларының және облыстық жастар саясаты мәселелері басқармалары мен аймақтық жастар ресурстық орталықтарының өкілдері, «Жасыл ел» жастар жасақтары филиалдарының жетекшілері қатысты. Дөңгелек үстелге жиналғандар аталмыш тақырыпқа қатысты кемшіліктерді айқындап, келесі кезеңге жоспарларымен бөлісті.

Айым  ТӨЛЕУҒАЛИ,

«Орал  өңірі»

2017 жылдан бастап Ұлттық бірыңғай тестілеудің форматы өзгеретін болды. Бұл туралы Орталық коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз мәслихатында білім саласының мамандары айтты.

ҚР Білім және ғылым министрлігі Бақылау комитеті төрағасының орынбасары Нұрбек Оршубековтің айтуынша, енді 11-сыныптың оқушылары мектеп аттестатын алу үшін 5 пән бойынша емтихан тапсырады.

– Елімізде ҰБТ 13 жыл бойы оқушылардың білімін саралайтын механизм ретінде жұмыс жасап келді. Осы жылдар ішінде тестілеуге бір жарым миллион түлек қатысты. Рас, ата-аналар тарапынан тест сұрақтарын оқушылар жаттап алады, оған түлектер өз біліміне сеніп емес, бағының жанғанын тілеп барады дегендей ҰБТ-ға теріс пікірлер айтылуда. Биыл біздің министрлік ҰБТ-ның жаңа форматын жасап шығарды. Енді мектеп бітірушілер аттестат алу үшін білім ошақтарында арнайы емтиханнан өтеді, сонан кейін жоғары оқу орнына түсу үшін тест тапсырады, – деді Нұрбек Оршубеков.

Баспасөз мәслихатында аталған министрліктің мектепке дейінгі және орта білім департаментінің директоры Жаңыл Жонтаева мектепте өтетін емтиханның ережесін егжей-тегжей баяндап берді. Оның айтуынша, бітіруші түлек ең алдымен қазақ тілі мен әдебиетінен еркін тақырыпта эссе жазса, екінші пән Қазақстан тарихынан сұрақтарға жауап береді.

– Тарих пәні бойынша бұл жерде оқушыға теориялық және шығармашылық бағыттағы сұрақтар қойылады. Яғни бала үшінші сұрағында картамен жұмыс жасайды. Ал үшінші пәнде оқушы алгебрадан жазбаша емтихан тапсырады. Мұнан соң оларға қазақ немесе орыс тілінен (орыс мектептері қазақ тілінен, қазақ мектебіндегілер орыс тілінен) тест сұрақтары беріледі. Ең соңғы емтихан оқушылардың өздері таңдаған пәнінен болады. Осы жерде айта кетейін, бұл емтихандар келесі жылдың 1-15 маусым аралығында өтеді. Мұнан кейін түлектер жоғары оқу орнына түсу үшін ҰБТ тапсырады. Ол 20 маусым мен 1 шілде аралығында болады, – деді  департамент  директоры.

Білім саласының мамандары сондай-ақ тестілеу бұрынғыдай 125 сұрақтан 120-ға қысқарғанын айтты. Ең басты ерекшелігі, бітіруші түлектің білімін саралайтын бәсеке 5 пәннен, оның 3-еуі міндетті және 2-еуі өзі таңдаған пәннен болады. Тестілеу уақыты бұрынғыдай 3 сағат 30 минут. Айтпақшы, ҰБТ еліміз бойынша 165 орында өтеді.

Айта кетейік, келесі жылы болжам бойынша тестілеуге 137 715 бітірушінің 96 400-і қатысады деп күтілуде.

«ortcom.kz»

Қазақ елі тарих қойнауында қалған кеңестік заманда да одақтас елдер арасынан ең интернационалды ел атанғаны белгілі. Ықылым заманнан бауырмал қазақ адамзатты ұлт пен ұлысқа бөлмеді, елімізде халықтар достығы орнықты. Сол кезден «Қазақстан жүз ұлттың Отаны» деген қағиданы жүрегіне құйып өскен ұрпақтың өкілінің бірі — Антолий Ким. Оның айтуынша, ел тәуелсіздігінен кейінгі 25 жыл ішінде халықтар достығының мықты тіні үзілмеді, жаңа сипатқа ие болды. Қазіргі уақытта Қазақстан халқы ассамблеясының атқарып отырған жұмысы сан түрлі. Ең бастысы, ассамблея ұлттар достығының шынайы ұйытқысына, рухани күшіне айналды. «Өзге мемлекеттерде ұлтаралық, дінаралық араздықтан қантөгістер орын алуда. Тіл-көзім тасқа, біздің Отанымызда жүзден аса ұлт өкілдерінің төзімділік қағидатымен дауласпай, жауласпай өмір сүріп жатқаны қуантады. Еліміз тәуелсіздік алған жылдары кейбір мысықтілеу саясаткерлердің «Қазақстан көпұлттылығынан түбінде зардап шегеді» деген пікірлері әдірәм қалды. Қазақстанның гүлденуі, еліміздегі мамыражай тыныштық Елбасымыздың дара, сарабдал саясатының нәтижесі», — дейді Анатолий Петрович.

— Корейлер қазақ халқының жақсылығын еш уақытта ұмытпайды, — дейді үнемі, облыстық Қазақстан халқы ассамблеясының мүшесі, БҚО корейлері қоғамдық бірлестігі төрағасының бірінші орынбасары, Орал қаласының қоғамдық келісім кеңесінің мүшесі Анатолий Ким. Ақсақалдың бұлай деуі тектен тек емес. Ол 1936 жылдың 11 қарашасында Хабаров өлкесіндегі Санчихезо селосында дүниеге келген. Алайда тарихтан мәлім, 1937 жылы басталған тоталитарлық тәртіптің құрсауына алғашқылардың бірі болып қиыршығыстық корейлер ілікті. 124 эшелонға тиелген 200 мыңдай халық туған жерден жыраққа күштеп «қоныс аударды». 1937 жылы біздің кейіпкеріміз де ата-анасымен бірге Қазақстанға, Орал өңіріне депортацияланды. Кимнің әулеті бастапқыда Чапаев ауданындағы Коловертный ауылында, кейін «Чапаев» №458 ет совхозында тұрды. Орта мектепті Оралдан бітірген А. Ким 1954-1956 жылдары Теректі ауданында Новопавловка ауылдық кеңесінде хатшы, «Придорожный» совхозы дирекциясының хатшысы, осы совхоздың кадрлар бөлімінің меңгерушісі қызметтерін атқарды.

А. Пушкин атындағы Орал пединститутын аяқтағаннан кейін Переметный орта мектебінде мұғалім, мектеп директорының орынбасары, кейіннен Зеленов аудандық білім бөлімінің меңгерушісі болды. Одан кейінгі жылдары Зеленов аудандық атқару комитеті төрағасының орынбасары, аудандық партия комитеті жанындағы партиялық бақылау комиссиясының төрағасы, Орал облыстық партия комитеті жанындағы партиялық бақылау комиссиясының мүшесі қызметтерін атқарды. 1991-1997 жылдары Орал облысы әкімшілігі басшысының кеңесшісі, сауда және тұрмыстық қызмет бөлімінің меңгерушісі және осы әкімшілікте бас инспектор, БҚО әкімінің ұйымдастыру-кадрлар жұмысы бөлімі меңгерушісінің орынбасары болып, адал қызмет етті. 1997 жылдан бастап еңбек демалысына шықты. Бірақ белсенді жан үйде бос отыра алмады. 1998-2000 жылдары облыстық ақпарат және қоғамдық келісім басқармасында жетекші маман, 2000-2007 жылдары облыстық «Нұр Отан» партиясы филиалының бөлім меңгерушісі, кеңесшісі, 2007-2010 жылдары «Нұр Отан» партиясының Орал қалалық филиалының кеңесшісі болып жұмыс істеді. Бүгінде Анатолий ақсақал қол қусырып отырмай, өңірдің қоғамдық-саяси өміріне белсене атсалысып, жастарды ұлттар достығына, елжандылыққа тәрбиелеуге үлес қосуда.

— Корейлерді Ақ Жайық өңірінің қазақтары құшақ жая қарсы алды. Бір таба нан мен құртты бөліп жеп, жергілікті тұрғындардың баспанасында бірге тұрып, бірге еңбек етіп ер жеттік. Қос халықтың еңбексүйгіштігі, адамгершілігі және үлкенге құрмет, кішіге ізет сықылды адами құндылықтары өзара тіл табыстырып, тату ағайын етті. Корей халқының Қазақстанға қоныстанғанына 75 жыл толуына орай бірлестігіміз Орал қаласында «Қазақ халқына мың алғыс» атты монументін тұрғызды. Бұл сонау ауыртпашылық жылдарында өзге жерден қоныс аударылған корейлерді бауырына басқан, бір үзім нанымен бөліскен қазақ халқына деген шынайы құрметіміздің нышанындай. Елімізде тыныштық, ұлттар арасында ынтымақты тіршілік болса, еліміз дами түседі, береке-бірлігіміз артады», — деді Анатолий Ким. Ол ұлттар арасындағы достықтың, татулықтың насихатшысы бола жүріп «Корейцы в Приуралье» деген кітап жазды.

Кеше Анатолий Петрович 80 жасқа толды. Еліміздің, Ақ Жайық өңірінің әлеуметтік-экономикалық дамуына бір адамдай үлес қосқан, ұлтаралық татулықты ту еткен ақсақалды алдымен бозала таңмен облыс әкімі Алтай Көлгінов қоңырау шалып құттықтапты. «Аз еңбегімді елеп, құттықтағаны көңілімді тасытты. Одан кейін «Нұр Отан» партиясының Орал қалалық конференциясынан кейін облыстық партия филиалы төрағасының бірінші орынбасары Серік Сүлеймен, Орал қаласының әкімі Нариман Төреғалиев құттықтап, мерейтойлық алғысхаттар табыс етті. Әрине, гүл шоғы да бар», — деп жымияды өңірдің қадірменді қарттарының бірі Анатолий Ким.

Аман жүріңіздерші, даламның дана қарттары!

Гүлбаршын ӘЖІГЕРЕЕВА,

«Орал өңірі»