Кеше Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан Республикасының Президенті лауазымына ресми кірісуі өтті.

Сәуірдің 22-сі  Астана қаласында  Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 70 жылдығына арналған «Қайран ерлер, қаһарман ардагерлер» республикалық фестивалі өз мәресіне жетіп, жеңімпаздар марапатталды. Сол мәдени шараға облыстан қатысатын 20 адам 18  сәуір күні №58 «Орал — Астана» пойызына отырдық. Делегацияның жетекшісі – қалалық  ардагерлер кеңесінің мәдени-көпшілік жұмыстар жөніндегі мүшесі, ҚР мәдениет қайраткері Гүлсім Қадешова.

2014 жылдың наурыз айынан басталған фестиваль еліміздің әр облысында өтіп, топ жарған ұжымдар мен «Жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» жекелеген өнер иелері Астана қаласына жиналған. Еліміздің түкпір-түкпірінен келген ардагерлердің жалпы саны 200-ден астам.

Гала-концертке ҚР Премьер-министрінің орынбасары Бердібек Сапарбаев, ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрі Тамара Дүйсенова, республикалық ардагерлер ұйымының төрағасы  Өмірзақ Озғанбаев қатысты.

— Бастауыш ұйымдарда, аудан, қала облыс орталығында өткен өнер сайысы бүгін еліміздің бас қаласы – Астанаға жетті. Бір жылдың ішінде сайысқа 50 мың ардагер қатысты. Яғни 50 мың адам сахнаға шықты, бұл біздің қоғамда ардагерлердің үлкен күш екенін көрсетті, — деді құттықтау сөзінде ардагерлер ұйымы республикалық қоғамдық бірлестігі орталық кеңесінің төрағасы Өмірзақ Озғанбаев.

Концерттің шымылдығын Қостанай қаласындағы «Қазына» ұлт-аспаптар ансамблі мен Алматы облысы Панфилов ауданынан келген ұлт-аспаптар оркестрі ашты. Көкшетаулық ақын Иран-сал Тасқара тәуелсіз елімізге арнау айтты. Орал қаласынан шыққан сәтте-ақ қара баянды қоржынынан шығарып, желмен жарысқан пойыздың гүрсіліне пысқырмай, қоңыр әнге басқан жігіттер үшін бұл сапар ерекше болған сыңайлы. Бүгін концерт деген күні таңертең қонақүйдің холында баяулап басталып, шарықтай жөнелген ән құлағымызға біртүрлі ыстық естілді. Жүгіріп шықсақ, тізіліп ән салып тұрған өзіміздің «Ағалар әуені» вокалдық тобы екен (суретте). Міне, Ақ Жайықтың намысын қорғаймыз деп тынбай әзірленген сол ағалар Астана сахнасында шарықтата ән салып, қатарынан оза шауып, 2-орынды жеңіп алды. Жүлдегер дипломын алу үшін сахнаға Бакар Орақаев көтерілді. Оралдық ардагер өнерпаздардың ең үлкені ағарту ісінің үздігі Нажия Тухватуллина көркемсөз жанры бойынша бақ сынады. Апамыз А. Дементьевтің «Ана туралы аңыз» өлеңімен 3-орынға ие болды. 1-орынды Ұлы Отан соғысының ардагері Николай Панов иеленді. Омырауы орден-медальға толы қарт жауынгерге деген көрермен құрметі ерекше болды. От пен оқтың ортасынан аман оралған, Ұлы Жеңіске үлес қосқан ардагер «Бізге бейбітшілік керек» деген сөзді айту үшін еңкейген жасына қарамай, таяғына сүйеніп, сонау Атыраудан Астанаға жетіпті. Ақсайлық ардагер Нұрлан Салахатдинов «Жеке әнші» аталымы бойынша 2-орынға шықты. Жүлдеден үмітті болып гала-концертке қатысу үшін келген 200 адамның ішінде 2-орынды алу оңай болмаса керек. Ардагер ағалардың осынау жеңістеріне «Ағалар әуені» вокалдық тобының көркемдік жетекшісі, оларды аккордеонда сүйемелдейтін Константин Кострыгиннің еңбегі бар. «Шығармашылық» аталымы бо-йынша Бөкей ордасы ауданының тұрғыны Нұрхат Шәріпқалиевтың өлеңі жүлделі 3-орынды иеленді. «Өнерлі ардагерлер ұйы-мы» аталымы бойынша 1-орынды Алматы, 2-орынды Қызылорда облыстары алды. 3-орынды қалған 13 облыстан оза шапқан Батыс Қазақстан облысы иеленді. Сахнаға көтерілген облыстық ардагерлер кеңесінің төрағасы Мырзағали Мұхамбетовты (суретте) Өмірзақ Озғанбаев пен ҚР Мәдениет және спорт министрлігінің қызметкері Әсел Қаһарманқызы құттықтап, шығармашылық табыстар тіледі. Жеңімпаздардың бәрі де қомақты ақшалай сыйлықтарға ие болды.

— Бір жыл бойы байтақ елімізді әнмен тербеткен байқау-фестиваль мәреге жетті. 15 ай бойы Қазақстанның әр ауылы, әр қа-ласында ән шырқалды, би биленді, — деді Өмірзақ Озғанбаев. — Ұлы Жеңістің 70 жылдық тойына арналған фестиваль бүкіл халықтық мерекеге айналды. Байқауға оқ пен оттың ортасынан келген ардагерлер, елдің игі жақ-сылары қатысты. Ардагерлер құрылымынан 1200-ден астам әріптестер өздерінің лайықты бағасын алды. Әнмен өрілген өмір, күймен көмкерілген дүние – бүгінгі Қазақстанға тән көрініс. Егер адам күліп жүрмесе, күліп жүретін өмір болмаса, ол адам әннен шет болар еді. Бізді осы күнге жеткізген Жаратушыға, еліміздің Президентіне ризамыз. Елбасы ардагерлерге әрдайым қамқоршы болып келеді. Жаңа жыл қарсаңында соғысқа қатысқандарға жергілікті әкімдер арқылы құттықтау хаты мен сәлем-сауқатын жіберді. Қартайса да, өнерден қол үзбей, қолынан домбырасын тастамаған ардагерлер саналы өмірдің иесі екендерін тағы бір дәлелдеді. Астанаға бәрін жинауға мүмкіндік болмады. Осы айтулы шараға жүйрік деген 200-ден астам ардагер ғана қатысып отыр. Мен өзім бірнеше облыстағы байқауға қатыстым. Алматы облысында, жер жәннаты – Жетісуда болған концертке қатты тәнті болдым. Жастары тоқсанға қараған ата-әжелеріміз сахнада ән салып, би биледі. Олар бүгінгі концерттің де көз қуанышы болып отыр.

Өмірзақ Озғанбайұлы айтқан сол Ұлы Отан соғысы мен тыл ардагерлерінің аяғын алып жүрген оралдық «Ағалар әуені» вокалдық тобының құрамын айтпай кетуге болмас. Константин Кострыгин, Бакар Орақаев, Алмабек Бердіғалиев, Владимир Культюшнов, Борис Сельвестров, Әнуар Тауымов, Тілекқабыл Құбашев, Серік Әбулхатинов, Айса Ғиззатов, Баубек Теміров, Хамза Тоқжанов, Сәрсенғали Абдулов және Ерболат Байрамовтың сахнаға сымдай тартылып шыққанын көрген басқа облыс өкілдерінің оларға қызыға да қызғана қарағанына куә болдық. Бұл өнерлі топ дүниеге қалай келді? «Зейнетке шықтық, бәрі бітті» деп үйде қол қусырып отырмай, ауыл-елді аралап, облыс орталығындағы мәдени шараларға қатысып, қоғам өміріне белсене араласып жүрген топ туралы оның ұйымдастырушысы Гүлсім Кәмелқызы былай дейді: «Зейнетке шығып, ардагерлер ұйымына қызметке келген уақытым еді. 2011 жылы көшеден Жәнібек ауданында көп жыл мәдениет бөлімін басқарған Амангелді Вахитовты кездестірдім. Облыста зейнетке шыққан мәдениет саласының ар-дагерлері жетерлік. Сол жерде оған солардың басын құрап, топ құру туралы ой айттым. Шыңғырлау және Қаратөбе аудандық мәдениет бөлімдерін басқарған Жақсылық Зарипов, Қадырғали Табынғалиев, оралдан Әміржан Тасболатов, Анатолий Балмочнов топ құрып, жұмысты бастап кеткен еді. Бүгінде топтың құрамына басқа өнерпаздар келді».

Міне, облыстық халық шығармашылығын орталығын ұзақ жыл басқарған Гүлсім Кәмелқызының жеңіл қолымен құрылған өнерлі топ, сөйтіп, Астана төрінде облыс намысын асқақтатты. Алматы облысы, Ұзынағаш ауданынан келген 80 жастағы әже Үмітжан Ботпаева мың бұрала би билеп, жүлделі 1-орынға ие болды. Екі сағатқа созылған концертте ақ жаулықты аналарымыз бен ардақ-ты ақсақалдарымыздың өнері көрерменді таңдай қақтырды. Бұл Өмірзақ Озғанбаев айтқандай, шынында да, тәуелсіз еліміздегі тоқ тірлік, шат-шадыман бейбітшіліктің салтанат құрғанын тағы да айғақтады.

Мына қызықты қараңыз. Әншілеріміз Әнуар мен Серік 1962 жылы Үлкен Шаған ауылы мектебінде 5-сыныпта оқып жүріпті. Сол кезде орыс тілінен татардың бір әдемі апайы сабақ берген екен. Көңіл тоқ, кеудені кернеген мақтаныш желдей жүйрік по-йызбен жарысқандай болған сәтте олар сол апайын таниды. Ол өздерімен бірге келе жатқан 83 жастағы Нажия Тухватуллина еді. Ағалардың толқығаны соншалық апайларының қолын алып, «Ұстазым» әнін шырқай жөнелді. Өздері де ата атанған ағаларымыз сол сәтте балалық шағына қайта оралғандай болды. Көзіне жас келгендей болған Нажия апамыз қатты қуанды. Байқап отырсақ, Нажия Махмудқызы титтей нәрсеге жүрегі жарыла қуана білетін, өмірге деген құштарлығының өзі-ақ айналасын нұрландырып тұратын жан екен. 83 жасқа келсе де, қартаймаған ана Оралына жүлдемен оралғанына шын ба-қытты. 2-3-орындардан 7 бірдей жүлдеге ие болған ардагерлер «Бәйтерек» басына шығып, Астананың бірінен-бірі асқан зәулім құрылысына тәнті болды. «Ел-жұртымызды бірлігі бекем, берекесі мол қоғамға жеткізген Елбасы саясатының жемісін көре берейік» дейді олар. Және өздерінің жол шығындарын қаржыландырған БҚО мәдениет, мұрағаттар және құжаттама басқармасына дән риза.

Ұлдай САРИЕВА,

Орал-Астана-Орал

Ұлы Отан соғысы жылдарында Жаңақала ауданының Новая Казанка (Жаңақазан) ауылындағы Жұма Омаровтың шаңырағынан бес бірдей ер жігіт майданға аттанады. Отағасымен бірге бес баланы жетілдірген Маржан Омарова апай алдында асқар таудай болған ардақты ағалары туралы жиі естелік жазған.

Хан ордасы ауылындағы 170 жылдан астам тарихы бар Жәңгір хан атындағы орта мектепте ұзақ жыл ұстаздық еткен ардақты жандардың бірі, бастауыш сынып мұғалімі Шолпан Жұмашева еді. Қырық жылдан астам уақыт ішінде оның алдынан әліппе ұстап, әріп таныған қаншама шәкірт өтті десеңізші. Мектеп табалдырығын алғаш аттаған балдырғандарды қабылдап алып, есейтіп шығарып салатын жылы шырайлы, ақсары жүзді жанның бейнесі көңіл төрінен ешқашан кетпек емес.

Жәнібек ауданы Өнеге ауылында 1915 жылы дүниеге келген Шолпан Жұмашева көп балалы шаңырақтан түлеп ұшты. Өмірдегі асуларын да өзінің өжеттігімен, білімге деген құштарлығымен алуға тура келді. Таудай талаппен мектеп табалдырығын аттады. Одан кейін ата-анасы келісім бермесе де, жолаушыларға ілесіп, қияндағы Қостанайға аттанды. 1931 жылы Қостанай педтехникумына оқуға түсіп, үш жылдан кейін Ордаға бастауыш сынып мұғалімі болып оралады. Оның алғаш-қы шәкірттерінің бірі, қазір өзінің де жасы тоқсаннан асып отырған ел ақсақалы,  соғыс және еңбек ардагері Мұхтар Әжіғұловтың айтуынша, кезінде Орда ауданына қараған Азғырда 1935 жылы бастауыш мектеп ашылғанда, онда бір ғана мұғалім Шолпан Жұмашева барлық пәннен дәріс береді. Бір-екі жылдан кейін аталмыш білім ордасы орта мектепке айналғанда, 1909 жылы Бөкей ордасында өмір есігін ашып, бұған дейін де біраз қызметтің басын қайырған Хаби Сисенғалиев директор болып тағайындалады. Білім майданында бірге жүрген екі жас көңіл жарастырып, бас қосып үлгереді. Осында ерлі-зайыпты ұстаздар 1942 жылға дейін сабақ береді. Ел басына күн туған ауыр кезеңде Хаби қан майданға аттанса, Шолпан енді Орда мектебінде ұстаздық қызметін жалғастырады.

Хаби Сисенғалиевке 1931-1933 жылдары Саратов мемлекеттік университетінде оқығанының пайдасы соғыс кезінде де тиді. 3-Беларусь майданы құрамында бөлімше командирі болып тағайындалған ол талай кескілескен ұрыстарды бастан кешірді. 1945 жылдың қаңтарында Шығыс Пруссияда ауыр жараланған ордалық жауынгер Жеңісті госпитальда жатып, қарсы алды. Елге оралған соң да жарақатынан тез айығып кете алмады. Әйтеуір дәрігерлердің емі шипасын тигізбей қойған жоқ, 1945 жылдың аяғында Дзержинский атындағы балалар үйіне директор болып орналасты. Бірақ олардың отбасын соғыстан да ауыр нәубет алдан күтіп тұр  екен. 1948 жылы Хаби «халық жауы» атанып, алдымен ату жазасына кесіліп, кейін бұл үкім 25 жылмен ауыстырылады. Онымен бірге әріптестері, мектеп директорлары Мұстақ Кенжеғалиев пен Ғазиз Меңешев қамауға алынады. Бұларға «неміс басқыншылары Сталинградқа тақалғанда, оларды қарсы алуға дайындалған» деген жалған айып тағылады. Оларды көрсетіп, жазықсыз соттатып жіберген адам да жер басып, көпке дейін тірі жүрді.

«Халық жауының» әйелі атанудың қаншалықты қиын екендігін басына түскендер ғана біледі.

Колхозға жер аударылған Шолпанға шиеттей қос қызы мен жалғыз ұлын тістелеп жүріп өсіріп қана қоймай, сексен жастағы енесін де бағып-қаға білді. Бұл кезде айналасында саусақпен санарлықтай ғана адамдар қалып еді. Күні кеше жалбақтап жүргендер жалтарып, сыйластары теріс айналса, кейбіреулер бұларға жауша қарады. Соған қарамастан, партия мүшесі ретінде өз ісін адал атқарған ұстаз ерін қайыспай күтті, шындықтың түбі жеңетініне сенді.

Ақиқат іздеп, қанша арызданса да, Хаби Сисенғалиұлы Сталин заманы келмеске кеткеннен кейін ғана ақтала алды. КСРО әділет министрлігі Степной еңбекпен түзеу лагерінің бастығы 1955 жылы 3 наурызда берген анықтамасында Қазақ КСР Жо-ғарғы соты президиумының сол жылғы 9 қаңтардағы қаулысымен БҚО сотының Х. Сисенғалиевке қатысты 1948 жылғы 29 сәуірдегі үкімі қылмыстық құрамы жоқ болғандықтан, қысқартылғаны жазылған. Міне, жалған жала мен заңсыз үкімнің кесірінен арыстай азаматтың сегіз жыл өмірі сергелдеңге айналды. Бұрынғы жұмысына оралу былай тұрсын, енді денсаулығын күтіп, «тыныш» жүру ғана қалып еді. 1956 жылдан зейнетке шыққанша, майдангер Орда ауылдық кітапханасының меңгерушісі қызметін атқарды. Қуынып жүріп, партиялылығын қайтарып алды. Ал зайыбы Шолпан мұғалімдік кәсібінен айныған жоқ. Бір сөзді, ұстанымы мықты ұстазды әріптестері қадірлей білетін. Осы жолда жеткен табыстары да аз емес. Қазақстанның халық ағарту ісінің озық қызметкері атанып, 1969 жылы КСРО оқу министрі М. Прокофьев қол қойған құрмет грамотасын иеленді. Хаби мен Шолпан 1991 жылға дейін қол ұстасып, өмір сүрсе, қыздары Мария мен Лена ана-сының үлгісімен ұстаз болды. Екеуі де – «Алтын алқалы» ана, ал ұлы Меңдіханнан қос немере көрді. Осылайша ұрпақтарының ортасында мағыналы ғұмыр кешкен Шолпан Жұмашева 2001 жылы 86 жасында көз жұмды. Биылғы мамырда туғанына 100 жыл толғалы отырған қадірменді ұстаздың соңғы шәкірттерінің бірі біз едік. Сондықтан аз сөзбен болса да, еске алуды жөн көрдік.

Ғайсағали СЕЙТАҚ,

шәкірті,

Бөкей ордасы ауданы

ЕЛІМІЗ ҮШІН ЕЛЕУЛІ КҮНДЕР

Алдын ала мәліметтер бойынша ҚР Президенті сайлауында Нұрсұлтан Назарбаев 97,7 пайыз дауыс жинады. Бұл туралы кеше ҚР Орталық сайлау комиссиясының төрағасы Қуандық Тұрғанқұлов мәлім етті.

«Кеше Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев Астанада жеңімпаздар форумына қатысты» – деп хабарлады Ақорданың баспасөз қызметі.

«Сәке, хатыңды алдым, шексіз қуанышқа бөлендім. Мерекеге байланысты қыдырып жүр едім. Соның үстінде хатты 3-4 рет оқып, сол күндердің қиындықтары мен зардаптары еске түсіп, көзімнің жасын тия алмадым. Есіңде ме, бізді Мәскеудің арғы жағындағы Нарофоминск стансасының маңында топтастырды ғой. Екеуміз 97-дивизияның  136-полкінің  4-батальонында бір ротада, бір взводта бірге болдық. Сол жерде сені санитарлыққа өткізді,  ал мен бөлімше командирі болдым. Мен жаралы болғанда, санбөлімге өз қолыңмен тапсырып, аттандырып салған едің. Екеуміз қимай қоштастық. «Сен кетіп барасың, мен болсам, қалып барамын, кім біледі не боларын?» деп мұңайып қалып едім. Сәлеммен, қарулас жолдасың Тасқарин Үмбет» (ол – Атырау облысы, Индер ауданы, Елтай ауылының тұрғыны). С. Сейтақов көзі тірісінде Тасқарин Үмбетпен үнемі хат жазысып тұрған еді.

Қазталов ауданы Көктерек ауылының тұрғындары «Таза су» қондырғысының дұрыс жұмыс істемеуінен қиыншылық көріп келе жатыр еді.

Кеше республикалық сайлауды бақылау қоғамдық комиссиясының облыстық филиалы ҚР Президенті сайлауының өңірімізде өту барысы жөнінде брифинг өткізді.